1. Nganong eksayted kaayo ang mga Hudiyong binihag?

 ANG mga Hudiyo eksayted kaayo. ‘Gipalihok ni Jehova ang kasingkasing ni Haring Ciro sa Persia’ nga hatagag kagawasan ang mga Israelinhon nga nabihag sa Babilonya sa daghan nang katuigan. Ang hari mihimog proklamasyon nga ang mga Hudiyo puwede nang mobalik sa ilang lugar ug ‘tukoron nila pag-usab ang balay ni Jehova nga Diyos sa Israel.’ (Esd. 1:1, 3) Makapalipay gyod kaayo nâ! Nagpasabot nâ nga ang mga Hudiyo makasimba pag-usab sa matuod nga Diyos sa yuta nga iyang gihatag kanila.

2. Unsay unang nalampos sa namalik nga mga Hudiyo?

² Niadtong 537 B.C.E., ang unang grupo sa mga binihag nakaabot sa Jerusalem, nga maoy kaulohan sa habagatang gingharian sa Juda sa wala pa kini malaglag. Gisugdan dayon nila ang pagtukod pag-usab sa templo, ug pagka-536 B.C.E., nahuman na nila ang pundasyon niini!

3. Unsang pagsupak ang naatubang sa mga Hudiyo?

³ Pero dihang gisugdan sa mga Hudiyo ang pagtukod sa templo, nakaatubang silag grabeng pagsupak. Ang mga nasod sa palibot “nagpadayon sa pagpaluya sa katawhan sa Juda aron mawad-an silag kadasig sa pagtukod.” (Esd. 4:4) Pero misamot pa gyod ang kahimtang. Pagka-522 B.C.E., naay bag-ong hari ang Persia, si Artajerjes. * Kay bag-o ang hari, ang mga magsusupak naghunahuna nga puwede nilang pahunongon ang pagtukod pinaagi sa ‘pagplanog kasamok sa ngalan sa balaod.’ (Sal. 94:20) Nagpadala silag sulat kang Haring Artajerjes ug giingnan siya nga ang mga Hudiyo nagplano sa pagrebelde kaniya. (Esd. 4:11-16) Ang hari mituo sa bakak nilang gisulti ug  iyang gipahunong ang pagtukod sa templo. (Esd. 4:17-23) Tungod ana, naundang ang proyekto ug napugngan ang kalipay sa mga Hudiyo.—Esd. 4:24.

4. Unsay gihimo ni Jehova dihang gipahunong sa mga kaaway ang pagtukod pag-usab sa templo? (Isaias 55:11)

⁴ Ang mga tawo sa ilang palibot nga wala magsimba kang Jehova ug ang ubang opisyal sa gobyerno sa Persia determinado nga pahunongon ang pagtukod sa templo. Pero gusto ni Jehova nga humanon sa mga Hudiyo ang templo, ug kanunay gyong mahimo ni Jehova ang iyang gusto. (Basaha ang Isaias 55:11.) Iyang gipili si Zacarias ingong propeta ug gihatagan siyag walo ka makapalipayng panan-awon, nga isulti ni Zacarias ngadto sa mga Hudiyo aron madasig sila. Ang maong makapalipayng mga panan-awon nakatabang nga masabtan nila nga dili sila angayng mahadlok sa ilang mga kaaway ug nagdasig nila nga mopadayon sa buluhaton ni Jehova. Sa ikalimang panan-awon, si Zacarias nakakitag tangkawan ug duha ka kahoyng olibo.

5. Unsay atong hisgotan niining artikuloha?

⁵ Kitang tanan maluya usahay. Mao nga makabenepisyo ta sa pagdasig nga gihatag ni Jehova sa mga Israelinhon pinaagi sa ikalimang panan-awon ni Zacarias. Ang pagtuon niini nga panan-awon makatabang nato sa pag-alagad kang Jehova nga matinumanon dihang makaatubang tag pagsupak, dihang mausab ang atong kahimtang, ug dihang makadawat tag instruksiyon nga wala nato masabti.

6. Nganong nakahatag ug kaisog sa mga Hudiyo ang panan-awon bahin sa tangkawan ug sa duha ka kahoyng olibo nga gihisgotan sa Zacarias 4:1-3? (Tan-awa ang hulagway sa atubangan sa magasin.)

