Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 11

Hiou Lachi a ‘Wana Chieeyɛi Sɛnɛiye Chuɛɛnɔŋndo’ o Yɔŋ Bɛɛ Ma Sɔla Yiŋɔɔ

Hiou Lachi a ‘Wana Chieeyɛi Sɛnɛiye Chuɛɛnɔŋndo’ o Yɔŋ Bɛɛ Ma Sɔla Yiŋɔɔ

“La chuɛɛnuŋ wana chieeyɛi sɛnɛiye.”—KOLO. 3:​10.

CHONDII 49 Chɛhowa Kɔllo Nɛŋioo

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

1. Yɛɛ nyɛ naŋ yiyaŋ choo wo nyindu yɛ naa le tosaa?

 O YƆŊ bɛɛ aa ŋ laŋga sɔla yiŋɔɔ ɔɔ ŋ yiŋ niŋ le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ, naa kpou nɔ miŋ nɔ kaala Chɛhowa hɛnaŋ ndaŋ. Le miŋ nɔ kaalaŋ ndaŋ, mɛɛ miŋ manda yiyaŋnda naalaŋ. Le yɛɛ? Kanifuule, nyɛ naŋ yiyaŋ choo wo nyindu naa ni le sɔɔŋ tosaa. Te ŋ wa pɛ yiyaŋndo teleŋ o teleŋ a yeemaŋ naŋ ŋdialloŋ okɔɔ, keŋ tosa miŋ dimi ɔɔ miŋ tosa sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ. (Ɛfi. 4:​17-19) O baa pilɔɔ choo, te ŋ wa pɛ yiyaŋndo o sɔɔŋ kɛndɔŋ choo, keŋ tosa miŋ dimi ɔɔ miŋ tosa sɔɔŋ nɛŋi Chɛhowa Finya naa kɔllo woŋ.—Kalee. 5:​16.

2. Nyunala kuɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa o buŋgɛi hei niŋ?

2 A mɛɛ naŋ pɛɛku o buŋgɛi naŋ hiou ve niŋ yɛ, ŋ tiuba miŋ pɛŋgi yiyaŋndo a sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ kpou okɔɔ le. Kɛ naapila nɔ ni miŋ tosa kɛɛsiaa le miŋ kɛɛ muŋ tosaa. Tuupa miŋ sɔla yiŋɔɔ, ŋ nɔ fɛŋ miŋ pɛŋgi sɔɔŋ Chɛhowa tul leyɛ woŋ dimioo ɔɔ tosaa. Ndu cho nyɛ sɔvɛ tase naŋ nɔ miŋ tosa le wana chieeyɛi paanduei soliŋndo lekɔɔ wo ni. Kɛ le miŋ chɔɔlu Chɛhowa kɔllo nɛŋi, ŋ nɔ miŋ diikuŋ sawaa hoo. Ndu cho ni aa: “La chuɛɛnuŋ wana chieeyɛi sɛnɛiye.” (Kolo. 3:​10) O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho mulila nyunalaŋ ndaŋ sɔla. Laŋ la cho ni: Yɛɛ cho yɛ “wana chieeyɛi sɛnɛiye”? Vɛɛ naŋ chuɛɛnuŋ yɛ ndi, nduyɛ mi i lo naa lekɔɔ?

YƐƐ CHO YƐ “WANA CHIEEYƐI SƐNƐIYE”?

