1. Kakɔna kaleka nsɛngiya lonto laso?

 OYADI teke kabatizama kana tambobatizama l’edja k’ɛnɔnyi akumi, sho tshɛ nangaka monga la lonto lalanga Jehowa. Dia monga woho w’onto wa ngasɔ, sho pombaka mbahemɛ ekanelo kaso ka yimba. Lande na? Nɛ dia lonto laso sɛngiyamaka efula oma lo tokanyi taso. Naka sho kanyiyaka mbala la mbala dia ngɛnyangɛnya nsaki yaso ya demba, kete tayɔtɛkɛta ndo tayosala akambo wa kɔlɔ. (Ɛf. 4:17-19) Lo wedi okina, naka sho ndodiaka yimba yaso la tokanyi t’amɛna, kete ondo tayɔtɛkɛtaka ndo tayosalaka akambo lo yoho yangɛnyangɛnya Jehowa Shɛso.​—Ngal. 5:16.

2. Ambola akɔna wayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?

² Oko wakatadiɛnyi lo sawo dietshi, hatokoke nshimba tokanyi tshɛ ta kɔlɔ diaha tɔ mbɔtɔ lo yimba yaso. Koko sho koka nsɔna diaha nsala akambo lo ndjela tokanyi takɔ. La ntondo ka sho batizama, sho pombaka ntshika ntɛkɛta ndo nsala akambo wahetsha Jehowa. Ɔsɔ mbele nna dia ntondo ndo dioleki ohomba diahombaso ntakola dia nkolola lonto l’edjedja. Koko dia ngɛnyangɛnya Jehowa tshɛ lo tshɛ, sho pombaka nto nkitanyiya ɔlɛmbɛ wata ɔnɛ: “Nyɔlɔtɛ lonto l’oyoyo.” (Kɔl. 3:10) Lo sawo nɛ, tayokondja ekadimwelo wa ambola anɛ: “Lonto l’oyoyo” kɛdikɛdi na? Ngande wakokaso ndɔta lonto l’oyoyo ndo aha likolola?

3. Lo ndjela Ngalatiya 5:22, 23, “lonto l’oyoyo” kɛdikɛdi na, ndo ngande wakoka onto lilɔta?

³ “Lonto l’oyoyo” ekɔ yoho ya nkanyiya ndo ya nsala akambo yakɛnɛmɔla lonto la Jehowa. Onto lambɔlɔta lonto l’oyoyo  kɛnɛmɔlaka olowa wa nyuma ka Nzambi, mbetawɔka dia nyuma k’ekila monga la nshɛngiya lo tokanyi, nsaki ndo l’etsha ande. (Adia Ngalatiya 5:22, 23.) Ɛnyɛlɔ, onto akɔ nangaka Jehowa ndo ekambi Ande. (Mat. 22:36-39) Onto akɔ tetemalaka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ kaanga etena kalɔshanande l’ehemba. (Jak. 1:2-4) Nde ekɔ onto ladja wɔladi. (Mat. 5:9) Nde ekɔ la solo dia lotutsha ndo ɔlɔlɔ otsha le anto akina. (Kɔl. 3:13) Nde nangaka kɛnɛ kele ɔlɔlɔ ndo kisalaka. (Luka 6:35) Nde mɛnyaka oma l’etsha ande dia nde ekɔ la mbetawɔ ka wolo le She lele l’olongo. (Jak. 2:18) Nde tetemalaka monga la memakana etena kosolawɔ ndo nde mongaka la ndjakimɛ etena kahembamande.​—1 Kɔr. 9:25, 27; Tito 3:2.

4. Dia ndɔta lonto l’oyoyo, onde sho kokaka nkɛnɛmɔla waonga woshilami lo Ngalatiya 5:22, 23 ɔtɔi ɔtɔi? Lembetshiya.

⁴ Dia ndɔta lonto l’oyoyo, sho pombaka nkɛnɛmɔla waonga tshɛ wɔtɛkɛtami lo Ngalatiya 5:22, 23 ndo lo avɛsa akina wa lo Bible. * Waonga asɔ bu oko ahɔndɔ wele l’onto walɔtande ɔtɔi ɔtɔi. Lo mɛtɛ, waonga efula l’atei awɔ fɔnaka la waonga akina. Ɛnyɛlɔ, naka wɛ nangaka mɛtɛ wonyayɛ onto, kete wɛ ayonga la solo dia lotutsha ndo ɔlɔlɔ otsha le nde. Ndo dia monga mɛtɛ ɔlɔlɔ, wɛ pombaka monga la memakana ndo la ndjakimɛ.