⁶ Basaha ang Zacarias 4:1-3. Ang panan-awon bahin sa tangkawan ug sa duha ka kahoyng olibo naghatag sa mga Hudiyo ug kaisog nga mopadayon bisag gisupak. Sa unsang paagi? Namatikdan ba nimo nga walay hunong ang suplay sa lana paingon sa tangkawan? Ang duha ka kahoyng olibo nagsuplay ug lana sa panaksan, dayon ang panaksan nagsuplay ug lana sa pito ka lampara sa tangkawan. Tungod sa lana, ang mga lampara kanunayng nagsiga. Si Zacarias nangutana: “Unsay kahulogan niini?” Pinaagi sa anghel, si Jehova mitubag: “‘Dili pinaagi sa kasundalohan, o sa gahom, kondili pinaagi sa akong espiritu,’ miingon si Jehova sa mga panon.” (Zac. 4:4, 6) Ang lana gikan sa mga kahoy nagsimbolo sa gamhanang balaang espiritu ni Jehova, nga dili gyod mahurot ang suplay. Ang balaang espiritu sa Diyos gamhanan kaayo kon itandi sa kasundalohan sa Persia. Kay si Jehova nagtabang sa mga Hudiyo, mahuman nila ang proyekto bisan pa sa mga pagsupak. Makapadasig kaayo nâ nga mensahe! Kinahanglan lang gyod silang mosalig kang Jehova ug mopadayon sa pagtukod. Mao gyod nay ilang gihimo bisag gidili pa ang ilang buluhaton.

7. Unsang kausaban ang nakahatag ug kaayohan sa mga Hudiyo?

⁷ Naay nahitabong kausaban nga nakahatag ug kaayohan sa mga Hudiyo. Unsa nga kausaban? Pagka-520 B.C.E., si Dario I mao na ang bag-ong hari sa Persia. Sa ikaduhang tuig sa iyang paghari, iyang nadiskobrehan nga ilegal ang pagdili sa pagtukod sa templo. Dayon si Dario nagsugo nga humanon ang proyekto. (Esd. 6:1-3) Ang tanan wa gyod magdahom sa desisyon sa hari. Pero naa pay laing gihimo ang hari. Iyang gisugo ang katawhan sa palibot nga mohunong sa pagsupak sa mga Hudiyo ug mohatag ug kuwarta ug uban pang gikinahanglan aron mahuman ang templo! (Esd. 6:7-12) Ingong resulta, nahuman sa mga Hudiyo ang templo mga upat ka tuig sa ulahi, niadtong 515 B.C.E.—Esd. 6:15.

8. Nganong makapakita kag kaisog dihang naay mosupak nimo?

 ⁸ Karon pod, daghang alagad ni Jehova ang nag-atubang ug pagsupak. Pananglitan, ang uban nagpuyo sa mga lugar nga naay restriksiyon ang atong buluhaton. Sa maong mga lugar, ang atong mga igsoon dakpon tingali ug ‘dad-on atubangan sa mga gobernador ug sa mga hari’ ingong pamatuod kanila. (Mat. 10:17, 18) Usahay, moarang-arang ang kahimtang tungod sa kausaban sa gobyerno. O kaha naay patas nga huwes nga modesisyon pabor sa atong buluhaton. Ang ubang Saksi lahig giatubang nga pagsupak. Nagpuyo sila sa nasod nga wala idili ang pagsimba kang Jehova, pero nag-atubang gihapon silag pagsupak gikan sa ilang pamilya nga determinado nga mopahunong nila sa pag-alagad kang Jehova. (Mat. 10:32-36) Sa daghang kahimtang, dihang makaamgo ang mga magsusupak nga dili mosaler ang pagsupak nila sa ilang mga paryente nga Saksi, mohunong ra sila. Gani, naay mga oposer kaayo nga nahimong dasig kaayong mga Saksi. Dihang makaatubang kag pagsupak, ayawg undang sa pag-alagad kang Jehova! Magmaisogon. Si Jehova nagtabang nimo pinaagi sa iyang gamhanang balaang espiritu, mao nga wala kay angayng kahadlokan!

9. Nganong naguol pag-ayo ang ubang Hudiyo dihang nahuman ang pundasyon sa bag-ong templo?

⁹ Dihang nahuman na ang pundasyon sa bag-ong templo, ang ubang tigulang nga mga Hudiyo nanghilak. (Esd. 3:12) Nakita man god nila sa una ang nindot kaayong templo nga gihimo ni Solomon, maong mibati sila nga ang templo nga ilang ginatukod ‘walay bili’ kon itandi sa unang templo. (Hag. 2:2, 3) Tungod sa ilang pagtandi, naguol kaayo sila. Pero nakatabang nila ang panan-awon ni Zacarias. Ngano man?

