Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

NKHANI YAKUPFUNZA 11

Pitirizani Kubvala “Unthu Bupsa” Mukabatizidwa

Pitirizani Kubvala “Unthu Bupsa” Mukabatizidwa

“Bvalani unthu bupsa.”—AKOLOSE 3:10.

NYIMBO 49 Tikondwese Mtima wa Yahova

BZOMWE TIN’PFUNZA *

1. Kodi n’ciyani comwe cimbatsogolera makhalidwe yathu?

 TENTSENEFE tin’funa kukhala na unthu bomwe Yahova ambakomedwa nabo, bziribe basa penu tabatizidwa tsapanopa ayai tikutumikira Yahova kuyambira kale-kale. Kuti Yahova ambakomedwe nafe, tin’funika kumbakhotcerera nzeru zathu. Thangwe ranyi? Thangwe nzeru zathu ndizo zimbatsogolera makhalidwe yathu. Ndipo tikambakumbuka bzinthu bzakuipa, ifepano tin’dzalewa na kucita bzinthu bzakuipabzo. (Aefezo 4:17-19) Tsono tikambakumbuka bzinthu bzabwino, tin’dzalewa na kucita bzinthu bzomwe Yahova omwe ni Baba wathu wa kudzulu an’dzakomedwa nabzo.—Agalatiya 5:16.

2. Kodi mu nkhani ino tin’tawira mibvunzo iponi?

2 Ninga momwe idalewera nkhani idapita ire, mpsakukwanisika lini kulekeratu kumbakumbuka bzinthu bzakuipa. Tsono ifepano tina mphanvu ya kuleka kucita bzinthu bzakuipabzo. Pomwe tikanati kubatizidwa, ifepano tin’funika kusiyiratu kucita na kulewa bzinthu bzomwe Yahova ambakomedwa lini nabzo. Cimweci ndico cinthu cakuyamba na cakufunika kwene-kwene pa kukhundula unthu bwakale. Tsono kuti tipitirize kukondwesa Yahova, tin’funika kubverambo mtemo wakuti: “Bvalani unthu bupsa.” (Akolose 3:10) Ndipopa mu nkhani ino, tin’tawira mibvunzo iyi: Kodi “unthu bupsa” n’ciyani? Ndipo n’ciyani comwe tingacite kuti tibvale “unthu bupsa” na kupitiriza kukhala nabo?

KODI “UNTHU BUPSA” N’CIYANI?

3. Mwakubverana na Agalatiya 5:22, 23, kodi munthu omwe ana “unthu bupsa” ambacita ciyani?

3 Munthu omwe ana “unthu bupsa” ambatewezera kakumbukidwe na kacitidwe ka bzinthu ka Yahova. Munthuyo ambakhala na makhalidwe yomwe yambacita mbali ya bzisapo bza mzimu ndipo ambabvuma kuti mzimu wa Mulunguyo utsogolere nzeru zace, momwe akubvera na kacitidwe kace ka bzinthu. (Werengani Agalatiya 5:22, 23.) Iye ambafuna Yahova ndipo ambafunambo wanthu wace. (Mateu 22:36-39) Iye ambapitiriza kukhala wakukondwa napo pomwe akugumana na mabvuto. (Tiyago 1:2-4) Iye ambafuna mtendere. (Mateu 5:9) Iye ambapirira ndipo ngwakudeka mtima akambacita bzinthu na anzace. (Akolose 3:13) Iye ambafuna bzabwino ndipo ambacita bzimwebzo. (Luka 6:35) Makhalidwe yace yambalatiza kuti ana cikhulupiro cakulimba kuna Baba wace wa kudzulu. (Tiyago 2:18) Iye ambapitiriza kukhala wakugwa mpfuwa wanthu akamucitira bzinthu bzakuipa ndipo ambakhala wakubziphata pomwe wanthu akuyezera kumupumpsa kuti acite bzakuipa.—1 Akolinto 9:25, 27; Tito 3:2.

4. Thangwe ranyi tingalewe lini kuti kukhala na unthu bupsa n’kundokulisa libodzi mwa makhalidwe yomwe yali pa Agalatiya 5:22, 23?