5. Kakɔna kalembetshiya monga “la yimba ya Kristo,” ndo lande na kahombaso mbeka lɔsɛnɔ la Yeso? (1 Kɔrɛtɔ 2:16)

⁵ Adia 1 Kɔrɛtɔ 2:16. Dia ndɔta lonto l’oyoyo, sho pombaka monga “la yimba ya Kristo.” L’ɛtɛkɛta ekina, sho pombaka mbeka woho wakakanyiyaka Yeso ndo mbookoya. Yeso akakɛnɛmɔlaka olowa wa nyuma ka Nzambi lo yoho ya kokele. L’ɛnyɛlɔ ka talatala katondja onto woho wende mɛtɛ, nde akakɛnɛmɔlaka waonga wa Jehowa woho wewɔ mɛtɛ. (Hɛb. 1:3) Lam’ayototalekaka nkanyiya oko Yeso, mbayototalekaka nsala akambo oko nde ndo mbayotoleka ntondoya dia nkɛnɛmɔla lonto lande.​—Flpɛ. 2:5.

6. Awui akɔna wahombaso nama lo yimba etena kasalaso la wolo dia ndɔta lonto l’oyoyo?

⁶ Onde sho koka mɛtɛ ndjela ɛnyɛlɔ ka Yeso? Sho koka mbuta ɔnɛ: ‘Yeso ekɔ kokele. Hakokaki pondjo monga mɛtɛ oko nde!’ Naka ngasɔ mbayaokayɛ, kete ohɔ awui anɛ. Ntondotondo, wɛ akatongama l’efanelo ka  Jehowa ndo ka Yeso. Ɔnkɔnɛ, wɛ koka nsɔna dia mbaokoya ndo monga oko vɔ lo yoho mɔtshi. (Eta. 1:26) Dui dia hende, nyuma ka Nzambi kekɔ wolo woleki tshɛ l’andja w’otondo. L’ekimanyielo katɔ, wɛ koka nsala akambo wahayakoke pondjo nsala la wolo ayɛ hita. Dui dia sato, Jehowa halongamɛ dia wɛ nkɛnɛmɔla olowa wa nyuma lo yoho ya kokele l’etena kɛnɛ. Diakɔ diele, Shɛso ka ngandji akasale dia wanɛ wele l’elongamelo ka nsɛna la nkɛtɛ nsɛna l’edja k’ɛnɔnyi 1 000 dia vɔ monga kokele. (Ɛny. 20:1-3) Kɛnɛ katɔlɔmba Jehowa l’etena kɛnɛ ele dia sho mbidja welo w’efula ndo ndjaɛkɛ le nde dia nde tokimanyiya.

7. Kakɔna kayangaso nsɛdingola?

⁷ Lo yoho yakɔna shikaa yakokaso mbokoya Yeso? Tayanga nsɛdingola lo tshena pe waonga anɛi wa l’olowa wa nyuma ka Nzambi. Lo dionga tshɛ, tayɛna wetshelo wakokaso nkondja oma lo woho wakakɛnɛmɔla Yeso waonga asɔ. Lam’atatasale dui sɔ, tayɔsɛdingola ambola amɔtshi wakoka tokimanyiya dia ndjasɛdingola dia menda kana tambolowanya lonto laso l’oyoyo dimɛna.

8. Ngande wakɛnyaka Yeso anto ngandji kakandawaokaka?

⁸ Ngandji k’efula kakokaka Yeso Jehowa kakootshutshuya dia ndjahondja lo dikambo dia She ndo diaso. (Jni. 14:31; 15:13) Yeso akɛnya ngandji k’efula kakandokaka anto oma lo yoho yakandasɛnaka lanɛ la nkɛtɛ. Lushi tshɛ, nde akokaka anto ngandji ndo kɛtshi kaanga etena kakɔlɔshaka anto amɔtshi. Yoho yoleki yakandɛnya ngandji kakandokaka anto ele lo mbaetsha akambo wendana la Diolelo dia Nzambi. (Luka 4:43, 44) Yeso akɛnya nto ngandji ka ndjahondja kakandokaka anto lo mbetawɔ soyama ndo ndjakema nyɔi ka l’esehe oma le atshi wa pɛkato. Lo nsala ngasɔ, nde akatodiholɛ sho tshɛ mboka dia sho nkondja lɔsɛnɔ la pondjo.

