A ummi cazin ah kal

A ummi cazin ah kal

CAWN AWK CAPAR 12

Zekhariah Hmuhmi Kha Na Hngal Maw?

Zekhariah Hmuhmi Kha Na Hngal Maw?

“‘Hriamnam thawngin siseh, thazaang thawngin siseh a si kho lai lo, sihmanhsehlaw keimah ka thazaang thawng lawngin a si kho lai’ tiah Ralkapbu BAWIPA nih a ti.”—ZEKH. 4:6.

HLA 73 Ralṭhatnak Kan Pe

LANGHTERNAK *

1. Judah mi sal taangmi hna nih zei bantuk lung cawlcangh awk a simi thil dah an ton?

 JUDAH mi cu an lung a rak cawlcang tuk. Babilon ah kum tampi chung sal in a rak taangmi, Israel mi luatter awkah “Persia siangpahrang Sairas lungthin cu BAWIPA nih a thawhter.” Siangpahrang nih Judah mi cu an ram ah kir hna sehlaw ‘BAWIPA, Israel Pathian inn hung sa hna seh’ tiah nawl a chuah. (Ezra 1:1, 3) Mah cu lung cawlcangh awk ngai a si! A hmaanmi Pathian biaknak cu a miphun a pekmi hna ram ah dirh ṭhan a si lai tinak a si.

2. Judah mi sal taangmi hna nih zei rian dah an rak liim hmasa?

2 BC 537 ah thlanglei Judah pennak i khuapi a simi Jerusalem ah a hmasa sal taangmi hna cu an phan. Tlawmpal ah mah Judah mi hna nih biakinn kha an sak ṭhan i BC 536 ah innhram bunhnak rian kha an rak liim!

3. Judah mi nih zei ralchanhnak dah an ton?

3 Judah mi nih biakinn an sak ṭhan tikah mi tampi nih fakpi in an rak ralchanh hna. An pawngkam mi nih “Judah mi cu an tha an dorhter hna i inn sak cu an ṭihter hna.” (Ezra 4:4) Mah cu Judah mi caah a har tuk i thil sining cu a chia chin. BC 522 ah Artazaksis cu Persia siangpahrang a hung si. * Ralchanhtu hna nih ‘dinlonak kha dinnak ah ser’ in innsaknak rian ngolter awkah cutin uknak aa thlenmi kha caanṭha in an rak hmuh. (Salm 94:20) Siangpahrang Artazaksis sinah ca an kuat i Judah mi nih ralchanh an in timh tiah an ti. (Ezra 4:11-16) Siangpahrang nih an hlenmi kha aa zumh i biakinn saknak kha ngol awkah nawl a chuah. (Ezra 4:17-23) Mah ruangah Judah mi nih biakinn sak kha an rak ngol.—Ezra 4:24.

4. Biakinn saknak rian ralchanhnak kha Jehovah nih zeitindah a tawnghtham? (Isaiah 55:11)

4 Mah ram i Jehovah a bia lomi hna le Persia nawlngeitu cheukhat nih biakinn sak ṭhannak rian kha ngolter awkah bia an khiah. Asinain Jehovah nih biakinn saknak rian kha liimter a duh hna i aa tinhnak zong a tlinter zungzal. (Isaiah 55:11 rel.) Pathian nih Zekhariah kha a profet si dingin a thim i lung cawlcangh awk ngai a simi langhnak pariat a rak pek. Cun mah langhnak cu Judah mi caah thazaang petu a sinak kong kha chim awkah Zekhariah cu fial a si. Mah nih Judah mi kha ralchanhtu pawl ṭih lo awk le Jehovah rian ṭuan zungzal awkah a bawmh hna. A panganak langhnak ah Zekhariah nih mei inn tung pakhat le oliv thingkung pahnih a hmuh.

5. Hi capar ah zei kong dah kan i ruah lai?

5 Kan dihlak in a caan ah kan lung a dong tawn. Cucaah Jehovah nih Zekhariah hmangin Israel mi a pekmi hna, langhnak a panganak kong ruahnak in ṭhatnak kan hmu kho. Mah langhnak kong ṭha tein hngalhthiamnak nih ralchanhnak kan ton tik, kan sining aa thlen tik le kan hngalhthiam lomi lamhruainak kan hmuh tikah Jehovah rian kha zumhfek tein ṭuan awkah a kan bawmh khawh.

