1. ¿Wiˈix nyigëxëˈëky ja jäˈäyˈäjtën?

 OY NÄÄMNËM nnëbajtëm o tam nyëjkxkojnë tiempë, tsojkëp niˈamukë nduˈunëmë mëjääw ets njäˈäyˈäjtëm extëmë Jyobaa ttukjotkëdaˈaky. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë duˈun nduˈunëm? Yëˈko njëjwijtsëmbijtëm ja jot winmäˈäny. ¿Tiko? Yëˈko jot winmäˈäny yëˈë yajnigëxëˈkypy wiˈix njäˈäyˈäjtëm. Pën yëˈëyë nwinmäˈäyëm tijaty ja niniˈkx këbäjk tsyojkypy, ta yëˈëyë ngäjpxäˈän nmaytyäˈägäˈänëm ets ndunäˈänëm mëdiˈibë axëëk (Éfes. 4:17-19). Per pën nyajtëjkëm mä jot winmäˈäny mëdiˈibë oy, ta kyaj nëjkx xytsyiptakxëm ngäjpx nmaytyakëm ets nduˈunëm mëdiˈibë Jyobaa tyukjotkëdakypy (Gal. 5:16).

2. ¿Tijaty yaˈˈatsoowëmbitäämp mä yäˈädë artikulo?

² Extëm të nˈijxëm mä jatuˈukpë artikulo, kuanë ko näˈäty tyëkë mä jot winmäˈäny mëdiˈibë axëëk. Per mbäät nduˈunëmë mëjääw parë kyaj nnaytyukmëmadakëm. Mä nety nganëbajtëm, ojts nmastutëm tijatyë Jyobaa yˈaxëkˈijxypy ets ojts nyajtëgäjtsëm wiˈixë nety ngäjpx nmaytyakëm ets njäˈäyˈäjtëm. Jëjpˈam duˈun nduˈunëm parë nmastutëm ja jeky jukyˈäjtën. Per parë Jyobaa agujk jotkujk nyajnayjyäˈäwëm, tsojkëp duˈun nduˈunëm extëm jyënaˈanyë Kolosʉ 3:10: “Jikyˈattë ja jikyˈäjtënë jembyë”. Mä yäˈädë artikulo nˈatsoowëmbitäˈänëm majtsk pëky: ¿tidën yˈandijpy nyajtsondakëm ja jembyë jukyˈäjtën? ets ¿wiˈix mbäät xëmë duˈun njukyˈäjtëm?

3. ¿Ti yˈandijpy nyajtsondakëm ja jembyë jukyˈäjtën, ets wiˈix mbäät xëmë duˈun njukyˈäjtëm? (Galasyʉ 5:22, 23).

³ ¿Ti yˈandijpy nyajtsondakëm ja jembyë jukyˈäjtën? Yëˈko nduˈunëm tijaty ets nwinmäˈäyëm extëm mbäät nyajnigëxëˈkëmë  Jyobaa jyaˈayˈäjtën. ¿Ets ti xypyudëkëyäˈänëm parë xëmë duˈun njukyˈäjtëm? Yëˈko nasˈijxëm ets ja Diosë myëjääw xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm ets nyajnigëxëˈkëm ja oybyë jäˈäyˈäjtën extëm jyënaˈanyë Galasyʉ 5:22, 23 (käjpx). Extëm nˈokpëjktakëm, ja jäˈäy mëdiˈibë yajtsondakypyë jembyë jukyˈäjtën, tsyojkypyë Jyobaa ets pënaty mëduunëp (Mat. 22:36-39). Duˈunyëm agujk jotkujk yajpääty oy nuˈun twinguwäˈägë amay jotmay (Sant. 1:2-4). Yajjaˈäjtypyë tuˈugyëˈäjtën (Mat. 5:9). Myëmaˈkxtujkypy ja myëguˈuktëjk ets oyjyaˈay (Col. 3:12, 13, TNM). Tsyojkypy ets tyuumpy mëdiˈibë oy (Luk. 6:35). Yajnigëxëˈkypy mä tijaty tyuumpy ko jyantsy myëbëjkypy ja Tyeetyë tsäjpotmëdë (Sant. 2:18). Kyaj jyotˈambëky ko pën jyëënˈëxkäjpxëty (Titʉ 3:2). Kyaj nyaytyukmëmadaˈagyëty tijaty yajtëgoyanëp (1 Kor. 9:25, 27).

