1. Jé ja dañe méé avale môt bi né?

 TO’O bi ndôme duban, nge ke na bi dubaneya a nto abui mimbu den, bia bese bia yiane jeñe na bi bo avale bôte Yéhôva a nye’e. Asu na bi bo de, bia yiane yeme jôé asimesane dangan. Amu jé? Amu mam me ne bia ôsimesan mme ma dañe wulu mimboone miangan. Nge bi ne kom ése ve fas aval avé bi ne jalé miñyiane miangan ya minsôn, bii taté na bia kobô a bo mbia be mam. (Beép. 4:17-19) Ve nge bia jalé nleme wongan a mbamba b’asimesan, bii kobô a bo mam ma ve Ésaa wongan, Yéhôva, nlem avak.​—Beg. 5:16.

2. Jé bia zu yen ayé’é di?

² Avale bi nga yen ayé’é ya mvus, bi vo’o kamane mbia b’asimesane na be nyiine bia nlem, ve bi ne tyi’i na bia ye ke jô’é na asimesan ete e kee bia nsem. Ôsusua na bia duban, e nga sili na bi jô’é avale minkobô a avale mimboone Yéhôva a vini. Beta jam ôsu bia yiane bo le asu na bi vaa nnôma môt. Ve asu na bi tu’a ve Yéhôva nlem avak, bia yiane fe jaé mfefé môt.’ (Beco. 3:10) Ayé’é di, bia zu yalane minsili mi: Jé é ne “mfefé môt”? Aval avé bi ne jaé mfefé môt a ba’ale wô?

3. Bela’ane Begalate 5:22, 23 na ô kate jé é ne “mfefé môt,” a aval avé bi ne wô jaé.

³ Môt a be’e “mfefé môt” a jeñe na a vu Yéhôva. Bi ne fe jô na môt a jaé mfefé môt éyoñ a wum ébuma ya nsisim, a jô’é na mbamba nsisime Yéhôva nnye a wulu  asimesane dé a mimboone mié. (Lañe’e Begalate 5:22, 23.) Avale môt ete da nye’e Yéhôva a bôte bevok. (Mt. 22:36-39) A ba’ale fe ava’a dé to’o éyoñ a tôbane meve’ele. (Jc. 1:2-4) A yeme jeñe mvo’é. (Mt. 5:9) A ne mbamba nlem, a yeme fe jibi bôte bevok. (Beco. 3:13) A nye’e mam me ne zôsôô, a bo fe me. (Luc 6:35) Mimboone mié mia kôme liti na a too Ésaa wé ya yôp mebun. (Jc. 2:18) A tabe ne mieññ éyoñe bôte ba jeñe nye mintañete, a yeme fe jôé émien éyoñ a tele meve’ele été.​—1 Bec. 9:25, 27; Tite 3:2.

4. Asu na bi jaé mfefé môt, amu jé bia yiane jeñe na bi bi mefulu mese bia koone me Begalate 5:22, 23 a bifuse bife ya Kalate Zambe?

⁴ Asu na bi jaé mfefé môt, bia yiane jeñe na bi bi mefulu bia koone me Begalate 5:22, 23 a bifuse bife ya Kalate Zambe. * Mefulu mete me nji bo ane biyé biangan. Mbie bite bi wô’ô tyendé môs ane môs. Nya ajôô a ne na mefulu mete ma funan. Éve’an é ne na, nge wo nye’e bôte bevo’o nya nye’ane, wé jibi be a mvamane be. Nde fe, bi vo’o jô na bi ne mbamba môt, nge bi nji bo évôvoé nlem a nge bi nji bi fulu njôane nlem.

5. Jé ja tinane na e “bi ôsimesan Krist,” a amu jé bia yiane yé’é nkañete ya ényiñe jé? (1 Becorinthien 2:16)

⁵ Lañe’e 1 Becorinthien 2:16. Asu na bi jaé mfefé môt, bia yiane “bi ôsimesan Krist.” Nalé a tinane na, bia yiane jeñe na bi yem ôsimesane Yésus, a vu nye. A mbe a bili mefulu mese ya ébuma ya nsisim. Aval ane ngobô é ne teke ntyek, Yésus a nga kôme tune mefulu me Yéhôva mese. (Beh. 1:3) Nge bia ve ngule ya bi ôsimesane Yésus, bii kui na bi bo mam ane nye, a tu’a bi mefulu mé.​—Beph. 2:5.