10. Sa unsang paagi ang giingon sa anghel diha sa Zacarias 4:8-10 nakatabang aron mabalik ang kalipay sa mga Hudiyo?

¹⁰ Basaha ang Zacarias 4:8-10. Unsay gipasabot sa anghel dihang miingon siya nga ang mga Hudiyo “magsadya ug makakita sa tunton nga gigunitan [sa Hudiyong gobernador nga si] Zorobabel”? Ang tunton gigamit aron makita kon tul-id ang pagbarog sa poste o paril. Sa ato pa, ang anghel nagpasalig sa katawhan sa Diyos nga bisag simple ra ang templo sa panan-aw sa uban, kini mahuman ug makaabot  sa sukdanan ni Jehova. Kay si Jehova nalipay sa bag-ong templo, dili ba angay lang nga malipay pod ang mga Hudiyo? Ang importante kang Jehova mao nga magsimba sila diha sa bag-ong templo sa paagi nga iyang giuyonan. Kon ang mga Hudiyo magpokus sa pagsimba kang Jehova sa hustong paagi ug sa paglipay kaniya, mabalik ang ilang kalipay.

11. Unsay giatubang sa ubang alagad ni Jehova karon?

¹¹ Daghan nato ang malisdan dihang mausab ang atong kahimtang. Ang uban nga dugay na sa espesyal nga bug-os panahong pag-alagad nakadawat ug bag-ong asaynment. Ang uban kinahanglang moundang sa ilang gimahal nga asaynment tungod sa ilang edad. Normal lang nga maguol ta kon mahitabo nâ nato. Sa primero, dili tingali kaayo nato masabtan o madawat ang desisyon. Tingali mingawon ta sa atong asaynment. Ug basin maluya ta kay maghunahuna ta nga wala na kaayo tay mahimo para kang Jehova. (Prov. 24:10) Sa unsang paagi ang panan-awon ni Zacarias makatabang nato nga padayong himoon ang atong pinakamaayo para sa Diyos?

12. Nganong ang panan-awon ni Zacarias makatabang nato nga magmalipayon gihapon bisag mausab ang atong kahimtang?

¹² Mas sayon tang maka-adjust sa kausaban kon sundogon nato ang panghunahuna ni Jehova sa atong bag-ong kahimtang. Nindot kaayong mga butang ang iyang ginahimo karon, ug dako ang atong pribilehiyo nga makauban siya sa buluhaton. (1 Cor. 3:9) Mausab tingali ang atong mga responsibilidad, pero ang gugma ni Jehova kanato dili gyod mausab. Busa kon apektado ka sa gihimong kausaban sa organisasyon, ayaw pagsigeg hunahuna kon nganong gihimo ang maong kausaban. Imbes mangandoy nga mabalik ang “kanhing mga adlaw,” hangyoa si Jehova nga tabangan ka nga makita ang kaayohan sa kausaban. (Eccl. 7:10) Imbes maghunahuna sa mga butang nga dili na nimo mahimo, hunahunaa kon unsa pay imong mahimo. Sa panan-awon ni Zacarias, nakat-onan nato nga importante ang positibong panghunahuna. Pinaagi niini, magmalipayon ug magmatinumanon gihapon ta bisag mausab ang atong kahimtang.

13. Ngano kahang naghunahuna ang ubang Israelinhon nga sayop ang desisyon nga ipadayon ang pagtukod sa templo?

¹³ Ang pagtukod pag-usab sa templo gidili. Pero ang mga lalaki nga gipili nga manguna —ang hataas nga saserdoteng si Jesua (Josue) ug si Gobernador Zorobabel—‘nagtukod pag-usab sa balay sa Diyos.’ (Esd. 5:1, 2) Tingali para sa ubang Hudiyo, sayop to nga desisyon. Makita sa mga kaaway ang pagtukod sa templo, ug himoon nila ang tanan aron mahunong ni. Si Josue ug Zorobabel nagkinahanglag pasalig nga gisuportahan sila ni Jehova. Nadawat gyod nila ang maong pasalig. Sa unsang paagi?

14. Base sa Zacarias 4:12, 14, unsang pasalig ang nadawat sa hataas nga saserdoteng si Josue ug ni Gobernador Zorobabel?

¹⁴ Basaha ang Zacarias 4:12, 14. Niini nga bahin sa panan-awon ni Zacarias, giingnan sa anghel ang matinumanong propeta sa Diyos nga ang duha ka kahoyng olibo nagsimbolo sa “duha ka dinihogan”—si Josue ug Zorobabel. Sila samag “nagtindog tapad sa Ginoo sa tibuok yuta,” si Jehova. Dako kaayo nâ nga pribilehiyo! Si Jehova naay pagsalig nila. Busa ang mga Israelinhon makasalig sa bisan unsang isulti ni Josue ug Zorobabel, kay gigamit sila sa Diyos sa pagpanguna kanila.

