1. Anni i kappagayayya nga mesimmu ta naaripan ira nga Judio?

 FERMI i ayayya na Judio ira. Ngatta? “Pinaguyu ni Jehova i futu ni Patul Ciro na Persia” tapenu palawanan i Israelita ira nga piga dekada ngana nga naaripan ta Babilonia. Niyanunsio na patul nga makatoli ngana i Judio ira ta lugar da “anna ipataddag uli i balay ni Jehova nga Dios na Israel.” (Ezra 1:1, 3) Talaga kappagayayya yatun! Makapaddayaw uli i Judio ira ta kurug nga Dios ta lugar nga niyawa na ta nira.

2. Anni i insigida nga kingngua danuri na naaripan nga Judio nga nanoli ta Jerusalem?

² Turi ta 537 B.C.E., zimittal ta Jerusalem nga kabisera na pappatulan na Juda i ollu nga grupo na naaripan ira nga Judio. Insigida nga pinegafuanan danatun nga nanoli nga Judio i pamataddag uli ta templo. Turi ta 536 B.C.E., nabalidda ngana i fundasion natun!

3. Sinni i nangokkontra ta Judio ira, anna anni i kingngua da?

³ Turi ta nigafu ngana na Judio ira nga ipataddag uli i templo, napakaru i kumokkontra ta nira. Kagian na Ezra 4:4 nga “ari magiggimmang i totolay na nasion ira ta pallevu nga pakkafian i nono na Judio ira tapenu magimmang ira ta pamataddag.” Kitazziga nga situasion yatun para ta Judio ira ngem mas naddake paga yatun. Turi ta 522 B.C.E., si Artaxerxes ngana i nabbalin tu bagu nga patul na Persia. * Megafu ta bagu i patul, ninono na kumokkontra ira nga chansa da ngana yatun tapenu interamente nga mapagimmang i pamataddag gukaban na ‘pamabbalidda tu matunung ta killu.’ (Sal. 94:20) Nattura ira kani Patul Artaxerxes anna nidanug da nga plano na Judio ira nga marrebelde kontra ta nisa. (Ezra 4:11-16) Kinurug na patul danatun nga kinaladdug, yayya nga nigamma na i pamataddag ta templo. (Ezra 4:17-23) Megafu tatun nga pangigamma, niyemmang  na Judio ira i pamataddag ta templo.​—Ezra 4:24.

4. Anni i kingngua ni Jehova turi ta nigamma na kumokkontra ira i pamataddag uli ta templo? (Isaias 55:11)

⁴ Determinadu i pagano ira nga maddian ta nakapalevu nga nasion anna i karuan nga ofisial ta gobiernu na Persia nga pagimmangan i kepataddag uli na templo. Ngem kayà ni Jehova nga balinan na Judio ira yatun. Kanayun gare nga ituppal na i gakkag na. (Bibbigan i Isaias 55:11.) Pinili ni Jehova si Zacarias nga mabbalin tu profeta na anna nipasingan na ta nisa i walu nga kappabbaw nga sirmata, tapus nikagi ni Zacarias i meyannung tatun ira nga sirmata ta Judio ira tapenu pagaramman ira. Napagaram i Judio ira tatun ira nga sirmata nga ariadda mawag nga ikassing danuri i kumokkontra ta nira anna itulu-tuloy da lagapa i trabahu nga nipakua ni Jehova ta nira. Ta mekalima nga sirmata, nakasingan si Zacarias tu aggitannakkan ta kandela anna dua nga fun na olibo.

5. Anni i gigiammuattam taw nga artikulo?

⁵ Egga ira i tiempo nga makkafi i nono tam. Mammakapia gafu ittam ta pamagaram ni Jehova ta Israelita ira gukaban na mekalima nga sirmata ni Zacarias. Makoffun nittam nu ikonsidera tam yatun nga sirmata tapenu matalo nga masserbi kani Jehova maski nu makokkontra ittam, manguli i situasiottam, anna nu makalawa ittam tu direksion nga ariattam kuruga malippawa.

6. Anni i efekto na ta Judio ira na sirmata na aggitannakkan ta kandela anna na dua nga fun na olibo ta Zacarias 4:1-3? (Innan i letratu ta vungun.)

