1. Nkia diambu ditoma filanga kiwuntu kieto?

 KIAKALA vo ke kolo ko twavubilu yovo se mvu miayingi, yeto awonso tuzolele sia e ngolo za songa e fu iyangidikanga Yave. Muna yima e fu yayi, tufwete soba e ngindu zeto. Ekuma? Kadi e diambu ditoma filanga kiwuntu kieto i ngindu. Avo ntangwa zawonso tuyindulanga kaka una tulenda lungisila e zolela yeto ya nitu, kuna kulanda mambu mambi tuvova yo vanga. (Efe. 4:17-19) Kuna diak’e sambu, avo tuyindulanga kaka mambu mambote, e mvovo ye mavangu meto meyangidika Yave wa Se dieto.—Ngal. 5:16.

2. Nkia yuvu tubakila e mvutu mu longi diadi?

² Nze una twalongokele mu longi diaviokele, ke dilendakana ko mu katula emvimba e ngindu zambi muna ntima mieto. Kansi, tuna ye wisa kia lembi yambula vo e ngindu zazi zafila mavangu meto. Vitila twavubwa, tufwete yambula mvovo ye mavangu mana Yave kemenganga. Ediadi i diambu diantete ye disundidi o mfunu tufwete vanga muna katula e kiwuntu kiankulu. Kansi, muna yangidika Yave una ufwene, tufwete mpe lemvokela nkanikinu uvovanga vo: “Nuvuata kiwuntu kiampa.” (Kol. 3:10) Mu longi diadi, tubaka e mvutu za yuvu eyi: Nki i “kiwuntu kiampa”? Aweyi tulenda vuatila kiwuntu kiampa yo tatidila kio?

3. Landila sono kia Ngalatia 5:22, 23, nki i “kiwuntu kiampa”? Aweyi o muntu kalenda kio vuatila?

³ O muntu una ye “kiwuntu kiampa,” otangininanga e ngindu ye mavangu ma Yave. Vava muntu kevuatanga kiwuntu kiampa, osonganga e fu ya mwand’a Nzambi. Oyambulanga vo mwand’avelela wafila ngindu ye mavangu mandi.  (Tanga Ngalatia 5:22, 23.) Kasikil’owu, o muntu ovuete kiwuntu kiampa ozolanga Yave yo nkangu andi. (Mat. 22:36-39) Muntu ndioyo mpe okwamanananga kala ye kiese kana nkutu vava kewanananga ye mambu mampasi. (Yak. 1:2-4) Osianga e ngolo za kadila kuna luvuvamu ye akaka. (Mat. 5:9) Osonganga luzindalalu ye ngemba muna mpila kekadilanga ye akaka. (Kol. 3:13) Ozolanga yo vanga oma mambote. (Luka 6:35) Muna mavangu mandi, osonganga vo lukwikilu lwasikila kena lwau muna Se diandi dia zulu. (Yak. 2:18) Osonganga lulembamu vava akaka bevavanga tantana yandi yo songa e volo vava kewanananga ye ntonta.—1 Kor. 9:25, 27; Tito 3:2.

4. Muna vuata “kiwuntu kiampa” nga tufwete yima kimosi-kimosi muna fu iyikwanga muna Ngalatia 5:22, 23? Sasila.

⁴ Muna vuata kiwuntu kiampa, divavanga vo twayima fu yawonso iyikilu muna Ngalatia 5:22, 23 ye muna sono yankaka ya Bibila. * E fu yayi ke tulendi yo tezanesa ko ye mvuatu mieto mina tulenda sola umosi kaka konso ntangwa tuzolele vuata. Kadi yayingi muna fu yayi, yafwanana ye fu yankaka. Kasikil’owu, avo ozolanga o nkwaku, okunsonga luzindalalu ye ngemba. Muna vanga o wete kwa akaka, ofwete kala nkwa lulembamu yo songa volo.

5. Okala ye “nyindu a Kristu” aweyi disongele? Ekuma tufwete longokela e zingu kia Yesu? (1 Korinto 2:16)

⁵ Tanga 1 Korinto 2:16. Muna vuata kiwuntu kiampa, tufwete kala yo “nyindu a Kristu.” Muna mvovo miankaka, tufwete bakula una Yesu keyindulwilanga yo kuntanginina. Yesu mu mpila yalunga kasongela e fu ya mbongo a mwand’a Nzambi. Nze pelo yambote itoma mwesanga, Yesu wasonganga e fu ya Yave mu mpila yalunga. (Ayib. 1:3) Avo tutanginini mpila Yesu keyindulwilanga, tuvangila mpe mambu nze yandi. Ediadi ditoma kutusadisa mu vuata kiwuntu kiampa.—Fili. 2:5.