Ralchanhnak Tawnghthamnak

Zekhariah nih mei inn pasarih a ummi, mei vannak tung pakhat ah chiti a pemi oliv kung pahnih langhnak kha a hmuh (Catlangbu 6 zoh)

6. Zekhariah 4:1-3 i mei inn tung le oliv thingkung pahnih langhnak nih Judah mi kha zeitindah ralṭhatnak a ngeihter hna? (A phaw hmanthlak zoh.)

6 Zekhariah 4:1-3 rel. Mei inn tung le oliv thingkung pahnih langhnak nih Judah mi kha ralchanhnak tei khawh awkah ralṭhatnak a pek hna. Zeitindah? Mei inn tung nih chiti aa ngeih peng ti kha na hngal maw? Oliv thingkung pahnih in hmuhmi chiti cu kheng chungah a luang. Cun kheng chung i chiti cu mei inn tung cung i mei inn pasarih chungah a luang. Mah chiti nih meiinn kha a alhter peng. Zekhariah nih “Mah hihi zeidah an si?” tiah a hal i vancungmi nih Jehovah bia kha hitin a chim: “‘Hriamnam thawngin siseh, thazaang thawngin siseh a si kho lai lo, sihmanhsehlaw keimah ka thazaang thawng lawngin a si kho lai’ tiah Ralkapbu BAWIPA nih a ti.” (Zekh. 4:4, 6) Thingkung in hmuhmi chiti nih Jehovah i a dong kho lomi, a ṭhawng tukmi a thiang thlarau kha a aiawh. Pathian thiang thlarau cu Persia ralkapbu nakin a let tampi in a ṭhawng deuh tukmi a si. Jehovah cu an lei a ṭan caah biakinn satu hna nih zei bantuk ralchanhnak paoh kha an tei khawh lai i an rian kha an liim khawh lai. Mah cu thazaang petu taktak a si! Cucaah Judah mi nih Jehovah kha i bochan in an rian thawk ṭhan a hau. An rian cu khenkham a si rih ko nain cutin an rak tuah.

7. Zei thlennak nih dah biakinn satu pawl kha hnangamnak a pek hna?

7 Thlennak nih biakinn satu pawl kha ri pakhat tiang hnangamnak a pek hna. Zei thlennak dah? BC 520 ah Darius I cu Persia siangpahrang a hung si. A uk kumhnihnak ah biakinn sak an khenkhammi cu phungning lo a si ti kha a hun hngalh. Cucaah Darius nih mah rian kha liim awkah nawl a pek hna. (Ezra 6:1-3) Mikip an khuaruah a hartermi cu mah thawngṭha lawng a si lo, a dang thil a um rih. Biakinn sak ṭhannak rian kha an pawngkam mi hna nih hnahnawh lo awk, tangka le thilri bawmh awkah siangpahrang nih nawl a chuah. (Ezra 6:7-12) Cucaah Judah mi nih mah hnu kumli, BC 515 ah biakinn sak kha an rak liim.—Ezra 6:15.

Ralchanhnak na ton tikah Jehovah ṭhawnnak kha i bochan (Catlangbu 8 zoh)

8. Ralchanhnak na ton tikah zeicah ralṭhatnak na ngeih khawh?

8 Tuchan zongah Jehovah a biami tampi nih ralchanhnak an tong. Tahchunhnak ah, cheukhat cu kan rian khenkham a sinak ram ah an um. Mah ram hna ah unau pawl cu tlaihkhih an si i “uktu bawi hna hmai le siangpahrang hna hmaiah” chuahpi an si. (Matt. 10:17, 18) A caan ah cozah aa thlenmi nih zalonnak a kan hmuhter deuh men lai. Asiloah a dingmi biaceihtu pakhat nih zalong deuh in Pathian kan biak khawh nakhnga a kan bawmmi biakhiahnak a tuah men lai. Unau cheukhat cu a dang ralchanhnak an tong. Annih cu zalong tein Jehovah biak khawhnak hmun ah an um ko nain Pathian biaknak an ngol nakhnga an chungkharmi nih an ralchanh hna. (Matt. 10:32-36) Thil sining tampi ah chungkhar mi hna nih Jehovah kan biaknak ngol dingin an kan hnek kho lomi kha an hngalh tikah ralchanhnak kha an ngol. Cun a hmasa ah puarhrangpi in a kan ralchanhtu hna cu a hnuah a lung a thomi Jehovah Tehte an hung si. Ralchanhnak na ton tikah na lung dong hlah! Ralṭhatnak ngei. Jehovah nih a ṭhawng tukmi, a thiang thlarau in aan bawmh caah zeihmanh ṭih hlah!

