1. Inki ke vandaka ti bupusi ya ngolo na kimuntu na beto?

 ATA beto me bakaka mbotika bilumbu fioti me luta to bamvula mingi me luta, beto yonso fwete vanda ti kimuntu yina Yehowa ke zolaka. Sambu na kusala yo, beto fwete yala bangindu na beto. Sambu na nki? Sambu bangindu na beto ke vandaka ti bupusi ya ngolo na kimuntu na beto. Kana beto ke yindula ntangu yonso mambu ya mbi, beto ta tuba mpi ta sala mambu ya mbi. (Baef. 4:17-19) Kansi kana beto ke yindula ntangu yonso mambu ya mbote, ntembe kele ve nde beto ta tuba mpi ta sala mambu yina ta sepedisa Tata na beto Yehowa.—Bag. 5:16.

2. Beto ta pesa bamvutu na nki bangiufula?

² Mutindu beto me tubila yo na disolo ya me luta, beto ta kuka ve kukatula bangindu yonso ya mbi na ntu na beto. Kansi beto lenda pona na kulanda ve bangindu yina. Na ntwala ya kubaka mbotika, beto fwete yambula kusala mpi kutuba mambu yina Yehowa ke mengaka. Yo kele kima ya ntete mpi ya kuluta mfunu yina beto fwete sala sambu na kukatula kimuntu ya ntama. Kansi sambu na kusepedisa kibeni Yehowa, beto fwete lemfuka mpi na nsiku yai: “Beno lwata kimuntu ya mpa.” (Bakol. 3:10) Na disolo yai, beto ta pesa bamvutu na bangiufula yai: “Kimuntu ya mpa” kele nki? Inki mutindu beto lenda lwata kimuntu ya mpa mpi kulanda kuvanda ti yo?

3. “Kimuntu ya mpa” kele nki mpi nki mutindu muntu ke lwataka yo? (Bagalatia 5:22, 23)

³ Muntu yina ke vandaka ti “Kimuntu ya mpa” ke landaka mbandu ya Yehowa na mutindu ya kuyindula mpi ya kusala mambu. Muntu ke lwataka kimuntu ya mpa ntangu yandi ke monisaka bikalulu ya mpeve ya Nzambi, ntangu yandi ke bikaka nde mpeve santu kutwadisa bangindu na yandi, mutindu yandi ke wa mpi mambu yina yandi ke sala. (Tanga Bagalatia 5:22, 23.) Mu mbandu, yandi ke zolaka Yehowa mpi bansadi ya Yehowa. (Mat. 22:36-39) Yandi  ke taninaka kiese na yandi ata yandi ke kutana ti bampasi. (Yak. 1:2-4) Yandi ke tulaka ngemba. (Mat. 5:9) Yandi ke vandaka ntima-nda mpi yandi ke sadilaka bantu mambu ya mbote. (Bakol. 3:12,13) Yandi ke zolaka mambu ya mbote mpi yandi ke salaka yo. (Luka 6:35) Mambu yina yandi ke salaka ke monisaka nde yandi ke vandaka ti lukwikilu ya ngolo na Tata na yandi ya zulu. (Yak. 2:18) Yandi ke vandaka kaka mawete ata bantu ke pesa yandi makasi mpi yandi ke kudiyalaka na ntwala ya mpukumuna.—1 Bak. 9:25, 27; Tito 3:2.

4. Sambu na nki beto fwete vanda ti bikalulu yonso yina kele na Bagalatia 5:22, 23 mpi na baverse ya nkaka sambu na kukuma ti kimuntu ya mpa?

⁴ Sambu na kulwata kimuntu ya mpa, beto fwete vanda ti bikalulu yonso yina kele na Bagalatia 5:22, 23 mpi bikalulu ya kele na baverse ya nkaka. * Bikalulu yina kele ve bonso bilele yina beto ke lwataka. Nkutu bikalulu mingi na kati ya bikalulu yina kele kiteso mosi ti bikalulu ya nkaka. Mu mbandu, kana nge ke zolaka kibeni muntu yina nge ke zingaka pene-pene ti yandi, nge ta vanda ntima-nda mpi nge ta sadila yandi mambu ya mbote. Diaka sambu na kuvanda kibeni ntima-mbote, nge fwete vanda mawete mpi nge fwete kudiyala.