3. Yɛɛ cho yɛ “wana chieeyɛi sɛnɛiye,” nduyɛ vɛɛ waŋndo chuɛɛnuŋ yɛ ndi? (Kaleesiaŋnda 5:​22, 23)

3 “Wana chieeyɛi sɛnɛiye” cho mɛɛ naŋ yiyaŋ yɛ, a mɛɛ naŋ tosa sɔɔŋ le halikpeŋ miŋ tol tamasi Chɛhowaa kɔɔli wo ni. Waŋndo chuɛɛnuŋ wana chieeyɛi sɛnɛiye te o nɔ pɛ suliŋnda nyina Mɛlɛkaa, mbo chɛl mi nyina diandaa chɔu yiyaŋnda ndɔlaŋ, yeemaŋ ndɔŋ, a sɔɔŋ o tosa woŋ. (Nuawɔ Kaleesiaŋnda 5:​22, 23.) Le tamaseliiyo, mbo kaala Chɛhowa tau, nduyɛ mbo kaala vɛlɛ wanaa Chɛhowaa. (Maa. 22:​36-39) Mi wana waa nuaa wa vɛlɛ a kɔl kɛndɛ o yɔŋ bɛɛ mi tɔɔndaŋ ndaŋ la wa ndu choo. (Chemi. 1:​2-4) Wana huŋ a kɔl nyuloo waŋnda tɛɛŋndo o wa ni. (Maa. 5:​9) Mbo biunuŋ acheleŋnda, nduyɛ mbo tosal nda kɛndɛi. (Kolo. 3:​12, 13) Mbo kaala vɛlɛ nyɛ cho o kɛndɔɔ wo, nduyɛ ndu o tosa ni. (Luku 6:​35) Mbo chɔm o sɔɔŋ o tosa woŋ niŋ maa o nɔ laalaŋ kala kalaa o Finya ndɔ cho o choo choo niŋndo niŋ. (Chemi. 2:​18) O dounuŋ tumbe chɔ chɔ le o yɔŋ bɛɛ mi waŋndo pilaŋ ndu tana. Nduyɛ, mbo tiu kɔl ndɔɔ ba te waŋndo tɔɔndaŋ ndu pɛ le suɛi wɔɔŋnde tosaa.—1 Kɔliŋ. 9:​25, 27; Tai. 3:​2.

4. Le miŋ chuɛɛnuŋ wana chieeyɛi sɛnɛiye, le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ nɔ suliŋnda Kaleesiaŋnda 5:​22, 23 soo okɔɔ laŋ, a la cheleŋnda cho o bolii Baabui cheleŋ niŋndaŋ?

4 Le miŋ chuɛɛnuŋ wana chieeyɛi sɛnɛiye, ŋ nɔ miŋ nɔ suliŋnda Kaleesiaŋnda 5:​22, 23 soo okɔɔ laŋ. Nduyɛ ŋ nɔ vɛlɛ miŋ nɔ suliŋnda cheleŋnda cho o bolii Baabui cheleŋ niŋnde. * Suliŋndaŋ ndaŋ la cho ko mɛɛ wana wounuŋ nuaa nyɛla chuɛɛnaŋ ndaŋ la pilɛŋ pilɛŋ yɛ le. Nduyɛ pɛŋ, suliŋndaŋ ndaŋ la velaŋ a la cheleŋndaŋ. Le tamaseliiyo, te a kaala pɛ wana nya chiɛɛliaŋndo, mi keŋ tosa ma biunuŋ ndu, vɛlɛ ma tosal ndu kɛndɛi. Nduyɛ le ma wa wana kɛndɛ, a nɔ ma wa mɔɔsɔlɔɔ, nduyɛ ma tiu kɔl numndo ba.

VƐƐ NAŊ CHUƐƐNUŊ YƐ WANA CHIEEYƐI SƐNƐIYE?

Mɛɛ naŋ pɛɛku fau le yiyaŋndo maa Chiisu yɛ, lende koni naŋ sɔla batiuwaa ni le kaala ndɔlaŋ tolɔɔ kɔɔli (Tofa pɛl 5, 8, 10, 12, 14)

5. Yɛɛ o sim yɛ le yiyaŋ Kiliti wo nɔɔ, nduyɛ le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ pɛɛku a yoomu ndɔɔ okɔɔ? (1 Kɔliŋtiaŋ 2:​16)

5 Nuawɔ 1 Kɔliŋtiaŋ 2:​16. Le miŋ chuɛɛnuŋ wana chieeyɛi sɛnɛiye, ŋ nɔ miŋ nɔ yiyaŋ Kiliti wo. Hei sim ni maa ŋ nɔ miŋ pɛɛku mɛɛ Chiisu ndoo yiyaŋ yɛ, nduyɛ miŋ tol tamasi ndɔɔ kɔɔli. Mi Chiisu duau suliŋnda nyina Mɛlɛkaa o wali niŋ o nɛi walaŋndo choo. Ndu kpeekpei cho velaŋ Chɛhowaa ni. Lelaŋ, mbo duau suliŋnda ndɔlaŋ o wali niŋ kpou. (Hibu. 1:​3) Mɛɛ naŋ nɔ yiyaŋ Chiisu wo fau, lende koni naŋ tosa sɔɔŋ ni maa ndu, nduyɛ miŋ sɔla batiuwaa le suliŋnda ndɔlaŋ dɔwɔɔ o wali niŋ.—Filipi. 2:​5.