4 Kuti tikhale na unthu bupsa, ifepano tin’funika kukulisa makhalidwe yomwe yadanembedwa pa Agalatiya 5:22, 23 na m’mavesi manango ya m’Bibliya. * Makhalidwe yamweya yali lini ninga bzakubvala bzomwe ifepano timbabvala n’kukhundula, tikamala n’kubvala bzinango. Tin’funika kukulisa makhalidwe yentse kabodzi na kabodzi thangwe khalidwe liri-lentse limbacita mbali ya khalidwe linango. Bzimwebzi bzin’funa kulewa kuti penu mumbafuna mwanzanu imwepo mun’dzapirira naye ndipo mun’dzacita naye bzinthu mwakudeka mtima akakuphonyerani. Ndipo penu mun’funa kukhala munthu wabwino mun’funika kukhala wakugwa mpfuwa na wakubziphata.

N’CIYANI COMWE TINGACITE KUTI TIBVALE UNTHU BUPSA?

Tikambakumbuka ninga Jezu tin’dzakwanisa kumutewezera ndipo tin’dzakwanisambo kutewezera makhalidwe yace (Onani ndime 5, 8, 10, 12, 14)

5. Kodi kukhala na “makumbukidwe ya Kristu” kumbathandauzanyi ndipo thangwe ranyi tin’funika kupfunza moyo wa Jezu? (1 Akolinto 2:16)

5 Werengani 1 Akolinto 2:16. Kuti tibvale unthu bupsa, ifepano tin’funika kukhala na “makumbukidwe ya Kristu.” Kulewa kunango tingati, tin’funika kupfunza kuti Jezu akhakumbuka tani ticimutewezera. Jezu akhalatiza bwino-bwino bzisapo bza mzimu wakucena. Iye ali ninga supedyo ndipo ambalatiza bwino-bwino makhalidwe ya Baba wace. (Ahebereu 1:3) Tikambakumbuka ninga Jezu tin’dzakwanisa kumutewezera ndipo tin’dzakwanisambo kutewezera makhalidwe yace.—Afilipi 2:5.

6. Kodi n’ciyani comwe tin’funika kukumbukira pomwe tikucita nyongo ya kubvala unthu bupsa?

6 Kodi tingakwanise kutewezeradi Jezu? Pinango tingalewe kuti: ‘Jezu akhali wakulungamiratu. Ndipopa ningakwanise lini kukhala ninga iye !’ Penu mumbawona tenepoyo, kumbukirani ibzi. Cakutoma, imwepo mudakonzedwa kuti mukhale ninga Yahova na Jezu. Ifepano tingakwanise kucita bzimwebzo napo ndife wakuperewera. (Ciyambo 1:26) Caciwiri, mzimu wakucena wa Mulungu una mphanvu kwene-kwene m’cirengedwe centse. Mzimuyo ungakuthandizeni kucita cinthu comwe imwepo mungakwanise lini kucita na mphanvu zanu zokha. Cacitatu, Yahova akudziwa kuti pakali pano imwepo mungakwanise lini kulatiza bwino-bwinoletu makhalidwe yentse yomwe yambacita mbali ya bzisapo bza mzimu. Ndipo kumbukiranimbo kuti Yahova adapambula magole yakukwana 1000 kuti adzathandize wale omwe ana cidikhiro ca kudzakhala na moyo pa dziko la pantsi kukhala wakulungama. (Apokalipse 20:1-3) Comwe Yahova akufuna kwa ifepano, n’cakuti ticite nyongo ya kumutewezera na kumuthemba na mtima wentse kuti iye an’tithandiza.

7. Kodi n’ciyani comwe tin’pfunza tsapano?

7 Kodi tingatewezere tani Jezu? Ifepano tiniwona makhalidwe manai yomwe yambacita mbali ya bzisapo bza mzimu wa Mulungu. Pomwe tikupfunza khalidwe liri-lentse tiniwona kuti tingapfunze ciyani na momwe Jezu adalatizira khalidwelo. Ndipo tiniwona mibvunzo yomwe in’tithandiza kudziwa penu tikukwanisa kubvala unthu bupsa ayai ne.

8. Kodi Jezu adalatiza tani lufoyi?

8 Lufoyi lomwe Jezu akhanalo kwa Yahova lidamucitisa kuti abzipereke pa kutumikira Yahova na pa kutithandiza. (Juwau 14:31; 15:13) Bzomwe Jezu adacita pomwe akhali pantsi pano bzidalatiza kuti iye akhafuna wanthu. Ntsiku iri-yentse iye akhalatiza lufoyi kuna wanthu ndipo akhawabvera ntsisi napo kuti wanthu winango akhamunyoza. Cinthu cikulu comwe Jezu adacita kuti alatize lufoyi kwa wanthu ndico kuwapfunzisa bza Umambo bwa Mulungu. (Luka 4:43, 44) Jezu adalatizambo kuti akhafuna kwene-kwene Mulungu na wanthu mwa kubvuma kubonera m’manja mwa wanthu wa pikado, acifa infa yakuwawa kwene-kwene. Ndipo bzimwebzi bzidatipasa mwayi wa kudzagumana moyo wakusaya kumala.

