1. Gi wa tshamisile kuyini a wutomi ga wena na u nga se sangula ku gondza Bhibhiliya?

 GI WA tshamisile kuyini a wutomi ga wena na u nga se sangula ku gondza Bhibhiliya ni Vakustumunyu va Jehovha? A kutala ka hina ne a hi zvi lavi ni ku zvi alakanya. Kuzvilava a kupima ka hina ni mahanyela ya hina zvi wa longoloka ni lezvi a tiko gi nge hi zvona zva zvinene kutani zva kubiha. Loku zvi hi lezvo, ‘hi wa nga hi na kutsumba ne hi wa nga hi na Nungungulu.’ (Efe. 2:12) Kanilezvi andzhako ka ku gondza Bhibhiliya, hi no cica a mahanyela ya hina!

2. Zvini u nga zvi pola laha u ngaya u gondza Bhibhiliya?

² Laha u ngaya u gondza Bhibhiliya, u polile lezvaku u na ni Papayi le tilweni a ku randzako nguvhu. U tlhelile u pola lezvaku kasi ku tsakisa Jehovha ni ku lumba ngango wakwe wa vanhu va mu khozelako, u wa fanele ku cica zvahombe ka mahanyela ya wena ni kupima ka wena. U wa fanele ku gondza ku hanya hi milayo yakwe yo tlakuka. — Efe. 5:3-5.

3. Hi kuya hi Va Le Kolosi 3:9, 10, zvini lezvi Jehovha a lavako ku hi maha? Kona hi ta bhula hi yini ka ndzima leyi?

³ Jehovha, a Muvangi wa hina ni Papayi wa hina wa le tilweni, i na ni fanelo ya ku boha lezvi lava va lumbako ngango wakwe va faneleko ku hanyisa zvona. I lava lezvaku na hi nga se bhabhatiswa, hi ti karatela ku ‘tlhatlha a munhu wa kale ni mitiro yakwe’. * (Lera Va Le Kolosi 3:9, 10.) A ndzima leyi yi ta  vhuna lava va lavako ku bhabhatiswa lezvaku va kuma mihlamulo ya zviwutiso zvinharu: (1) Cini “a munhu wa kale”? (2) Hikuyini Jehovha a lavako lezvaku hi tlhatlha “a munhu wa kale”? (3) Hi nga zvi mahisa kuyini? Ka hina lava makunu hi bhabhatisilweko, a cigondzo leci ci ta hi vhuna ku hi nga tlheli hi ya rola a munhu wa hina wa kale.

4. A munhu a nga ni matshamela ya “munhu wa kale” i maha zvilo zvo tshamisa kuyini?

⁴ A munhu a nga ni matshamela ya “munhu wa kale” i tolovela ku pimisa ni ku maha zvilo zva nyama. A ngava munhu wa ku ti alakanyela ga yena basi, wa cizangazangani, wo kala a nga bongi kutani wa matshandza. A ngava munhu a randzako ku wona pornografia ni ku sixtira mafilmi yo kala ku hlazveka kutani ya tihanyi. Lisine ku i na ni matshamela yo kari ya manene, niku kuzvilava wa tizwa nandzu hi zvilo zvo biha lezvi a wulako kutani a mahako. Kanilezvi a ngabi mazambo lawa ma lavekako kasi ku cica kupima kakwe ni mahanyela yakwe. — Gal. 5:19-21; 2 Tim. 3:2-5.

5. Hi nga zvi kota ku mu tlhatlha hi kumbhelela a munhu wa kale ke? Tlhamusela. (Mitiro 3:19)

⁵ Hontlheni a hi mbhelelangi, hikwalaho a hi nge zvi koti ku susa wontlhe maalakanyo ni kunavela ko biha timbilwini ta hina. Hi ta tshuka hi maha kutani ku wula zvilo hi to gumesa hi ti laya hi zvona. (Jer. 17:9; Jak. 3:2) Kanilezvi loku hi tlhatlha a munhu wa kale, a kupima ni mahanyela ya nyama zvi nga ta ha hi fumela. Hi tava vanhu van’wani makunu.— Isa. 55:7; lera Mitiro 3:19.

6. Hikuyini Jehovha a hi kucako ku tsika maalakanyo ni mahanyela ya munhu wa kale?

⁶ Jehovha i hi kuca ku hi tsika maalakanyo ni mahanyela ya hava hakuva wa hi randza nguvhu niku i lava lezvaku hi tshama na hi tsakile. (Isa. 48:17, 18) Wa zvi tiva ku lava va vhumelako ku hluliwa hi kunavela ko biha va ti vangela kubayisa vona ni van’wani. Zva mu pandza mbilu a ku hi wona na hi ti vangela zvifuta lezvo.