5. “Kuvanda ti mabanza ya Kristu” ke tendula nki mpi sambu na nki beto fwete longuka luzingu ya Yezu? (1 Bakorinto 2:16)

⁵ Tanga 1 Bakorinto 2:16. Sambu na kulwata kimuntu ya mpa, beto fwete ‘vanda ti mabanza ya Kristu.’ Yo ke tendula nde beto fwete longuka mutindu Yezu ke yindulaka mpi beto fwete landa mbandu na yandi. Yezu ke monisaka mbuma ya mpeve ya Nzambi na mutindu ya kukuka. Bonso tala-tala ya mbote yina ke monisaka muntu kaka mutindu yandi kele, Yezu mpi ke monisaka bikalulu ya Yehowa kaka mutindu yo kele. (Baeb. 1:3) Kana beto ke yindula mingi bonso Yezu, beto ta sala mpi mambu mingi bonso yandi mpi beto ta landa mbandu ya kimuntu na yandi mbote-mbote.—Bafil. 2:5.

6. Inki mambu beto fwete vila ve ntangu beto ke sala bikesa ya kulwata kimuntu ya mpa?

⁶ Keti beto ta kuka kibeni kulanda mbandu ya Yezu? Beto lenda yindula nde: ‘Yezu kele ya kukuka. Mono ta kuka ve ata fioti kulanda mbandu na yandi na mambu yonso.’ Kana nge ke yindula mutindu yina, kuvila ve mambu yai. Ya ntete, Yehowa salaka nge sambu na kuvanda bonso yandi mpi bonso Yezu. Yo yina nge ta kuka kulanda mbandu na bo kana nge mosi me zola mpi nge ta kuka kulanda mbandu na bo na mambu mingi. (Kuy. 1:26) Ya zole, mpeve santu ya Nzambi  kele ngolo mingi kuluta bima yonso yina Nzambi me salaka na ntoto mpi na zulu. Na nsadisa ya mpeve santu yina, nge lenda kuka kusala mambu mingi yina nge lendaka ve kusala ata fioti na ngolo na nge mosi. Ya tatu, bubu yai Yehowa ke lombaka nge ve na kumonisa mbuma ya mpeve na mutindu ya kukuka. Yo yina Tata na beto ya zola ta pesa bantu yina kele ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula awa na ntoto bamvula 1000 sambu na kukuma bantu ya kukuka. (Kus. 20:1-3) Bubu yai, Yehowa ke lomba beto kaka na kusala bikesa yina beto lenda sala sambu yandi sadisa beto.

7. Inki beto ta tubila ntangu yai?

⁷ Inki mutindu beto lenda landa kibeni mbandu ya Yezu? Beto ta tubila na bunkufi bikalulu iya ya mbuma ya mpeve ya Nzambi. Ntangu beto ke tubila konso kikalulu, beto ta mona mambu yina beto lenda longuka na mutindu Yezu monisaka bikalulu yina. Beto ta tadila mpi mwa bangiufula yina lenda sadisa beto na kuditadila mbote-mbote sambu na kuzaba kana beto ke sala bikesa ya kulwata kimuntu ya mpa.