⁶ Bibbigan i Zacarias 4:1-3. Nassikan i nono na Judio ira nga arubangan i pangokkontra megafu ta sirmata na aggitannakkan ta kandela anna na dua nga fun na olibo. Kunnasi? Napansimmu kari nga tulu-tuloy lagapa i suplay na denu ta aggitannakkan ta kandela? Maggafu yatun ta dua nga fun na olibo nga manuru ta aggipayyan nga kunna palanggana, tapus manuru yatun nga denu ta kada pitu nga afi na aggitannakkan ta kandela. Megafu tatun nga suplay na denu, ari nga mammaddo i afi ira. Niyavu ni Zacarias: “Anni i kayà kagian danaw?” Kunnaw i nitabbag na anghel nga mensahe maggafu kani Jehova: “‘Ari tu gukaban na fuersa militar, onu na pakapangngua, nu ari, gukaban na espiritù,’ kinagi ni Jehova na armada ira.” (Zac. 4:4, 6) Irepresenta na denu maggafu ta fun ira i makapangngua nga masanto nga espiritu ni Jehova nga ari vuluvuga mofu. Ararayyu nga mas makapangngua i masanto nga espiritu na Dios anne ta suddalu ira na Persia. Megafu ta suportadu ni Jehova i mamataddag ira ta templo, mawayya da nga balinan i trabahu da maski nu sinni paga i mangokkontra. Talaga makapasikan tu nono yatun nga mensahe! Basta mattalo laman i Judio ira kani Jehova tapus ituloy da i mattrabahu. Kunnatun mismu i kingngua da maski nu negamma lagapa i trabahu da.

7. Ngatta nappipia tu baddi i situasion danuri na mamataddag tu templo?

⁷ Nappipia tu baddi i situasion danuri na mamataddag tu templo megafu ta egga i nanguli. Anni yatun? Nammaguray ta Persia i tadday nga bagu nga patul, si Dario I. Tapus turi ta 520 B.C.E., ta mekadua nga dagun na pammagurena, nadiskubre na nga ilegal i pangigamma ta pangipataddag uli ta templo. Megafu tatun, inapruban ni Dario nga metuloy i trabahu. (Ezra 6:1-3) Nakaddag i ngamin tatun nga desision na patul. Ngem ari laman nga inapruban na patul i pamataddag uli ta templo. Zinog na paga i totolay ta nakapalevu nga nasion nga iyemmadda ngana nga kontran i Judio ira anna mawag tu iddadda tu kuartu anna suplay i Judio ira tapenu mabalidda i trabahu!  (Ezra 6:7-12) Megafu tatun, maturu laman tu appa nga ragun i nappasa, nebalin gabbalaman na Judio ira i pamataddag ta templo turi ta 515 B.C.E.​—Ezra 6:15.

8. Ngatta awayya na nga massikan lagapa i nono mu maski nu makokkontra ka?

⁸ Aru gapa sangawe nga maddayaw kani Jehova i makokkontra. Angngarigan na, maddian i karuan ta nasion ira nu sitaw megamma i pallayyagayya. Maaresto paga lagu i wawwaragi ira tatun nga nasion anna ‘meyangay ira ta mammaguray anna patul ira’ tapenu pakurugan ta nira i meyannung ta mapia nga dumug. (Mat. 10:17, 18) Nu mittan gapa, matalian i mammaguray ta gobiernu yayya nga mappipia tu baddi i situasion. Onu awayya na nga nangikazza tu desision i tadday nga masippo nga hues nga mangiyawa ta nittam tu lallaguray nga maddayaw kani Jehova. Tanakuan gapa nga pangokkontra i mepaparubang ta karuan ira nga Saksi. Maddian ira ta nasion nga egga i lallagureda nga maddayaw kani Jehova, ngem kokkontran ira na kafamilia da ira nga determinadu nga mamagimmang nira ta passerbi ta Dios. (Mat. 10:32-36) Ngem aru ngana i nagimmang ta pangokkontra da ta kaparientes da ira nga Saksi megafu ta awan mabba tu efekto na kukukuadda. Nabbalin paga lagu tu matalikarag nga Saksi i karuan tatun nga dati nga mangokkontra. Yayya nga nu kokkontraddaka, ari ka nakuan magimmang ta passerbi ta Dios. Pasikannammu i nono mu! Maggutu ka. Suportadu naka ni Jehova anna na makapangngua nga masanto nga espiritu na, yayya nga awan nakuan vuluvuga tu ikassimmu!

