Mogani

Mogani muyende pa ndandanda ya nkhani

NKHANI YOPFUNZIRA 11

Pitirizani kuvala ‘umunthu unyowani’ podiya kuti mudabatizika kale

Pitirizani kuvala ‘umunthu unyowani’ podiya kuti mudabatizika kale

Valani umunthu unyowani.’AKOL. 3:10.

NYIMBO NA. 49 Tizikondweretsa Mtima wa Yehova

VOMWE TIPFUNZIRE *

1. Nchani chingachitise kuti munthu achite chabwino panango choipa?

 PENO tidabatizika kalekale panango manjemanje, tose timbayesese kukhala na makhalidwe yomwe yangachitise kuti Yahova atikonde. Koma kuti tikwanise kukhala munthu watene, tichadekana kuchinja kaganizidwe kathu. Ndawa chani? Ndawa yakuti vomwe tichaganiza vingachitise kuti tikhale munthu wabwino panango woipa. Peno nthawe zose tingambandoganizira momwe tingakhutirisire vilakolako va thupi yathu, ndiye kuti tidzamalizire kuchita panango kuyankhula vinthu voipa. (Aef. 4:17-19) Koma tikambayesesa kuganizira vinthu vabwino, ndiye kuti vochita na voyankhula vathu vidzakondwerese Ababa wathu Yahova.—Agal. 5:16.

2. Ko tikambirane mibvunzo yaponi munkhani ino?

2 Ninge momwe nkhani yapita idafotokozera, palibe chatingachite kuti maganizo yoipa yaleke kumbatibwerera. Koma tingakwanise kupewa kuchita vomwe tinkuganiza. Tikanati kubatizika, tingachite bwino kulekeratu kumbayankhula vinthu vomwe Yahova aipidwa navo. Chimwechi ni chinthu choyamba na chofunika maninge kuti tikwanise kuvula umunthu wakale. Kuti tikondwerese maninge Yahova, tichadekana kubvera na moyo wose lamulo yakuti: ‘Valani umunthu unyowani.’ (Akol. 3:10) Munkhani ino, tikambirane midawiro ya mibvunzo aya: Ko ‘umunthu unyowani’ nchani? Ko tingavale tani umunthu unyowani ndipo tingachite tani kuti tileke kuuvula?

KO ‘UMUNTHU UNYOWANI’ NCHANI?

3. Mobverana na Agalatiya 5:22, 23, ko kukhala na ‘umunthu unyowani’ nkutani, ndipo munthu angauvale tani?

3 Kukhala na ‘umunthu unyowani’ ni kuyesesa kuganizira na kuchita vinthu ninge Yahova. Munthu yemwe wavala umunthu unyowani achayesesa kuwonesa chipaso cha mzimu wa Mulungu ndipo achabvuma kuti mzimu moyu umutsogolere pa vomwe ankuganiza na vochita vake. (Lewengani Agalatiya 5:22, 23.) Mwakulinganiza, iye achayesesa kukonda Yahova na atumiki wake. (Mat. 22:36-39) Munthu watene achapitiriza kukhala wokondwa podiya kuti ankugumana na mabvuto. (Yak. 1:2-4) Iye ayesesa pomwe kukhazikisa ntendere. (Mat. 5:9) Iye achayesesa kukhala wabwino mtima na wodekha akambachita vinthu na anzake. (Akol. 3:13) Iye akonda vinthu vabwino ndipo akomedzewa akambavichita. (Luka 6:35) Vochita vake vichawoneseratu kuti achakhulupirira maninge Ababa wake wakudzulu. (Yak. 2:18) Iye achapitiriza kukhala wopfatsa akayambiwa ndipo abvumalini akambayesewa kuti achite voipa.—1 Akor. 9:25, 27; Tito 3:2.

4. Ko kuwonesa makhalidwe ya pa Agalatiya 5:22, 23 iliyose payokha-payokha kungatithandize kuvala umunthu unyowani? Fotokozani.