9. Ngande wakokaso mbokoya Yeso lo mboka anto ngandji?

⁹ Takayakimɔ le Jehowa ndo takabatizama nɛ dia sho mbokaka Shɛso lele l’olongo ngandji. Ɔnkɔnɛ, l’ɛnyɛlɔ ka Yeso sho pombaka mɛnya ngandji kokaso Jehowa lo woho wasalɛso anto akambo. Ɔpɔstɔlɔ Joani akafunde ate: “Onto lahalange ɔnango lɛnande hakoke nanga Nzambi lahandɛnyi.” (1 Jni. 4:20) Sho koka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde dimi mbokaka anto akina ngandji k’efula? Onde dimi mbokaka anto akina kɛtshi oyadi vɔ wekɔ awui wolo oya le mi? Onde ngandji tshutshuyakami dia dimi nkamba la wenya ndo l’ekundji ami dia nkimanyiya anto akina dia vɔ mbeka akambo wendana la Jehowa? Onde dimi salaka dui sɔ la lolango lami oyadi etena kele anto efula bu la lowando lo welo wadjami kana wekɔ lo ndɔshami? Onde dimi koka nyanga toho ta nyomoleka ndjasha l’olimu wa mbetɛ anto ambeki?’​—Ɛf. 5:15, 16.

10. Kakɔna kɛnya dia Yeso aki onto lakadjaka wɔladi?

¹⁰ Yeso aki onto lakadjaka wɔladi. Etena kakosalɛka anto kɔlɔ, nde kokaloyaka kɔlɔ lo kɔlɔ. Koko nde kokomɛ laasɔ ato. Nde akatakolaka nna dia mbidja wɔladi ndo nde akakeketshaka anto dia mbewɔ ewanu. Ɛnyɛlɔ, nde akawaetsha dia vɔ pombaka mbidja wɔladi lam’asawɔ l’anangɛwɔ naka vɔ nangaka dia Jehowa mbetawɔ ɔtɛmwɛlɔ awɔ. (Mat. 5:9, 23, 24) Ndo nde akakimanyiyaka apɔstɔlɔ ande mbala la mbala dia vɔ ntshika mana dia mbeya ɔnɛ lakaleke woke l’atei awɔ.​—Luka 9:46-48; 22:24-27.

11. Ngande wakokaso monga anto wadja wɔladi?

¹¹ Dia monga onto ladja wɔladi, sho pombaka nsala akambo efula, koko aha mbewɔka tsho awui wela ekakatanu. Sho pombaka ntakola nna dia mbidja wɔladi lam’asaso l’anto akina ndo nkeketsha anangɛso l’akadiyɛso  dia mbewɔ ewanu. (Flpɛ. 4:2, 3; Jak. 3:17, 18) Sho koka ndjambola ɔnɛ: ‘Kakɔna ketawɔmi ndjahondja l’oyango wa mbidja wɔladi lam’asami l’anto akina? Etena kanyangiya ɔnangɛso kana kadiyɛso kɛmɔtshi, onde dimi mbolamɛka kumbɛkumbɛ? Onde dimi kongaka di’onto okina ndja dia ndjodja la mi wɔladi ko kana dimi takolaka nna dia ntondo dia mbidja wɔladi kaanga naka mɛnamaka di’onto akɔ mbakasalɛ kɔlɔ? Naka kokaka, onde dimi keketshaka wanɛ wele l’ekakatanu dia mbidja wɔladi lam’asawɔ?’

