1. I yini lexi endlaka hi va ni vumunhu byo karhi?

SWI NGA ri na mhaka leswaku ha ha ku khuvuriwa kumbe se hi na malembe hi khuvuriwile, hinkwerhu ka hina hi lava ku va ni vumunhu lebyi rhandziwaka hi Yehovha. Leswaku hi va vanhu vo tano, hi fanele hi lawula leswi hi swi ehleketaka. Hikwalahokayini? Hikuva hakanyingi hi tala ku endla leswi hi swi ehleketaka. Loko hi tshamela ku ehleketa hi ku navela ka hina ko biha hi ta vula ni ku endla swilo swo biha. (Efe. 4:17-19) Kambe loko hi ehleketa hi swilo leswinene, hi ta vulavula ni ku endla swilo leswi tsakisaka Tata wa hina Yehovha.—Gal. 5:16.

2. Hi swihi swivutiso leswi hi nga ta swi kambisisa eka nhlokomhaka leyi?

² Hilaha hi dyondzeke hakona eka nhlokomhaka leyi hundzeke, a hi nge swi koti ku tshika hilaha ku heleleke ku ehleketa hi swilo swo biha. Kambe hi nga hlawula ku ka hi nga swi endli. Loko hi nga si khuvuriwa, hi fanele hi tshika ku vulavula ni ku endla swilo leswi Yehovha a swi vengaka. Rero i goza ro sungula leri hi faneleke hi ri teka leswaku hi tshika vumunhu bya khale. Leswaku hi kota ku tsakisa Yehovha kahle, hi fanele hi yingisa xileriso lexi nge: “Mi ambala vumunhu lebyintshwa.” (Kol. 3:10) Eka nhlokomhaka leyi, hi ta hlamula swivutiso leswi nge: Swi vula yini ku ambala “vumunhu lebyintshwa”? Hi nga byi ambala njhani vumunhu lebyintshwa hi tlhela hi nga byi hluvuli?

3. Hi ku ya hi Vagalatiya 5:22, 23, swi vula yini ku ambala “vumunhu lebyintshwa” naswona munhu u byi ambala njhani?

³ Loko munhu a ambala “vumunhu lebyintshwa” u sungula ku ehleketa ni ku endla swilo hilaha Yehovha a endlaka hakona. Munhu u ambala vumunhu lebyintshwa hi ku va a kombisa mihandzu ya moya lowo kwetsima wa Xikwembu naswona  wa wu pfumelela leswaku wu lawula miehleketo, swiendlo ni ndlela leyi a titwaka hayona. (Hlaya Vagalatiya 5:22, 23.) Hi xikombiso, u rhandza Yehovha ni vanhu Vakwe. (Mat. 22:36-39) Munhu wo tano u tshama a tsakile hambiloko a ri ni swiphiqo. (Yak. 1:2-4) U kondletela ku rhula. (Mat. 5:9) U lehisela vanhu mbilu naswona u ni musa. (Kol. 3:13) U rhandza ku endla leswinene. (Luka 6:35) Swiendlo swakwe swi kombisa leswaku u ni ripfumelo leri tiyeke eka Tata wakwe wa le tilweni. (Yak. 2:18) Wa tikhoma loko a kwatisiwa ni loko a ringiwa.—1 Kor. 9:25, 27; Tito 3:2.

4. Leswaku hi ambala vumunhu lebyintshwa, hikwalahokayini hi fanele hi va ni vumunhu lebyi boxiweke eka Vagalatiya 5:22, 23 ni le ka tindzimana tin’wana ta Bibele?

⁴ Leswaku hi ambala vumunhu lebyintshwa, hi fanele hi va ni vumunhu lebyi boxiweke eka Vagalatiya 5:22, 23 ni le ka tindzimana tin’wana ta Bibele. * Vumunhu lebyi a byi fani ni mpahla leyi munhu a yi ambalaka hi yin’we yin’we. Vumunhu lebyi bya fambisana. Hi xikombiso, loko u rhandza van’wana u ta va lehisela mbilu u tlhela u va ni musa. Leswaku u va munhu wa kahle u fanele u tikhoma.

5. Swi vula yini ku “anakanya ku fana na Kreste” naswona hikwalahokayini hi fanele hi dyondza hi vutomi byakwe? (1 Vakorinto 2:16)

⁵ Hlaya 1 Vakorinto 2:16. Leswaku hi ambala vumunhu lebyintshwa, hi fanele hi “anakanya ku fana na Kreste.” Leswi vulaka leswaku hi fanele hi dyondza ku ehleketa ku fana na yena ni ku tlhela hi n’wi tekelela. Yesu u yi kombise hilaha ku heleleke mihandzu ya moya wa Xikwembu. U kombisa vumunhu bya Yehovha hilaha ku heleleke. (Hev. 1:3) Loko hi ya hi ehleketa ku fana na Yesu, hi ta ya hi endla swilo ku fana na yena naswona sweswo swi ta endla leswaku hi ya hi tekelela vumunhu byakwe.—Filp. 2:5.