6. Jé bi nji yiane vuane nté bia jeñe na bi jaé mfefé môt?

⁶ Teke bisô na bia bese bi ne ngule ya tôñ éve’ela Yésus. Éko éziñ bi ne jô biabebiene na: ‘Yésus nye a mbe zôsôô ne tiññ. Me vo’o bo ane nye!’ Nge wo fe wo simesane nalé, te vuane mam melale ma. Jam ôsu, ô nga tééban éve’ela Yéhôva ba Yésus. Ajô te, nge wo tyi’i na wo vu be, ô ne ngule ya bo de, to’o a ne ve abim  éziñ. (Met. 1:26) Jame baa, mbamba nsisime Yéhôva a ne ngule ja dañe ngul ése. A ne volô wo na ô bo mam ô nji ve’ele simesane na ô ne bo môs éziñ. Jame lale, Yéhôva a nji sili mbo ésaé wé éziñ na a liti mefulu mese ya ébuma ya nsisim ne tiññ éyoñe ji. Yéhôva é ve ba be bili ndi nleme ya nyiñe si va nnôm éto mimbu toyini asu na metyi ya abé me vase be menyul a bo zôsôô ne tiññ. (Nli. 20:1-3) Susu’a jam Yéhôva a sili bia den é ne ve na bi ve ngule jangan ése na bi bi mefulu mete, a na bi tabe ndi na é volô bia.

7. Jé bia zu yen éyoñe ji?

⁷ Mam mevé bi ne bo asu na bi vu Yésus? Bia zu kobô ajô mefulu menyine ya ébuma ya nsisim. Bii yen aval avé Yésus a nga liti mefulu mete. Mvuse ya valé, bii yene miñye’elane bi ne nyoñ. Bii yene fe minsili mi ne volô bia na bi yen aval avé bi ne tu’a jaé mfefé môt.

8. Aval avé Yésus a nga liti fulu nye’an?

⁸ Mbôle Yésus a nye’e Yéhôva nya abuii, a nga kañese nyum émien abui mam asu Ésaa wé a asu dangan. (Jean 14:31; 15:13) Beta nye’an Yésus a nye’e môt a binam a nga yené éyoñ a mbe si va. Môs ane môs, a mbe a mvama’ane bôt, a liti’i be nye’an, to’o éyoñe bôte béziñ be nga wosane nye. A nga tu’a liti na a nye’e bôt éyoñ a nga kañete be mbamba foé ya Éjôé Zambe. (Luc 4:43, 44) Beta nye’an a mbe a nye’e Ésaa wé a môt a binam a nga beta fe yené éyoñ a nga kañese awu mintaé mo me mbia be bôt asu na a ve bia bese fane ya bi ényiñe ya melu mese.

9. Aval avé bi ne vu fulu nye’an Yésus?

⁹ Bia ve biabebien ngumba be Yéhôva a duban amu bia nye’e Nye abui. Aval ane Yésus, bi ne liti na bia nye’e Yéhôva avale bia nyiñ a bôte bevok. Nlômane Jean ô nga tili na: “Nyô a ne te nye’e monyañe wé, nyô a yeneya, nnye a se ngule ya nye’e Zambe, nyô a nji tame yen.” (1 Jean 4:20) Bi ne sili biabebien na: ‘Ye ma kôme fo’o liti bôte bevo’o nye’an? Ye ma mvamane be, to’o éyoñ be ne njet biyoñe biziñ? Ye nye’an wo bo na me belan éyoñe jam a biôm bi mo biam asu na me volô bôte bevo’o na be yeme Yéhôva? Ye me ne nkômesane ya bo de to’o éyoñ abui bôte da ye ke bisi foé ma kañete nge ke éyoñ bé wosane ma? Ye ma jeñe mezene ya tu’a nyoñe ngab ésaé ya bo bôte beyé’é?’​—Beép. 5:15, 16.