6. Sɔɔŋ sɔvɛŋ kuɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ loonuŋ te ŋ wa pɛ kindiŋndo le wana chieeyɛi sɛnɛiye chuɛɛnɔŋndo?

6 Baa ŋ tiu pa ba kpeekpei miŋ tol tamasi Chiisu wo kɔɔli? Naapum miŋ yiyaŋ maa: ‘Chiisu wa walaŋ, ŋ nɔla miŋ wa maa ndu le!’ Te lende ŋ yiyaŋ ni, mɛɛ loonuŋ sɔɔŋ sɔvɛ sɔviɔŋ muŋ. I tasei, o velaŋ Chɛhowa nda Chiisu wo niŋ naŋ toosiaŋ ni. Le hei, a tiuba ma tol tamasi ndaa kɔɔli nduyɛ ma sɔla batiuwaa. (Chɛ. 1:​26) I diiŋ nduɛi, nyina diandaa Mɛlɛkaa nɔ kpaayaa mbo hiau nyɛ o nyɛ. Nyina diandaa hoo mala num ma tosa sɔɔŋ ŋ tiuba le tosaa a ba num te woŋ. I yaa nduɛi, Chɛhowa cho num kɔl le ma dɔu suliŋnda nyina diandaa o wali niŋ o nɛi walaŋndo choo le. Nduyɛ pɛŋ, o cho wanaa cho wa o chieeŋndo choo wa ke wɔsilaŋ 1,000 le halikpeŋ ma simnuŋ walaŋ. (Sɔɔŋ. 20:​1-3) Nyɛ o yeema naa o ba suŋ suŋndo cho le miŋ tosa nyɛ naŋ tiuba wo, nduyɛ miŋ tiindaŋ mala ndɔɔ ni.

7. Yɛɛ naŋ cho yɛ niko hunɔɔ yaasiaa?

7 O nɛi kuɛɛ choo naŋ tuallɛ tamasi Chiisu wo kɔɔli? Ŋ yaasiaŋndɔ suliŋndaŋ la hiɔɔlu, la nyina Mɛlɛkaa mala naa miŋ nɔ laŋ. Nduyɛ te ŋ wa pɛ o kɛ kɛ yaasiaa, ŋ cho chɔ mɛɛ Chiisu dɔu ndu o wali niŋ yɛ. Ŋ cho vɛlɛ yaasiaa nyunalaŋ la tiŋ la mala naa miŋ che, mɛɛ kpɛ naŋ tosa niŋ hiouwɔɔ lachioo le wana chieeyɛi sɛnɛiye chuɛɛnɔŋndo yɛ.

8. Vɛɛ Chiisu chɔm yɛ kaala ndɔɔ le Mɛlɛka a le naa?

8 Le mɛɛ Chiisu ndoo nɔ kaala yiŋgoloŋndo le Chɛhowa yɛ, mbo soliŋ sala le ndu, a le naa. (Chɔŋ 14:​31; 15:​13) Mi Chiisu chɔm mɛɛ ndoo kaala waŋnda chieeya yɛ sanaa a mɛɛ ndoo bii yoomu ndɔɔ o chieeŋndo choo yɛ. Lepaa o lepaa, mi ndoo chɔm waŋnda kaalaa nduyɛ mi ndoo tuiinuŋ nda inyiɛɛ o yɔŋ bɛɛ mi apum ndaa simul ndu. Nɛi sɔvɛ o chɔm waŋnda kaalaa wo wa sanaa a nda pɛɛkoo a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ ni. (Luku 4:​43, 44) Mi Chiisu chɔm vɛlɛ kaala ndɔɔ le Mɛlɛka a le naa. O nɛi kuɛɛ choo? Mbo tosa hei a mɛɛ o soliŋ sala le mi wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda saaŋgiaa ndu, vɛlɛ ma dii ndu diyɔɔ imɔnɔɔ yɛ. Nduyɛ mi keŋ kumbi nɛiyo le mi naa kpou huŋ sɔla yoomu fafɛɛŋndo o chilaŋ niŋ.