9. Kodi tingatewezere tani Jezu pa nkhani ya kulatiza lufoyi?

9 Ifepano tidabzipereka kwa Yahova ndipo tidabatizidwa thangwe rakuti timbamufuna nakuti iye ni Baba wathu wa kudzulu. Ndipopa tin’funika kutewezera Jezu mwa kumbafuna kwene-kwene Yahova na anzathu. Mpostolo Juwau adanemba kuti: “Ule omwe ambafuna lini m’bale wace omwe ambamuwona, angakwanise lini kufuna Mulungu omwe ambamuwona lini.” (1 Juwau 4:20) Ndipopa tin’funika kubzibvunza kuti: ‘Kodi nimbalatiza lufoyi kuna wanthu? Kodi nimbacita bzinthu mwa kugwa mpfuwa na wanthu napo pomwe iwo akundikalipira? Kodi nimbaphatisa basa nthawe na bzinthu bzomwe ndinabzo kuti ndithandize wanthu winango kupfunza bza Yahova thangwe ra lufoyi? Kodi ndine wakukonzeka kucita bzimwebzi napo pomwe wanthu azinji akunditenda lini ayai akundinyoza? Kodi pana cinthu comwe ningacite kuti ndikhale na nthawe izinji yakucita basa la kupfunzisa wanthu?’—Aefezo 5:15, 16.

10. Kodi n’ciyani cikulatiza kuti Jezu akhafuna mtendere?

10 Jezu akhali munthu omwe akhafuna mtendere. Pomwe wanthu akhamucitira bzakuipa, iye akhabwereza lini. Tsono, iye akhandocita lini bzimwebzi basi. Iye akhacita ciri-centse kuti athandize wanthu kukhala pa mtendere na kumalisa nkhani zomwe akhanesana. Ndipo kumbukirani kuti iye adapfunzisa wanthu kuti, penu iwo an’funa kukhala pa uxamwali na Mulungu an’funika kukhala pa mtendere na anzawo. (Mateu 5:9, 23, 24) Ndipo iye adathandiza apostolo wace kazinji-kentse kumalisa nkhani yomwe akhanesana yakuti mbani omwe akhali mkulu pakati pawo.—Luka 9:46-48; 22:24-27.

11. Kodi tingalatize tani kuti timbafuna mtendere?

11 Kuti tikwanise kukhala pa mtendere, tin’funika kucita bzizinji kuposa kundotcenkha kunesana na wanthu. Ifepano ndife omwe tin’funika kuyamba kukhala pa mtendere na anzathu ndipo tin’funikambo kumbalimbikisa abale na mpfumakazi kumbamalisa nkhani zomwe akunesana. (Afilipi 4:2, 3; Tiyago 3:17, 18) Ifepano tingabzibvunze kuti: ‘Kodi ndine wakukonzeka kucita ciri-centse kuti ndikhazikise mtendere na anzangu? Kodi nimbakoya cakumtima m’bale ayai mpfumakazi akandiphonyera? Ndikapitana na mwanzangu, kodi nimbayamba ndine kufuna kuti tikhazikane pantsi, napo penu ndikuwona kuti mwanzanguyo ndiye alibe lazau? Ndikakhala kuti ndina mpata, kodi nimbathandiza wale omwe akunesana kuti abverane?’

12. Kodi Jezu adalatiza tani kuti akhali wakudeka mtima?

12 Jezu akhali wakudeka mtima. (Mateu 11:28-30) Iye adalatiza kudeka mtima kumweku mwa kusaya kukhala wakunesa, napo pa nthawe yomwe bzinthu bzikhali lini bwino. Kumbukirani bzomwe bzidacitika pomwe mkazi wa ku Fenisiya adamukumbira kuti alimbise mwana wace omwe akhaduwala. Pakuyamba, Jezu adalamba bzomwe mkaziyo adakumbira. Tsono pomwe mkaziyo adalatiza cikhulupiro camphanvu, iye adamudekera mtima acilimbisa mwanaceyo. (Mateu 15:22-28) Jezu akhazeza lini kupereka malango, napo kuti akhali wakudeka mtima. Ndipo nthawe zinango iye akhalatiza kudeka mtimako mwa kutsimula wale omwe iye ambawafuna. Kumbukirani bzomwe bzidacitika pomwe Pedru adayezera kumugobola mabondo kuti atazire kucita bzomwe Yahova akhafuna. Jezu adamutsimula patsogolo pa apostolo wentse. (Marko 8:32, 33) Iye adacita bzimwebzi kuti apfunzise Pedru na kucenjeza anyakupfunza winangowo kuti aleke kumbakhala wanthu wakubzikuza. Ndipo alibe kucita bzimwebzo pakufuna kunyazisa Pedruyo. N’cadidi kuti Pedru adabva manyazi, tsono iye adagumana phindu na malango yomwe adapasidwa.