4. ¿Tiko kyaj mbäät jeˈeyë tuk pëky nyajnigëxëˈkëmë jäˈäyˈäjtën mëdiˈibë yajnigäjpxp mä Galasyʉ 5:22, 23?

⁴ Parë nyajtsondakëm ja jembyë jukyˈäjtën, tsojkëp nyajnigëxëˈkëm ja jäˈäyˈäjtën extëmë jyënaˈanyë Galasyʉ 5:22, 23 ets extëm jyënaˈanyë wiinkpë tekstë. * Yäˈädë jäˈäyˈäjtën mëdiˈibë Dios xymyoˈoyëm tuˈugyëp, kyaj dyuˈunëty extëm ja wit mëdiˈibë miimp tëgatsyaty ets mëdiˈibyëm bom bom nduktëjkëm. Extëm nˈokpëjktakëm, pën ntsojkëmë wiink jäˈäy, ta nmëmaˈkxtukäˈänëm ets mëët nˈoyjyaˈaytyäˈägäˈänëm. Ets parë nˈijtëm oyjyaˈay, tsojkëp nˈijtëm yujy tudaˈaky ets naywyinguwijts nayˈaguwijtsëm.

5. ¿Ti yˈandijpy “nmëdäjtëm ja Jesukristë wyinmäˈäny”, ets tiko tsyokyëty nˈëxpëjkëm wiˈixë Jesus jyukyˈajty? (1 Korintʉ 2:16).

⁵ (Käjpxë 1 Korintʉ 2:16). Parë nyajtsondakëm ja jembyë jukyˈäjtën, tsojkëp “nmëdäjtëm ja Jesukristë wyinmäˈäny”, yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko tsojkëp nwinmäˈäyëm extëmë Jesus ets nbanëjkxëmë yˈijxpajtën. Pes yëˈë yajnigëxëˈkë jäˈäyˈäjtën mëdiˈibë yajkypyë Diosë myëjääw. Jesus duˈun meerë jyaˈayˈajty extëmë Tyeety ets mbäät yaˈijxkijpxyë mët tuˈugë ijxn mët ko yajnigëxëˈk yajxon wiˈixënë Tyeety jyaˈayˈaty (Eb. 1:3). Ko nwinmäˈäyëm extëmë Jesus, ta niˈigyë nyajnigëxëˈëgäˈänëmë jyaˈayˈäjtën ets duˈun tijaty ndunäˈänëm (Filip. 2:5).

6. ¿Ti tsojkëp njamyajtsëm ko nyajtsondäˈägäˈänëm ja jembyë jukyˈäjtën?

⁶ ¿Jantsy mbäädëdaa nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën? Waˈan mwinmay: “Jesus wäˈäts jäˈäy jyukyˈajty. ¡Ëjts ninäˈäts duˈun ngajukyˈatët extëm yëˈë!”. Pën duˈun mwinmay, oy ko xyjamyatsëdë yäˈädë tëgëk pëkypyë. Myëduˈuk pëky,  mijts duˈun ojts mgojy extëmë Jyobaa mëdë Jesus jyaˈayˈaty. Pääty mbäät këˈëm xywyinˈixy pën mbanëjkxanëbë yˈijxpajtën, ets mbäät duˈun xytyuny axtë mäbäät mmadaˈaky (Gén. 1:26). Myëmajtsk pëky, yëˈko ja Diosë yˈespiritë santë yëˈë mas niˈigyë myëdäjtypyë mëjääw. Ets mbäät mbudëkëty parë xytyunët mëdiˈibë ninäˈä mbäät naytyuˈuk xykyatuny. Ets myëdëgëk pëky, Jyobaa nyijäˈäwëp ko tyam tsip nyajnigëxëˈktäˈäyëm ja oybyë jäˈäyˈäjtën mëdiˈibë yajkypyë myëjääw. Pääty dyajnaxäˈänyë tiempë tuk mil jëmëjt parë mbäät njëmbijtëm wäˈätsjäˈäy etsë net njukyˈäjtënë winë xëëw winë tiempë (Diˈibʉ Jat. 20:1-3). Jyobaa tsyojkypy ets desde tyam nduˈunëmë mëjääw parë nyajnigëxëˈkëm ja oybyë jäˈäyˈäjtën ets ndukjotkujkˈäjtëm ko yëˈë xypyudëkëyäˈänëm.