7. Hi kuya hi Va Le Roma 12:1, 2, ciboho muni hi faneleko ku maha?

⁷ Kusanguleni a maxaka yo kari ni vanghana va nga tshuka va hi hleka loku hi ti karatela ku cica a wumunhu ga hina. (1 Ped. 4:3, 4) Va nga  ha wula lezvaku hi tlhatlhekile ku ti mahela ni cihi hi ci lavako a ku hundza ku mandiwa hi van’wani. Lava va tsikako ku ingisa a milayo ya Jehovha a va kumi kutlhatlheka. Hi lisine, vo vhumela ku kucetelwa hi tiko ga Sathani. (Lera Va Le Roma 12:1, 2.) Zvi lava ku hi hlawula ku hi ta simama ni munhu wa hina wa kale, a fumelwako hi ciwonho ni tiko ga Sathani, kutani hi ta tsika Jehovha a hi cica hiva vanhu va vanene hi laha zvi kotekako hi kona ka nguva leyi ke. — Isa. 64:8.

8. Cini ci to hi vhuna ku tsika a maalakanyo ni mahanyela ya hava?

⁸ Jehovha wa zvi tiva ku zvi teka cikhati niku zvi lava kutikarata kasi ku tsika maalakanyo ni mahanyela ya hava. (Lis. 103:13, 14) Hambulezvo, hi ku tirisa Mhaka yakwe, ni moya wakwe, ni hlengeletano yakwe, Jehovha wa hi nyika wutlhari ni ntamu a tlhela a hi vhuna kasi hi zvi kota ku cica. Handle ko kanakana i sina a ku vhuna. Zvalezvi a hi woneni mazambo yo kari u nga ma bako kasi u simama u tlhatlha a munhu wa kale u tlhela u ringanelwa hi kubhabhatiswa.

9. A Mhaka ya Nungungulu yi nga ku vhuna ku maha yini?

⁹ Tirisa Bhibhiliya kasi u ti hlola khwatsi. A Mhaka ya Nungungulu yi fana ni woni; yi nga hi vhuna ku hlola lezvi hi zvi pimisako, lezvi hi wulawulako ni lezvi hi mahako. (Jak. 1:22-25) A mugondzisi wa wena wa Bhibhiliya kutani maKristu man’wani yo buvha va nga ku nyika wusungukati. Hi cikombiso, va nga tirisa Mitsalo kasi ku ku vhuna ku wona lezvi u zvi kotako khwatsi ni lezvi u faneleko ku tirela ka zvona. Va nga ku komba ndlela ya ku kuma mahungu ya Bhibhiliya ma nyikako wusungukati gi to ku vhuna ku hlula mahanyela yo biha. Niku Jehovha i tshama a longile ku ku vhuna. Wa yi tiva a ndlela ya yi nene ya ku ku vhuna niku wa zvi tiva lezvi zvi nga mbilwini ya wena. (Mav. 14:10; 15:11) Hikwalaho ti tolovete ku khongela ni ku gondza Mhaka yakwe siku ni siku.

10. U gondzile yini ka tshango ga Elie?

¹⁰ Tiyiseka lezvaku a milayo ya Jehovha yi nene nguvhu. Zvontlhe lezvi Jehovha a hi kombelako ku maha zva hi vhuna. Lava va hanyako hi milayo yakwe va tizwa khwatsi, va hanyela co ci tiva niku va na ni litsako la lisine. (Lis. 19:7-11) Kanilezvi lava va alako a milayo ya Jehovha va tshovela kubava hi kota ya ku maha mitiro ya nyama. Wona lezvi a wanuna wo kari waku hi Elie a wulako xungetano hi ku ala a milayo ya Nungungulu. I wundlilwe hi vapswali va randzako Jehovha. Kanilezvi laha a ngaya a kula, Elie i no hlawula vanghana va hava. I no sangula ku tirisa madroga, a maha wubhayi, a tlhela a yiva. Hi kutsongwani-kutsongwani, i no sangula kuva munhu wa cizangazangani ni wa tihanyi. I ngalo: “Ndzi nga wula ku ndzi mahile zvontlhe lezvi va nga ndzi gondzisile ku a ndzi faneli ku zvi maha kota muKristu.” Hambulezvo, Elie a nga rivakelwangi lezvi a nga zvi gondza na a ha hi n’wanana. Hi magumo, i no vhuxetela ku gondza Bhibhiliya. I no ti karata kasi ku tsika mahanyela yo biha, a bhabhatiswa hi 2000. I vhunekisa kuyini hi ku hanya hi milayo ya Jehovha? Elie i ngalo: “Zvezvi ndzi na ni kurula ka hombe niku ndzi na ni livhalo li basileko.” * Kota lezvi gi kombako a tshango legi, lava va alako a milayo ya Jehovha va tshovela kubava. Hambulezvo, Jehovha i ti yimisele ku va vhuna kasi va cica.