13. Kodi tingalatize tani kuti ndife wakudeka mtima?

13 Nthawe zinango imwepo mungafunike kupereka malango kwa anzanu kuti mulatize kuti ndimwe wakudeka mtima. Pakucita bzimwebzi, tewezerani Jezu mwa kupereka malango yakucokera m’Fala la Mulungu. Khalani wakudeka mtima. Latizani kuti mumbadziwa kuti iwo ambafuna kucita bzabwino ndipo an’dzatetekera malango yanu, thangwe rakuti ambafuna Yahova ndipo ambakufunanimbo. Bzibvunzeni kuti: ‘Kodi nimbakhwimika kupereka malango ndikawona munthu akucita cinthu cakuphonyeka? Ndikakhala ndikufuna kupereka malango, kodi nimbayapereka mwakudeka mtima ayai nimbayapereka mwa ukali? Kodi n’ciyani comwe cimbandicitisa kupereka malango? Nimbapereka malangoyo thangwe rakuti ndakalipa ayai nimbayapereka thangwe rakuti ndikufuna kumuthandiza?’

14. Kodi Jezu adalatiza tani kuti akhali munthu wabwino?

14 Jezu akhadziwa bzinthu bzabwino ndipo akhacita bzimwebzo. Iye akhafuna kwene-kwene Baba wace, ndipopa nthawe zentse akhacita bzinthu bzabwino na thangwe labwino. Ifepano tikudziwa bzimwebzi thangwe rakuti wanthu akhakomedwa naye kwene-kwene. Ndipo tingalatizembo khalidwe libodzi-bodziri mwa kuthandiza anzathu. Tin’funika lini kundodziwa kuti bzabwino mpsiponi ticiimira pamwepo. Koma tin’funika kucita bzabwinobzo ticimbabzicitambo na mathangwe yabwino. Pinango mungabzibvunze kuti: ‘Kodi munthu angacite bzinthu bzabwino na thangwe lakuipa?’ Mtawiro ngwakuti inde, angacite. Kumbukirani kuti Jezu adalewa kuti akhalipo wanthu omwe akhathandiza wanthu wakusauka. Tsono akamala, akhacita ciri-centse kuti anzawo adziwe bzomwe iwo acitabzo kuti awatumbize. Bzikuwonekeratu padeca kuti mphaso zimwezi, zikhali zakusaya basa kwa Yahova.—Mateu 6:1-4.

15. Kodi tingalatize tani kuti ndife wanthu wabwino?

15 Kuti ifepano tilatize kuti ndife wanthu wabwino, tin’funika kucita bzinthu bzabwino na mathangwe yabwino. Ndipopa mungabzibvunze kuti: ‘Kodi inepano nimbadziwa comwe n’cabwino, koma nimbapitiriza kucita comwe n’cakuphonyeka? Kodi nimbacita bzinthu bzabwino na thangwe liponi?’

N’CIYANI COMWE TINGACITE KUTI TIPITIRIZE KUKHALA NA UNTHU BUPSA?

