Skip to content

Skip to table of contents

NNKHANI YOPHUNZILA N.° 11

Pitilijani kuvwala “umunthu wanyowani” pavuli pakuti mwabatizika

Pitilijani kuvwala “umunthu wanyowani” pavuli pakuti mwabatizika

Muvwale umunthu wanyowani.”AKOL. 3:10.

NYIMBO N.° 52 Kulipeleka kwachikhilisitu

VATIKUTI TIPHUNZILE *

1. Kansi chinthu chikulu chamene chusogolela umunthu wasu n’chinji?

 KENO tibatizika kwalombapano olo keno tibatizika nikale, tonse tufunika kunkhala na umunthu wakukonda Yehova. Kuti tinkhale ŵanthu a ntundu wamene uyu, tufunika kuteteza maganizo ŵasu. Ndaŵa yanji? Ndaŵa yakuti umunthu wasu usogololelewa na maganizo ŵasu. Keno nthawe zonse tuganizila vinthu vamene vukhutilisha vilakolako vasu vakuthupi, tingolaŵila komasoti kuchita vinthu viipa. (Aef. 4:17-19) Keno tuganizila vinthu viweme, n’vowonekelatu kuti tingolaŵila nochita vinthu m’njila yukondwelesha Atata ŵasu, Yehova.—Aga. 5:16.

2. Kansi tikambilane makonsho otyani mu nkhani ino?

2 Monga mwetifotokozela mu nkhani yapita, tingakwanishelini kuchoselatu vinthu vonse viipa m’maganizo mwasu. Koma tingakwanishe kusankha kuti osati tikochita vinthu mokatijana na maganizo aipa. Tikaliyebatizika tufunika kuleka kulaŵila mawu aipa olo kuchita vinthu m’njila yakuzondana nayo Yehova. Yamene iyi ni njila yoyamba komasoti yofunika ngako kuti tivule umunthu wakale. Olo n’tetyo, kuti timukondweleshe Yehova mokwanila tufunikasoti kukonkheja lamulo yakuti: “Muvwale umunthu wanyowani.” (Akol. 3:10) Mu nkhani ino, tifwane mayankho a makonsho aŵa: Kansi “umunthu wanyowani” n’chinji? Kansi tingavwale tyani umunthu wanyowani na kuuteteza?

KANSI “UMUNTHU WANYOWANI” N’CHINJI?

3. Mokatijana na Agalatiya 5:22, 23, kansi “umunthu wanyowani” n’chinji, ndipo munthu ouvwala tyani?

3 “Umunthu wanyowani” ni njila ya kaganizidwe na kachitidwe ka vinthu kamene kowonesha umunthu wa Yehova. Munthu ovwala umunthu wanyowani mwa kuwonesha vitwazi va mzimu wa Mulungu, polola kuti mzimu utuŵa ukosogolela maganizo ŵake, mwakumvwila, komasoti kachitidwe kake ka vinthu. (Ŵelengani Agalatiya 5:22, 23.) Mwachisanzo, yove okonda Yehova pamozi na ŵanthu ŵake. (Mt. 22:36-39) Opitilija kunkhala wosangalala olo kuti okumana na mayeselo pa moyo wake. (Yak. 1:2-4) Onkhazikisha ntendele. (Mt. 5:9) Ochita vinthu moleza ntima komasoti mowama ntima na ŵanthu ayakine. (Akol. 3:13) Okonda vinthu viweme novichita. (Lk. 6:35) Owonesha mwa vochita vake kuti ali na chikhulupililo chotang’a kuli Atata ŵake ŵakululu. (Yak. 2:18) Opitilija mphela kuchita vinthu mofasa ayake akamuyamba ndipo olilesha akayesewa.—1 Akor. 9:25, 27; Tit. 3:2.

4. Ndaŵa yanji tufunika kuwonesha minkhalidwe yonse yutomololewa pa Agalatiya 5:22, 23, na yutomolewa m’mavesi ayakine a m’Baibolo kuti tivwale umunthu wanyowani?