6. Nkia mambu tufwete sungamenanga vava tusiang’e ngolo za vuata kiwuntu kiampa?

⁶ Nga dilendakana kikilu kwa yeto mu tanginina mbandu a Yesu? Nanga tulenda yindula: ‘Yesu muntu alunga. Kilenda kuntanginina ko mu mpila yalunga.’ Avo i wau oyindulanga, sungamena mambu malende. Diambu diantete, mu mpw’a Yave yo Yesu wavangilwa. Muna  kuma kiaki, olenda kubatanginina yo kala nze yau muna mambu mayingi. (Tuku 1:26) Diazole, o mwand’avelela a Nzambi i nkuma usundidi omu nsema wawonso. Ulenda kusadisa mu vanga mambu mayingi mana kulendi vanga ko muna ngolo za ngeye kibeni. Diatatu, Yave ke vingilanga ko vo owau wasonga e fu ya mbongo a mwanda mu mpila yalunga. Kadi Se dieto dianzodi wavana funda dia mvu kwa awana bezingila ova ntoto kimana bakituka se wantu alunga. (Lus. 20:1-3) Ozevo, edi kaka Yave kekutulombanga owau i vanga e ngolo muna vuata kiwuntu kiampa yo bunda e vuvu muna lusadisu lwandi.

7. Nkia mambu tufimpa owau?

⁷ Mu nkia mambu masikididi tulenda tanginina Yesu? Owau, tufimpa fu yá ya mbongo a mwand’a Nzambi ye una Yesu kasongela e fu yayi. Ekolo tuvanga wo, tufimpa mpe e yuvu ilenda kutusadisa mu vuata kiwuntu kiampa.

8. Aweyi Yesu kasongela o zola?

⁸ Wau vo Yesu watoma zolanga Yave, wakivana kuna mvevo mu kuma kieto yo vanga luzolo lwa Se diandi. (Yoa. 14:31; 15:13) Vava kakala ova ntoto, Yesu wasonga muna mavangu mandi vo watoma zolanga wantu. Lumbu yawonso wasonganga o zola ye nkenda kana nkutu vava kamengwanga kwa wantu. Yesu wasonga mpe vo watoma zolanga wantu muna kubalonga oma ma Kintinu kia Nzambi. (Luka 4:43, 44) Yesu wasonga mpe vo watoma zolanga wantu yo Nzambi muna kuyivana kuna mvevo mu fwa lufwa lwampasi vana moko ma asumuki. Muna mpila yayi, waziula e nzila kimana yeto awonso twakala ye lau dia vua moyo a mvu ya mvu.

9. Aweyi tulenda tanginina Yesu muna songanga o zola kwa akaka?

⁹ O zola kweto muna Yave wa Se dieto dia zulu, kukutufilanga mu kukiyekola kwa yandi yo vubwa. Muna kuma kiaki, nze Yesu tuzolele songa vo tuzolanga Yave muna mpila tukadilanga ye akaka. Yoane wa ntumwa wasoneka vo: “Ndiona olembi zolanga mpangi andi ona kemonanga, kalendi zola Nzambi ko ona ke monanga ko.” (1 Yoa. 4:20) Muna kuma kiaki, tufwete kukiyuvula: ‘Nga isonganga muna mavangu mame vo wantu kikilu izolanga? Nga isonganga o zola kwa akaka kana nkutu vo mu mpila yambi bekadilanga yame? Nga o zola kukumfilanga mu sadila ntangwa ye mavua mame mu sadisa akaka bazaya Yave? Nga ikwamanana wo vanga kana nkutu vo wantu ayingi ke bevutulanga matondo ko muna ngolo ivanganga yovo nkutu kunsia kitantu? Nga ndenda kudikila e ntangwa iviokesanga muna salu kia kitula wantu se alongoki?’—Efe. 5:15, 16.