9. Vɛɛ naŋ tuallɛ tamasi Chiisu wo kɔɔli le acheleŋnda kaalaa chɔmndo?

9 Le mɛɛ naŋ kaala Finya naa cho o choo choo niŋndo yɛ, naŋ yɔŋgu yoomula naalaŋ o ndu lo ni nduyɛ miŋ sɔla yiŋɔɔ. Lelaŋ maa Chiisu, mɛɛ naŋ bii waŋnda chieeya yɛ chɔm ni maa ŋ kaala Chɛhowa. Mi kiilanɔɔ Chɔŋ poonyiaa aa, “Wana o wana kaala puaapilɛnɔ ndɔ o cho chɔɔ wo le, mɛɛ o nɔla mbo kaala Mɛlɛka o chi wɔ le wo le.” (1 Chɔŋ 4:​20) Ŋ nɔ miŋ nyunaŋ aa: ‘Baa I nɔ niŋ pa kaala yiŋgoloŋndo le waŋnda? Baa mi tuiinuŋ pa acheleŋnda inyiɛɛ o yɔŋ bɛɛ ma ke yɛ lebɛɛ le? Baa mi kaalaa nyindu ya pa le teleŋ nuu a nyɛsɔlaa nuu soliŋndo kpeku le acheleŋnda malaa ma pɛɛku a Chɛhowa okɔɔ? Baa mi yɔŋguŋ pa le hei tosaa o yɔŋ bɛɛ mi wanaa bɔɔbɔɔ chɔm balika melaa le, ɔɔ ma simul la? Baa mi nuuviaa pa nɛilaŋ le halikpeŋ mi chua teleŋndo tau o wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ niŋ?’—Ɛfi. 5:​15, 16.

10. Vɛɛ Chiisu wa yɛ wana ndoo tosa mi kɔl nyuloo wa waŋnda tɛɛŋndo?

10 Wana kɔl nyuloo Chiisu wa ni. Te waŋnda ndaa bii ndu pɛ o nɛi wɔɔŋndo choo, ndoo miŋgul nda maa le. Kɛ mbo tosa tau mbo hiau bɛɛ lende. Mi ndoo chua chilaŋ le tosaa mi kɔl nyuloo wa waŋnda tɛɛŋ, nduyɛ mi ndoo dɛɛniaa acheleŋnda le ma toosiaŋ sɔɔŋ ndapila tɛɛŋ. Le tamaseliiyo, mbo pɛɛku nda maa a nɔ ma wa o kɔl nyulu niŋ a puaapiliaa ndaa, te a yeema pɛ mi Chɛhowa chɛl piɛile ndaleŋ. (Maa. 5:​9, 23, 24) Nduyɛ, teleŋ o teleŋ buɛiyaa nduaa ndaa wa pɛ diomndaŋ hiŋaŋndo le wana cho wana banaa nda tɛɛŋndo, mi ndoo mala nda le ma toosiaŋ tɛɛŋ.—Luku 9:​46-48; 22:​24-27.

11. Vɛɛ ŋ chɔm yɛ maa a cho wana tosa mi kɔl nyuloo miiŋgu waŋnda tɛɛŋndo?

11 Le miŋ wa wana tosa mi kɔl nyuloo wa waŋnda tɛɛŋndo, ŋ nɔ ko miŋ fafaŋ sɔɔŋ huŋ a sɛɛŋgiaŋndo waŋnda tɛɛŋndo le. Kɛ ŋ nɔ miŋ chua chilaŋ le mi kɔl nyuloo wa puaapiliaa a ndepiliaa naa tɛɛŋ, nduyɛ miŋ dɛɛniaa nda le ma toosiaa suɛi keeku nda tɛɛŋnde. (Filipi. 4:​2, 3; Chemi. 3:​17, 18) Ŋ nɔ miŋ nyunaŋ aa: ‘Yɛɛ ya nɔ yɛ mi soliŋ sala le halikpeŋ mi wa o kɔl nyulu niŋ a acheleŋnda? Te puaapilɛnɔɔ ɔɔ ndepilɛnɔɔ tɛɛmbuu ya pɛ kɔllo, baa mi kɛsiŋ pa suɛi keŋ o kɔl? Baa mi chum pa le mi wana suɛi cho naa tɛɛŋndo hiŋ naa ya chua le halikpeŋ miŋ miiŋgu o kɔl nyulu niŋ? Ɔɔ I cho lakɔ o ndu lo o yɔŋ bɛɛ maa ndu tɛɛmbuu ya kɔl ni? Baa mi dɛɛniaa pa wanaa kɛɛ sinapɛŋgoo luɛi tɛɛŋnda le ma tosa mi kɔl nyuloo miiŋgu nda tɛɛŋ?’