8. Inki mutindu Yezu monisaka nde yandi ke zolaka Nzambi mpi bantu?

⁸ Yezu ke zolaka Yehowa mingi kibeni. Yo yina yandi salaka bibansa sambu na Yehowa mpi sambu na beto. (Yoa. 14:31; 15:13) Mambu yina Yezu salaka ntangu yandi vandaka na ntoto monisaka kibeni nde yandi ke zolaka bantu mingi. Konso kilumbu, yandi vandaka kumonisa nde yandi ke zolaka bantu mpi ke wilaka bo mawa ata ntangu bantu vandaka kutelemina yandi. Mutindu mosi ya mfunu yina yandi monisilaka bantu zola kele, mutindu yandi vandaka kulonga bo nsangu ya Kimfumu ya Nzambi. (Luka 4:43, 44) Yezu monisaka mpi zola na yandi ya kuditambika sambu na Nzambi mpi sambu na bantu mutindu yandi ndimaka na luzolo yonso nde bantu ya masumu kuniokula yandi mpi kufwa yandi. Mambu yina yandi salaka me pesaka beto yonso dibaku ya kuzinga mvula na mvula.

9. Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya Yezu ya kumonisa zola?

⁹ Beto kudipesaka na Yehowa, Tata na beto ya zulu mpi beto bakaka mbotika sambu beto ke zolaka yandi. Yo yina, bonso Yezu, mambu yina beto ke sadila bantu ya nkaka fwete monisa nde beto ke zolaka Yehowa. Ntumwa Yoane sonikaka nde: “Muntu yina ke zolaka ve mpangi na yandi, yina yandi ke monaka, yandi lenda zola ve Nzambi, yina yandi ke monaka ve.” (1 Yoa. 4:20) Beto lenda kudiyula nde: ‘Keti mono ke zolaka kibeni bantu? Keti mono ke wilaka bantu mawa ata bo ke zitisa mono ve? Keti zola ke pusaka mono na kusadila ntangu mpi bima na mono sambu na kusadisa bantu ya nkaka na kulonguka mambu ya Yehowa? Keti mono ke salaka yo na luzolo yonso ata bantu mingi ke pesa ve mersi sambu na bikesa yina mono ke sala to bo ke telemina mono? Keti mono lenda sosa mpila ya kusala ntangu mingi na kisalu ya kukumisa bantu balongoki?’—Baef. 5:15, 16.

10. Inki ke monisa nde Yezu vandaka kutula ngemba?

¹⁰ Yezu vandaka kutula ngemba. Ntangu bantu vandaka kusadila yandi mambu ya mbi, yandi vandaka kuvutula ve mbi na mbi. Kansi yandi sukaka ve pana. Yandi vandaka kutula ngemba kana mavwanga me basika na kati ya bantu mpi yandi vandaka kusiamisa bantu na kuyidika mawvanga na bo. Mu mbandu, yandi longaka bo nde bo fwete tula ngemba ti bampangi na bo kana bo ke zola nde Yehowa kundima lusambu na bo. (Mat. 5:9, 23, 24) Mbala na mbala, yandi sadisaka bantumwa na kuyambula kuswana sambu na kusosa kuzaba muntu ya kuluta nene na kati na bo.—Luka 9:46-48; 22:24-27.

11. Inki beto lenda sala sambu na kuvanda bantu yina ke tulaka ngemba?

¹¹ Sambu na kuvanda bantu yina ke tulaka ngemba, beto fwete suka ve kaka na kutula ve mavwanga. Beto fwete sosa mpila ya kutula ngemba ti bantu ya nkaka mpi ya kusiamisa bampangi na beto na kuyidika mavwanga na kati na bo. (Bafil. 4:2, 3; Yak. 3:17, 18) Beto lenda kudiyula nde:  ‘Inki bikesa mono lenda sala sambu na kutula ngemba ti bantu ya nkaka? Kana mpangi mosi me sadila mono diambu ya mbi, keti mono ke bumbilaka yandi kimbeni? Keti mono ke kingaka nde muntu ya nkaka kusosa mpila ya kutula ngemba, to mono ke vandaka muntu ya ntete ya ke sosaka kutula ngemba ata foti kele ya muntu yina? Keti mono ke siamisaka bantu yina kele na mavwanga na kutula ngemba?’