4 Kuti tivwale umunthu wanyowani, tufunika kukulisha minkhalidwe yonse yutomolewa pa Agalatiya 5:22, 23 na yutomolewa m’mavesi ayakine a m’Baibolo. * Minkhalidwe yamene iyi ililini monga ni vovwala vatuvwala chimo-chimo. Kulaŵila chendi, inyinji mwa minkhalidwe yamene iyi ni yolingana na minkhalidwe iyakine. Mwachisanzo, keno mukonda chendi ayanu munkhale oleza ntima nochita nawo vinthu mowama ntima. Ndipo kuti munkhale chendi munthu muweme mufunika kunkhala wofasa komasoti wolilesha.

KANSI TINGAVWALE TYANI UMUNTHU WANYOWANI?

Keno tuphunzila vinyinji vokhuza mwakuganizila Yesu, niyesoti patingokwanisha kuganizila luweme za umunthu wake (Onani ndime 5, 8, 10, 12, 14.)

5. Kansi mawu akuti “kunkhala na maganizo a Khilisitu” otanthauza chinji, ndipo ndaŵa yanji tufunika kuphunzila za moyo wa Yesu? (1 Akorinto 2:16)

5 Ŵelengani 1 Akorinto 2:16. Kuti tivwale munthu wanyowani tufunika kunkhala na “maganizo a Khilisitu.” M’mawu ayakine, tufunika kuphunzila kuganiza mwakuganizila Yesu nomukonkheja. Yesu owonesha vitwazi va mzimu wa Mulungu paliye kuphoniyesha chilichonse. Monga ni chilola chiliye vuto iliyonse, yove owonesha minkhalidwe ya Yehova monga mwayufunikila. (Ahe. 1:3) Tikankhala na maganizo olingana na a Yesu, niye patingachite vinthu monga ni yove ndipo tingankhale na minkhalidwe iweme ngako.—Afil. 2:5.

6. Kansi tufunika kukumbukila vinthu votyani patuyeja-yeja kuvwala umunthu wanyowani?

6 Sewo payakine tingokaikila keno tingakwanishe kukonkheja chisanzo cha Yesu. Payakine tingoganiza kuti: ‘Yesu ni wangwilo. Newo ningakwanishelini kunkhala ndendende monga ni yove!’ Keno mwewo mulimvwa teti, mukokumbukila vinthu ivi. Choyamba, mwilengewa kuti munkhale monga ni Yehova na Yesu. Tetyo, mwewo mungasankhe kuŵakonkheja, mungakwanishe kunkhala monga ni ove, ndipo mungakwanishe kupambana mwa njila iyakine. (Gen. 1:26) Chachiŵili, mzimu utuŵa wa Mulungu uli na mphamvu pa vinthu vonse. Mzimu wamene uyu ungakuyavyeni kuti mukwanishe kuchita vinthu vamene pa mwewo mweka mungavikwanishelini kuvichita. Chachitatu, Yehova oyembekezelalini kuti mukowonesha vitwazi va mzimu paliye kuphoniyesha chilichonse palipano. Kulaŵila chendi, Tata wasu wachikondi wasankha vyaka 1.000, kuti ŵanthu amene oyembekezela kuzankhala pano pachalo azankhale angwilo. (Chiv. 20:1-3) Chakufuna Yehova palipano kuli sewo, n’chakuti tikoyeja-yeja kuchita vonse vatingakwanishe nodalila yove kuti atiyavye.

7. Kansi lomba tikambilane chinji?

7 Kansi tingamukonkheje tyani Yesu? Lomba tiyeni tikambilane mwachidule minkhalidwe 4 ya vitwazi va mzimu wa Mulungu. Pa nkhalidwe iliyonse, tiwone vatingaphunzilepo kufumila mu njila yamene Yesu yechiwoneshela minkhalidwe yamene iyi. Ndipo tikambilanesoti makonsho amene angatiyavye kuziŵa kuti tichita luweme kuvwala umunthu wanyowani.