12. Ngande wakɛnya Yeso dia nde aki l’otema w’ɔlɔlɔ?

¹² Yeso aki la otema w’ɔlɔlɔ. (Mat. 11:28-30) Nde akɛnya dia nde aki ɔlɔlɔ ndo l’ekanelo k’ɔlɔlɔ oyadi la ntondo k’awui wa wolo. Ɛnyɛlɔ, etena kakɔlɔmbɛ womoto ɔmɔtshi l’ose Fenikiya dia nde nkɔnɔla ɔnande, nde kosala kɛnɛ kakandɔlɔmbɛ, koko etena kakandɛnya mbetawɔ k’efula, l’ɔlɔlɔ tshɛ Yeso akakɔnɔla ɔnande. (Mat. 15:22-28) Kaanga mbakinde ɔlɔlɔ, Yeso komengengaka dia mbisha alako. Lo tena dimɔtshi, nde akɛnyaka ɔlɔlɔ ande lo mbitɛ wanɛ wakandokaka ngandji awui hwe hwe. Ɛnyɛlɔ, etena kakahembe Petero dia mboshimba diaha nsala lolango la Jehowa, Yeso akoohangwɛ la ntondo k’ambeki akina. (Makɔ 8:32, 33) Nde akasale dui sɔ aha dia mbisha Petero sɔnyi, koko dia mbolowanya ndo dia mpɛmɔla ambeki akina dia vɔ mɛnaka akambo la sso di’ɔlɔlɔ. Aha la taamu Petero akoke yema ya sɔnyi, koko nde akakondja wahɔ oma l’ohokwelo ɔsɔ.

13. Ngande wakokaso mɛnya dia tekɔ mɛtɛ la ɔlɔlɔ w’otema?

¹³ Dia mɛnya dia wɛ ekɔ mɛtɛ la ɔlɔlɔ w’otema otsha le anto wokayɛ ngandji, lo tena dimɔtshi wɛ koka mbatɛ akambo hwe hwe. Etena kasalayɛ dui sɔ, okoya Yeso lo nsala di’alako ayɛ mpikama l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Onga la loshilambo. Eya dia vɔ nangaka nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ, onga l’eshikikelo dia wanɛ woka Jehowa ngandji ndo wakoka ngandji wayetawɔ alako ayɛ wa la ngandji. Yambola ɔnɛ: ‘Onde dimi lekɔ la dihonga dia ntɛkɛta etena kɛnami onto ɔmɔtshi lokami ngandji asala dui dimɔtshi dia kɔlɔ? Naka dimi pombaka mbisha dako, onde dimi dishaka lo yoho ya dimɛna ko kana dimi mbohamwɛhamwɛka? L’oyango akɔna washami dako? Onde dimi mbishaka dako l’ɔtɛ wakamomadisha onto ɔmɔtshi ko kana dimi dishaka l’ɔtɛ walangami mbokimanyiya?’

14. Ngande wakakɛnɛmɔla Yeso dionga dielɛwɔ ɔlɔlɔ?

¹⁴ Yeso kombeyaka tsho kɛnɛ kele ɔlɔlɔ, koko nde akakisalaka. Yeso nangaka She, diakɔ diele nde salaka nshi tshɛ kɛnɛ kele ɔlɔlɔ l’eyango w’amɛna. Dionga dielɛwɔ ɔlɔlɔ mɛnamaka oma lo kɛnɛ kasalɛso anto akina. Ɔsɔ ekɔ dionga diahombaso kɛnɛmɔlaka lushi la lushi lo salaka akambo wakimanyiya anto. Aha mbeya tsho kɛnɛ kele ɔlɔlɔ dia sho nsala, kete ambokoka, sho pombaka nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ ndo l’eyango w’amɛna. Onto ɔmɔtshi koka mimbola ɔnɛ: ‘Onde onto koka mɛtɛ nsala dui di’ɔlɔlɔ l’eyango wa kɔlɔ?’ Eelo, dui sɔ koka salema. Ɛnyɛlɔ, Yeso akatɛkɛta di’anto amɔtshi wakashaka ase wola weshasha, koko wakasalaka tshɛ di’anto akina mbeya kɛnɛ kakawasalaka. Awui asɔ wakɛnamaka oko amɛna komonga la nɛmɔ di’efula le Jehowa.​—Mat. 6:1-4.

15. Ngande wakokaso monga mɛtɛ ɔlɔlɔ?

¹⁵ Sho koka monga mɛtɛ ɔlɔlɔ paka naka sho nsala akambo w’ɛlɔlɔ aha l’eyango wa lokaki. Ɔnkɔnɛ, wɛ koka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde dimi mbeyaka kɛnɛ kele ɔlɔlɔ ndo oma laasɔ dimi kisalaka? L’eyango akɔna wasalami akambo w’ɛlɔlɔ?’

