1. Ki nto mañi sihulu yekona kuama butu bwaluna?

 IBE kuli kihona lusazo kolobezwa kamba sekufitile lilimo zeñata kuzwa folukolobelezwa, kaufelaa luna lubata kuli Jehova atabele butu bwaluna. Kuli lube batu balata Jehova, luswanela kutokomela zelunahana. Kabakalañi? Kabakala kuli lika zelunahana likona kuama hahulu butu bwaluna. Haiba kamita lunahana lika zekulisa litakazo zaluna za nama, lukabulela ni kueza lika zemaswe. (Maef. 4:17-19) Kono haiba lunahana lika zende, lukabulela ni kueza lika zetabisa Ndataa luna, Jehova.—Magal. 5:16.

2. Ki lipuzo mañi zeluka nyakisisa mwa taba ye?

² Sina molunyakisiselize mwa taba yefelile, halukoni kutibela mihupulo yemaswe kaufela. Kono lwakona kuiketela kusaeza lika zelunahana zecwalo. Pili lusika kolobezwa kale, lutokwa kutuhela kubulela kamba kueza lika zatoile Jehova. Wo ki ona muhato wapili ni wa butokwa hahulu oluswanela kuunga kuli lutubule butu bwakale. Kono kuli lutabise Jehova ka kutala, luswanela kumamela taelo yeli: “Muapale butu bobunca.” (Makolo. 3:10) Mwa taba ye, lukanyakisisa lipuzo zelatelela: “Butu bobunca” ki nto mañi? Lukona kuapala cwañi butu bobunca ni kuzwelapili kubuapala?

3. “Butu bobunca” ki nto mañi, mi mutu ukona kubuapala cwañi? (Magalata 5:22, 23)

³ Mutu yanani “butu bobunca” unahana ni kueza lika ka kulikanyisa Jehova. Mutu ukona kuapala butu bobunca ka kubonisa muselo wa moya wa Mulimu, ni kutuhelela moya okenile kuli uzamaise mihupulo, maikuto, ni likezo zahae.  (Mubale Magalata 5:22, 23.) Ka mutala, walata Jehova ni batu bahae. (Mat. 22:36-39) Mutu yacwalo uzwelangapili kuba ni tabo niha kopana ni manyando. (Jak. 1:2-4) Utabela kupilisana ka kozo ni babañwi. (Mat. 5:9) Unani pilu-telele mi uezanga babañwi ka sishemo. (Makolo. 3:13) Utabela kueza zende. (Luka 6:35) Lika zaeza libonisa kuli unani tumelo yetiile ku Ndatahe wa kwa lihalimu. (Jak. 2:18) Uzwelangapili kuba ya bunolo hanyemiswa ki batu babañwi, mi ubanga ni buiswalo halikiwa.—1 Makor. 9:25, 27; Tite 3:2.

4. Kuli luapale butu bobunca, ki kabakalañi halutokwa kubonisa tulemeno kaufela totubulezwi kwa Magalata 5:22, 23 ni mwa mañolo amañwi a mwa Bibele?

⁴ Kuli luapale “butu bobunca,” luswanela kuba ni tulemeno kaufela totubulezwi kwa Magalata 5:22, 23, ni mwa mañolo amañwi a mwa Bibele. * Tulemeno to hatuswani ni liapalo zeluapalanga silisiñwi ka silisiñwi. Mane buñata bwa tulemeno to twaswana ni tulemeno totuñwi. Ka mutala, haiba mwalata mutu yomuñwi, muka mubonisa pilu-telele ni sishemo. Mi kuli lube batu babande luli, lutokwa kuba ni musa ni buiswalo.

5. Kuba ni “munahano wa Kreste” kutalusañi, mi ki kabakalañi haluswanela kunyakisisa bupilo bwa Jesu? (1 Makorinte 2:16)

⁵ Mubale 1 Makorinte 2:16. Kuli luapale butu bobunca, lutokwa kuba ni “munahano wa Kreste.” Ka mubulelelo omuñwi, luswanela kunahana sina mwanahanela Jesu ni kumulikanyisa. Jesu ubonisanga muselo wa moya wa Mulimu ka kutala. Ka kuswana ni siiponi sesibonisa hande lika, Jesu ubonisanga tulemeno twanani tona Jehova ka kutala. (Maheb. 1:3) Haiba luzwelapili kunahana sina mwanahanela Jesu, lukaeza lika sina yena mi lukaba ni butu bobuswana ni bwahae.—Mafil. 2:5.

