1. Mbintu kinyi bi na bukitshishi ku bumuntu buetu?

 SUNGA tuekala na mafuku apeela sunga ebungi na kubatshishibua, atue booso atukumiina kuikadika na bumuntu buabadi bafule kui Yehowa. Buatudia kuikala na buno bumuntu, abitungu tutaluule binangu bietu. Buakinyi? Ku muanda bumuntu buetu bui na bukitshishi ku binangu bietu. Su tuekala atunangushena nka pabitale biabia abimueka bu ngabiabi yetu ya ku mbidi, atukekadika atuakula na kukita mianda ibubi. (Ef. 4:17-19) Ku lungi lupese, su tuawusha mu binangu bietu na mianda i buwa, atukaakula na kukita mianda i bungi mu mushindo ausankisha Nshetu Yehowa.​—Nga. 5:16.

2. Nkonko kinyi y’atukaluula mu uno muisambo?

² Nka bu biabekeele bebileshe mu muisambo ubashaala, ta tui balombene kuimika binangu bioso bi bubi bua’shi tabituelanga mu mitue yetu nya. Anka tui balombene kuata kitshibilo kia kupela kuibilesha mu bikitshiino. Kumpala kua kubatshishibua, abitungu tulekie kuakula na kukita mianda mu mushindo wabadi bashikue kui Yehowa. Dino ngi etabula dia kumpala na di na muulo ukata su atukiebe kufuula muntu a kala. Bua kusankisha Yehowa kalolo, abitungu dingi tukookiele ku uno muiya awamba’shi: ‘Fwalayi [muntu] mupya.’ (Kol. 3:10, Kilombeeno Kipya 2014) Mu uno muisambo, atukaluula ku ino nkonko ayilondo: “Bumuntu bupya” nkinyi? Mmushindo kinyi watudi balombene kufuala bumuntu bupya na kuibulama?

3. Muyile Bena-Ngalatea 5:22, 23, “bumuntu bupya” nkinyi, na mmushindo kinyi ulombene muntu nabene kuibufuala?

³ “Bumuntu bupya” nyi mmushindo wa kunangushena na kukita mianda bua kuambula Yehowa. Muntu afuala bumuntu  bupia aleshaa kikuba kia kikudi ki’Efile Mukulu, atadiilaa’shi kikudi kiselele kikadikie na bukitshishi mu binangu biaye, ku bi’apusha na ku bikitshiino biaye. (Badika Bena-Ngalatea 5:22, 23.) Bu kileshesho, mmufule Yehowa na muilo waye. (Mat. 22:36-39) Yawa muntu alamaa muloo waye, sunga nsaa ayimukuata nkalakashi. (Shak. 1:2-4) Nyi mmuntu afuishaa butaale. (Mat. 5:9) E na luishinko na kalolo kui bangi. (Kol. 3:13) Mmufule mianda i buwa na kuiyikita. (Luk. 6:35) Aleshaa ku bikitshiino biaye’shi e na lukumiino lunyingie mui Nshaye e muiyilu. (Shak. 2:18) Ashaala muumiine nsaa y’abamoolomona na kulesha butontshi bua mbidi nsaa y’apete kitompuanga.​—1 Kod. 9:25, 27; Tt. 3:2.

4. Bua kufuala bumuntu bupia, tui balombene kupeta ngikashi yoso yabadi bateemune mu Bena-Ngalatea 5:22, 23 mu nsaa imune? Patuula.

⁴ Bua kufuala bumuntu bupia, abitungu tuikadikie na ino ngikashi yoso yabadi bateemune mu Bena-Ngalatea 5:22, 23 na mu bingi bifundue bia mu Bible. * Nka bu biatusha kufuala kilamba kimune ki na bikuabo tualeka bingi, ino yoso ngikashi namu i na lukalo na ikuabo. Ngi buakinyi bipindi bia ingi ngikashi, atuibipete namu’nyi mu ingi ngikashi. Bu kileshesho, su we mufule muntu nobe, okamulesha luishinko na kalolo. Na p’atukumiina mianda i buwa binyibinyi, atuikadika bapopeele na be na butontshi bua mbidi.

5. Kuikadika na ‘kinangu kya Kidishitu’ akupushisha kinyi, na bua kinyi abitungu tulongie nshalelo a Yesu? (1 Bena-Kodinda 2:16)

⁵ Badika 1 Bena-Kodinda 2:16. Bua kufuala bumuntu bupia, abitungu tuikadikie na ‘kinangu kya Kidishitu.’ Mu ungi ngakuilo, abitungu tulongie mushindo aunangushenaa Yesu na kumuambula. Yesu baadi muleshe kikuba kia kikudi ki’Efile Mukulu, mu mushindo upuidikie. Nka bu abikadikaa lumueno lui buwa, Yesu baadi muleshe ngikashi ya Yehowa nka biayidi. (Eb. 1:3) P’atunyiisha kuikadika na kinangu bu kia Yesu, atunyiisha kukita mianda nka bu’ye na atunyiisha kuikala na ngobesha ya kufuala bumuntu buaye.​—Fid. 2:5.

