11-زەرتتەۋ ماقالاسى
شومىلدىرۋ راسىمىنەن كەيىن دە، «جاڭا بولمىسقا» يە بولا بەرىڭىز
«جاڭا بولمىسقا يە بولىڭدار» (قول. 3:10).
49-ٵن ەحوبانىڭ جۇرەگىن قۋانتايىق
اڭداتپا *
1. ٴبىزدىڭ بولمىسىمىزدى قالىپتاستىراتىن نەگىزگى نارسە نە؟
شومىلدىرۋ راسىمىنەن كەشە وتەيىك نە ونداعان جىل بۇرىن وتەيىك، بارلىعىمىز دا ەحوبا سۇيەتىن ادام بولۋعا ۇمتىلامىز. مۇنداي ادام بولۋ ٷشىن، ەڭ الدىمەن ويىمىزدى قاداعالاۋىمىز كەرەك. ويتكەنى ادامنىڭ بولمىسىن قالىپتاستىراتىن ەڭ باستى نارسە — ونىڭ ويلارى. ەگەر تەك ٴتاننىڭ قالاۋىن ويلاي بەرسەك، وندا جامان ىستەرگە بارامىز، اۋزىمىزدان دا جاقسى ٴسوز شىقپايدى (ەفەس. 4:17—19). ال سانامىزدى جاقسى ويلارعا تولتىرساق، ٴسوزىمىز دە، ٸسىمىز دە كوكتەگى اكەمىز ەحوباعا ۇنامدى بولادى (عال. 5:16).
2. وسى ماقالادا نە تۋرالى بىلەمىز؟
2 الدىڭعى ماقالادان بىلگەنىمىزدەي، سانامىزعا جامان ويلاردى مۇلدەم جولاتپاۋ مۇمكىن ەمەس. ٴبىراق ونى ىسكە اسىرامىز با، جوق پا — ٶز قولىمىزدا. ٴبىز شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتپەي تۇرىپ، ەحوبا جەك كورەتىن سوزدەر مەن ىستەردەن ارىلۋىمىز كەرەك. بۇل — ەسكى بولمىستان ارىلۋ ٷشىن جاسالاتىن ەڭ العاشقى ٵرى ماڭىزدى قادام. الايدا ەحوباعا تولىق ۇنامدى بولعىمىز كەلسە: «جاڭا بولمىسقا يە بولىڭدار»،— دەگەن بۇيرىققا دا قۇلاق اسۋىمىز كەرەك (قول. 3:10، ٴسىلت.). وسى ماقالادا «جاڭا بولمىس» دەگەن نە ەكەنىن جانە ونى «كيىپ الىپ، شەشپەۋ» نەنى بىلدىرەتىنىن بىلەمىز.
«جاڭا بولمىس» دەگەن نە؟
3. «جاڭا بولمىس» دەگەن نە جانە وعان قالاي يە بولا الامىز؟ (عالاتتىقتارعا 5:22، 23)
3 «جاڭا بولمىسقا يە بولۋ» دەگەن ەحوبا سياقتى ويلاپ، ارەكەت ەتۋدى بىلدىرەدى. جاڭا بولمىسقا يە بولاتىن ادام قۇداي رۋحىنىڭ جەمىسىن تانىتادى، ياعني كيەلى رۋحتىڭ ويلارىنا، سەزىمدەرىنە، ارەكەتتەرىنە اسەر ەتۋىنە جول بەرەدى (عالاتتىقتارعا 5:22، 23 وقىڭىز). مىسالى، ول ەحوبانى جانە ونىڭ حالقىن سۇيەدى (مات. 22:36—39). ٴتىپتى سىناق كەزىندە دە قۋانىشىن جوعالتپايدى (جاق. 1:2—4). تاتۋلىق ساقتايدى (مات. 5:9). وزگەلەرگە شىدامدى ٵرى مەيىرىمدى بولادى (قول. 3:13). ىزگىلىكتى جانى سۇيەدى ٵرى ٶزى دە باسقالارعا ىزگىلىك جاسايدى (لۇقا 6:35). سونداي-اق قۇدايعا دەگەن بەرىك سەنىمىن ٸس-ارەكەتىمەن كورسەتەدى (جاق. 2:18). وزگەلەر اشۋىنا تيگەندە، جۇمساقتىقپەن جاۋاپ بەرەدى جانە ازعىرىلعاندا ۇستامدى بولادى (قور. 1-ح. 9:25، 27؛ تيت. 3:2).