15. Unsaon nato pagpakita nga atong gitahod ang instruksiyon ni Jehova diha sa Bibliya?

¹⁵ Karon, si Jehova padayong naghatag ug instruksiyon sa iyang katawhan pinaagi sa iyang Pulong, ang Bibliya. Niana nga basahon, iya tang gitudloan kon unsaon siya pagsimba sa hustong paagi. Unsaon nato pagpakita nga atong gitahod ang mga instruksiyon sa Pulong sa Diyos? Pinaagi sa paggahin ug panahon nga basahon ug sabton kini. Pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Dihang mobasa ko sa Bibliya o sa atong mga publikasyon, mogahin ba kog panahon aron mamalandong? Naningkamot ba ko nga masabtan ang mga kamatuoran sa Bibliya nga “lisod sabton”? O igo lang ba nakong basahon ang impormasyon?’ (2 Ped. 3:16) Kon mogahin tag panahon nga pamalandongon ang ginatudlo ni Jehova, masunod nato ang iyang instruksiyon ug matuman nato ang atong ministeryo.—1 Tim. 4:15, 16.

16. Kon dili kaayo nato masabtan ang instruksiyon nga atong madawat gikan sa “matinumanon ug maalamong ulipon,” unsay makatabang nato nga mosunod niini?

¹⁶ Si Jehova naghatag pod ug instruksiyon pinaagi sa “matinumanon ug maalamong ulipon.” (Mat. 24:45) Usahay, kini nga ulipon mohatag tingali ug instruksiyon nga dili kaayo nato masabtan. Pananglitan, makadawat tingali tag espesipikong mga instruksiyon kon unsaon pagpangandam sa kalamidad nga sa  atong hunahuna dili mahitabo sa atong lugar. O kaha maghunahuna ta nga sobra ra ang instruksiyon sa matinumanong ulipon kon bahin sa pag-amping panahon sa pandemic. Unsay angay natong himoon kon maghunahuna ta nga dili praktikal ang gihatag nga mga instruksiyon? Puwede natong pamalandongon kon sa unsang paagi ang mga Israelinhon nakabenepisyo sa pagsunod sa tambag nga gihatag pinaagi kang Josue ug Zorobabel. Puwede pod natong pamalandongon ang ubang estorya sa Bibliya nga atong nabasa. Usahay, ang katawhan sa Diyos makadawat ug instruksiyon nga morag dili praktikal sa panan-aw sa tawo pero makaluwas diay.—Maghu. 7:7; 8:10.

17. Unsay epekto sa panan-awon bahin sa tangkawan ug sa duha ka kahoyng olibo ngadto sa mga Hudiyo?

¹⁷ Tingali kadiyot rang nakita ni Zacarias ang ikalimang panan-awon, pero nakatabang ni sa mga Hudiyo nga padayong magmadasigon sa ilang buluhaton ug pagsimba. Ug dihang ilang gipadapat ang ilang nakat-onan sa panan-awon ni Zacarias, naeksperyensiyahan nila ang mahigugmaong tabang ug paggiya ni Jehova. Pinaagi sa gamhanan nga balaang espiritu ni Jehova, gitabangan niya sila nga makapadayon sa ilang buluhaton ug mabalik ang ilang kalipay.—Esd. 6:16.

18. Sa unsang paagi makatabang nimo ang panan-awon ni Zacarias?

¹⁸ Ang panan-awon ni Zacarias bahin sa tangkawan ug sa duha ka kahoyng olibo makatabang pag-ayo kanimo. Sa ato nang nahisgotan, kini makahatag nimog kusog kon naay mosupak nimo, makahatag nimog kalipay dihang mausab ang imong kahimtang, ug motabang nimo nga mosalig ug mosunod sa instruksiyon nga imong madawat bisag dili kaayo nimo ni masabtan. Unsay angay nimong himoon kon makaatubang kag kalisdanan? Una, tan-awa ang nakita ni Zacarias—ang ebidensiya nga si Jehova nag-atiman sa Iyang katawhan. Dayon, lihok sumala sa imong nakita pinaagi sa pagsalig kang Jehova ug pagpadayon sa pagsimba kaniya sa tibuok nimong kasingkasing. (Mat. 22:37) Kon imo nang himoon, tabangan ka ni Jehova nga magmalipayon sa pag-alagad kaniya hangtod sa hangtod.—Col. 1:10, 11.