6. Abitungu tulamiine kinyi mu binangu nsaa y’atuikitshisha bua kufuala bumuntu bupia?

⁶ Eyendo mbitubofuile bua kulonda kileshesho kia Yesu? Pangi tui kunangushena’shi: ‘Yesu baadi mupuidikie. Ntshibia kuikadika biadi mu mushindo upuidikie nya!’ Su opusha bino, tentekiesha ino yoso mianda ayilondo.  Wa kumpala, mbakupangie mu kifuanyi kia Yehowa na Yesu. Biabia, we mulombene kuata kitshibilo kia kuibambula, na we koobesha muyile ngobesha yobe. (Kib. 1:26) Kia kabidi, kikudi kiselele ki’Efile Mukulu, nyi mbukome bukile bioso bipangibue muiyilu na pa nsenga. Ku bukuashi buakio, we mulombene kukita mianda yoshi mulombene kuikitshiina obe nabene. Wa kasatu, Yehowa t’akutekie bua’shi oleshe kikuba kia kikudi kiselele mu mushindo upuidikie kubanga binobino nya. Ngi buakinyi, bua’shi bano booso be na lukulupilo lua kushaala pano pa nsenga bafikie mu kupuidika, Nshetu sha kifulo mmutshibe bipua 1 000. (Kibaf. 20:1-3) Akitutekie Yehowa binobino, nyi nkuikitshisha na kukulupila bukuashi buaye.

7. Nkinyi ki’atutaluula binobino?

⁷ Mmushindo kinyi wi pabuawo, watudi balombene kuambula Yesu? Atukataluula mu kikoso bipindi binanka bia kikuba kia kikudi ki’Efile Mukulu. Mu muanda ooso, atukamono kiatudi balombene kulongiela ku mushindo ubaadi Yesu alesha ino yoso ngikashi. Na dingi, atukataluula ingi nkonko ilombene kuitukuasha bua kutaluula mushindo wi buwa watudia kukita bua kufuala bumuntu bupia.

8. Yesu balesheshe kifulo mushindo kinyi?

⁸ Kifulo kikata kia Yesu bua Yehowa, nkimutakule buadia kuilambula bua Nshaye na buetu. (Yo. 14:31; 15:13) Yesu balesheshe bi bukata bua kifulo kiaye bua bantu, mu mushindo ubaadi nshalelo aaye pano pa nsenga. Efuku dioso, baadi alesha kifulo na lusa sunga pa baabadi abamushikua kui bangi. Mushindo wi na muulo ukata ubaadi muleshe bi kifulo kiaye bua bantu, mpabaadi ebalongiesha pabitale Bufumu bu’Efile Mukulu. (Luk. 4:43, 44) Yesu baadi muleshe kifulo kiaye kia kuipaana bu’Efile Mukulu, na bua bantu paye kukumiina kukienga na kufua ku maasa a bankitshishi a bubi. Mmufunguile ooso a kuatudi mushindo wadia kupeta muwa wa ikalayika.

9. Tui kulesha kifulo bu Yesu mushindo kinyi?

⁹ Tui belambule atue banabene kui Yehowa na tuabatshishibua ku muanda tui bafule Nshetu a muiyilu. Biabia, nka bu Yesu abitungu tuleshe kifulo bua Yehowa mu mushindo w’atukitshiina bantu mianda. Yowano mutumibua bafundile’shi: “Mwanda shyaafulu mukwabo aamono, ta mulombeene kufula Efile Mukulu aashyaamono nya.” (1 Yo. 4:20) Tui balombene kuiyipusha’shi: ‘Ne na kifulo kikata bua bantu? Naleshaa namu lusa bua bangi sunga bankitshiina mianda i bukopobukopo? Kifulo akinsukumaa bua kufubisha nsaa yande na makuta sunga bintu biandi nabio bua kukuasha bangi bua’shi balongie pabitale Yehowa? Nankumiinaa kukita bino sunga bantu bebungi bakutua kuntumbula sunga banshikua? Napetaa namu mishindo ya kukisha nsaa i bungi mu mudimo wa kuikasha bantu bu balongi?’​—Ef. 5:15, 16.