4. قالايشا جاڭا بولمىستى «كيىپ الۋ» دەگەن عالاتتىقتارعا 5:22، 23 تەگى قاسيەتتەردىڭ ٴبارىن بىردەي تانىتۋدى بىلدىرەدى؟ ٴتۇسىندىرىڭىز.
4 جاڭا بولمىستى «كيىپ الۋ» دەگەن عالاتتىقتارعا 5:22، 23 تە دە جانە كيەلى كىتاپتىڭ باسقا دا تارماقتارىندا ايتىلعان قاسيەتتەردىڭ بارلىعىن بىردەي دامىتۋدى بىلدىرەدى *. ولاردىڭ ٴبارى بىرىگىپ، ٴبۇتىن ٴبىر كيىمدى، ياعني جاڭا بولمىستى قۇرايدى. بۇل قاسيەتتەر ٴبىر-بىرىمەن تىعىز بايلانىسىپ جاتقاندىقتان، ٵر كەزدە ٵرقايسىسى بولەك-بولەك تانىتىلمايدى. مىسالى، ٴسىز بىرەۋدى شىن جاقسى كورسەڭىز، وعان مەيىرىمدى بولاسىز، شىدامدىلىق تانىتاسىز. ال شىنايى ىزگىلىك جۇمساقتىق، ۇستامدىلىق دەگەن قاسيەتتەرمەن قاتار جۇرەدى.
جاڭا بولمىسقا قالاي يە بولا الامىز؟
5. «ٴماسىحتىڭ وي-ساناسىنا» يە بولۋ دەگەن نە جانە نەلىكتەن ونىڭ ٶمىرىن وقىپ-زەرتتەۋىمىز كەرەك؟ (قورىنتتىقتارعا 1-حات 2:16)
5 قورىنتتىقتارعا 1-حات 2:16 وقىڭىز. يسا قۇداي رۋحىنىڭ جەمىسىن كەمەلدى تۇردە كورسەتەدى. ول ەحوبانىڭ قاسيەتتەرىن اينا سياقتى ٴمىنسىز شاعىلىستىرادى. جاڭا بولمىسقا يە بولۋىمىز ٷشىن، بىزدە «ٴماسىحتىڭ وي-ساناسى» بولۋ كەرەك. بۇل ٷشىن يسانىڭ قالاي ويلاناتىنىن ٴبىلىپ، كەيىن سونى ۇلگى ەتۋىمىز كەرەك (ەۆر. 1:3). ٴبىز يسا سياقتى ويلانعان سايىن، ول سياقتى ارەكەت ەتە باستايمىز جانە بولمىسىمىز ونىكىنە ۇقساي تۇسەدى (ٴفىلىپ. 2:5).
6. جاڭا بولمىسقا يە بولۋعا ۇمتىلاتىندار قانداي شىندىقتاردى ەستە ۇستاۋلارى كەرەك؟
6 ٴبىراق ٴبىز: «يسا كەمەلدى عوي، مەن ەشقاشان ٴدال ول سياقتى بولا المايمىن»،— دەپ ويلايتىن شىعارمىز. بىزدە وسىنداي كۇمان بولسا، وندا مىنا بۇلتارتپاس ٷش شىندىقتى ەستە ۇستايىق. بىرىنشىدەن، ٴبىز ەحوبا مەن يساعا ۇقساس ەتىپ جاراتىلعانبىز. سوندىقتان ٴبىز ولارعا ەلىكتەپ، قانداي دا ٴبىر دەڭگەيدە ولارعا ۇقساس بولا الامىز (مۇس. 1-ج. 1:26). ەكىنشىدەن، بىزگە الەمدەگى ەڭ مىقتى كۇش، قۇدايدىڭ كيەلى رۋحى، كومەكتەسەدى. سونىڭ ارقاسىندا ٶز بەتىمىزشە ىستەي المايتىن نارسەنى دە ىستەي الامىز. ۇشىنشىدەن، ەحوبا ٴقازىر بىزدەن كيەلى رۋحتىڭ جەمىسىن ٴمىنسىز تۇردە تانىتادى دەپ كۇتپەيدى. ەحوبا بولاشاقتا كەمەلدىلىككە جەتۋىمىزگە ٵلى 1000 جىل ٴبولىپ قويعان (ايان 20:1—3). ٴقازىر ول بىزدەن بار كۇشىمىزدى سالعانىمىزدى جانە ونىڭ كومەگىنە ارقا سۇيەگەنىمىزدى كۇتەدى.