6. I yini leswi hi faneleke hi swi tsundzuka loko hi ambala vumunhu lebyintshwa?

⁶ Xana swa koteka ku tekelela xikombiso xa Yesu? Hi nga ha ku: ‘Yesu a nga endli swihoxo. A ndzi nge pfuki ndzi fane na yena!’ Loko u titwa tano, tsundzuka leswi. Xo sungula, u vumbiwe u ri ni vuswikoti byo kota ku tekela Yehovha na Yesu. Kutani u nga hlawula ku va tekelela naswona u nga swi kota hi mpimo wo karhi. (Gen. 1:26) Xa vumbirhi, moya lowo kwetsima wa Xikwembu wu ni matimba. Wu nga ku pfuna ku endla swilo leswi a wu  nga ta pfuka u swi kotile. Xa vunharhu, Yehovha a nga langutelanga leswaku u kombisa mihandzu ya moya lowo kwetsima kwatsaa, enkarhini wa sweswi. Hi yona mhaka Tata wa hina la nga ni rirhandzu a nga ta nyika vanhu lava nga ta hanya laha misaveni malembe ya 1 000, leswaku va kota ku kombisa mihandzu ya moya lowo kwetsima kwatsaa! (Nhlav. 20:1-3) Sweswi Yehovha u langutele leswaku hi endla leswi hi nga swi kotaka ni ku titshega hi yena leswaku a hi pfuna.

7. Hi ta kambisisa yini sweswi?

⁷ Hi nga n’wi tekelela njhani Yesu? Hi ta kambisisa mihandzu ya mune ya moya lowo kwetsima wa Xikwembu. Loko hi ri karhi hi dyondza ha yona, hi ta vona leswi hi nga swi dyondzaka eka ndlela leyi Yesu a yi kombiseke hayona mihandzu leyi. Hi ta tlhela hi kambisisa swivutiso leswi nga ta hi pfuna hi antswisa emhakeni yo ambala vumunhu lebyintshwa.

8. Yesu u ri kombise njhani rirhandzu?

⁸ Leswi Yesu a rhandzaka Yehovha swinene, u n’wi yingisile ni ku tlhela a hi fela. (Yoh. 14:31; 15:13) Yesu u kombise ku u rhandza vanhu swinene hi ndlela leyi a hanyeke ha yona loko a ri laha misaveni. Mikarhi hinkwayo Yesu a a kombisa rirhandzu naswona a a twela vanhu vusiwana hambiloko a kanetiwa. Ndlela yin’wana ya nkoka leyi Yesu a kombiseke hayona leswaku u rhandza vanhu, u va dyondzise hi Mfumo wa Xikwembu. (Luka 4:43, 44) Yesu u tlhele a kombisa leswaku u rhandza Xikwembu ni vanhu hi ku tinyikela leswaku a fa rifu ro vava swinene a dlayiwa hi vadyohi. U endle leswaku swi koteka ku vanhu va kuma vutomi lebyi nga heriki.

9. Hi nga endla yini leswaku hi kombisa rirhandzu ku fana na Yesu?

⁹ Hi tinyiketele eka Yehovha hi tlhela hi khuvuriwa hikwalaho ka leswi hi n’wi rhandzaka. Ku fana na Yesu, na hina hi fanele hi kombisa rirhandzu ra hina eka Yehovha hi ndlela leyi hi khomaka van’wana hayona. Muapostola Yohane u tsale a ku: “Loyi a nga rhandziki makwavo, la n’wi vonaka, a nge xi rhandzi Xikwembu lexi a nga si tshamaka a xi vona.” (1 Yoh. 4:20) Hi nga tivutisa leswi: ‘Xana ndzi va rhandza hi mbilu hinkwayo vanhu? Xana ndzi twela van’wana vusiwana hambiloko va nga ndzi khomi kahle? Xana rirhandzu ri ndzi susumetela ku tirhisa nkarhi ni swilo swa mina leswaku ndzi pfuna van’wana va dyondza hi Yehovha? Xana ndzi ya emahlweni ndzi endla leswi hambiloko vanhu vo tala va nga ma tlangeli matshalatshala ya mina kumbe va ndzi kaneta? Xana ndzi nga heta nkarhi lowu engetelekeke entirhweni wo endla vadyondzisiwa?’—Efe. 5:15, 16.