9. Ngatta sinangitan na karuan nga Judio i fundasion na bagu nga templo?

⁹ Siminangi i karuan ta mannakam ira nga Judio turi ta nabalin ngana i fundasion na bagu nga templo. (Ezra 3:12) Nasingadda gare nu kunnasi kakasta i templo nga pinataddag ni Solomon, yayya nga nu innadda i maddaggun nga ipataddag da nga templo, “gitta na awan tu kwenta na yatun kumpara ta dati.” (Hag. 2:2, 3) Nakkafi gafu i nono da megafu ta daka-dakal i nadduman na bagu nga templo ta dati. Ngem moffunan ira na sirmata ni Zacarias tapenu magayayya uli ira. Kunnasi?

10. Kunnasi nga noffunan i Judio ira ta kinagi na anghel ta Zacarias 4:8-10 tapenu labanan i pakkafi na nono da?

¹⁰ Bibbigan i Zacarias 4:8-10. Anni i kayà kagian na anghel turi ta kinagi na nga “magayayya noka [i Judio ira] anna masingadda i besing ta lima [na Judio nga gobernador nga si]  Zerubabel”? I rimienta nga besing ay meyusa tapenu makannammuan nu tunung i taddag na tadday nga gannug. Ipasiguradu gafu na anghel ta totolay na Dios nga maski nu gitta na simple laman i itchura na templo para ta karuan, magga mabalin yatun anna mepataddag yatun segun ta uray ni Jehova. Magayayya noka si Jehova ta bagu nga templo, yayya nga magayayya gapa nakuan i Judio ira tatun. Mas importante gare kani Jehova nga mekunnay ta ikikkiddona ira i paddayoda noka tatun nga bagu nga templo. Nu nakafokus i Judio ira ta mepangngo nga paddayoda kani Jehova anna ta panga ta fabor na, metoli i pagayayya da.

11. Ngatta marigatan i karuan ta aripan ni Jehova sangawe?

¹¹ Aru ta nittam i marigatan nu manguli i situasiottam. Egga danuri nabayag ngana nga massesserbi ta special full-time service tapus nakalawa ira tu bagu nga asayment. Mawag gapa nga panawan na karuan i tagibaloradda nga pribilehio megafu ta magedad ngana ira. Normal laman nga maraddam ittam nu nesimmu nittam danatun nga panguli. Awayya na gare nga ta gafu, ari tam nga malippawa tu mapia i desision onu ari tam umanugu tatun. Awayya na gapa nga mas kayà tam i dati nga situasiottam. Megafu tatun, baka makkafi i nono tam ta baka abbo tam nga mas baddi ngana sangawe i meyayawa tam kani Jehova megafu ta nanguli i situasiottam. (Prov. 24:10) Kunnasi gafu makoffun ta nittam i sirmata ni Zacarias tapenu meyawa tam lagapa ta Dios i kapianattam?

12. Kunnasi nga makoffun i sirmata ni Zacarias tapenu magayayya ittam lagapa maski nu nanguli i situasiottam?

¹² Mas mabi ittam nga makapagadjust ta nanguli nga situasiottam nu parigattam i pagimamma ni Jehova tatun. Napakaru nga makasta nga gannug i kukukuan na sangawe anna pribilehio tam nga mabbalin tu katrabahu na. (1 Cor. 3:9) Kurug tu manguli ira i asayment tam, ngem ari tu manguli i pangaya ni Jehova nittam. Yayya nga nu afektadu ka mismu ta tadday nga panguli ta organisasion, ariammu nga ufutan i tiempom tapenu nonopan nu anni tamma ira i rason nu ngatta nakua yatun nga panguli. Imbes tu agga-nono mu nga metoli nakuan i “dati ira nga aggaw,” makimallo ka lallagu tapenu masingammu i makasta ira nga narresultan natun nga panguli. (Ecl. 7:10) Imbes gapa tu agga-nono mu i ganna-gannug nga ari mu ngana makua, mas makasta nu nonopammu i ganna-gannug nga makuam ngana sangawe megafu ta panguli. Nagigiammu tam ta sirmata ni Zacarias nga importante i pattalupaddian nga positibo tapenu magayayya anna  matalo ittam lagapa maski nu nanguli i situasiottam.