12. Inki mutindu Yezu monisaka nde yandi vandaka ntima-mbote?

¹² Yezu vandaka ntima-mbote. (Mat. 11:28-30) Yo monanaka pwelele na mambu yina yandi vandaka kusala. Yandi vandaka mawete mpi yandi vandaka ve makambu ngolo ata ntangu yandi vandaka kuwa ve mbote. Mu mbandu, ntangu nkento mosi ya Fenisia bondilaka yandi na kubelula mwana na yandi, Yezu buyaka ntete kusala mambu ya nkento yina lombaka yandi. Kansi ntangu nkento yina monisaka lukwikilu ya ngolo, Yezu belulaka mwana na yandi. (Mat. 15:22-28) Ata Yezu vandaka ntima-mbote, yandi yambulaka ve kupesa bantu bandongisila. Bantangu ya nkaka yandi vandaka kumonisila bantu yina yandi vandaka kuzola ntima-mbote ntangu yandi vandaka kusungika bo. Mu mbandu, ntangu Piere sosaka kulembisa Yezu nitu sambu yandi sala ve luzolo ya Yehowa, Yezu nganinaka yandi na meso ya balongoki ya nkaka. (Mar. 8:32, 33) Yandi salaka ve mutindu yina sambu na kupesa Piere nsoni kansi yandi salaka yo sambu na kupesa Piere formasio mpi kukebisa balongoki ya nkaka na kuvanda ve lulendo. Ntembe kele ve nde Piere waka nsoni kansi disipline yina natilaka yandi mambote.

13. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto kele kibeni ntima-mbote?

¹³ Sambu na kumonisa kibeni nde nge ke sadilaka bantu yina nge ke zolaka mambu ya mbote, bantangu ya nkaka yo lenda lomba nde nge tubila bo mambu na masonga yonso. Ntangu nge ke sala yo, landa mbandu ya Yezu mpi bandongisila yina nge ke pesa bo fwete katuka na Ndinga ya Nzambi. Vanda mawete. Ndima nde bo ke zolaka kusala mambu ya mbote mpi tula ntima nde bantu yina ke zolaka Yehowa mpi nge, ta ndima bandongisila yina nge ke pesa bo na zola yonso. Kudiyula nde: ‘Kana mono me mona muntu yina mono ke zolaka ke sala diambu ya mbi, keti mono ke vandaka ti kikesa ya kusonga yandi nde yandi ke sala diambu ya mbi? Kana yo ke lomba nde mono pesa mpangi mosi ndongisila, keti mono ke pesaka yandi yo na mawete yonso to mono ke pesaka yandi yo na nku yonso? Inki ke pusaka mono na kupesa ndongisila? Keti mono ke pesaka ndongisila sambu mambu ya muntu yina me sala me pesa mono makasi to mono ke salaka yo sambu na mambote na yandi?’

14. Inki mutindu Yezu ke monisaka kikalulu ya bumbote?

¹⁴ Yezu ke zabaka mambu ya mbote mpi yandi ke salaka yo. Yandi ke zolaka Papa na yandi yo yina ntangu yonso yandi ke vandaka ti bikuma ya mbote ya ke pusaka yandi na kusala mambu ya mbote. Kikalulu ya bumbote ke monanaka pwelele na mambu yina beto ke sadilaka bantu ya nkaka. Beto lenda monisa kikalulu yai kana beto ke sadila bantu ya nkaka mambu ya mbote. Kuzaba mambu ya mbote me fwana ve. Beto fwete sala mambu ya mbote mpi beto fwete vanda ti bikuma ya mbote ntangu beto ke sala yo. Beto lenda kudiyula nde: ‘Keti kikuma ya mbi lenda pusa muntu na kusala mambu ya mbote?’ Ee. Mu mbandu, Yezu monisaka nde bantu ya nkaka vandaka kupesa bansukami makabu kansi bo vandaka kusala yonso sambu bantu kumona bo mpi kusikisa bo. Mambu yina bo vandaka kusala vandaka mbote kansi Yehowa vandaka ve kusepela ti yo.—Mat. 6:1-4.