4 Kuti tikwanise kuvala umunthu unyowani, tichadekana kuyesesa kukhala na makhalidwe ya pa Agalatiya 5:22, 23 na yanango yofotokozewa m’Baibolo. * Makhalidwe mwaya yalilini ninge vovala vomwe tingakwaniselini kuvivala vose kabodzi na kabodzi. Viri teno ndawa yakuti makhalidwe mwaya tiyawonesera pabodzi na yanzake. Mwakulinganiza, peno imwepo mumukondadi mwanzanu, mungachite naye vinthu modekha na mokoma mtima. Ndipo kuti mukhaledi munthu wabwino muchadekana kukhala wopfatsa na wodziletsa.

KO TINGAVALE TANI ‘UMUNTHU UNYOWANI’?

Tikambayesesa kuganiza ninge Yesu, tidzakwanise kutewedzera makhalidwe yake (Onani ndime 5, 8, 10, 12, 14)

5. Ko kukhala na ‘maganizo ya Khrisitu’ kutanthauza chani, ndipo ndawa chani tichadekana kupfunzira mbiri ya Yesu? (1 Akorinto 2:16)

5 Lewengani 1 Akorinto 2:16. Kuti tikwanise kuvala umunthu unyowani, tichadekana kukhala na ‘maganizo ya Khrisitu.’ M’mawu yanango tingalewe kuti tichadekana kupfunzira momwe Yesu angaganizira nkuyesesa kumutewedzera. Yesu angakwanisa kuwonesa makhalidwe ya mzimu wa Mulungu mosaphonyesa. Iye adakwanisa kuwonesa ndendende makhalidwe ya Yahova. (Aheb. 1:3) Tikambayesesa kuganiza ninge Yesu, tidzakwanise kuchita vinthu ninge iye ndipo tidzawonese bwinobwino makhalidwe yake.—Afil. 2:5.

6. Ko timbakumbukire mpfundo ziponi tikambayesesa kuvala umunthu unyowani?

6 Koma ko tingakwanisedi kutewedzera chitsanzo cha Yesu? Panango tingaganize kuti: ‘Pakuti Yesu ni wangwiro, ningakwaniselini kumutewedzera bwinobwino!’ Peno imwepo muganizambo tene, kumbukirani mpfundo izi. Yoyamba, imwepo mudakonzewa muchifaniziro cha Yahova na Yesu. Ndipomwapa mukasalula kuwatewedzera, mungakwanise podiya kuti mungambaphonyese vinango. (Gen. 1:26) Yachiwiri ni yakuti, mzimu wa Mulungu ni wamphanvu maninge kuposha chilichose. Mzimu moyu ungakuthandizeni kuchita vinthu vakuti pamwekha mungakwaniselini. Yachitatu ni yakuti, Yahova pakali pano adikhiralini kuti mumbawonese makhalidwe ya mzimu mosaphonyesako. Koma Ababa wathu wasalula magole 1.000 kuti adzathandize wanthu odzakhala padziko yapasi kukhala wangwiro. (Chiv. 20:1-3) Vomwe Yahova ankufuna manjeuno ni vakuti isepano timbachite vose vatingakwanise na kumukumbira kuti atithandize.

7. Ko tinkufuna kukambirana chani manje?

7 Koma ko tingamutewedzere Yesu pa vinthu viponi? Naboni tikambirane mwachigwato makhalidwe yanayi ya mzimu wa Mulungu. Tikambirane momwe Yesu adawonesera khalidwe iliyose payokha na momwe tingamutewedzerere. Ndipo tikambirane mibvunzo yomwe yatithandize kuwona momwe tingavalire umunthu unyowani.