10. Mmushindo kinyi ubaadi Yesu bu muntu afuishaa butaale?

¹⁰ Yesu baadi muntu afuishaa mutaale. Nsaa ibaadi bantu abamukitshiina mianda i bubi, aye namu ta baadi aalusha bubi ku bubi nya. Anka baadi mukite bi bungi kukila paapa. Baadi muate mpango ya kufuisha butaale na kunyingisha bangi buabadia kuleka kuikakena. Bu kileshesho, baadi muibalongieshe’shi abitungu bekadikie mu butaale na bakuabo su abakiebe’shi Yehowa akumiine lulanguilo luabo. (Mat. 5:9, 23, 24) Na baadi mukuashe batumibua misango i bungi bua’shi balekie kuikakena kua kudila kuiwuka mukata munkatshi muabo.​—Luk. 9:46-48; 22:24-27.

11. Mmushindo kinyi watudi balombene kuikala bantu abafuishaa butaale?

¹¹ Bua kuikadika muntu afuishaa butaale, abitungu tukite mianda i bungi kushi penda kukatusha mianda ayifuishaa kuikakena. Abitungu tuate mpango ya kukita butaale na bangi, na kunyingisha bakuetu balume na bakashi buabadia kupudisha kuikutuena kuabo.  (Fid. 4:2, 3; Shak. 3:17, 18) Tui kuiyipusha ino nkonko: ‘Nkinyi kiankumiina kuisumina mu kudila kua kutuesha butaale na bangi? Nsaa ayintapa mukuetu mulume sunga mukuetu mukashi kuishimba namulaminaa nsungu su? Natengielaa’shi ungi muntu aate mpango ya kufika mu kualusha nami butaale, su nakitaa etabula dia kumpala sunga yawa muntu amueneka’shi nnaye munduishiishe? Su nnami e na mushindo wa kuibikita, nanyingishaa namu bano booso be na bilumbu munkatshi muabo buabadia kutuesha butaale na bangi?’

12. Yesu baadi muleshe kalolo mushindo kinyi?

¹² Yesu baadi na kalolo. (Mat. 11:28-30) Yesu baadi muleshe kalolo pa kuteemesha bangi, sunga pa baadi mu nshalelo e bukopo. Bu kileshesho, nsaa ibaadi imuisendeele muana mukashi muina Fenisi buadia kupaasha muana aaye, ta baadi mukumiine bua musuusa wa kumpala ubaadi mumutekie nya, anka nsaa ibaadi ileshe yawa muana mukashi lukumiino lukata, bu bibaadi Yesu na kalolo baadi mupaashe muana aaye. (Mat. 15:22-28) Sunga mbibaadi Yesu na kalolo, ta baadi alekie kutusha elango nya. Ingi nsaa baadi alesha kalolo pa kupela kushintuula mueneno aaye kui bantu baadi mufule. Bu kileshesho, nsaa ibaadi Mpyele mutompe kutshobolosha Yesu bua’shi akutue kukita kikiebe ki’eshimba dia Yehowa, Yesu baadi mumutopekie kumpala kua bangi balongi. (Mak. 8:32, 33) Ta baadi mukite bino bua kuisha Mpyele milongo nya, anka baadi mumulongieshe na kudimusha bangi balongi kupela’shi tala bafika mu kupeta kino kinangu. Kushi mpaka Mpyele baadi mupushe buufu, anka kuno kusashilua kubaadi kumukuashe.

13. Mmushindo kinyi watudi balombene kuikala na kalolo?

¹³ Bua kuikadika na kalolo kui boodi mufule, we mulombene kuikadika ingi nsaa webalungula mianda pa butooka. Nsaa y’okitshi biabia, ambula Yesu pa kutusha elango dimeene mu mayi a kulonda atupete Muiyi di’Efile Mukulu. Ikala na kalolo. Ikala na kalolo kuabadi, okulupile’shi mbafule Yehowa na mbakufule nobe naamu, abakapusha elango di’okebapa kalolo. Eyipushe obe nabene ino nkonko: ‘Nekalaa n’eshimba dinyingie bua kuakula nsaa yammono muntu kampanda andi mufule, bakitshi kintu ki bubi su? Su nakiebe kutusha elango nakula na kalolo, su nakula nka bishima abitapa? Nkinyi akinsukuma bua kutusha elango? Nantusha elango ku muanda wa’shi ne mufitshile muntu munda, su neditusha bua kumukuasha?’