15. Inki mutindu beto lenda monisa kibeni nde beto kele ti kikalulu ya bumbote?

¹⁵ Beto ta monisa kibeni nde beto kele ti kikalulu ya bumbote kana beto ke sala ve mambu ya mbote ti bikuma ya mbi. Nge lenda kudiyula nde: ‘Keti mono ke zabaka mambu ya mbote mpi keti  mono ke salaka yo kibeni? Inki ke pusaka mono na kusala mambu ya mbote?’

16. Inki beto fwete sala konso kilumbu mpi sambu na nki?

¹⁶ Beto fwete yindula ve nde kana beto me baka mbotika, pana imene beto me lwata dezia “kimuntu ya mpa” mpi nde beto fwete sala diaka ve bikesa ya kulanda kutanina yo. Beto fwete landa kutanina mbote kimuntu na beto ya mpa. Beto lenda sala yo kana konso kilumbu beto ke sosa mitindu ya kumonisa mbuma ya mpeve ya Nzambi. Sambu na nki? Sambu Yehowa ke sadilaka mpeve na yandi sambu na kusala mambu. Mpeve na yandi kele ngolo mingi mpi yo ke salaka. (Kuy. 1:2) Yo yina, konso kikalulu ya mbuma ya mpeve fwete pusa beto na kusala mambu. Mu mbandu, Yakobo sonikaka nde: “lukwikilu yina me konda bisalu kele ya kufwa.” (Yak. 2:26) Yo kele mpi mutindu mosi ti bikalulu yonso ya nkaka ya mbuma ya mpeve ya Nzambi. Konso ntangu yina beto ke monisaka yo, beto ke monisaka pwelele nde mpeve santu ya Nzambi ke sadisa beto.

17. Inki beto fwete sala kana beto me kuka ve kumonisa mbuma ya mpeve?

¹⁷ Bantangu ya nkaka, yo vanda Bakristu yina me bakaka mbotika bamvula mingi me luta ke kukaka ve kumonisa mbuma ya mpeve. Kansi diambu ya mfunu kele nde, beto fwete landa kusala bikesa ya kumonisa bikalulu ya mbuma ya mpeve. Beto baka mbandu yai. Kana lele yina nge ke zolaka me pasuka, keti nge ta losa yo mbala mosi? Ve. Ntembe kele ve nde nge ta tunga kisika yina me pasuka kana mpila kele mpi na nima nge ta tanina yo mbote. Mutindu mosi, kana na dibaku mosi nge me sadila ve muntu mosi mambu na mawete, ti ntima-nda yonso mpi na zola yonso, kulemba ve nitu. Kana nge lomba pardo na masonga yonso mpi beno landa kusolula ti yandi, nge ta vutukila diaka kinduku na nge ya mbote ti yandi. Baka mpi lukanu ya kuvutukila diaka ve kifu yina na mbala ya nima.

18. Inki beto fwete ndima?

¹⁸ Beto ke pesa mersi mingi mutindu Yezu me pesaka beto mbandu ya mbote ya kulanda. Kana beto ke yindula bonso yandi, kukonda mpasi, beto ta sala mambu bonso yandi. Kana beto ke sala mambu bonso Yezu, yo ta sadisa beto mbote na kulwata kimuntu ya mpa. Na disolo yai, beto me tubila kaka bikalulu iya ya mbuma ya mpeve ya Nzambi. Yo ta vanda mbote kana nge baka ntangu ya kulonguka bikalulu ya nkaka ya mbuma ya mpeve mpi kana nge yindula mbote-mbote sambu na kuzaba kana nge ke monisaka yo mbote. Nge ta zwa masolo ya nkaka ya ke tubila diambu yai na Mukanda ya Bansosa Sambu na Bambangi ya Yehowa na ntu-diambu “Luzingu ya Bukristu” mpi na “Mbuma ya Mpeve.” Ndima nde kana nge sala yonso yina nge lenda sala, Yehowa ta sadisa nge na kulwata kimuntu ya mpa mpi na kulanda kutanina yo.