12. Vɛɛ Chiisu ndoo chɔm yɛ maa o cho wana ikɛndɛ?

12 Wana ikɛndɔɔ Chiisu wa ni. (Maa. 11:​28-30) Mbo chɔm hei sanaa a mɛɛ ndoo chɔm acheleŋnda sinapɛŋgoo yɛ. Le tamaseliiyo, mɛɛ chua Foniisiaŋnɔɔ nyɔɔlu ndu le mbo siŋgul ndu chua ndɔɔ, o tasela ndɔ, ndoo yeema nyɛ chua koŋ ndoo dimul ndu wo tosa le. Kɛ mɛɛ chua koŋ chɔm laalaŋ kala kalaa, mbo siŋgul ndu chua ndɔɔ. (Maa. 15:​22-28) Mi che bɛɛ mi Chiisu chɔm acheleŋnda ɔɔ wanaa ndoo kaala wa sinapɛŋgoo, kɛ mi ndoo sila nda te o che pɛ maa a nɔ ma sɔla silaa. Le tamaseliiyo, mɛɛ Pitɛ kindiŋ le ndu kuunaa hɛnaŋ Chɛhowaa tosaa, mbo sila ndu buɛiya apiliaa o hɔl kpendekele. (Maki 8:​32, 33) O cho le mi ndoo tusi Pitɛ lasiɔmbu le o tosa hei le. Kɛ le mbo pɛɛku ndu, nduyɛ mbo sila buɛiya apiliaa le ma nɔ yiyaŋ kɛndɔɔ. Naapum mi siɔmbulaŋ la bii Pitɛ o foofo koŋ choo. Kɛ mbo sɔla tɔnɔɔ o sila ndaa ke ndu koŋ ndo niŋ.

13. Vɛɛ naŋ chɔm yɛ maa ŋ cho wanaa ikɛndɛ?

13 Le miŋ chɔm acheleŋnda maa ŋ cho wanaa ikɛndɛ, lepum mɛɛ miŋ ke nda sila nda nɔ ma sɔla wo. Te a wa pɛ hei tosaa, tol tamasi Chiisu wo kɔɔli le mi sila numndo tɔlnuŋ o sawala mandaala Baabuiyo choo. Tosa ndi o nɛi kaalaa niŋ. Nɔ tiindaŋndo maa nda bɛɛ yeema nyɛ cho o kɛndɔɔ wo tosaa. Nduyɛ, nɔ laalaŋndo maa te wanaa kaŋ kaala pɛ Chɛhowa nduyɛ ma kaala num, a cho sila ŋ ke nda wo dɔwɔɔ o wali niŋ. Nyunaŋ ndɔ aa, ‘Te wana ya kaala wo wa pɛ suɛi wɔɔŋnde tosaa, baa mi nɔ pa kɔl simulaa le ndu silaa? Te I wa pɛ waŋndo silaa kioo, baa mi soo pa o ndu lo o nɛi lebɛɛ niŋ ɔɔ mi soo o ndu lo a kɔl tuuwo? Le sabu yɛɛ ya ke yɛ waŋndo silaa? Baa mi ke pa waŋndo silaa le mɛɛ ya tambu kɔl a ndu yɛ, ɔɔ le mɛɛ ya kaala ndu yɛ?’