10. Aweyi Yesu kakadila nkwa luvuvamu?

¹⁰ Yesu nkwa luvuvamu kakala. Vava wantu bamvanganga e mbi, Yesu kavutulanga mbi muna mbi ko. Kansi, ke diau kaka ko kavanganga. Wavitang’o ntu muna siamisa luvuvamu yo kasakesa akaka basingika e ntantani zau. Muna bong’e nona, walonganga wantu vo, bafwete vanga luvuvamu ye mpangi zau avo bazolele vo Yave katonda e nsambil’au. (Mat. 5:9, 23, 24) Nkumbu miayingi wasadisanga ntumwa zandi vava batantananga muna vava zaya kana nani osundidi vana bena.—Luka 9:46-48; 22:24-27.

11. Aweyi tulenda kadila akwa luvuvamu?

¹¹ Muna kala akwa luvuvamu, mayingi tufwete vanga, ke venga kaka tantana ye akaka ko. Divavanga mpe vo twavitang’o ntu muna siamisa luvuvamu ye akaka yo kasakesa mpangi zeto mu singika e ntantani zau. (Fili. 4:2, 3; Yak. 3:17, 18) Ozevo, tulenda kukiyuvula: ‘Nga yakubama mu vanga konso diambu kimana yatatidila luvuvamu ye akaka? Avo  mpangi unkendelekele, nga ikwamanana kumfungila makasi? Nga ivingilanga vo mpangi kavit’o ntu muna vutulwisa luvuvamu? Yovo mono i muntu antete ivutulwisanga luvuvamu kana una vo mpangi ndioyo i nkwa kuma muna diambu diadi? Nga ikasakesanga awana bazonzele mu vutulwisa luvuvamu muntu yo nkwandi?’

12. Aweyi Yesu kasongelanga walakazi kwa akaka?

¹² Yesu wasonganga walakazi kwa akaka. (Mat. 11:28-30) Wasonganga walakazi kwa akaka muna kubasonga e ngemba yo lembi badisa o ntim’andi kana nkutu vava diakalanga diampasi. Muna bong’e nona, vava nkento wa Mfenisia kandodokela vo kawuka o mwan’andi, entete katonda ndomb’ankento ndioyo ko, kansi vava kamona lukwikilu lwandi, kuna ngemba zawonso wawuka mwan’andi. (Mat. 15:22-28) Kana una vo wasonganga akaka walakazi, Yesu kayambulanga vana e longi ko vava diavuanga o mfunu. Ezak’e ntangwa, wasonganga walakazi muna semba awana kazolanga. Kasikil’owu, vava Petelo kasima Yesu vo kalembi vanga luzolo lwa Yave, Yesu wansemba vana meso ma alongoki ankaka. (Maku 8:32, 33) Muna wo vanga, Yesu kazola kulula zitu wa Petelo ko, kansi wazola kunlonga yo lukisa alongoki ankaka vo bavenga e fu kia kuyibundang’e vuvu kiasaka. Dialudi vo, Petelo wamona e nsoni, kansi longi diadi kikiku kavuanga o mfunu.

13. Aweyi tulenda songela walakazi kwa akaka?

¹³ Muna songa walakazi kwa awana tuzolanga, ezak’e ntangwa divava vo twabavana e longi ye sikididi kiawonso. Vava ovanga wo, tanginina Yesu muna vana e longi dituka muna Bibila. Songa e ngemba. Kala ye ziku vo bazolele vanga edi diansongi. Kwikila vo awana bekuzolanga yo zola Yave, betambulwila mpe e longi diaku. Muna kuma kiaki, ukiyuvula: ‘Nga ikala yo unkabu wa vana e longi kwa muntu izolanga, avo mbwene vo diambu diambi kavangidi? Vava ivana e longi, nga kuna ngemba ivanina dio yovo ku makasi? Nga ikumvana e longi mu kuma kia sia vo makasi kamfungisi yovo wete diandi itokanenanga?’