8. Kansi Yesu ewonesha tyani chikondi?

8 Chifukwa chakuti Yesu okonda ngako Yehova, vimuchitisha kuti apeleke nsembe kwa Atata ŵake komasoti kuli sewo. (Yoh. 14:31; 15:13) Yesu ewonesha kuti enzekonda ngako ŵanthu mu njila yenzechitila vinthu penze na moyo pano pachalo. Nsiku iliyonse, yove enzechita vinthu mwachikondi komasoti mwachifundo olo kuti ŵanthu ayakine enzemushusha. Njila ikulu ngako yechiwoneshela kuti enzekonda ngako ŵanthu, ni kuŵaphunzisa vokhuza Ufumu wa Mulungu. (Lk. 4:43, 44) Yesu ewoneshasoti chikondi chake chololela kuvutikila ayakine kwa Mulungu pamozi na ŵanthu, mwa kulipeleka mofunishisha kuti afwe imfwa yoŵaŵa mmanja mwa ŵanthu ochimwa. Pochita vamene ivi, yove esegula njila kuti tonse tizafwane moyo wosasila.

9. Kansi tingawoneshe tyani chikondi monga ni mwechichitila Yesu?

9 Sewo tilipeleka kwa Yehova nobatiziwa chifukwa chakuti tukonda Atata ŵasu ŵakululu. Tetyo, molingana na Yesu, tufunika kuwonesha kuti tukonda Yehova mu njila yatuchitila vinthu na ŵanthu ayakine. Ntumwi Yohane, elemba kuti: “Wala asakonda m’bale wake wakuwona na menso angakondelini Mulungu wakaliyewonapo.” (1 Yoh. 4:20) Tingalikonshe kuti: ‘Kansi newo nukonda ngako ŵanthu? Kansi nuwonesha chifundo pochita vinthu na ayakine olo kuti anichitila vinthu viipa? Kansi chikondi chunichitisha kuti nikokatishila ntchito nthawe yangu na chuma changu poyavya ayakine kuphunzila za Yehova? Kansi nunkhala wokonzeka kuchita vamene ivi olo kuti ŵanthu anyinji otembejalini kuyeja-yeja kwangu nonishusha? Kansi ningafwane njila zoyangijilila nthawe yangu pa ntchito yopanga ophunzila?’—Aef. 5:15, 16.

10. Kansi Yesu enze tyani munthu wonkhazikisha ntendele?

10 Yesu enze munthu wonkhazikisha ntendele. Ŵanthu akamuchitila vinthu viipa, enzewejelalini chiipa pa chiipa. Ndipo echita vinyinji kupambana pamene apa. Yove enzeyeja-yeja kunkhazikisha ntendele ndipo enzelimbikisa ayakine kusilija mikangano. Mwachisanzo, eŵaphunzisa kuti ofunika kunkhala mwantendele na m’bale wawo keno ofuna kuti Yehova avomekeje kulambila kwawo. (Mt. 5:9, 23, 24) Ndipo moweleja-weleja yove eyavya atumwi kusilija mikangano yawo pa nkhani yonena kuti niŵani enze nkulu pakati pawo.—Lk. 9:46-48; 22:24-27.

11. Kansi tingachite tyani kuti tikonkhazikisha ntendele?

11 Kuti tinkhale ŵanthu onkhazikisha ntendele tufunikila kuchita vinyinji kupambana tyala kupewa kuyambisha mikangano. Tufunika kuyeja-yeja kunkhala mwantendele na ayakine komasoti kulimbikisa abale na alongo ŵasu kuti akosilija mikangano yawo. (Afil. 4:2, 3; Yak. 3:17, 18) Tingalikonshe kuti: ‘Kansi nine wofunishisha kuchita chinji kuti nikonkhala mwantendele na ŵanthu ayakine? Keno m’bale olo mulongo wanikhumudwisa, kansi nusunga vifukwa? Kansi nuyembekezela kuti munthu wamene uyo ayambe ni yove kunkhazikisha ntendele olo newo niye nuyamba kunkhazikisha ntendele olo kuti munthu wamene uyo niye wayambisha vuto? Keno n’kofunikila, kansi nulimbikisa ŵala amene aphoniyana maganizo kuti ayambesoti kukatijana?’