7. ٴقازىر نە تۋرالى قاراستىرامىز؟
7 يساعا ناقتى قالاي ەلىكتەي الاتىنىمىزدى ٴبىلۋ ٷشىن، قۇداي رۋحىنىڭ جەمىسىنە كىرەتىن ٴتورت قاسيەتكە توقتالامىز. ٴبىز وسى قاسيەتتەردى يسا قالاي تانىتقانىن ٴبىلىپ، ودان ۇيرەنەمىز جانە وزىمىزگە سۇراقتار قويىپ، جاڭا بولمىسقا قانشالىقتى يە بولىپ جاتقانىمىزدى انىقتايمىز.
8. يسا سۇيىسپەنشىلىك قاسيەتىن قالاي تانىتتى؟
8 يسا اكەسى ەحوبانى قاتتى جاقسى كورگەندىكتەن، ول ٷشىن دە، ٴبىز ٷشىن دە ۇلكەن قۇرباندىقتارعا باردى (جوح. 14:31؛ 15:13). ونىڭ بىزگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىنىڭ تەرەڭدىگىن جەردە وتكىزگەن ومىرىنەن كورسەك بولادى. ول ٶمىرىنىڭ ٵربىر كۇنى ادامدارعا، ٴتىپتى قارسىلاستارىنا دا، سۇيىسپەنشىلىك پەن جاناشىرلىق تانىتتى. ونىڭ ادامدارعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىنىڭ ەڭ ماڭىزدى كورىنىسى قۇداي پاتشالىعى تۋرالى ٴتالىم بەرگەنى بولدى (لۇقا 4:43، 44). يسا كۇناكارلاردىڭ قولىنان قينالىپ ولۋگە دايىن بولعاندا دا، قۇدايعا دەگەن جانە بىزگە دەگەن جانقيار سۇيىسپەنشىلىگىن پاش ەتتى. وسىلاي ول بارىمىزگە ماڭگى ٶمىر ٴسۇرۋ ٷمىتىن سيلادى.
9. قالاي يسا سياقتى سۇيىسپەنشىلىك تانىتساق بولادى؟
9 ٴبىز كوكتەگى اكەمىزدى سۇيگەندىكتەن، وعان باعىشتالىپ، شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتتىك. ەلشى جوحان: «كوز الدىنداعى باۋىرلاسىن سۇيمەيتىن كىسى كوزىمەن كورمەگەن قۇدايدى سۇيە المايدى»،— دەپ جازعان (جوح. 1-ح. 4:20). يسا سياقتى، ٴبىزدىڭ دە ەحوباعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىمىز ادامدارعا قالاي قارايتىنىمىزدان كورىنىپ تۇرۋ كەرەك. بۇل رەتتە وزىمىزگە مىنا سۇراقتاردى قويساق بولادى: «مەن بويىمدا ادامدارعا دەگەن تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىك دامىتتىم با؟ وزگە ادامدارعا، ٴتىپتى دورەكىلىك كورسەتكەندەرىنە دە، جاناشىرلىق تانىتامىن با؟ ادامدارعا ەحوبا جايلى ۇيرەتۋ ٷشىن ۋاقىتىم مەن قولدا بارىمدى جۇمساۋعا دايىنمىن با؟ باسىم كوپشىلىك بۇنى باعالاماسا دا، نە ٴتىپتى قارسىلىق كورسەتسە دە، وسىلاي ەتە بەرەمىن بە؟ شاكىرت دايىنداۋ ىسىنە كوبىرەك اتسالىسۋدىڭ امالدارىن ىزدەيمىن بە؟ (ەفەس. 5:15، 16).
10. يسا تاتۋلاستىرۋشى ەكەنىن قالاي كورسەتكەن؟
10 يسا ادامدارمەن تاتۋ-ٴتاتتى قارىم-قاتىناس ساقتاعان. ول وزىنە جاماندىق جاساعان ادامدارعا جاماندىقپەن قايتارماعان. وسىلاي ەتىپ قانا قويماي، ول تىنىشتىق بۇزىلعان جەردە ٴبىرىنشى بولىپ تاتۋلىق ورناتقان جانە ارازداسقانداردى ىمىراعا كەلۋگە شاقىرعان. مىسالى، ول عيباداتىمىز ەحوباعا قابىل بولسىن دەسەك، رەنىشى بار باۋىرلاسىمىزبەن تاتۋلاسۋىمىز كەرەكتىگىن ۇيرەتكەن (مات. 5:9، 23، 24). ەلشىلەردىڭ اراسىندا كىمنىڭ ۇلى ەكەنىنە قاتىستى داۋ تۋعان جاعدايلاردا دا، يسا ولاردى ٴتىل تابىسۋعا شاقىرىپ وتىرعان (لۇقا 9:46—48؛ 22:24—27).