14. Aweyi Yesu kavangilanga o wete kwa akaka?

¹⁴ Yesu kakasakesanga kaka akaka ko mu vanga edi diambote, kansi yandi kibeni mpe i diau kavanganga. Wau vo Yesu watoma zolanga Se diandi, ntangwa zawonso wavanganga edi diambote ye kani diambote. O muntu ambote otangininanga mbandu a Yesu yo sia e ngolo za vanga o wete kwa akaka. Muna kala muntu ambote ke divavanga kaka ko vo twavanga edi diambote, kansi tufwete vanga edi diambote ye kani diambote. Akaka nanga balenda kukiyuvula: ‘Nga dilendakana kwa muntu mu vanga diambu diambote ye kani diambi?’ Ingeta. Muna bong’e nona, Yesu wavova mu kuma kia awana bavananga tukau kwa asukami vana meso ma ndonga kimana bazayakana vo tukau bavene. Kansi, Yave ke yangalelanga ko muntu ovanganga mambu mambote ye kani diambi.—Mat. 6:1-4.

15. Aweyi tulenda kadila kikilu wantu ambote?

¹⁵ Tukala kaka wantu ambote avo tuvangidi mambu mambote ye kani dia lembi tambula o mfutu. Ozevo, ukiyuvula: ‘Vana fulu kia zaya kaka edi diambote, nga ivanganga e ngolo muna sadisa akaka? Nkia kani dikumfilanga mu vanga edi diambote?’

16. Adieyi tufwete vanganga lumbu yawonso? Ekuma?

¹⁶ Avo tuvubilu ke tufwete yindula ko vo tuvuete emvimba e kiwuntu kiampa ye ke tuna  diaka ye diambu ko tufwete soba. Kadi e kiwuntu kiampa kina nze “mvuatu wampa,” una tufwete toma lunga-lunga. Imosi muna mpila tulenda wo vangila, isonganga e fu ya mbongo a mwand’a Nzambi lumbu yawonso. Ekuma? Kadi Yave i Nzambi a mavangu mambote ye osadilanga o mwand’andi muna kutusadisa. (Tuku 1:2) Muna kuma kiaki, konso fu kia mbongo a mwanda kifwete filanga mavangu meto. Kasikil’owu, Yakobo wa nlongoki wasoneka vo: “O lukwikilu mpe lwakondwa mavangu, lwafwa.” (Yak. 2:26) Diau dimosi mpe tulenda vova mu kuma kia fu yawonso ya mbongo a mwand’a Nzambi. Ozevo, konso ntangwa tusonganga e fu yayi, i ziku kisonganga vo mwand’a Nzambi usalanga omu yeto.

17. Adieyi tulenda vanga avo ke tulendanga songa fu ya mbongo a mwanda ko?

¹⁷ Kana nkutu mpangi ona wavubwa mu mvu miayingi, ezak’e ntangwa dilenda kala diampasi kwa yandi mu songa e fu ya mbongo a mwanda. Kansi, edi disundidi o mfunu i vanga mawonso mu kwamanana songa e fu yayi. Yindula e nona eki: Avo kinkutu otoma zolanga kitiazukini fioti, nga vana vau oveta kio? Ve. Nanga diambu diantete ovanga i londa kio avo dilendakana yo otoma kio lunga-lunga kimana kia lembi tiazuka diaka. Diau dimosi mpe, avo kulendele songa walakazi ko, luzindalalu yovo zola kwa mpangi mosi, kuyoyi ko. Okwenda lomba e ndoloki ya nsi a ntima dikusadisa mu vutulwisa e ngwizani yo mpangi ndioyo. Kala ye kani dialembi vutukila o vilwa wau muna lumbu ikwiza.

18. Nkia ziku tufwete kala kiau?

¹⁸ Tutoma vutulanga matondo wau vo Yesu mbandu ambote katusisila. Avo tutomene tanginina e mpila ina Yesu kayindulwilanga yo vangila o mambu, diasazu dikala kwa yeto mu vangila mambu nze yandi. Avo tuvangidi mambu nze Yesu, diasazu dikala mu vuata kiwuntu kiampa. Mu longi diadi, fu yá kaka ya mbongo a mwand’a Nzambi tulongokele. Nga olenda vaula e ntangwa muna longoka fu yankaka ya mbongo a mwanda yo badika una olenda songela e fu yayi? Olenda solola malongi mevovelanga e fu yayi muna Nkanda wa Vavulwila wa Mbangi za Yave, tala vana vasonama “Vida cristã,” i bosi “Fruto do espírito.” Kala ye ziku vo avo ovangidi mawonso, Yave okusadisa mu vuata e kiwuntu kiampa yo tatidila kio.