16. Kakɔna kahombaso salaka lushi tshɛ ndo lande na?

¹⁶ Tatɔfɔnyake ɔnɛ naka tambobatizama, kete tamboshila ndɔta lonto l’oyoyo tshɛ lo tshɛ. Lonto l’oyoyo lekɔ oko dihɔndɔ di’oyoyo diahombaso ntetemala nkokɛ. Yoho mɔtshi yakokaso nsala dui sɔ ele lo nyangaka lushi tshɛ toho ta nkɛnɛmɔla olowa wa nyuma ka Nzambi. Lande na? Nɛ dia Jehowa ekɔ Nzambi kɛnya akambo ande l’etsha ndo nyuma kande kekɔ wolo wakamba olimu. (Eta. 1:2) Diakɔ diele, dionga tshɛ dia l’olowa wa nyuma koka ndo pombaka totshutshuya l’etsha. Ɛnyɛlɔ, ombeki Jakɔba akafunde ate: “Mbetawɔ kaha la etsha kambovɔ.” (Jak. 2:26) Ngasɔ mbakokadiɔ mbitama ndo lo dikambo dia waonga akina wa lo olowa wa nyuma ka Nzambi. Etena tshɛ kakɛnɛmɔlaso waonga asɔ, sho mɛnyaka dia nyuma ka Nzambi kekɔ lo nkamba olimu le so.

17. Kakɔna kahombaso nsala naka hatotondoyisha dia nkɛnɛmɔla olowa wa nyuma?

¹⁷ Kaanga Akristo wambobatizama l’edja k’ɛnɔnyi efula koka monga ko hawotondoyisha lo tena dimɔtshi dia nkɛnɛmɔla olowa wa nyuma. Koko dui di’ohomba ele, tatohekɔke. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kɛnɛ. Naka dihɔndɔ dialekayɛ nanga diambatɛ, onde wɛ ayodikasha esadi eto? Ndooko. Ondo wɛ ayɔlɔngɔsɔla dihole diakalana la yambalo y’efula. Ndo oma laasɔ wɛ ayonga la shɛnɔdi y’efula. Woho akɔ waamɛ mbele, naka lo diaaso dimɔtshi wɛ hatondoyisha dia nkɛnɛmɔla ɔlɔlɔ, solo dia lotutsha kana ngandji otsha le onto ɔmɔtshi, kete tɔkɔmɔke. Nɔmba edimanyielo l’otema ɔtɔi koka ndowanya dikambo ndo kokimanyiya dia nyomonga la diɔtɔnganelo dia dimɛna l’onto akɔ. Yashikikɛ dia nyomoleka nsala akambo w’amɛna lo nshi yayaye.

18. Eshikikelo kakɔna kakoka monga la so?

¹⁸ Tekɔ mɛtɛ la lowando l’ɔtɛ wakatotshikɛ Yeso ɛnyɛlɔ ka dimɛna! Lam’ayotoleka mbokoya ekanelo ka yimba ndo dionga diande, mbayodioleka monga dui dia wɔdu le so dia nsala akambo oko nde. Lam’ayotoleka nsala akambo oko Yeso, mbayotoleka ndɔta lonto l’oyoyo lo yoho yoleki dimɛna. Lo sawo nɛ, tambɔsɛdingola paka waonga anɛi ato wa l’olowa wa nyuma ka Nzambi. Lande na kahayɔshi etena dia nsɛdingola waonga akina wa l’olowa wa nyuma ndo ndjasɛdingola dia menda kana wɛ ekɔ lo mbakɛnɛmɔla dimɛna? Wɛ ayotana listɛ l’asawo wendana la dui sɔ lo Dibuku di’eyangelo di’Ɛmɛnyi wa Jehowa lo ɔtɛ a dui wata ɔnɛ: “Lɔsɛnɔ l’Okristo,” oma laasɔ “Olowa wa nyuma.” Wɛ koka monga l’eshikikelo dia naka wɛ nsala kɛnɛ kahombayɛ nsala, Jehowa ayokokimanyiya dia wɛ ndɔta lonto l’oyoyo ndo aha likolola.