7. ¿Ti tyam nˈixäˈänëm?

⁷ ¿Wiˈixën mbäät nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën? Nˈokˈijxëm taxk pëky wiˈix mbäät nyajnigëxëˈkëm ja oybyë jäˈäyˈäjtën mëdiˈibë yajkypyë Diosë myëjääw. Tuk pëkyaty nˈixäˈänëm wiˈixë Jesus dyajnigëxëˈky ets ti xytyukniˈˈijxëm. Nanduˈun nˈixäˈänëm tijaty mbäät nnayajtëˈëwëm, mëdiˈibë xypyudëkëyäˈänëm parë nˈijxëm pën tsojkëp jam muum nˈaknayaˈoˈoyëm ko të nyajtsondakëm ja jembyë jukyˈäjtën.

8. ¿Wiˈixë Jesus dyajnigëxëˈky ko xytsyojkëm?

⁸ Jesus mëk ttsojkyë Jyobaa. Pääty tijaty ttukmëduuny ets nanduˈun tijaty ojts xytyukmëduˈunëm (Fwank 14:31; 15:13). Extëmë Jesus jyukyˈajty yä Naxwiiny, yajnigëxëˈk ko mëjwiin kajaa nety ttsokyë naxwinyëdë jäˈäy. Pes ijt ajëëky amëguˈuk ets pyaˈˈayoow axtë pënaty ojts myëtsipˈatëdë. Ja tuk pëky wiˈix ojts dyajnigëxëˈëky ko mëkë nety ttsokyë naxwinyëdë jäˈäy, ja ko ojts ttukmëtmaytyaˈaky ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën (Luk. 4:43, 44). Ojts nanduˈun dyajnigëxëˈëky ko mëjwiin kajaa nety ttsokyë Tyeety ets nanduˈun ja jäˈäyëty. Pääty tkëyajkyë jyukyˈäjtën ets ojts xykyuˈoˈk xykyutëgoˈoyëm. Duˈun ojts dyaˈˈawäˈätsy ja nëˈë tuˈu parë mbäät njukyˈäjtëm winë xëëw winë tiempë.

9. ¿Wiˈix mbäät ntsojkëmë jäˈäy extëmë Jesus ttuuny?

⁹ Ko ojts nnaywyandakëm ets nnëbajtëm, yëˈë duˈun mët ko ntsojkëmë nDeetyˈäjtëmë tsäjpotmëdë. Pääty, jëjpˈam ets nanduˈun ntsojkëmë jäˈäy duˈun extëmë Jesus ttuuny. Apostëlë Juan tkujäˈäyë ko ja “diˈibë kyaj ttseky ja myëguˈuk diˈibë yää yˈijxypy, nan kyaj mbäät ttseky ja Dios diˈibë kyaj tˈixy” (1 Fwank 4:20). Pääty oy ko nnayajtëˈëwëm: “¿Ntsojkypyëts ja nmëguˈuktëjk? ¿Nbaˈˈayoobyëts ja nmëguˈuktëjk oyëts axëëk xytyundë? ¿Nyajtuumbyëts ja nmeeny nsentääbë ets ja nxëëw ndiempëts mätsë jäˈäy ndukmëtmaytyaˈaky ja Diosë yˈayuk? ¿Nduumbyëts duˈun oy nimayë jäˈäy tkayajtsobäättë o axtë kots xynyibëdëˈëktë? ¿Mbäädëts niˈigyë ja nxëëw ndiempë nyajtuny mäts nˈëwaˈkxy ngäjpxwaˈkxyë Diosë yˈayuk?” (Éfes. 5:15, 16).

10. ¿Ti tyuunë Jesus parë dyajjaˈäjtyë tuˈugyëˈat?