16. Kodi n’ciyani comwe tin’funika kumbacita ntsiku zentse ndipo n’thangwe ranyi?

16 Tin’funika lini kukumbuka kuti tikabatizidwa timbakhala tamaliza kubvala unthu bupsa, koma tin’funika kupitiriza kucita bzinthu bzinango. Thangwe unthu bupsa buli ninga cakubvala cipsa comwe cin’funika kupitiriza kukhala cakucena. Ndipo ntsiku zentse ifepano tingambawonesese penu cakubvala cathuco cidacena mwa kumbawona bzomwe tingacite kuti tilatize bzisapo bza mzimu wa Mulungu. Thangwe ranyi? Thangwe Yahova ni Mulungu lini omwe ambandolewa koma ambacita bzomwe ambalewabzo. Ndipo iye ambaphatisa basa mzimu wace kuti atithandize. (Ciyambo 1:2) Ndipopa khalidwe liri-lentse lomwe limbacita mbali ya bzisapo bza mzimu lingaticitise kucita bzinthu bzabwino. Kumbukirani mafala yomwe Tiyago adanemba. Iye adati: “[Cikhulupiro] cikasaya mabasa n’cakufa.” (Tiyago 2:26) Mpsibodzi-bodzimbo na makhalidwe yentse yomwe yambacita mbali ya bzisapo bza mzimu wa Mulungu. Tikambalatiza makhalidweya, timbalatiza kuti mzimu wa Mulunguyo ukuphata basa mwa ifepano.

17. Kodi tin’funika kucita ciyani tikatazira kulatiza makhalidwe yomwe yambacita mbali ya bzisapo bza mzimu?

17 Napo Mkristau omwe akutumikira Yahova kuyambira kale-kale, nthawe zinango angatazire kulatiza makhalidwe yomwe yambacita mbali ya bzisapo bza mzimu. Tsono cakufunika kwene-kwene ni kupitiriza kulatiza makhalidweya. Tiyezezere kuti imwepo muna cakubvala canu comwe mumbacifuna kwene-kwene. Tsono ico cang’ambika. Kodi mungacitayiretu? Ne. Imwepo municita ciri-centse kuti musone pomwe pang’ambikapo. Ndipo municita ciri-centse kuti cireke kung’ambika pomwe. Mpsibodzi-bodzimbo na kulatiza makhalidwe yomwe yambacita mbali ya bzisapo bza mzimu. Mukatazira kulatiza kudeka mtima, kupirira na lufoyi kwa mwanzanu, lekani kuwofoka. Imwepo mungacite ciri-centse kuti mukhale pomwe pa uxamwali na mwanzanuyo. Mukumbireni na mtima wentse kuti akulekerereni. Ndipo citani ciri-centse kuti muleke kudzabwerezera pomwe bzomwe mwaphonyabzo.

18. Kodi n’ciyani comwe cin’dzacitika, tikacita bzomwe tingakwanise kuti tikhale na makhalidwe yomwe yambacita mbali ya bzisapo bza mzimu?

18 Timbakomedwa kwene-kwene thangwe Jezu adatilatiza momwe tingakhalire na unthu bupsa. Tikambatewezera momwe Jezu akhakumbukira na momwe akhacitira bzinthu, bzin’dzatinesa lini kumutewezera. Ndipo tikambacita nyongo ya kumutewezera bwino-bwino, tin’dzakhala tikubvala unthu bupsa. Mu nkhani ino, ifepano tawona makhalidwe manai yomwe yambacita mbali ya bzisapo bza mzimu wa Mulungu. Ndipo bzingakhale bwino kwene-kwene kupambula nthawe kuti mupfunze makhalidwe manango yomwe yambacitambo mbali ya bzisapo bza mzimu wakucena na kuwona bzomwe mungacite kuti mukhalembo nayo. Imwepo mungagumane nkhani zomwe zimbalewa bza makhalidweya mu Bukhu Lakufufudzira la Mboni za Yahova (Cipwitikizi) pa kamsolo kakuti: Qualidades Cristãs,” pambali yakuti Fruto do espírito.” Dziwani kuti mukacita bzentse bzomwe mungakwanise, Yahova an’dzakuthandizani kubvala unthu bupsa na kupitiriza kukhala nabo.

NYIMBO 127 Mtundu wa Munthu Omwe Ndin’funika Kukhala

^ ndi. 5 Ifepano tin’funika kupitiriza kubvala “unthu bupsa” bziribe basa kuti ndife mbani. Kuti tikwanise kucita bzimwebzi, tin’funika kupitiriza kucinja nzeru zathu na kucita nyongo yakutewezera Jezu. Nkhani ino in’tithandiza kuwona bzomwe Jezu akhakumbuka na kucita. Ndipo in’tithandizambo kudziwa bzomwe tingacite kuti timutewezere pambuyo pa kubatizidwa.

^ ndi. 4 Pa Agalatiya 5:22, 23 pambalewa lini makhalidwe yentse yomwe mzimu wa Mulungu ungatithandize kukhala nayo. Kuti mudziwe bzizinji, onani “Mibvunzo Yakucokera kwa Anyakuwerenga” yomwe ikugumanika mu Ntsanza ya Mulindiri ya Junho 2020.