10. Yesu u endle yini leswaku a kondletela ku rhula?

¹⁰ Yesu a a kondletela ku rhula. Loko vanhu va n’wi khoma ku biha a a nga tlheriseli. U endle na swin’wana. A a rhanga a lulamisa timhaka naswona u khutaze ni van’wana leswaku va endla leswi fanaka loko va tlulane milenge. Hi xikombiso, u va dyondzise leswaku va fanele va rhanga va endla ku rhula ni vanhu van’wana loko va lava leswaku Yehovha a va amukela. (Mat. 5:9, 23, 24) U pfune vaapostola vakwe ko tala leswaku va tshika moya wo phikizana hileswaku i mani lonkulu.—Luka 9:46-48; 22:24-27.

11. Hi nga ku kondletela njhani ku rhula?

¹¹ Leswaku hi va vanhu vo rhula, a hi fanelanga hi papalata timholovo ntsena. Kambe hi fanele hi va vo sungula ku lunghisa timhaka ni ku khutaza vamakwerhu leswaku na vona va endla tano loko va holovile. (Filp. 4:2, 3; Yak. 3:17, 18) Hi nga tivutisa swivutiso leswi: ‘Ndzi tiyimisele ku endla yini leswaku ndzi va ni ku rhula ni van’wana? Loko makwerhu wa xinuna kumbe wa xisati a ndzi khunguvanyisa, xana ndzi n’wi khoma hi mbilu? Xana ndzi rhanga  ndzi yimela leswaku makwerhu a ta eka mina a ta kombela ku rivaleriwa kumbe ndzi rhanga ndzi ya eka yena hambiloko ku nga dyohanga mina? Loko swi fanerile, xana ndza va khutaza lava nga tlulana milenge leswaku va lulamisa timhaka?’

12. Yesu u endle yini leswaku a komba van’wana musa?

¹² Yesu a a ri ni musa. (Mat. 11:28-30) U kombise leswaku u ni musa hi ku anakanyela van’wana hambiloko xiyimo xi tika. Hi xikombiso, loko wansati wa Mufenikiya a n’wi kombela leswaku a horisa n’wana wakwe, eku sunguleni u arile kambe loko wansati loyi a kombise ripfumelo lerikulu, u horise n’wana wakwe. (Mat. 15:22-28) Hambileswi Yesu a a ri ni musa, a nga debyisi voko. Mikarhi yin’wana u kombise lava a va rhandzaka musa hi ku va tshinya. Hi xikombiso, loko Petro a ringeta ku n’wi sivela ku endla ku rhandza ka Yehovha, Yesu u n’wi tshinyile emahlweni ka vadyondzisiwa lavan’wana. (Mar. 8:32, 33) A nga endlanga sweswo hileswi a a lava ku chicha Petro xindzhuti kambe a a n’wi letela ni ku lemukisa vadyondzisiwa lavan’wana leswaku va nga tikukumuxi. A swi kanakanisi leswaku Petro u khomiwe hi tingana kambe ndzayo yoleyo yi n’wi pfunile.

13. Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi ni musa?

¹³ Ku kombisa leswaku hi ni musa, mikarhi yin’wana swi nga ha lava leswaku hi tshinya vanhu lava hi va rhandzaka. Eka xiyimo xo tano, tekelela Yesu hi ku nyikela ndzayo leyi humaka eRitweni ra Xikwembu. U nga karihi. Tiyiseka leswaku va lava ku endla leswinene, u tlhela u tshemba leswaku lava rhandzaka wena na Yehovha va ta yi yingisa ndzayo ya wena. Tivutise: ‘Xana ndzi na xona xivindzi xa ku vulavula ni munhu loyi ndzi n’wi rhandzaka loko a teke goza leri hoxeke? Loko swi fanerile leswaku ndzi nyika munhu ndzayo, xana ndzi vulavula na yena kahle kumbe ndza n’wi holovela? Hi xihi xikongomelo xa mina xo nyikela ndzayo? Xana ndzi n’wi tshinya hileswi a ndzi nyangatseke kumbe hi leswi ndzi lavaka ku n’wi pfuna?’