11. Zvini lezvi Jehovha a zvi nyenyako?

 ¹¹ Gondza ku venga lezvi Jehovha a zvi vengako. (Lis. 97:10) A Bhibhiliya gi komba lezvaku Jehovha wa venga ‘a mahlo ya matshandza, ni lirimi li hembako, ni mandla lawa ma halatako nkhata wu nga hiko na nandzu’. (Mav. 6:16, 17) ‘Wa nyenya a zvigevenga ni vakhohlisi’ kambe. (Lis. 5:6) Jehovha i zvi nyenya nguvhu zvilo lezvo. I zile a lovisa vanhu vontlhe va kubiha va nga hi kona masikwini ya Nowa hi kota ya lezvi va nga tatile misava hi tihanyi. (Gen. 6:13) Wona cikombiso cin’wani. Hi ku tirisa muphrofeti Malaki, Jehovha i wulile lezvaku wa venga lava va tsikako vasati vabye kutani vanuna vabye na ku nga hi na cigelo co zwala. Nungungulu a nga gi amukeli a wukhozeli gabye niku i ta va lamula hi kota ya mahanyela yabye yo biha. — Mala. 2:13-16; Mah. 13:4.

12. Zvi wula yini a ku ‘venga zva kubiha’?

¹² Jehovha i lava ku hi ‘venga zva kubiha’. (Rom. 12:9) A gezu ga ciGreki legi gi tirisilweko laha ka ku ‘venga’ gi wula ku venga nchumu laha ko tlhela wu hi nyenyeza. Alakanyela lezvi u nga ti zwisako zvona loku vo ku nyika zvakuga zvo bola vaku: gana. U nga lava ni ku hlata. Hi zvalezvo hi faneleko ku ti zwisa zvona loku hi alakanyela ku maha zvilo lezvi Jehovha a nge zvi bihile. Zvonawu zvi fanele ku hi nyenyeza hi ndlela yaleyo.

13. Hikuyini hi faneleko ku vhikela a maalakanyo ya hina?

¹³ Vhikela a maalakanyo ya wena. A maalakanyo ya hina ma khumba lezvi hi mahako. Hi cigelo leco Jesu a ngaku hi fanele ku potsa maalakanyo ma yisako ciwonhweni. (Mat. 5:21, 22, 28, 29) Hi zvi lava nguvhu ku tsakelwa hi Papayi wa hina wa le tilweni. Hikwalaho, zva lisima nguvhu a ku hi tekela ku ala ni wahi maalakanyo ya hava ma hi telako hlokweni!

14. A magezu ya hina ma komba yini, niku zviwutiso muni hi faneleko ku ehleketa hi zvona?

¹⁴ Khoma lirimi la wena. Jesu i te: “Ni cihi leci ci humako hi lomu non’wini cita hi mbilwini.” (Mat. 15:18) Kunene a magezu ya hina ma wula zvahombe xungetano hi lezvi hi nga zvona hi le ndzeni. Hikwalaho ti wutise lezvi: ‘Ndza wula lisine hambu loku ndzi zvi tiva ku lezvo zvi ta ndzi vangela zvikarato? Kota munhu a chadhileko, ndza ti wonela ku hlakana hi lirandzo ni vanhu van’wani? Ndza ma potsa hi kumbhelela a magezu yo kala ku hlazveka? Loku a wokari a ndzi khunguvanyisa, ndza hlamula hi ndlela yo rula ke?’ A ku ehleketa hi  zviwutiso lezvi zvi nga vhuna. A magezu ya wena ma nga fana ni tihindza laha ka nguwo. Loku u ti karatela ku potsa a maguwa, ni kuhemba ni magezu yo kala ku hlazveka ka mabhulo ya wena, zvi ta ku olovela ku tlhatlha a munhu wa kale.

15. Zvi wula yini a ku belela munhu wa hina wa kale laha “mhandzeni”?

¹⁵ Ti yimisele ku maha ni cihi ci lavekako. Mupostoli Pawule i tirisile mufananiso wa ntamu kasi ku hi komba a lisima la ku cica mahanyela ya hina. I te hi fanele ku belela munhu wa hina wa kale laha “mhandzeni”. (Rom. 6:6) Hi magezu man’wani, hi fanele ku landzela cikombiso ca Jesu. Hi fanele ku daya a mahanyela lawa Jehovha a ma vengako. Loku hi maha lezvo hi kona hi to zvi kota kuva ni livhalo li basileko hi tlhela hi rindzela ku ti buza hi wutomi ga pindzukelwa. (Joh. 17:3; 1 Ped. 3:21) Alakanya lezvaku Jehovha a nga ta cica milayo yakwe kasi ku hi tsakisa. Hi hina hi faneleko ku cica hi ti zwananisa ni milayo yakwe.—  Isa. 1:16-18; 55:9.