11. قالاي ٶزىمىز تاتۋلىق ساقتاپ، وزگەلەردى تاتۋلىققا شاقىرساق بولادى؟
11 تاتۋلىق ساقتاۋ دەگەن «ايتەۋىر ٶزىم ەشكىممەن ۇرسىسىپ، جانجالداسپاسام بولدى» دەگەندى عانا بىلدىرمەيدى. بىرەۋمەن ارامىزدا تاتۋلىق بۇزىلسا، ٴبىز ونىمەن ٴبىرىنشى بولىپ تاتۋلاسۋعا كۇش سالۋىمىز كەرەك. جانە دە ارازداسىپ قالعان باۋىرلاستاردى ماسەلەلەرىن شەشۋگە تالپىندىرۋىمىز كەرەك (ٴفىلىپ. 4:2، 3؛ جاق. 3:17، 18). ٶزىمىزدى مىنا سۇراقتارمەن تەكسەرىپ كورسەك بولادى: «اداممەن تاتۋلاسۋ ٷشىن مەن قانشالىقتى قۇرباندىققا بارۋعا دايىنمىن؟ كوڭىلىمە تيگەن باۋىرلاسقا وكپە-رەنىش ساقتاپ جۇرەمىن بە؟ قاتەلىك ودان كەتسە دە، ٶزىم بارىپ تاتۋلاسۋعا ٴبىرىنشى قادام جاسايمىن با؟ الدە ٶزى ٴبىرىنشى كەلىپ تاتۋلاسسىن دەپ ويلايمىن با؟ ورىندى بولسا، ەكەۋارا كەلىسپەي قالعان باۋىرلاستاردى تاتۋلاسۋعا شاقىرامىن با؟»
12. يسا قانداي جولدارمەن مەيىرىمدىلىك تانىتقان؟
12 يسا مەيىرىمدى بولعان (مات. 11:28—30). ٴتىپتى قيىن جاعدايلاردا دا ول جۇمساقتىق پەن يلىككىشتىك تانىتقان. مىسالى، بىردە فينيكيالىق ايەل ودان كىشكەنتاي قىزىن ساۋىقتىرىپ بەرۋدى وتىنگەندە، يسا ونىڭ ٶتىنىشىن بىردەن ورىنداي قويمادى. كەيىن ول ايەلدىڭ زور سەنىمىن كورگەندە، مەيىرىمدىلىك جاساپ، قىزىن ساۋىقتىردى (مات. 15:22—28). ٴبىراق مەيىرىمدى بولعانىمەن، يسا شەكتەن تىس جۋاس بولماعان. جاقىن ادامدارىن تۇزەتۋ كەرەك جەرىندە تۇزەتىپ، نىق-نىق سويلەگەن. وسىلاي مەيىرىمدىلىك كورسەتكەن. مىسالى، پەتىر ونى ەحوبانىڭ ەركىن ورىنداۋدان اينىتپاقشى بولعاندا، ول ونى باسقا شاكىرتتەردىڭ كوزىنشە قاتاڭ تۇزەتتى (مار. 8:32، 33). ول مۇنى پەتىردى ماسقارالاۋ ٷشىن ەمەس، ونىڭ جوندەلۋى ٷشىن ايتتى. سونداي-اق باسقا شاكىرتتەرگە دە ٶز ورىندارىن بىلۋگە ساباق بولسىن دەدى. ارينە، سول كەزدە پەتىر ۇيالىپ قالعان شىعار، ٴبىراق بۇل كەڭەس ونىڭ يگىلىگىنە استى.