6. Ki litaba mañi zeluswanela kuhupula halunze lulika kuapala butu bobunca?

⁶ Kana luli lwakona kulikanyisa mutala wa Jesu? Mwendi lukona kubulela kuli: ‘Jesu upetahalile. Hanina kukona feela kumulikanyisa!’ Haiba ki mona momuikutwela cwalo, muhupule litaba zelatelela ze. Sapili, nemubupilwe ka siswaniso sa Jehova ni Jesu. Kacwalo, mwakona kubalikanyisa, mi  mwakona kuba sina bona ka sipimo sesiñwi. (Gen. 1:26) Sabubeli, moya wa Mulimu okenile ki ona omaata hahulu mwa pupo kaufela. Moya wo wakona kumitusa kueza lika zene musike mwakona kueza ka ili mina. Sabulaalu, Jehova halibeleli kuli mubonise muselo wa moya ka kutala ka nako ya cwale. Mane Ndataa luna yalilato ulukisize kuli batu babanani sepo ya kupila kuya kuile fa lifasi babe babapetahalile hamulaho wa lilimo ze 1,000. (Sin. 20:1-3) Kono ka nako ya cwale, Jehova ubata kuli lueze molukonela kaufela kubonisa muselo wa moya ni kuitinga ku yena.

7. Lukanyakisisañi cwale?

⁷ Ki mwa linzila lifi molukona kulikanyisa Jesu? Lukanyakisisa ka bukuswani tulemeno totune twa muselo wa moya wa Mulimu. Halunze lueza cwalo, lukabona zelukona kuituta ku Jesu ka mwanaaboniselize tulemeno to. Mi lukanyakisisa lipuzo zeñwi zeka lutusa kuziba hande haiba luapezi butu bobunca.

8. Jesu naabonisize cwañi lilato?

⁸ Jesu naalata hahulu Jehova kuli mane naaitombozi lika zeñwi kuli atabise Ndatahe ni kulutusa. (Joa. 14:31; 15:13) Jesu naabonisize kuli naalata hahulu batu ka mwanaapilezi bupilo bwahae fa lifasi. Zazi ni zazi, naabonisanga lilato ni mukekecima, niha naalwaniswa ki batu babañwi. Nzila yeñwi ya butokwa hahulu yanaabonisize ka yona kuli naalata batu ki ka kubaluta ka za Mubuso wa Mulimu. (Luka 4:43, 44) Jesu hape naabonisize kuli naalata hahulu Mulimu ni batu babañwi ka kuitatela kunyandiswa ni kubulaiwa ki baezalibi. Ka kueza cwalo, naakonahalisize kuli kaufelaa luna lube ni sepo ya kupila kuya kuile.

9. Lukona kulikanyisa cwañi Jesu ka mwanaaboniselize lilato?

⁹ Neluneezi bupilo bwaluna ku Jehova ni kukolobezwa bakeñisa kuli lwalata Ndataa luna wa kwa lihalimu. Kacwalo, sina Jesu, luswanela kubonisa kuli lwalata Jehova ka moluezeza batu babañwi. Muapositola Joani naañozi kuli: “Yasalati muzwale wahae, yaboni, hakoni kulata Mulimu, yasika bona.” (1 Joa. 4:20) Luswanela kuipuza kuli: ‘Kana nalata batu babañwi luli? Kana nabonisanga batu babañwi mukekecima niha banishwaula? Kana naitusisanga nako ni maluwo aka kuli nituse batu babañwi kuituta ka za Jehova kabakala kuli nabalata? Kana naitatelanga kueza cwalo buñata bwa batu niha basaitebuhi buikatazo bonieza kamba haba nilwanisa? Kana kunani zenikona kueza kuli nitandange nako yeñata mwa musebezi wa kuluta batu kuba balutiwa?’—Maef. 5:15, 16.