8. Ko Yesu adawonesa tani chikondi?

8 Kukonda Yahova kudathandiza Yesu kuchita vose vangakwanise kuti akondwerese Ababa wake nakuti atipulumuse. (Yoh. 14:31; 15:13) Vomwe Yesu angachita ali padziko pano vidawoneseratu kuti angakonda maninge wanthu. Ntsiku zose iye angachita vinthu mwachikondi na mwachifundo podiya munthu achite vomukalipisa. Njira ikulu yomwe adawonesera chikondi kwa wanthu ni kuwapfunzisa va Ufumu wa Mulungu. (Luka 4:43, 44) Yesu adawonesa soti chikondi kwa Mulungu na kwa wanthu mwa kubvuma kuphewa na wanthu ochimwa. Vimwevi vidatipasa mwayi wakuti tidzatambire moyo wosapera.

9. Ko tingatewedzere tani Yesu pakuwonesa chikondi?

9 Tidadzipereka kwa Yahova na kubatizika ndawa yakuti tichakonda Ababa wathu wakudzulu. Ndipomwapa, kuti titewedzere Yesu tichadekana kukonda Yahova na kumbakhala bwino na wanthu. Mtumi Yohane adanemba kuti: ‘Munthu yemwe akondalini m’bale wake yemwe amuwona, angakwaniselini kukonda Mulungu yemwe akanati kumuwonako.’ (1 Yoh. 4:20) Ndipomwapa tingachite bwino kudzibvunza kuti: ‘Ko inepano niwakondadi chaivo wanthu? Ko nichita vinthu mwachifundo na anzangu podiya kuti ankuchita vonikalipisa? Ko niyesesa kuphatisa basa mphanvu na vinthu vangu pakuthandiza anango kudziwa Yahova? Ko nidzipereka kuchita vimwevi podiya kuti palibe yemwe ankunitembeja koma akundonitsutsa? Ko niyesesa kumala nthawe itali nikupfunzisa wanthu?’—Aef. 5:15, 16.

10. Nchani chinkuwonesa kuti Yesu angakhazikisa ntendere?

10 Yesu wenze munthu wokonda kukhakizisa ntendere. Pomwe wanthu angamuchitira voipa, iye ambabwezeralini choipa pa choipa, koma ambawachitira vabwino. Iye ambakhala woyamba kukhazikisa ntendere ndipo ambalimbikisa anango kuti ambakambirane akayambana. Mwakulinganiza, iye adawapfunzisa kuti ambakhazikise ntendere na m’bale wawo peno ankufuna kuti akhale obvumizika kwa Yahova. (Mat. 5:9, 23, 24) Ndipo iye adathandiza opfunzira wake mobwerezabwereza kuti osati ambagegedzane pankhani yakuti nkulu ni mbani.—Luka 9:46-48; 22:24-27.

11. Ko tingachite tani kuti tikhazikise ntendere?

11 Kuti tikhazikise ntendere, tichadekana kuchita vizinji osati kundopewa chabe kuyambisa mikangano. Tichadekana kukhala oyamba kukhazikisa ntendere na kulimbikisa abale na alongo wathu kuti ambakambirane akayambana. (Afil. 4:2, 3; Yak. 3:17, 18) Tingachite bwino kudzibvunza kuti: ‘Ko ndine wokonzeka kukhazikisa ntendere na anzangu? Peno m’bale panango mulongo waniphonyera, ko nimusungira chakumoyo? Ko nidikhira kuti munthu wanayambana naye ayambe ndiye kudzakhazikisa ntendere, panango nikhala woyamba ndine podiya viwoneke kuti iye ndiye wophonya? Ko vikakhala vokwanisika, niyesesa kulimbikisa wanthu womwe adayambana kuti akambirane?’