Thlennak Tawnghthamnak

9. Biakinn thar innhram bunhmi an hmuh tikah Judah mi cheukhat cu zeicah an ngaih a chiat?

9 Judah kum upa cheukhat cu biakinn thar innhram bunhmi an hmuh tikah an ṭap. (Ezra 3:12) Solomon sakmi, aa dawh tukmi biakinn kha an rak hmuh cang caah biakinn thar sakmi cu an caah “pakpalawng a si” men lai. (Hag. 2:2, 3) Biakinn a thar le a hlun kha an tahchunh tikah an ngaih a chia tuk. Zekhariah hmuhmi langhnak nih i lawmh ṭhan awkah a rak bawmh ko hna lai. Zeitindah?

10. Zekhariah 4:8-10 i vancungmi bia nih Judah mi kha i nuamh ṭhan awkah zeitindah a bawmh hna?

10 Zekhariah 4:8-10 rel. Vancungmi nih Judah cu “Zerubbabel [Judah uktu] nih Ṭhennak Lung timi a tlaih kha a hmuh tikah a lung aa lawm lai” tiah a ti tikah zeidah a chim duhmi a si? Ṭhennak lung timi cu thil pakhatkhat a ding maw, ding lo ti a langhtermi hriamnam pakhat a si. Pathian miphun caah mah biakinn cu a hmasa biakinn nakin a ṭhalo deuhmi a lawh hmanhah Pathian nih mah rian kha liimter a duh hna i cutin a si lai ti kha vancungmi bia nih a langhter. Jehovah cu mah biakinn cungah a lung a tlin ahcun Judah mi zong an lung a tlin awk a si. Jehovah caah a biapimi cu mah biakinn thar ah a duhmi lam in amah an biakmi kha a si. Judah mi nih Jehovah duhmi biaknak cungah lungthin an pek ahcun a mithmai ṭha an hmu lai i an i nuam ṭhan lai.

Thil sining thar cungah a ṭhami hmuhnak ngei (Catlangbu 11-12 zoh) *

11. Tuchan i Jehovah a biami cheukhat nih zei bantuk zuamcawhnak dah an ton?

11 Thlennak cu mi tam deuh kan caah zuamcawhnak a si. Special caantling rian pakhatkhat ah caan saupi a ṭuanmi cheukhat cu an rian aa thleng. Cheukhat cu an kumkhua ruangah an sunsak tukmi rian in i dinh a hau men lai. Cu bantuk thlennak ruangah kan ngaih a chiatmi cu a phung a si ko. A hmasa ahcun mah biakhiahnak kha ṭha tein kan hngalthiam men lai lo asiloah kan hna a tla men lai lo. Hlan i thil sining hna cu an ṭha deuh tiah kan ruah men lai. Jehovah caah rian tampi kan ṭuan kho ti lo tiah kan ruah lai i kan sining cungah kan lung a hung dong men lai. (Ptb. 24:10) Pathian caah a ṭha bik in ṭuan awkah Zekhariah langhnak nih zeitindah a kan bawmh khawh?

12. Zekhariah langhnak nih kan sining aa thlen hmanhah i nuamh peng dingin zeitindah a kan bawmh khawh?

12 Jehovah bantuk hmuhnak ngeih dingin kan i zuam tikah kan sining thar he i ziak awkah kan i fawih deuh lai. Tuchan ah Pathian nih thil lianngan a tuah i amah he rianṭuanṭi hawi sinak tinvo sung kan hmu. (1 Kor. 3:9) Kan rian cu aa thleng men lai nain Jehovah dawtnak cu aa tleng lai lo. Bupi thlennak nih aan hnorsuan tikah thlennak an tuahnak a ruang pawl hngalh i zuam kha hrial. “Hlanlio” kong tlaihchannak nakin thlennak in ṭhatnak hmuh khawh awkah Jehovah sinah bawmhnak hal. (Pct. 7:10) Na tuah khawh ti lomi kong ruah canah na tuah khawhmi thil kong tu kha ruat. Zekhariah langhnak in a ṭhami lungput ngeih peng a biapitnak kong kan cawn khawh. Cucaah kan sining aa thlen hmanhah nuam tein le zumhfek tein kan um zungzal lai.