10. Aval avé Yésus a nga liti na a yeme jeñe mvo’é?

¹⁰ Yésus a mbe avale môt da yeme jeñe mvo’é. Éyoñe bôte be mbe be bo’o nye abé, a nji be a bula’an abé ba abé. Ve a nji su’u valé, a mbe a bili fulu ya jeñe mvo’é éyoñe bôte ba jeñe nye mintañete, a nga ye’ele fe bôte na be kôme mejô. A nga kate be na ba yiane kôme mejô a bobenyañe bap nge ba yi na Yéhôva a kañese ékaña’a jap. (Mt. 5:9, 23, 24) A nga volô beyé’é bé biyoñ biyoñ asu na be telé minsañetan be mbe be bo’o a lat a za a ne éwôlô adañe ba bevok.​—Luc 9:46-48; 22:24-27.

11. Aval avé bi ne jeñe mvo’é?

¹¹ Môt a jeñe mvo’é a nji jeñe ve na a sa’ale mintañete. A ve ngule na a kôme mejô a bôte bevok, a volô fe bobejañ a besita na be kôme mejô me ne kui zañe jap. (Beph. 4:2, 3; Jc. 3:17, 18) Bi ne ñhe sili biabebiene minsili mi: ‘Mam mevé me ne nkômesane ya bo asu na me  kôme mejô a bôte bevok? Éyoñe mojañ nge ke sita éziñ a bo jame da taé ma nlem, ye me wô’ô ba’ale ôviti’i ziñ? Ye me wô’ô yange na môte mbok nnye a zu yene ma asu na bi kôm ajô, nge ke na ma me wô’ô taté ke yene môt ate to’o da yené na nnye a ku ajô? Éyoñe nalé a sili, ye me wô’ô lebe bôte be bili mejô na be kôme me, a na be beta tabe mvo’é été?’

12. Aval avé Yésus a nga liti na a ne mbamba nlem?

¹² Yésus a mbe mbamba nlem. (Mt. 11:28-30) A nga liti fulu éte éyoñ a nga yeme tebe été bôte bevok, to’o éyoñ a mbe a tele minju’u été. Éve’an é ne na, éyoñe minga ya Phénicie a nga ye’elane nye na a saé mone wé, Yésus a nji taté kañese. Ve mbôle minga ate a nga liti ngule mbunan, Yésus a nga saé mone wé. (Mt. 15:22-28) Akusa bo Yésus a mbe mbamba nlem, a nji be a koo woñe ya ve bôte melep. E nga kui biyoñe biziñe na a kate bôte a mbe a nye’e mame be nji yiane bo teke sii mbon. Éve’an é ne na, éyoñe Pierre a nga kômbô kamane Yésus na a bo nkômban Ésaa wé, Yésus a nga sôane nye mise beyé’é bevok. (Marc 8:32, 33) A nji bo de asu na a samele Pierre, ve a mbe a kômbô’ô yañele nye a ye’ele beyé’é bevo’o fulu ya yeme minné miap. Teke bisô na Pierre a nga wô’ô ôson éyoñ éte, ve melebe mete me nga volô nye.

13. Aval avé bi ne kôme liti na bi ne mbamba nlem?

¹³ Asu na e kôme yené na bi ne mbamba nlem, bi nji yiane ko woñe ya liti bôte bia nye’e bikobe biap éyoñe nalé a sili. Ve éyoñe bia bo de, bia yiane vu Yésus, a bo na melebe mangan me lu’an a miñye’elane ya Kalate Zambe. Bo’o de a mbamba nlem. Tabe’e ndi na bobejañ a besita be bili nkômbane ya bo mam me ne zôsôô, a na ba ba nye’e Yéhôva a ba ba nye’e wo bé kañese mbamba melebe wé ve be. Sili’i womiene minsili mi: ‘Ye me wô’ô bi ayo’o nleme ya ke laan a môte ma nye’e, éyoñe ma yen a bo’o jam e ne abé? Nge da sili na me ve melep, ye ma kobô a ayo’ ese, nge ke évôvoé été? Jé ja tindi ma na me ve melep? Ye ma bo de amu jam a te bo da tya’a ma nlem, nge ke amu ma kômbô volô nye?’