12. Kansi Yesu ewonesha tyani kuwama ntima?

12 Yesu enze munthu muweme ntima. (Mt. 11:28-30) Yove ewonesha kuwama ntima mwa kunkhala wofasa komasoti wogonjela olo panthawe yamene vinthu venze vovuta. Mwachisanzo, mayi muyakine waku Foinike pechimusenga kuti amupojekele mwana wake, poyamba, yove ekana vechisenga mayi wamene uyu koma pechiwonesha chikhulupililo chikulu emuwamila ntima nopojeka mwana wake. (Mt. 15:22-28) Olo kuti enze muweme ntima, Yesu aliyeleke kupeleka malangizo. Nthawe ziyakine yove enzewonesha kuwama ntima nochita vinthu motang’a ntima na ŵala ŵenzekonda. Mwachisanzo, Petulo pechiyeja kumufokesha Yesu kuti osati achite chifunilo cha Yehova, Yesu emuzuzula pamenso pa ophunzila ayakine. (Mk. 8:32, 33) Yove aliyechite vamene ivi kuti amuchitishe nsoni Petulo, koma kuti amuphunzise komasoti kuchenjeja ophunzila ayakine kuti osati akonkhala olikuja. Mosakaikila, Petulo echita nsoni ngako koma epindula na malangizo amene awo.

13. Kansi tingankhale tyani chendi ŵanthu aweme ntima?

13 Kuti mukochita chendi vinthu mowama ntima na ŵala ŵanthu ŵamukonda, nthawe ziyakine mungafunikile kulaŵila nawo mosapita mmbali. Pochita vamene ivi, mukokonkheja chisanzo cha Yesu nowoneshesha kuti malangizo ŵamupeleka ofumila mu mfundo zupezeka m’Mawu a Mulungu. Mukonkhala odekha. Mukokhulupilila kuti ove ofunishisha kuchita vinthu viweme, ndipo mukonkhala na chidalilo chakuti ŵala okonda Yehova pamozi na ŵala okukondani akolondela malangizo ŵanu achikondi. Likonsheni makonsho aŵa: ‘Kansi nunkhala wotang’a ntima kulaŵilapo nikawona kuti munthu muyakine wanukonda ochita chinthu chiipa? Keno nufunika kupeleka malangizo, kansi nulaŵila mowama ntima olo nulaŵila mwaukali? Kansi cholinga changu popeleka malangizo n’chotyani? Kansi nupeleka malangizo amene aŵa chifukwa chakuti munthu wamene uyo wanikhumudwisa olo nuchita vamene ivi chifukwa chakuti nufuna kumuyavya?’

14. Kansi Yesu ewonesha tyani ubwino?

14 Yesu enzeziŵalini tyala chinthu chiweme koma enzechichita. Yesu okonda Atata ŵake, n’chifukwa chake nthawe zonse yove ochita vinthu viweme komasoti na volinga viweme. Nkhalidwe ya ubwino yuwonekela mu njila yatuchitila vinthu na ŵanthu ayakine. Munthu muweme ntima nthawe zonse ofufuza njila za mwangayavyile ayakine noŵachitila vinthu viweme. N’kosakwanila kuziŵa tyala chinthu chiweme chatufunika kuchita koma tufunika kuchita chinthu chiweme komasoti na volinga viweme. Payakine tingalikonshe kuti: ‘Kansi n’vokwanishika kuchita chinthu chiweme na volinga viipa?’ Eye, n’vokwanishika. Mwachisanzo, Yesu elaŵila za ŵala amene enzepeleka mphaso zawo zachifundo kuli osauka koma amene enzefuna kuti ŵanthu ayakine akowona venzechita noŵatembeja. Olo kuti vamene ivo venzechita venze viweme, Yehova aliyewamijiwe navo.—Mt. 6:1-4.

15. Kansi tingankhale tyani chendi ŵanthu aweme?

15 Tingankhale tyala chendi ŵanthu aweme keno tuchita vinthu viweme paliye dyela. Tetyo, payakine mungalikonshe kuti: ‘Kansi newo nikungoziŵalini tyala chinthu chiweme chanufunikila kuchita koma nuyeja-yejasoti kuchichita? Kansi volinga vangu pochita vinthu viweme n’votyani?’

KANSI TINGATETEZE TYANI UMUNTHU WASU WANYOWANI?