14. Vɛɛ Chiisu ndoo chɔm yɛ maa o cho wana kɛndɛ?

14 Chiisu ndoo sina ko nyɛ cho o kɛndɔɔ wo le, kɛ ndu ndoo tosa ni. O kaala Finya ndɔ tau nduyɛ nyɛ cho o kɛndɔɔ wo o tosa teleŋ o teleŋ ni, vɛlɛ a yiyaŋ kɛndɔɔ o tosa ndu ni. Ŋ chɔm maa ŋ cho wanaa kɛndɛ sanaa a mɛɛ naŋ bii acheleŋnda yɛ. Suliŋndo hoo mala naa miŋ tosal acheleŋnda sɔɔŋ mala nda woŋ. O cho ko nyɛ bɛnda le tosaa wo le naŋ nɔ miŋ sina le. Kɛ ŋ nɔ miŋ tosa ndu, nduyɛ miŋ nɔ yiyaŋ kɛndɔɔ o ndu tosaa niŋ. Naapum miŋ nyunaŋ aa: ‘Baa i cho pa tonya maa miŋ tosa nyɛ bɛnda wo a yiyaŋ wɔɔŋndo?’ Ei. Le tamaseliiyo, mi Chiisu suaa a wanaa ndaa tosal wanaa bala fonduaa kɛndɛi, kɛ ma dimul acheleŋnda a kɛndɛi keŋ okɔɔ wa. Mi che bɛɛ sɔɔŋ nda wa muŋ tosaa woŋ ve sɔɔŋ wɔɔŋ te, kɛ Chɛhowa ndoo niŋ kɔl a nda kposoŋ te.—Maa. 6:​1-4.

15. Vɛɛ naŋ chɔm yɛ maa ŋ cho wanaa kɛndɛ?

15 Ŋ chɔm maa ŋ cho wanaa kɛndɛ, te ŋ tosa pɛ sɔɔŋ bɛnda woŋ a yiyaŋ kɛndɔɔ. Lelaŋ, nyunaŋndɔ aa: ‘Te I sina pɛ nyɛ bɛnda le tosaa wo, baa mi tosa ndu pa? Yiyaŋ kuɛɛ ya nɔ yɛ a sɔɔŋ kɛndɛŋ ya tosa woŋ okɔɔ?’

VƐƐ NAŊ MANDA YƐ WANA CHIEEYƐI NƐI SƐNƐIYE?

16. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa lepaa o lepaa, nduyɛ le yɛɛ?

16 Ŋ nɔ miŋ yiyaŋ maa te ŋ sɔla pɛ yiŋɔɔ, mɛɛ ŋ chii wana chieeyɛi sɛnɛiye chuɛɛnɔŋ te. Wana chieeyɛi sɛnɛiye cho ko maa doma sɛnɛi. Ŋ nɔ miŋ dɔu sɛmbɔɔ tau le miŋ chaa doma koŋ biyɔɔ nyɛkɛndɛi. Lende koni naŋ nɔ ni miŋ tosa a wana chieeyɛi sɛnɛiye. Nɛiyo opilɛ o naŋ tosa keŋ ndo cho hiouwɔɔ lachi a suliŋnda nyina Mɛlɛkaa dɔwɔɔ o waliŋ niŋ lepaa o lepaa ni. Le yɛɛ? Kanifuule, nyina ndɔ diandaa o soliŋ kpeku ni le sɔɔŋ tosaa. (Chɛ. 1:​2) Lelaŋ, suliŋnda nyina Mɛlɛkaa la nɔ mi la nyindu naa le sɔɔŋ tosaa. Le tamaseliiyo, mi kiilanɔɔ Chemisi poonyiaa aa: “Te waŋndo tosa wali a laalaŋ o nɔ wo le, mɛɛ laalaŋ vilɛiyo o nɔ koŋ ni.” (Chemi. 2:​26) Nduyɛ, nyɛ pilɔɔ hoo kpe cho a suliŋnda nyina Mɛlɛkaa okɔɔ ni. Miŋ chɔm kpendekele maa suliŋnda nyina Mɛlɛkaa cho wallo o yoomula naalaŋ niŋ, te ŋ dɔu laŋ pɛ o wali niŋ.

17. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa te ŋ bumba pɛ le suliŋnda nyina Mɛlɛkaa dɔwɔɔ o wali niŋ?