16. Hikuyini u faneleko ku ti yimisela ku simama ulwa ni gome ga wena?

¹⁶ Simama kulwa ni gome ga wena. Hambu andzhako ka ku bhabhatiswa, wa ha fanele ku simama ulwa ni kunavela ka nyama. Wona a cikombiso ca wanuna wo kari wa ku hi Maurício. Na a ha hi muswa, i no sangula ku hanya wutomi ga ku randzana ni vavanuna-kuloni. I no gumesa a tivana ni vanhu va Jehovha, a sangula ku gondza Bhibhiliya. Andzhako ka loku a cicile mahanyela yakwe, i no bhabhatiswa hi 2002. Hambu lezvi a nga ni malembe na a tirela Jehovha, Maurício i ngalo: “Kasi ku wula lisine, ka zvikhati zvin’wani ndzi fanele kulwa ni kunavela ka hava.” Kanilezvi a nga zvi tsiki zvi mu mbheta ntamu. I engeta aku: “Zva ndzi chavelela a ku tiva lezvaku loku ndzi hlawula ku nga mahi zvilo lezvo zvo biha, Jehovha wa tsaka.” *

17. Cini ci ku tiyisileko ka matimu ya Nabiha?

¹⁷ Kombela Jehovha lezvaku a ku vhuna u tlhela u tsumba moya wakwe, na ku nga hi ntamu wa wena n’winyi. (Gal. 5:22; Filp. 4:6) Loku hi lava ku tlhatlha munhu wa kale, hi tlhela hi nga ha mu bohi, hi fanele ku ti karata.  Wona tshango ga wasati wo kari waku hi Nabiha. I tsikilwe hi papayi wakwe na ova ni 6 wa malembe basi. I wula lezvi: “Lezvo zvi ndzi vangele kubayisa ka hombe nguvhu.” Laha a ngaya a kula, Nabiha i no sangula kuva munhu wa cizangazangani ni wa tihanyi. I no sangula ku xavisa madroga, a gumesa a khomiwa a vhalelwa paxweni hi malembe yo kari. A Vakustumunyu lava va nga endzela zvibochwa va no sangula ku gondza naye Bhibhiliya. Nabiha i no sangula ku cica zvahombe wutomini gakwe. I wula lezvi: “A mavhisio yo kari ma ndzi olovele ku ma tsika. Kanilezvi laha ka kudzaha ti wuyile.” Nabiha i mbhetile lembe ni ku hundza na alwa kasi ku nyima ku dzaha. Kanilezvi hi magumo i no zvi kota. I zvi kotisile kuyini? I ngalo: “Leci ci nga ndzi vhuna nguvhu ku khongela ka Jehovha ndzi nga tsiki.” Zvezvi i byela van’wani aku: “Loku mina ndzi zvi kotile ku cica kasi ku tsakisa Jehovha, ndza tsumba ku ni wihi a nga zvi kota!” *

18. Hi kuya hi 1 Va Le Korinte 6:9-11, zvini lezvi a malandza yo tala ya Nungungulu ma zvi kotileko ku maha?

¹⁸ Ka zana ga malembe go sangula, a vokari cikari ka lava Jehovha a nga va hlawula kasi va ya fuma na Kristu va wa hi ni mahanyela yo biha na va nga se gondza lisine. Hi cikombiso, va wa hi zvibhayi, ni makhamba niku va wa randzana ni vavanuna-kuloni kutani vavasati-kuloni. Hambulezvo hi ku vhuniwa hi moya wo basa wa Nungungulu, va zvi kotile ku cica mahanyela yabye. (Lera 1 Va Le Korinte 6:9-11.) Ni nyamutlha, a Bhibhiliya ga ha vhuna timiliyoni ta vanhu lezvaku va cica mahanyela yabye. * Va zvi kotile ku tsika zvilo zvo biha lezvi makunu zvi nga chacharele timbilwini tabye. A cikombiso cabye ci komba lezvaku wenawu u nga zvi kota ku cica mahanyela ya wena u tlhela u tsika ku maha zvilo zvo biha kasi u ringanelwa hi ku bhabhatiswa.

19. A ndzima yi landzelako yi ta wulawula hi yini?

¹⁹ Ahandle ka ku tlhatlha munhu wa kale, lava va lavako ku bhabhatiswa va fanele ku ti karatela ku ambala munhu muswa. A ndzima yi landzelako yi ta wulawula hi lezvi hi nga zvi mahisako zvona ni lezvi a van’wani va nga hi vhunisako zvona.