16. Kansi tufunika kuchita chinji nsiku iliyonse, ndipo ndaŵa yanji?

16 Tufunikalini kuganiza kuti tikabatiziwa niye kuti tavwalilatu umunthu wanyowani ndipo tufunikalini kuchitapo kanthu. Umunthu wanyowani uli monga ‘ni chovwala chanyowani’ chatufunika kuchisunga pa malo aweme. Njila imozi yatingachitile vamene ivi ni kusakila njila zatingawoneshele vitwazi va mzimu wa Mulungu nsiku iliyonse. Ndaŵa yanji? Ndaŵa yakuti Yehova ni Mulungu wantchito, ndipo mzimu wake ni mphamvu yokata ntchito. (Gen. 1:2) Tetyo, chitwazi chilichonse cha mzimu chukwanisha kutilimbikisa kuchitapo kanthu. Mwachisanzo, wophunzila muyakine zina yake Yakobo elemba kuti: “Chikhulupililo chiliye ntchito zake n’chakufwa.” (Yak. 2:26) Tinganenesoti mawu amene aŵa pa minkhalidwe yonse ya vitwazi va mzimu wa Mulungu. Nthawe iliyonse yatawonesha vitwazi vamene ivi, tuwonesha umboni wakuti mzimu wa Mulungu ukata chendi ntchito pali sewo.

17. Kansi tufunika kuchita tyani keno vutivuta kuwonesha vitwazi va mzimu utuŵa?

17 Olo Akhilisitu amene ankhala m’chonadi kwa vyaka vinyinji, nthawe ziyakine angaleke kuwonesha vitwazi va mzimu utuŵa. Koma chofunika ngako chatufunika kupitilija kuchita, ni kuyeja-yeja kuwonesha minkhalidwe yamene iyi. Ganizilani chisanzo ichi. Keno chovwala chanu chamukonda ngako chakezuka, kansi mungachitailetu nthawe yamene iyo? N’vowonekelatu kuti mungachisone luweme pala pachakezuka keno n’vokwanishika, ndipo pavuli pakuti mwachisona mungayambe kuchisamala luweme. Molingana na vamene ivi, keno nthawe ziyakine vukuvutani kuchita vinthu na ayanu mowama ntima, moleza ntima olo mwachikondi, mufunikalini kutaya ntima. Kupepesa mofumila pansi pa ntima kungachitishe kuti munkhalesoti pa ushamwali uweme na munthu wamene uyo. Ndipo mukonkhala okonzeka kuchita viweme pavuli pakuti mwankhazikisha ntendele.

18. Kansi tingankhale osimikijila za chinji?

18 Tutembeja ngakosoti kuti tili na chisanzo chechitisiila Yesu! Tikoyeja-yeja kukonkheja maganizo na vochita vake, niyesoti pavunkhala vosavuta kuti tikochita vinthu monga ni yove. Keno tuchita vinthu monga ni Yesu, niyesoti patupitilija kuvwala umunthu wanyowani. Mu nkhani ino, takambilana tyala minkhalidwe 4 ya vitwazi va mzimu wa Mulungu. Mungachite bwino kupatulako kanthawe kuti muphunzilekosoti za minkhalidwe iyakine ya vitwazi va mzimu noganizila mwamuiwoneshela minkhalidwe yamene iyi. Mungafwane vinyinji pa nkhani yamene iyi mu Buku la Mboni za Yehova Lofufuzira Nkhani pansi pa kamutu kakuti Moyo Wachikhristu pavuli pake noluta palilembe kuti Makhalidwe Amene Mzimu Woyera Umatulutsa.” Mwewo mungankhale osimikijila kuti keno muyeja-yeja kuti muvwale umunthu wanyowani nouteteza, Yehova akuyavyeni.

NYIMBO N.° 120 Konkhejani kufasa kwa Yesu

^ ndime 5 Viliyekanthu kuti nise ŵanthu otyani, tonse tingakwanishe kuvwala “umunthu wanyowani.” Kuti tichite vamene ivi, tufunika kupitilija kuchinja kaganizidwe kasu noyeja-yeja kunkhala monga ni Yesu. Nkhani ino, ifototokoze visanzo va kaganizidwe na vochita va Yesu. Komasoti iwoneshe mwatingapitilijile kumukonkheja pavuli pakuti tabatiziwa.

^ ndime 4 Lemba ya Agalatiya 5:22, 23, yupelekalini ndandanda ya minkhalidwe yonse iweme yamene mzimu wa Mulungu ungatiyavye kuikulisha. Kuti mumvwe vinyinji pa nkhani yamene iyi, onani Mafunso Ochokera kwa Owerenga mu Nsanja ya Olonda ya June 2020.