17 Lepum, mi Kilisiɔŋaa sɔla niŋ yiŋɔɔ le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ wa bɛɛ, bumba le suliŋnda nyina Mɛlɛkaa dɔwɔɔ o wali niŋ. Kɛ i cho suɛi sɔvɛ le miŋ wou sɛmbɔɔ le laŋ dɔwɔɔ o wali niŋ. Yiyaŋndɔ a tamaseliiyo hoo okɔɔ. Te o yɔŋ pɛ mi doma num ŋ kaala tau wo sɛɛsa, baa ma viou ndu pa? Sako, ma chua teleŋndo le naa o sɛɛsa wa miŋgioo sɔndɔɔ, nduyɛ ma chaa ndu biyɔɔ nyɛkɛndɛi. O nɛi pilɛ koŋ choo, lepum te i wa pɛ ikala naa o ba le miŋ tosal waŋndo kɛndɛi, miŋ biunuŋ ndu ɔɔ miŋ chɔm ndu kaalaa, ŋ nɔ miŋ tambu kɔl te. Te ŋ nyɔɔlu pɛ wana koŋ a kɔllo kpou, mɛɛ i wa ko maa wana chieeyɛi sɛnɛiye naŋ cho keŋ sɔndɔɔ ni. Nduyɛ, keŋ tosa miŋ miiŋgu o chaŋyɛi kɛndɛi niŋ a wana koŋ. Ŋ nɔ miŋ kɛɛsiaŋ o kɔl le miŋ tosa nyɛ bɛnda wo o chilaŋ niŋ te suɛi waa lende komal naa pɛ.

18. Tiindaŋ yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ nɔ?

18 Ŋ cho bɔɔ a kɔl kɛndɛ le tamasi Chiisu kɛsul naa wo. Te ŋ kindiŋ pɛ le miŋ nɔ yiyaŋ ndɔɔ a kaala ndɔlaŋ, keŋ cho ndi tosa tɛtɛlɛ le miŋ tosa sɔɔŋ maa ndu. Mɛɛ naŋ tosa sɔɔŋ fau maa Chiisu yɛ, lende koni naŋ hiau lachi a wana chieeyɛi sɛnɛiye chuɛɛnɔŋndo ni. O buŋgɛi hei niŋ, suliŋnda nyina Mɛlɛkaa lahiɔɔlu kinɛi naŋ soo okɔɔ ni. Kɛ i wa bɔɔ suɛi sɔvɛ le ma chua teleŋndo le chɔɔloo sinaa a suliŋnda kɛndɛla nyina Mɛlɛkaa mala naa miŋ nɔ laŋ okɔɔ. O fulawɔ okoŋ kɔɔli, a nɔ vɛlɛ ma kindiŋ le laŋ dɔwɔɔ o wali niŋ. A nɔla ma saaluŋ buŋgaŋ soo a suɛi lebolle hei okɔɔ laŋ o yauwo hoo niŋ, Yau Yaasiaa Ŋsɔɔ Seiyaa Chɛhowaa. Tofa o suɛi lebolle hei bɛŋgu, “Yoomu leKilisiɔŋndo.” Okoŋ ma tofa, “Suliŋnda Nyina Mɛlɛkaa.” Ŋ nɔ miŋ nɔ tiindaŋndo maa te ŋ tosa pɛ nyɛ naŋ tiuba wo, Chɛhowa cho naa mala miŋ chuɛɛnuŋ wana chieeyɛi sɛnɛiye, nduyɛ mi i wa naa lekɔɔ.

CHONDII 127 Wana Suu Ya Nɔ Mi I Wa Wo

^ pɛl. 5 Mɛɛ mɛɛ kɔɔlima naŋ ma wa, ŋ tiuba miŋ chuɛɛnuŋ “wana chieeyɛi sɛnɛiye.” Le hei tosaa, ŋ nɔ miŋ hiou lachi a yiyaŋnda naalaŋ siɛɛnduuwo, nduyɛ miŋ kindiŋ kpoke le waa maa Chiisu. O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho chɔ mɛɛ ndoo yiyaŋ o sɔɔŋ choo yɛ, a mɛɛ ndoo tosa sɔɔŋ yɛ. Buŋgɛi hei cho naa vɛlɛ chɔm mɛɛ naŋ hiau lachi a tamasi ndɔɔ tolɔɔ kɔɔli yɛ, o yɔŋ bɛɛ miŋ sɔla yiŋɔɔ.

^ pɛl. 4 Kaleesiaŋnda 5:​22, 23 chɔm naa suliŋnda kɛndɛla nyina Mɛlɛkaa mala naa miŋ nɔ laŋ kpou le. Le chɔɔloo sinaa a hei okɔɔ, tofa “Nyunala Wanaa Nua o Yaula Naalaŋ Niŋnda” o Bandu Mɛŋgɛlaa hoo niŋ, Kooŋndo 2020.