13. شىنايى مەيىرىمدىلىككە نە جاتادى؟
13 شىن مەيىرىمدى بولۋ دەگەن جاقسى كورەتىن ادامدارىڭمەن اشىق سويلەسىپ، كەڭەس بەرۋدى دە بىلدىرەدى. ٴبىراق كەڭەسىڭىزدى، يسا سياقتى، كيەلى جازبالارداعى پرينسيپتەرگە نەگىزدەي ٴبىلىڭىز. ٴسوزىڭىزدى جۇمساقتىقپەن جەتكىزىڭىز. ولار ەحوبانى جانە ٴسىزدى جاقسى كورەتىندىكتەن اقىل-كەڭەسىڭىزگە قۇلاق اساتىنىنا جانە دۇرىس نارسەنى ىستەگىسى كەلەتىنە سەنىم ارتىڭىز. «جانىما جاقىن ادامنىڭ دۇرىس ارەكەت ەتپەي جۇرگەنىن بايقاسام، ونىمەن اشىق سويلەسۋگە باتىلىم جەتە مە؟ وعان كەڭەس بەرۋىم كەرەك بولسا، مەيىرىمدىلىكپەن ايتامىن با، الدە قاتتى-قاتتى ايتىپ تاستايمىن با؟ كەڭەستى نە سەبەپتى بەرەمىن؟ ول ادامعا اشۋلانىپ تۇرعاندىقتان با، الدە ونىڭ يگىلىگىن ويلاعاندىقتان با؟»— دەپ ويلانىپ كورەيىك.
14. يسا قالاي ىزگىلىك تانىتقان؟
14 يسا نەنىڭ ىزگىلىككە جاتاتىنىن ٴبىلىپ قانا قويماي، سونى ٸس جۇزىندە كورسەتەدى. اكەسىن جاقسى كورەتىندىكتەن، ول دۇرىس نارسەنى ٵردايىم دۇرىس نيەتپەن ىستەيدى. ىزگىلىك — بەلسەندى قاسيەت. سوندىقتان دا ىزگى ادام كىمگە قالاي كومەكتەسسەم ەكەن دەپ، ۇنەمى اينالاسىنداعىلارعا جاقسىلىق جاساپ جۇرەدى. ٴبىز نەنىڭ جاقسىلىققا جاتاتىنىن ٴبىلىپ قانا قويماي، سول جاقسىلىقتى جاساۋىمىز كەرەك ٵرى نيەتىمىز دە دۇرىس بولۋ كەرەك. سوندا ادام ىزگىلىكتى جامان نيەتپەن جاساۋى دا مۇمكىن بە؟ ٴيا. مۇنى يسانىڭ سوزدەرىنەن بىلۋگە بولادى. يسانىڭ كەزىندە كەيبىرەۋلەر باسقالار كورسىن، ماقتاسىن دەپ، كەدەيلەرگە قايىر-ساداقا بەرگەن. ولاردىڭ مۇنداي ىزگى ىستەرىنىڭ ەحوبا ٷشىن ەش قۇنى بولعان جوق (مات. 6:1—4).
15. ٴبىز قالاي شىنايى ىزگى بولا الامىز؟
15 ىزگى ىستەردى رياسىز كوڭىلمەن، ادال نيەتپەن جاساساق قانا، ول شىنايى ىزگىلىك بولادى. ەندەشە، بىلاي دەپ ويلانىپ كورىڭىز: «مەن ىزگىلىككە نە جاتاتىنىن بىلسەم دە، ارەكەتسىز وتىرا بەرەمىن بە؟ الدە بارىپ، سونى جاسايمىن با؟ جاساسام، قانداي نيەتپەن جاسايمىن؟»
جاڭا بولمىسىمىزدى جاقسى كۇيدە ساقتاپ قالايىق
16. ٴبىز كۇن سايىن نە ىستەۋىمىز قاجەت جانە نەگە؟
16 شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەنىمىز جاڭا بولمىسقا تولىق يە بولىپ بىتتىك دەگەن ٴسوز ەمەس. ٴبىز بۇل ادەمى، جاڭا بولمىسىمىزدى جاقسى كۇيدە ساقتاۋىمىز قاجەت. بۇنىڭ ٴبىر جولى — كۇندە قۇداي رۋحىنىڭ جەمىسىن تانىتۋدىڭ جولدارىن تابۋ. ويتكەنى سول قاسيەتتەردى تانىتۋعا ارەكەتتەنگەن سايىن، كيەلى رۋح بىزگە كوبىرەك اسەر ەتەدى. ەحوبا رۋحىن قانداي دا ٴبىر ناتيجەگە جەتۋ ٷشىن، ارەكەت تۋدىرۋ ٷشىن قولداناتىندىقتان، سول رۋحتىڭ جەمىسى دە ٸس-ارەكەت تۋدىرادى (مۇس. 1-ج. 1:2). مىسالى، كيەلى كىتاپتا: «ٸس-ارەكەتسىز سەنىم ٶلى»،— دەپ ايتىلعان (جاق. 2:26). كيەلى رۋحتىڭ جەمىسىنە كىرەتىن قالعان قاسيەتتەردىڭ ٵرقايسىسى جايلى دا وسىلاي ايتۋعا بولادى. ال ولاردى ٸس جۇزىندە تانىتقان سايىن، كيەلى رۋحتىڭ بىزگە اسەر ەتىپ جاتقانىن دالەلدەيمىز.