14. Yesu baadi muleshe dino eyikashi dia kalolo mushindo kinyi?

¹⁴ Yesu ta baadi auuku nka penda ki buwa nya, kadi baadi dingi ekitumikila. Bu bibaadi Yesu mmufule Nshaye, biabia baadi akitshi nka mianda i buwa na binangu bi buwa. Dino eyikashi dibuwa dibaadi dimuekie kui bangi na diekala na bukitshishi kuabadi. Dino eyikashi ngi aditutakulaa mu kukitshiina bangi mianda i buwa. Ta mpenda kuiwuka kia kukita kui na muanda nya; abitungu tuikale atukitshi mianda i buwa na binangu bi buwa. Muntu kampanda mmulombene kuiyipusha’shi, ‘Kui mushindo wa’shi muntu akite mianda i buwa na kinangu ki bubi?’ Oolo, bi kukitshika. Bu kileshesho, Yesu bakuile pabitale baaba babaadi abatusha bia buntu biabo bua kupa balanda. Aku namu babaadi abakumiina’shi bangi bamone biabia bi’abakitshi bua kuibatumbisha. Ku meeso kua Yehowa, bino bioso bia buntu bibaabadi abatusha ta bibaadi na muulo su ngupeela.​—Mat. 6:1-4.

15. Mbinangu kinyi abintumaa bua kukita mianda i buwa?

¹⁵ Tui balombene kulesha’shi tui na kalolo, nka su tubakitshi mianda i buwa kushi na binangu bi bubi. Biabia, eyipushe’shi: ‘Kukatusha kuuka’shi abakitaa bibuwa, ami namu nebikitaa? Nkinyi akinsukumaa bua kukita mianda i buwa?’

16. Nkinyi akitungu’shi tukite efuku dioso, na buakinyi?

¹⁶ Ta tui kuamba’shi bu bibatupu kubatshishibua, ta tui na lukalo lua kuikitshisha bua kufuala bumuntu bupia nya. Bumuntu bupia, buinka bu “kilamba kipia” akitungu’shi tuikilame kalolo. Biabia, mushindo umune watudi balombene kukita bino, nyi nkuleshanga kikuba kia kikudi ki’Efile Mukulu efuku dioso. Buakinyi? Ku muanda Yehowa nyi Efile Mukulu akitaa, na kikudi kiaye nyi mbukome abufubaa. (Kib. 1:2) Biabia, kipindi kioso kia kikuba kia kikudi kiselele, nkilombene na abitungu kitutakule mu kufuba. Bu kileshesho, Shake mutumibua bafundile’shi: “Lukumiino namu lushii na bikitshiino ndufwe.” (Shak. 2:26, Kilombeeno Kipya 2014) Dino eyi dia kulonda dimune ndilombene kuakula mianda i bungi pabitale bingi bipindi bia kikuba kia kikudi ki’Efile Mukulu. Nsaa yoso y’atuibilesha, atushinkamisha’shi kikudi ki’Efile Mukulu kikuete kufuba muatudi.

17. Tui balombene kukita kinyi su tuabofula bua kukutua kulesha kikuba kia kikudi kiselele?

¹⁷ Sunga bena Kidishitu bapue kutambula mund’a bipua bi bungi, ingi nsaa ababofulaa bakutua kulesha kikuba kia kikudi kiselele. Muanda wi na muulo, nyi nkukutua kukooka. Tubande kutala kino kileshesho. Su osaana kilamba kiobe kiodi mukumiine, we mulombene kuikisumbula musuusa nka umune su? Nya. Bu biodi muikumiine ngofu, we mulombene kutompa kuikilumbuula su kui mushindo. Na we mulombene kunyiisha kuikipasukila bua kuikilama kalolo. Bi mumune, su dingi efuku obofula okutua kulesha kalolo, luishinko, sunga kifulo kui muntu kampanda totshobolokanga. Kuteka lusa, nkulombene kulumbuula bilumbu bianudi nabio, mu kuakula kua kalolo, ngi etabula di buwa dianudia kukita bua kualushuula kipuano ki buwa na yawa muntu anudi bekutuene naye. Biabia, ata kitshibilo kia nkakita mianda i buwa mu mafuku aafiki.

18. Nkinyi kiatudi balombene kushinkamisha?

¹⁸ Tui na lutumbu lukata bua kileshesho kiabadi betulekiele kui Yesu! P’atunyiisha kuambula binangu biaye, abikala bitubofuile buatudi kukita mianda nka bu’ye. P’atunyiisha kukita mianda bu Yesu, atuikala na mushindo wa kufuala atue banabene bumuntu bupia. Mu uno muisamabo, tubamono penda bipindi binanka bia kikuba kia kikudi ki’Efile Mukulu. Buakinyi tue mulombene namu kukisha nsaa bua kulonga ingi ngikashi ya kikuba kia kikudi kiselele, na kunangushena ku mushindo wi buwa oodi mulombene kuiyitumikila? Okapete mulongo wa miisambo mu mukanda wa Guide de recherche pour les Témoins de Jéhovah muushi a kamutue ka muanda akamba’shi “Mode de vie chrétien” na mu kangi akamba’shi “Fruit de l’esprit.” We mulombene kushinkamisha’shi su b’okitshi bino ku lobe lupese, Yehowa akakukuasha biodia kufuala bumuntu bupia na kuibulama.