Lamhruainak Zulh Cu Zuamcawhnak A Si Tikah

13. Biakinn sak ṭhan ding timi lamhruainak cu a ṭhalomi ruahnak a si tiah Israel mi cheukhat nih zeicah an hmuh?

13 Biakinn sak ṭhannak rian cu khenkham a rak si. Asinain hruaitu in rian pek a simi Tlangbawi Ngan Jeshua (Joshua) le Uktu Bawi Zerubbabel nih ‘Pathian inn kha an remh ṭhan.’ (Ezra 5:1, 2) Judah mi cheukhat nih mah biakhiahnak cu a ṭhalo tiah an ruah men lai. Biakinn saknak rian kha kan ral pawl hmuh lo dingin kan thup kho lo i kan rian khenkham awkah zei paoh an tuah khawh ti kha an hngalh. Asinain Jehovah nih a kan bawmh ti kha rian ngeimi pa pahnih, Joshua le Zerubbabel nih an zumh a hau. Pathian sinin bawmhnak an rak hmu. Zeitin in dah?

14. Zekhariah 4:12, 14 ningin Tlangbawi Ngan Joshua le Uktu Bawi Zerubbabel nih zei biakam dah an hmuh?

14 Zekhariah 4:12, 14 rel. Zekhariah hmuhmi langhnak i oliv thingkung pahnih nih ‘chiti in thianhmi pa pahnih’—Joshua le Zerubbabel a aiawh hna ti kha vancungmi nih Pathian i zumhfekmi profet sinah a phuan. Vancungmi nih mah pa pahnih cu “vawleicung vialte Bawipa [Jehovah] a cawngtu” bantuk an si tiah a ti. Mah cu a sunglawi tukmi dirhmun a si! Jehovah cu an cungah zumhnak a ngei. Jehovah nih Israel mi hruai awkah a hmanmi an si caah an chimmi paoh kha Israel mi nih an zumh khawh.

15. Baibal ah kan hmuhmi Jehovah lamhruainak kan upat kha zeitindah kan langhter khawh?

15 Tuchan ah Jehovah nih a miphun lamhruainak a pek hnanak lamkhat cu a Bia, Baibal thawngin a si. Mah a thiangmi cauk hmangin a cohlanmi lam in amah kan biak khawh ning kha a kan chimh. Baibal in kan hmuhmi lamhruainak kan upat kha zeitindah kan langhter khawh? Baibal relnak le kan relmi kong hngalhthiam awkah a caan kan peknak thawngin a si. Hitin i hal: ‘Baibal asiloah kan cauk pakhatkhat ka rel tikah chikkhat i dinh ta in ṭha tein ka ruat maw? “Hngalh awk a harmi” Baibal biatak hna i a sullam kha ka hlathlai maw? Asiloah a konglam kha khulrang in ka rel maw?’ (2 Pet. 3:16) Jehovah cawnpiaknak kha a caan pe in ṭha tein kan ruah ahcun a lamhruainak kha kan zulh khawh lai i phungchim rian kha kan liim khawh lai.—1 Tim. 4:15, 16.

“Zumh awk a tlak i a fimmi sal” sinin na hmuhmi lamhruainak cungah zumhnak ngei (Catlangbu 16 zoh) *

16. “Zumh awk a tlak i a fimmi sal” sinin kan hmuhmi lamhruainak kha ṭha tein kan hngalhthiam lo hmanhah mah ningin zulh awkah zeinihdah a kan bawmh lai?