14. Aval avé Yésus a nga liti mvam?

¹⁴ Yésus a nji su’u ve na a yeme mam me ne mvo’é, a nga bo fe me. Yésus a mbe a bo’o kom ése mam me ne zôsôô amu a mbe a nye’e Ésaa wé. Fulu mvam ja kôme yené éyoñe ja nambe bôte bevok. Bi vo’o jô na bi ne mvam éyoñe bia volô ki bôte bevok. Bi nji yiane su’u ve na bia yeme mam me ne mvo’é asu bôte bevok, bia yiane fe jeñe na bi bo me, a bia yiane de bo a mbamba nsôñan. Môt a ne sili émiene na: ‘Ye môt a ne bo mbamba jam a too ke na a bili ki mbamba nsôñan?’ Éyalan é ne na ʻôwé.’ Éve’an é ne na, Yésus a nga kobô ajô bôte be mbe be va’a minzôzoé biôm, ve nsôñane wop ô too na be bo miñyené. Akusa bo mimveane mite mi nji be abé, ve Yéhôva a nji wô’ô mie mvaé.​—Mt. 6:1-4.

15. Aval avé bi ne kôme liti na bi ne mvam?

¹⁵ Nya mvam a ne éyoñe bia bo mbamba be mam a mbamba nsôñan. Ô ne sili womiene na: ‘Nge ma yeme jam e ne mvo’é asu bôte bevok, ye ma ve fe ngule ya bo de? Jé ja tindi ma na me bo mbamba be mam asu bôte bevok?’

16. Jé bia yiane bo môs ôse ya yôp, a amu jé?

¹⁶ Bi nji yiane simesane na ésaé ya jaé mfefé môt ja tebe môse bia duban. Mfefé môt ô ne ane mfefé éyé, bia yiane yeme ba’ale wô asu na ô libi. Asu na bi bo de, bia yiane jeñe fane ya liti mefulu ya ébuma ya nsisim môs ane môs. Amu jé? Amu Yéhôva a belane mbamba nsisime wé asu na a bo beta be mam. (Met. 1:2) Ajô te, fulu ése ya ébuma ya nsisim ja yiane tindi bia na bi bo abui mam. Ñyé’é Jacques a nga tili na: “Mbunan ô ne te mimboane mi mam ô ne ñwuan.” (Jc. 2:26) Bi ne fe jô avale da a lat a mefulu mese mevo’o ya ébuma ya mbamba nsisime Zambe. Éyoñ ése bia liti mefulu mete, nalé a kôme fo’o bo’olô na nsisime Yéhôva wo bo ésaé ényiñe jangan.

17. Jé bia yiane bo nge bia kate kui na bi liti mefulu ya ébuma ya nsisim?

¹⁷ To’o Bekristene be dubaneya den a nto abui mimbu be wô’ô yen ayaé ya liti mefulu ya ébuma ya nsisim biyoñe biziñ. Ve jame da dañe mfi e ne na bi bo teke bili atek. Bi tame nyoñ éve’an. Nge éyé wo dañe nye’e ja nyabé, ye wé wua je fé tyi’ibi? Momo. Éko éziñ wé nyoñ éyoñe ya kôme je nge nalé a ne boban, a wé bo ntyel éyoñe wé beta jaé je. Avale te fe, nge da kui wo éyoñ éziñ na ô kate liti môt mbamba fulu aval ane mbamba nlem, ôjibi nge ke nye’an, ô nji yiane bili atek. Jam wo yiane bo e ne na ô ke sili njamam, a jeñe na ô beta bi mbamba élat a môt ate. Va’a ngule na éyoñe wé beta tebe aval été ete, ô bo avale Yéhôva a yi.

18. Jé bi ne tabe je ndi?

¹⁸ Bi ne mevak amu bi bili mbamba éve’ela ya tôñ: Yésus! Nge bia jeñe na bi bi ôsimesane wé, bii yene tyi’ibi ya bo mam ane nye. A nge bi kele ôsu a bo mam ane Yésus, bii kui na bi jaé mfefé môt. Ayé’é di, bia te yene fo’o ve mefulu menyin ya ébuma ya nsisim. Nge bi nyoñ éyoñe ya bindi mefulu mevo’o ya ébuma ya nsisim, a fas aval avé bi ne liti me, nalé a bo angôndô ya mfi asu dangan. Ô ne koone minlô mejô mi ne volô wo mfa’a ôte Ékpwelé asu ayé’é Bengaa be Yéhôva, nlô ajô “Ényiñe Kristen,” vôm a ne na “Ébuma ya nsisim.” Ô ne tabe ndi na nge wo bo abime dôé, Yéhôva é volô wo na ô jaé mfefé môt, a ba’ale wô.