14. Yesu u endle yini ku kombisa leswaku wa swi rhandza ku endlela van’wana leswinene?

¹⁴ Yesu a a ngo tiva leswinene ntsena kambe a a tlhela a swi endla. Mikarhi hinkwayo Yesu u endla leswinene hi xikongomelo lexinene hikuva wa n’wi rhandza Tata wakwe. Vanhu va hi teka hi ri vanene hikwalaho ka ndlela leyi hi va khomaka hayona. Loko hi ri ni vunene, hi ta susumeteleka ku pfuna van’wana. A swi enelanga ku tiva ku endla nchumu lowunene, kambe hi fanele hi wu endla hi ri ni xikongomelo lexinene. Hi nga ha tivutisa leswi: ‘Xana swa koteka leswaku munhu a endla leswinene hi xikongomelo lexi nga riki xinene?’ Ina, swa koteka. Hi xikombiso, Yesu u vulavule hi vanhu lava a va nyika swisiwana tinyiko kambe hi xikongomelo xo lava ku voniwa. Eka Yehovha sweswo a swi fana ni nyuku wa mbyana.—Mat. 6:1-4.

15. Hi nga endlela van’wana leswinene hi ndlela yihi?

¹⁵ Loko hi endlela vanhu swilo leswinene hi xikongomelo lexinene hi ta vanhu lavanene. U nga ha tivutisa u ku: ‘Xana ndza va endlela van’wana swilo leswinene? Xana ndzi swi endla hi xikongomelo xihi?’

16. Hi fanele hi endla yini mikarhi hinkwayo naswona hikwalahokayini?

¹⁶ Hi nga tibyeli leswaku mhaka ya ku ambala vumunhu lebyintshwa yi hela loko hi khuvuriwa. Hi fanele hi tiyiseka leswaku vumunhu bya hina byi tshama byi ri exiyin’weni lexinene. Hi nga endla tano hi ku va mikarhi hinkwayo hi va ni vumunhu lebyi moya lowo kwetsima wu hi pfunaka leswaku hi va na byona. Hikwalahokayini? Hikuva Yehovha a nga  tshami hi mavoko naswona moya wakwe lowo kwetsima i matimba lama tirhaka. (Gen. 1:2) I swa nkoka ku teka goza. Hi xikombiso, mudyondzisiwa Yakobo u tsale a ku: “Ripfumelo leri nga riki na mitirho ri file.” (Yak. 2:26) Swi tano na hi vumunhu lebyin’wana lebyi moya lowo kwetsima wa Xikwembu wu hi pfunaka leswaku hi va na byona, loko hi nga byi kombisi swi ta fana ni loko hi nga ri na byona. Loko hi kombisa mihandzu leyi, hi kombisa leswaku moya wa Xikwembu wa tirha eka hina.

17. Hi fanele hi endla yini loko hi tsandzeka ku kombisa mihandzu ya moya lowo kwetsima?

¹⁷ Hambi ku ri Vakreste lava ku nga khale va khuvuriwile, mikarhi yin’wana va tsandzeka ku kombisa mihandzu ya moya lowo kwetsima. A hi fanelanga hi wa mapa. Xiya xikombiso lexi. Loko wo handzukela hi mpahla leyi u yi rhandzaka ngopfu, xana u hatla u yi cukumeta? Doo! U ta yi rhungisa naswona u ta hamba u yi khoma kahle. Hilaha ku fanaka u nga heli matimba loko mikarhi yin’wana u tsandzeka ku kombisa munhu un’wana musa, ku lehisa mbilu ni rirhandzu. Loko u tisola hi mbilu hinkwayo, swi nga endla leswaku vuxaka bya n’wina byi tlhela byi va kahle. Tikarhatele ku antswisa enkarhini lowu taka.

18. Hi nga tiyiseka hi yini?

¹⁸ Ha tsaka leswi Yesu a hi vekeleke xikombiso lexinene. Loko hi ya hi tekelela ndlela leyi a ehleketaka ni ku endla swilo ha yona, swi ta hi olovela ku n’wi tekelela. Loko hi ya hi endla swilo ku fana na Yesu, hi ta swi kota ku ambala vumunhu lebyintshwa. Eka nhlokomhaka leyi, hi lo bula ntsena hi mihandzu ya mune ya moya lowo kwetsima wa Xikwembu. Swi nga va kahle u tinyika nkarhi wo kambisisa mihandzu leyin’wana ya moya lowo kwetsima ni ndlela leyi u yi kombisaka hayona evuton’wi bya wena. U ta kuma nxaxamelo wa tinhlokomhaka leti vulavulaka hi mhaka leyi eka buku lebyi nge Nkongomiso Wo Endla Ndzavisiso Wa Timbhoni Ta Yehovha ehansi ka nhlokomhaka leyi nge “Mahanyelo Ya Vakreste” ivi u ya eka “Mihandzu Ya Moya.” U nga tiyiseka leswaku loko u endla leswi u nga swi kotaka, Yehovha u ta ku pfuna leswaku u ambala vumunhu lebyintshwa u nga byi hluvuli.