¹⁰ Jesus kyaj tsyipˈëxtääy, kyaj tijatyë jäˈäy ttukmëjëmbijty. ¿Per tijaty yˈaktuun? Tuˈugyë nyayaˈijtë mëdë jäˈäyëty ets yˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty parë nyayaˈoyëdët ko ti dyajtsiptäˈäktët. Extëm nˈokpëjktakëm, ojts tˈanëëmëdë: “Nikaˈak yëˈë mwintsëˈkën jam altaar windum es nëjx jawyiin mnayyajtiˈigyëdë mëdë mmëguˈuk”. Tsojkëbë nety duˈun ttundët parë Jyobaa tkupëkët ja wintsëˈkën (Mat. 5:9, 23, 24). Janääm jatsojk nanduˈun ojts tˈanëëmëdë ja yˈapostëlëty ets kyaj dyajtsiptäˈäktët pënën ijtp mëj mä yëˈëjëty (Luk. 9:46-48; 22:24-27).

11. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë nyajjaˈäjtëmë tuˈugyëˈat?

¹¹ Parë nyajjaˈäjtëmë tuˈugyëˈäjtën, tsojkëp nnaygyuentëˈäjtëm parë kyaj jeˈeyë ntsipˈëxtäˈäyëm. Niˈigyën mbäät nˈëxtäˈäyëmë winmäˈäny parë nyaˈoˈoyëm ja jotmay mëdiˈibë nmëdäjtëm mët ja nmëguˈukˈäjtëm ets nanduˈun nbudëjkëm parë nyayaˈoyëdët mët ja myëguˈuk (Filip. 4:2, 3; Sant. 3:17, 18). Oy ko nnayajtëˈëwëm: “¿Axtë nuˈunëts tijaty ndunäˈäny parëts nnayaˈoyëdët  mëdëts ja nmëguˈuk? ¿Nbëjkëˈkypyëtsë tsip akë kots axëëk xyajnayjyawëty tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm? ¿Yëˈëts ntsojkypy parëts ja nmëguˈuk jawyiin xynyiminët ets tˈëwˈoy tkäjpxˈoyët ja jotmay? ¿O ëjts mëdiˈibë jawyiin ninëjkxypy oyëts njawinmay ko yëˈë poky myëdäjtypy? Ets pën nˈijxypyëts ko mbäädëts nbudëkë ja nmëguˈuk, ¿nˈanmaabyëts parë nyayaˈoyëdët mët ja myëguˈuk mëdiˈibë mëët tmëdatyë jotmay?”.

12. ¿Wiˈixë Jesus dyajnigëxëˈky ko ajëëky amëguˈugë nety jyaˈayˈaty?

¹² Jesus ijt ajëëky amëguˈuk (Mat. 11:28-30). Tsyojkë jäˈäy ets jyaygyujkë wiˈixë nety yaˈix yajpäättë, oyë nety oy kyanayjyawëty. Extëm nˈokpëjktakëm, ko tuˈugë toxytyëjk yˈanmääyë mëktaˈaky ets ja nyëëx dyaˈˈagëdakët, kyaj netyë ojts dyaˈˈagëdaˈaky. Per tsuj yajxon tˈatsooy ets ojts dyaˈˈagëdakë ja nyëëx ko tˈijxy nuˈunënë nety ja mëbëjkën tmëdaty (Mat. 15:22-28). Jesus ijt ajëëky amëguˈuk, per kyaj yëˈë yajtuˈuˈadujkë parë dyajky ja ëwij käjpxwijën. Pes mët ko ttsojky ja yˈëxpëjkpëty, näˈäty ojts mëk tmëˈˈëy tmëgajpxy ko dyajtëgoyˈäjttë. Extëm nˈokpëjktakëm, ko Pedro tjayajtuˈuˈadukanyë Jesus parë kyaj ttunët mëdiˈibë netyë Tyeety tsyojkypy, ojts tˈooy myëguˈuktëjk wyinduuy (Mar. 8:32, 33). Kyaj duˈun ttuuny parë Pedro axëëk dyajnayjyawëyaˈanyëty, yëˈë duˈun parë ojts ttukniˈˈixë ja yˈëxpëjkpëty ko tsojkëbë nety pyudëkëdët ets kyaj yajtuˈuˈadukëdët mä ttunanë ja Tyeetyë tyuunk. Duˈunë duˈun, Pedro tsoytyuun ko duˈun yaˈˈatsooy, per yëˈëdën parë këˈëm ttukˈoyˈajty.