16 Jehovah nih lamhruainak a kan peknak a dang lamkhat cu “zumh awk a tlak i a fimmi sal” thawngin a si. (Matt. 24:45) A caan ah mah sal nih a kan pekmi lamhruainak kha ṭha tein kan hngalthiam men lai lo. Tahchunhnak ah, kan hmunhma ah a tlung lai lo tiah kan ruahmi leiser ral ca i timhtuahnak he aa tlaimi cuset khaset timi lamhruainak kan hmu men lai. Asiloah mah sal nih pulrai chungah a hleihluat tuk in ralrin a kan pek tiah kan ruah men lai. Kan hmuhmi lamhruainak cu zulh awkah aa tlak lo tiah kan ruah tikah zeidah kan tuah awk a si? Israel mi nih Joshua le Zerubbabel chimmi ningin an tuah tikah ṭhathnemhnak an hmuhnak kong kha kan ruah khawh. Cun kan relmi a dang Baibal tuanbia kong zong kan ruah khawh. A caan ah Pathian miphun nih minung hmuhnak in zulhawktlak dawh a si lomi lamhruainak an hmuh i mah nih an nunnak a khamh hna.—Biac. 7:7; 8:10.

Zekhariah Hmuhmi Kha Hlathlai

17. Mei inn tung le oliv thingkung pahnih langhnak cu Judah mi cungah zeitindah huham a ngeih?

17 Zekhariah hmuhmi langhnak panganak cu a tawi ko nain mah nih Judah mi kha an rian le an biaknak kong he aa tlaiin a ṭhami lungput ngeih awkah a bawmh hna. Zekhariah hmuhmi langhnak in an cawnmi kha an zulh tikah Jehovah bawmhnak le lamhruainak an hmu. Jehovah nih a ṭhawngmi a thiang thlarau hmangin an rian ṭuan peng awk le nuamhnak hmuh ṭhan awkah a bawmh hna.—Ezra 6:16.

18. Zekhariah hmuhmi langhnak cu na cungah zeitindah huham a ngeih khawh?

18 Mei inn tung le oliv thingkung pahnih aa telmi Zekhariah hmuhmi langhnak cu na cungah huham a ngei kho. Kan i ruah cang bantukin mah nih ralchanhnak na ton tikah a herhmi thazaang hmuh awk, na sining aa thlenmi tawnghthamnak ah a herhmi nuamhnak hmuh awk le lamhruainak na hngalhthiam lo hmanhah zulh dingin a herhmi zumhnak ngeih awkah aan bawmh khawh. Na nunnak ah zuamcawhnak na ton tikah zeidah na tuah khawh? Pakhatnak, Jehovah nih a miphun a zohkhenh hna ti a langhtermi Zekhariah hmuhmi kong kha hlathlai. Cun Jehovah i bochannak thawngin le lungthin dihlak in amah na biak pengnak thawngin na hmuhmi kha tuah. (Matt. 22:37) Cutin na tuah ahcun Jehovah nih nuam tein a rian na ṭuan khawh peng nakhnga aan bawmh lai.—Kol. 1:10, 11.

HLA 7 Jehovah Cu Kan Thazaang

^ cat. 5 Jehovah nih profet Zekhariah kha lungthawh awk ngai a simi, aa tlaimi langhnak a rak pek. Zekhariah hmuhmi langhnak nih amah theng le Jehovah miphun kha a thiangmi biaknak dirh ṭhannak ah an tonmi zuamcawhnak hna tei khawh awkah thazaang a pek hna. Mah langhnak nih zuamcawhnak hna lakah zumhfek tein Jehovah rian ṭuan awkah a kan bawmh khawh. Hi capar ah Zekhariah hmuhmi langhnak lakah pakhat a simi, mei inn tung pakhat le oliv thingkung hna aa telmi in kan cawn khawhmi a biapimi kong hna kan i ruah lai.

^ cat. 3 Kum tampi a rauh hnu, Uktu Bawi Nehemiah chan i a dang uktu pakhat Artazaksis cu Judah mi nih an tlaihchan tuk.

^ cat. 60 HMANTHLAK FIANTERNAK: Unaupa pakhat nih kumkhua upat ruang le ngandam lo ruangah thil sining aa thlenmi kha cohlan a hau ti a hngalh.

^ cat. 62 HMANTHLAK FIANTERNAK: Jehovah nih Joshua le Zerubbabel a rak bawmh hna bantukin “zumh awk a tlak i a fimmi sal” a bawmh hnanak kong kha unaunu pakhat nih a ruah.