17. قۇداي رۋحىنىڭ جەمىسىن تانىتا الماي قالعاندا، نە ىستەگەنىمىز ٴجون؟
17 ٴبىراز جىلدان بەرى ٴماسىحشى بولساق تا، كەيدە كيەلى رۋحتىڭ جەمىسىن تانىتا الماي قالۋىمىز مۇمكىن. وسىندايدا ەستە ۇستايتىن جايت — ەش بەرىلمەڭىز، ساعىڭىز سىنباسىن. مىسالى، وزىڭىزگە قاتتى ۇنايتىن كيىمنىڭ ٴبىر جەرىن جىرتىپ الساڭىز، ونى بىردەن لاقتىرىپ جىبەرمەيسىز عوي. ٴسىز ونى تىگىپ، جوندەيسىز دە، بۇدان بىلاي مۇقيات بولىپ جۇرۋگە تىرىساسىز. سول سياقتى، بىرەۋگە ٴبىر جاعدايدا سۇيىسپەنشىلىك، شىدامدىلىق، مەيىرىمدىلىك تانىتا الماي قالعان بولساڭىز، جىگەرىڭىز جاسىماسىن. ودان شىن جۇرەكتەن كەشىرىم سۇراپ، اراقاتىناستارىڭىزدى قالپىنا كەلتىرۋگە تىرىسىڭىز. الدا مۇقيات بولىپ، جاقسىراق ارەكەت ەتۋگە ۇمتىلىڭىز.
18. ٴبىز نە نارسەگە سەنىمدىمىز؟
18 يسا بىزگە كەرەمەت ۇلگى قالدىرعانىنا قانشالىقتى ريزامىز دەسەڭىزدەرشى! ٴبىز ونىڭ وي قالپى مەن كوزقاراسىن وزىمىزگە سىڭىرگەن سايىن، ول سياقتى ارەكەت ەتە باستايمىز. ال ول سياقتى ارەكەت ەتكەن سايىن، جاڭا بولمىسىمىز دا جاقسارا تۇسەدى. بۇل ماقالادا قۇداي رۋحىنىڭ جەمىسىنە كىرەتىن ٴتورت قاسيەتتى عانا قاراستىردىق. ولاي بولسا، قالعان قاسيەتتەر تۋرالى دا ىزدەنىپ، ولاردى قالاي تانىتىپ جۇرگەنىڭىز جايلى ويلانىپ كورىڭىز. بۇل ٷشىن «ەحوبا كۋاگەرلەرىنىڭ ىزدەنىس قۇرالىنا» كىرىپ، «ماسىحشىلەردىڭ ٶمىر-سالتى» دەگەن تاقىرىپتان «رۋحتىڭ جەمىسى» دەگەن تاقىرىپشانى قاراساڭىز بولادى. ٶز تاراپىڭىزدان كۇش سالا بەرسەڭىز، ەحوبا سىزگە جاڭا بولمىسقا يە بولىپ، ودان ەش ارىلماۋعا كومەكتەسە بەرمەك.
127-ٵن قانداي ادام بولۋىم كەرەك؟
^ قانداي ورتادان شىعىپ، قانداي تاربيە الىپ وسپەيىك، بارلىعىمىز دا «جاڭا بولمىسقا» يە بولا الامىز. بۇل ٷشىن وي قالپىمىزدى تۇزەپ، يساعا ۇقساۋعا تىرىسا بەرۋىمىز كەرەك. وسى ماقالادا يسا قالاي ويلانىپ، قالاي ارەكەت ەتكەنىنە ٴبىراز توقتالامىز. سونداي-اق شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەننەن كەيىن دە، يساعا قالاي ەلىكتەي الاتىنىمىزدى كورەمىز.
^ قۇداي رۋحى بويىمىزدا دامىتا الاتىن قاسيەتتەر عالاتتىقتارعا 5:22، 23 تەگى تىزىممەن شەكتەلمەيدى. بۇل جايلى تولىعىراق 2020-جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا شىققان «كۇزەت مۇناراسىنداعى» «وقىرمان ساۋالدارىنان» بىلسەڭىز بولادى.