10. Jesu naabonisize cwañi kuli naatabela kupilisana ka kozo ni babañwi?

¹⁰ Jesu naapilisananga ka kozo ni babañwi. Batu babañwi hane bamuezize maswe, naasika bakutiseza bumaswe. Kono hape kunani lika zeñwi zanaaezize. Naangile muhato wa kupilisana ka kozo ni batu mi naasusuezanga babañwi kutatulula lifapahano mwahalaa bona. Ka mutala, naalutile kuli nebaswanela kukutisana lipilu ni banabahabo bona kuli Jehova aamuhele sebelezo yabona. (Mat. 5:9, 23, 24) Hape naakuta-kutezi kutusa baapositola kufelisa kañi yeneli teñi mwahalaa bona ya kuli ki mañi yanaangiwa kuba yomutuna ku bona.—Luka 9:46-48; 22:24-27.

11. Lukona kupilisana cwañi ka kozo ni babañwi?

¹¹ Kupilisana ka kozo ni babañwi hakutalusi feela kuambuka lika zekona kutahisa lifapahano. Lutokwa kueza molukonela kaufela kubatiseza babañwi kozo ni kususueza mizwale ni likaizeli baluna kutatulula lifapahano mwahalaa bona. (Mafil. 4:2, 3; Jak. 3:17, 18) Luswanela kuipuza kuli: ‘Ki lika  mañi zeniitatela kueza kuli nipilisane ka kozo ni babañwi? Haiba muzwale kamba kaizeli anifoseza, kana nizwelangapili kuba ni ndimbelela? Kana nilibelelanga kuli mutu yanifoselize aniatumele ni kukupa swalelo, kamba kana niinganga muhato wa kukutisana pilu ni yena niha nikona kuikutwa kuli mutu yo ki yena yafosize? Haiba kwaswanela, kana nasusuezanga mizwale ni likaizeli babafapahani kukutisana lipilu?’

12. Jesu naabonisize cwañi babañwi sishemo?

¹² Jesu naanani sishemo. (Mat. 11:28-30) Naabonisize sishemo ka kuba yabunolo ni kuba ni kutwisiso, niha nekukona kuba taata kueza cwalo. Ka mutala, musali yomuñwi wa Mufenisia hanaa mukupile kufolisa mwanaa hae, Jesu naasika eza zanaa mukupile sapili. Kono musali yo hanaabonisize tumelo yetuna ku yena, Jesu ka sishemo afolisa mwanaa hae. (Mat. 15:22-28) Nihaike kuli Jesu naanani sishemo, naafanga batu kalimelo hakutokwahala. Fokuñwi, naabonisanga sishemo ka kukalimela batu banaalata. Ka mutala, nako yeñwi Pitrosi hanaalikile kumuzwafisa kuli asike aeza tato ya Jehova, Jesu naamukalimezi fapilaa balutiwa babañwi. (Mare. 8:32, 33) Ka kueza cwalo, Jesu naasabati kushubula Pitrosi, kono naabata kumuluta tuto yeñwi ya butokwa ni kulemusa balutiwa babañwi kusaba ni moya wa kuikankabeka. Kusina kukakanya, Pitrosi naaikutwile maswabi hanaafilwe kalimelo yeo, kono naaitutile sesiñwi ku yona.

13. Lukona kubonisa cwañi kuli lunani sishemo luli?

¹³ Haiba luli lunani sishemo, haluna kupalelwa kukalimela batu bolulata hakutokwahala. Hamufa mutu kalimelo, muswanela kulikanyisa Jesu ka kubona teñi kuli kalimelo yeo itomile fa Linzwi la Mulimu. Mube ni musa. Mukolwe kuli bakasebelisa kalimelo yende yemu bafile kakuli balata Jehova mi bamilata ni mina. Muipuze kuli: ‘Kana ninani bundume bwa kueleza mutu yenilata haeza mafosisa? Haiba nitokwa kukalimela mutu yomuñwi, kana niezanga cwalo ka lilato, kamba ka buhali? Ki kabakalañi hanibata kufa mutu yo kalimelo? Kana ki kabakala kuli uninyemisize kamba nibata kumutusa?’