13. ¿Wiˈixën mbäät nˈijtëm ajëëky amëguˈuk?

¹³ Näˈäty, tsojkëp nˈëwij ngäjpxwijëm ja nmëguˈukˈäjtëm ets ndukˈijxëm ko njantsy tsyojkëm. Per ko duˈun nduˈunëm, nˈokpanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën ets nˈoktukwäˈkpajtëm ja Diosë yˈAyuk parë nˈëwij ngäjpxwijëm ja nmëguˈukˈäjtëm. Nˈokˈijtëm ajëëky amëguˈuk, pes nnijäˈäwëm ko jyatunandëp mëdiˈibë oy ets ijtëm seguurë ko tsyojktëbë Jyobaa ets ko xytsyojkëm, pääty tkupëkäˈändë tsuj yajxon ja ëwij käjpxwijën. Oy ko nnayajtëˈëwëm: “Kots nˈixy tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibëts mëk ntsojkypy jam ti ttuny mëdiˈibë kyaj yˈoyëty, ¿jotmëktakpëts parëts ndukˈawanë? ¿Ets wiˈixëts ndukˈawanë? ¿Tsuj yajxon o nmëkmëˈˈëy nmëkmëgajpxypyëts? ¿Ets tikots nmoˈoy ja ëwij käjpxwijën? ¿Yëˈë mët kots të xyajjotˈambëkyë o mët ko ntsojkypyëts nyayaˈoyëdët?”.

14. ¿Wiˈixë Jesus dyajnigëxëˈky ko oyjyaˈay?

¹⁴ Jesus kyaj jeˈeyë tnijäˈäwë tidën oy, nanduˈunën ttuuny ets tukëˈëyë tijaty tyuun, ttuuny mët ko ttsokyë Tyeety. Yëˈë xëmë tˈëxtääyë winmäˈäny wiˈix mbäät tpudëkë jäˈäy ets ojts tijaty ttukmëduny. Pääty, oy ko nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën ets nanduˈun nduˈunëm. Kyaj jeˈeyë tsyokyëty nnijäˈäwëm tidën oy mbäät nduˈunëm, tsojkëbën nduˈunëm mëdiˈibë oy ets kyaj mët ko jeˈeyë pën ndukˈixäˈänëm. Per mbäät pën nyayajtëyëty: “¿Jadaa pën mëdiˈibë tijaty tyuumpy mët ko jeˈeyë ttukˈixäˈäny ja myëguˈuktëjk?”. Waˈan jyaatyë duˈumbë nmëguˈukˈäjtëm. Extëm nˈokpëjktakëm, Jesus ojts tmaytyaˈaky näägë jäˈäy mëdiˈibë myooyë limosnë ja ayoobë jäˈäy, per jaa duˈun ttuundë ko ja wiink jäˈäy yˈijxëdë jeˈeyë parë ttukˈixäˈändë. Oy mëdiˈibë jyatuundëp, per kyaj netyë Jyobaa ttukjotkëdaˈaky (Mat. 6:1-4).

15. ¿Tidën yˈandijpy nˈijtëm jantsy oyjyaˈay?

¹⁵ Ko mbäät nˈijtëm jantsy oyjyaˈay, pën ndukmëduˈunëm tijaty ja nmëguˈukˈäjtëm mët ko nmëmäˈäy nmëdäjëm ets kyaj mët ko jeˈeyë nmëjpëtsëmäˈänëm. Pääty oyxyëp ko nnayajtëˈëwëm: “¿Nduumbyëtsën mëdiˈibë oyën, o jeˈeyëts nnijawë tidën oy? ¿Tikots tijaty ndukmëdunyë nmëguˈuktëjk?”.

16. ¿Ti tsojkëp nduˈunëm tuˈuk tuˈugë xëëw, ets tiko?