12. Ko Yesu adawonesa tani kuti ni wabwino mtima?

12 Yesu wenze munthu wabwino mtima. (Mat. 11:28-30) Iye adawonesa kuti ni wabwino mtima pakukhala wodekha podiya kuti nthawe zinango venze voshupa. Mwakulinganiza, mayi munango wa ku Foinike padamugwigwirira kuti amupolesere mwana wake, Yesu pakuyamba wenze adalamba kuchita vomwe adakumbiriwa, koma mayi ule padawonesa chikhulupiriro chikulu, Yesu adamupolesera mwana wake. (Mat. 15:22-28) Podiya kuti Yesu wenze wabwino mtima, sikuti ambakangira kupereka malangizo. Nthawe zinango angawonesa kukoma mtima kwake mwa kuchita vinthu molimba mtima. Mwakulinganiza, mtumi Petulo padayesa kumufokesa pakuchita chifuniro cha Yahova, Yesu adamutsuuliratu nthawe mweyo pamaso pa anzake. (Maliko 8:32, 33) Sikuti iye adachita vimwevi pakufuna kuchitisa manyazi Petulo, koma angafuna kumupfunzisa na kuchenjeza wopfunzira anango kuti asambachite vinthu mosaganiza bwino. Ni vosachita kubvunza kuti vimwevi vidamukalipisa Petulo, koma malangizo mwaya yadamuthandiza maninge.

13. Ko tingachite tani kuti tikhaledi wabwino mtima?

13 Nthawe zinango tingafunike kuuziratu munthu mosabisa kuti tiwonese kukoma mtima. Koma pakuchita vimwevi tichadekana kutewedzera Yesu pakupereka malangizo yochokera m’Mawu ya Mulungu. Khalani wodekha ndipo mbawafunirani vabwino, muchimbatsimikiza kuti atambire malangizo yanu ndawa ya kukonda kwawo Yahova. Dzibvunzeni kuti: ‘Ko ningakwanise kulimba moyo nkufotokozera munthu yemwe nimukonda vinthu vomwe ankuphonyesa? Ko nikambapereka malangizo niyankhula mwabwino mtima, panango nichita kukalipa? Ko nipereka malangizo na cholinga chiponi? Ko niyapereka ndawa yakuti vawachita vanikalipisa, panango ndawa yofuna kuti achinje nkukhala munthu wabwino?’

14. Ko Yesu adawonesa tani khalidwe ya ubwino?

14 Sikuti Yesu angandodziwa vinthu vabwino basi, koma angavichita. Yesu akonda Ababa wake ndipo nthawe zose akambachita vinthu vabwino achakhalalini na volinga voipa. Munthu wabwino nthawe zose achafagafaga njira zothandizirira anango ndipo awachitira vinthu vabwino. Kundodziwa vinthu vabwino vomwe tichadekana kuchita ni kosakwanira. Tichadekana kuvichitadi koma tiri na volinga vabwino. Koma anango angabvunze kuti: ‘Ko vingakwanisikedi kuchita vabwino koma uli na volinga voipa?’ Inde ni vokwanisika. Mwakulinganiza, Yesu adafotokoza va wanthu omwe ambathandiza osauka, koma ambawonesesa kuti wanthu wose adziwe kuti ambawalemekeze. Koma mphaso zatene zenze zilibe basa pamaso pa Yahova.—Mat. 6:1-4.

15. Ko tichadekana kuchita chani kuti tikhaledi munthu wabwino?

15 Kuti tikhaledi wanthu wabwino tichadekana kuchita vinthu vabwino tiribe volinga vadyera. Ndipomwapa mungachite bwino kudzibvunza kuti: ‘Ko niyesesa kuchitadi vabwino m’malo mwa kundovidziwa chabe? Ko cholinga changu chikhala chani nikambachita vinthu vabwino?’

KO TINGAUTETEZE TANI UMUNTHU WATHU UNYOWANI?