14. Jesu naabonisize cwañi bunde?

¹⁴ Jesu waziba lika zende mi waliezanga. Jesu walata Ndatahe; kacwalo, kamita uezanga lika zende, mi uezanga cwalo ka mabaka aswanela. Mutu yomunde kamita ubatanga linzila za kutusa ka zona babañwi, mi ubaezezanga lika zende. Hakusika likana kuziba feela lika zende; lutokwa kueza lika zende mi lulukela kueza cwalo ka mabaka aswanela. Lukona kuipuza kuli: ‘Kana mutu wakona kueza lika zende asina milelo yeminde?’ Eni. Ka mutala, Jesu naabulezi za batu bane bafanga limpo kwa babotana mi nebabatanga kuli batu babañwi bazibe ka za teñi. Nihaike kuli zene baezize neli zende, Jehova naasika tabiswa ki bona.—Mat. 6:1-4.

15. Lukona kubonisa cwañi bunde?

¹⁵ Lukona kubonisa bunde haiba lueza lika zende ka mabaka aswanela. Kacwalo, muipuze kuli: ‘Kana niziba feela lika zende kusina kulieza, kamba kana naezanga lika zende zeo? Ki kabakalañi haniezanga lika zende?’

16. Ki nto mañi yeluswanela kuezanga zazi ni zazi, mi ki kabakalañi?

¹⁶ Haluswaneli kunahana kuli lusakolobezwa feela, luapala butu bobunca ka kutala mi halusa tokwa kueza licinceho mwa bupilo bwaluna. Butu bobunca buswana sina  siapalo sesinca selutokwa kuzwelapili kubabalela kuli sibe mwa muinelo omunde. Nzila yeñwi yelukona kubabalela ka yona butu bwaluna bobunca, ki ka kueza molukonela kaufela kubonisa muselo wa moya wa Mulimu zazi ni zazi. Kabakalañi? Kabakala kuli Jehova uitusisanga moya wahae kuli apete lika zeñwi. (Gen. 1:2) Tulemeno twa muselo wa moya tuswanela kulususueza kueza lika zende. Ka mutala, mulutiwa Jakobo naañozi kuli: “Tumelo haisina misebezi ishwile.” (Jak. 2:26) Ki nto yeswana ni kwa tulemeno totuñwi kaufela twa muselo wa moya wa Mulimu. Nako kaufela halubonisa tulemeno to, lubonisa kuli moya wa Mulimu usweli kulutusa.

17. Luswanela kuezañi haiba lupalelwa kubonisa muselo wa moya?

¹⁷ Fokuñwi, nihaiba Bakreste base bakolobelizwe ka lilimo zeñata hababonisangi muselo wa moya. Kono luswanela kueza molukonela kaufela kubonisa muselo wo. Halunyakisiseñi mutala wo. Luungeñi kuli mupazuzi siapalo samina semulata hahulu, kana nemuka siyumba honafo feela? Kutokwa. Mwendi nemuka siluka kamba kusilukisisa haiba kwakonahala. Mi nemuka tokomela hamu siapala kuli sisike sapazuha hape. Ka mukwa oswana, haiba mupalelwa kubonisa sishemo, pilu-telele kamba lilato mutu yomuñwi, musike mwazwafa. Haiba mukupa swalelo, mukakona kukutisana pilu ni mutu yo, mi hamueza cwalo, kuswana inge kuli mulukile siapalo fone sipazuhile. Mi mulike momukonela kaufela kusaeza nto yeswana kwapili.

18. Ki buikolwiso mañi bolukona kuba ni bona?

¹⁸ Lwaitumela luli kuli Jesu ulutomezi mutala omunde! Haiba lueza molukonela kaufela kulikanyisa mwanaangela lika, kuka lubela bunolo kueza lika sina yena. Haiba luikataza kueza lika sina mwanaaezelize Jesu, kuka lubela bunolo kuapala butu bobunca. Mwa taba ye, lunyakisisize feela tulemeno totune twa muselo wa moya wa Mulimu. Nemuka eza hande kunyakisisa tulemeno totuñwi twa muselo wa moya ni kuitekula kuli mubone momukona kuboniseza tulemeno to mwa bupilo bwamina. Mwa Buka ya Lipatisiso ya Lipaki za Jehova, mukafumana mukoloko wa litaba zebulela za kubonisa muselo wa moya mwatasaa taba yeli, “Mupilelo wa Sikreste” mi kihona mukaya fa taba yeli, “Muselo wa Moya.” Mube ni buikolwiso bwa kuli haiba mueza momukonela kaufela kuapala butu bobunca, Jehova uka mitusa kueza cwalo.