¹⁶ Ko nyajtsondakëm ja jembyë jukyˈäjtën, duˈunxyëp extëm ko nduktëjkëm tuˈugë jemy  wyit, tsojkëp nguentëˈäjtëm parë oy kyëxëˈëgët. Nanduˈunën ko nety të nnëbajtëm, tsojkëp niˈigyë nduunˈadëtsëm parë nnayaˈoˈoyëm. Pääty oy nˈëxtäˈäyëmë winmäˈäny tuˈuk tuˈugë xëëw wiˈix mbäät nyajnigëxëˈkëm ja oybyë jäˈäyˈäjtën mëdiˈibë yajkypyë Diosë myëjääw. ¿Tiko? Yëˈko ko pën nduˈunëmë mëjääw parë nyajnigëxëˈkëmë duˈumbë jäˈäyˈäjtën, ta niˈigyë Jyobaa xytyukpudëkëyäˈänëmë myëjääw. Pes yëˈë yajtuumbyë myëjääw parë tijaty ttuny (Gén. 1:2). Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko tuˈuk tuˈugë jäˈäyˈäjtën mëdiˈibë yajkypyë Diosë myëjääw, mbäät xypyudëjkëm parë tijaty nduˈunëm. Extëm nˈokpëjktakëm, Santiago duˈun ojts tkujayë: “Yëˈë nmëbëjkën yˈity extëmë oˈkpë, pën kyaj nduˈunëm ja oybyë” (Sant. 2:26). Ets nanduˈunën mbäät njënäˈänëm pën kyaj nyajnigëxëˈkëm ja oybyë jäˈäyˈäjtën mëdiˈibë yajkypy ja Diosë myëjääw.

17. ¿Ti mbäät nduˈunëm pën kyaj nyajnigëxëˈkëm ja oybyë jäˈäyˈäjtën extëm njatsojkënyëˈäjtëm?

¹⁷ Ta nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tëëyëp nyëbajnëdë, tsiptakxëdëp näˈäty dyajnigëxëˈëktët ja oybyë jäˈäyˈäjtën mëdiˈibë yajkypyë Diosë myëjääw. Per oy ko ttundëdë mëjääw parë duˈunyëm dyajnigëxëˈëktët. Extëm nˈokpëjktakëm, ko tuˈugë wit kyëëtsy mëdiˈibë njantsy yˈoyjyäˈäwëm, ¿këdii kyaj netyë nˈëxjëduˈuwëm? Nˈaxuˈuyëm jatëgok ets nyaˈoˈoyëm, ets desde jaa, ta niˈigyë nguentëˈäjtëm. Nanduˈunën jyaty mët ëtsäjtëm, mbäät näˈäty xytsyiptakxëm nˈijtëm ajëëky amëguˈuk, kyaj nmaˈkxtujkëm o kyaj ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm extëm jyapääty jyanitëkëty. Per oy ko kyaj yëˈë xyajtuˈuˈadujkëm, oy ko nˈamdoˈowëm amumduˈukjot ja maˈkxën parë mbäät jatëgok mëët nnayaˈoˈoyëm ets oy nˈijtëm. Nˈokpëjktakëm ja winmäˈäny parë niˈigyë nnayaˈoˈoyëm.

18. ¿Mä ti mbäät nˈijtëm seguurë?

¹⁸ Nguˈëˈëw ngukäjpxëm mëjwiin kajaa ko Jesus ojts xymyoˈoyëmë ijxpajtën. Ko niˈigyë nbanëjkxëmë yˈijxpajtën mä wiˈix tijaty ttuuny, mbäädë net kyaj xytsyiptakxëm ets njäˈäyˈäjtëm extëmë Jesus ets duˈun niˈigyë nyajnigëxëˈkëm ko të nyajtsondakëm ja jembyë jukyˈäjtën. Mä yäˈädë artikulo, jeˈeyë taxk pëky të nimaytyakëm ja oybyë jäˈäyˈäjtën mëdiˈibë yajkypyë Diosë myëjääw. Per oyxyëp ko njuˈtëmë tiempë parë nˈakˈëxpëjkëm ja wiinkpë jäˈäyˈäjtën mëdiˈibë yajkypyë Diosë myëjääw ets nˈijxëm wiˈix mbäät nyajnigëxëˈkëm. Mbäät xypyudëjkëmë foyetë Naybyudëkë parë tijaty tpayoˈoytyëdë Jyobaa tyestiigëty, mä jyënaˈany “Wiˈix jyukyˈatyë Dios mëduumbë”, ta net “Ja tëëm diˈib yajkypyë Diosë myëjääw”. Mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm pën nduˈunëmë mëjääw ets njukyˈäjtˈadëtsëm extëm të nyajtsondakëm ja jembyë jukyˈäjtën.