16. Ko timbachite chani ntsiku iliyose, ndipo ndawa chani?

16 Osati timbaganize kuti tikabatizika ndiye kuti basa yovala umunthu unyowani yamalira mwapo. Umunthu unyowani tingaulinganize na ‘chovala chinyowani’ chomwe chifunika kumbawoneka chochena nthawe zose. Kuti tikwanise vimwevi, ntsiku iliyose tichadekana kuwonesa makhalidwe ya mzimu wa Mulungu. Ndawa chani? Ndawa yakuti Yahova ni Mulungu wabasa ndipo mzimu wake ni wamphanvu maninge. (Gen. 1:2) Ndipomwapa makhalidwe yose ya mzimu yachadekana kutichitisa kuchitapo kanthu. Viri teno ndawa Yakobo adanemba kuti: ‘Chikhulupiriro chilibe basa zake ni chakufa.’ (Yak. 2:26) Mpfundo mweyi iphata pomwe basa pa makhalidwe yose ya mzimu wa Mulungu. Tikambayesesa kuwonesa makhalidwe ya mzimu, tichawonesa kuti mzimu wa Mulungu unkuphata basa pamoyo wathu.

17. Ko timbachite chani peno nthawe zinango takangira kuwonesa makhalidwe ya mzimu?

17 Olo Akhrisitu omwe adabatizika magole yazinji kumbuyo, nthawe zinango viwashupa kuwonesa makhalidwe ya mzimu. Koma tikakangira kuwonesa makhalidwe mwaya, osati timbafokeretu. Ganizirani chitsanzo ichi. Tilinganize kuti chovala chanu chapamoyo chang’ambika mwangozi, ko imwepo mungachitairetu nthawe mweyo? Neye. Tinashuwa kuti mungayesese kuchisona, ndipo mungambafambe mosamala kuti osati chidzang’ambike pomwe. Molingana na vimwevi, peno imwepo nthawe zinango pakuchita vinthu na mwanzanu mungakangire kukhala wodekha, wachikondi na wabwino mtima, ayi kufokeratu. Mukundofunika kumupepesa mochokera pasi pa moyo kuti mupitirize kukhala naye paushamwali. Yesesani kuti osati mudzabwereze pomwe kutsogolo.

18. Ko tingakhale otsimikizira chani?

18 Ndise otembeja maninge ndawa yakuti Yesu adatisiyira chitsanzo chabwino. Tikambayesesa kuganiza ninge iye, tidzashupikelini kutewedzera chitsanzo chake. Dziwani kuti nthawe iliyose yomwe tinkuyesesa kutewedzera Yesu, ndiye kuti tinkuvala umunthu unyowani. Munkhani ino tandokambiranako makhalidwe yanayi basi ya mzimu wa Mulungu. Tani kupatula nthawe yopfunzira makhalidwe yanango ya mzimu wa Mulungu na kuwona momwe mungayawonesere? Mungagumane nkhani zofotokoza makhalidwe mwaya mu Buku Lofufuzira Nkhani la Mboni za Yehova pa mbali yakuti Moyo Wachikhristu basi nkuyenda pakuti Makhalidwe Amene Mzimu Woyera Umatulutsa.” Khalani wotsimikiza kuti mukachita mbali yanu, Yahova adzakuthandizeni kuvala umunthu unyowani nakuti musamale kuchitira kuti mungauvule.

NYIMBO NA. 127 Mtundu wa Munthu Amene Ndiyenera Kukhala

^ ndi. 5 Vilibe basa kuti tidakulira kuponi ndipo tidalerewa tani, tose tingakwanise kuvala ‘umunthu unyowani.’ Kuti tikwanise kuchita vimwevi tichadekana kupitiriza kuchinja kaganizidwe kathu na kuyesesa kukhala ninge Yesu. Munkhani ino tikambirane momwe Yesu angaganizira na momwe angachitira vinthu. Tikambirane pomwe mwatingapitirizire kumutewedzera podiya kuti tidabatizika kale.

^ ndi. 4 Lemba ya Agalatiya 5:22, 23 inkuwonesalini kuti makhalidwe ya mzimu wa Mulungu yomwe tingawonese yamalira mwapa. Kuti mubve vizinji, onani Mafunso Ochokera Kwa Owerenga mu Nsanja ya Olonda ya Junho 2020.