13. Ngatta nononopan na karuan nga Israelita nga marake i desision nga ituloy i pamataddag ta templo?

¹³ Negamma i pamataddag uli ta templo. Ngem “pinegafuanan” lagapa na Atannang nga Pari nga si Jesua (Josue) anna ni Gobernador Zerubabel i “pamataddag uli ta balay na Dios.” Ira i lallaki nga natunno tapenu irollu yatun. (Ezra 5:1, 2) Ngem baka nonopan na karuan nga Judio nga marake yatun nga desision. Ari gare metagu na Judio ira ta kalabadda ira i pamataddag tu templo, yari tu ammu da nga magga kuan na kalabadda ira i ngamin nga mawayya da tapenu pagimmangan yatun. Mawag gafu da Josue anna Zerubabel i pamasiguradu nga sussuportan ira ni Jehova. Kunnasi da nga nalawa yatun?

14. Segun ta Zacarias 4:12, 14, anni nga pamasiguradu i nalawa na Atannang nga Pari nga si Josue anna ni Gobernador Zerubabel?

¹⁴ Bibbigan i Zacarias 4:12, 14. Taw nga parte na sirmata ni Zacarias, kinagi na anghel ta nisa nga irepresenta na dua nga fun na olibo i “dua nga natunno” nga da Josue anna Zerubabel. Kinagi na anghel nga gitta na “agga-taddag ta biko na Yafu na interu nga davvun” nga si Jehova danatun nga dua nga lalaki. Talaga dakal nga pribilehio yatun! Mattalo si Jehova ta nira. Yari tu makapattalo gapa i Israelita ira ta maski anni nga ipakua danatun nga lallaki, megafu ta usu-usan ira ni Jehova tapenu irolluan ira.

15. Kunnasi tam ipasingan nga irespeto tam i direksion ni Jehova nga malawa tam ta Uvovug na?

¹⁵ Tulu-tuloy lagapa nga iddan ni Jehova tu direksion i totolena sangawe gukaban na Uvovug na, i Biblia. Tatun nga sagradu nga libru, ikakkagi na nittam nu kunnasi nakuan i mepangngo nga paddayaw tam ta nisa. Kunnasi tam mepasingan nga irespeto tam i direksion nga malawa tam ta Uvovug na Dios? Bibbigattam nakuan tu mapia yatun anna iddattam tu tiempo nga alippawatan yatun. Iyavu mu ta baggim: ‘Nu mabbibbig ngà tu Biblia onu publikasiottam ira, magimmang ngà kari tapus pannonopakku tu mapia i nabibbig ku? Ikagumakku kari nga ammuan i kayà kagian na kinakurug ira ta Biblia nga “mariga nga alippawatan”? Onu basta laman padalanakku nga bibbigan i informasion?’ (2 Ped. 3:16) Nu iddattam tu tiempo nga pannonopan tu mapia i ituddu nittam ni Jehova, matuttul tam i direksion na anna metuppal tam i trabahu nga pallayyagayya.​—1 Tim. 4:15, 16.

16. Anni i makoffun tapenu tuttulattam i direksion na “mekatalo anna nannono nga doroban” maski nu ariattam kuruga malippawa yatun?

 ¹⁶ Mangiyayawa gapa si Jehova tu direksion gukaban na “mekatalo anna nannono nga doroban.” (Mat. 24:45) Ngem nu mittan, egga ira i direksion natun nga doroban nga ari tam kuruga malippawa. Angngarigan na, baka makalawa ittam tu espesipiko ira nga instruksion tapenu makapapprepara ittam ta tadday nga kalamidad. Ngem awayya na tu nonopattam nga ari mabba nga mesimmu i kunnatun ta diattam. Baka nonopattam gapa nga sobra ngana mabba i pagimmugug natun nga doroban durante na tadday nga pandemic. Anni gafu i kuattam nu para nittam ay gitta na ari tu praktikal i instruksion ira nga nalawa tam? Makasta nu pannonopattam nu kunnasi nga nabbenefisio i Israelita ira turi ta sinuppal da i direksion da Josue anna Zerubabel. Awayya tam gapa nga nonopan i tanakuan paga nga istoria ta Biblia nga nabibbig tam ngana. Nu mittan, makalawa talaga i totolay na Dios tu direksion nga gitta na ari tu praktikal ngem yatun balo i makepaliag ta nira.​—Uk. 7:7; 8:10.

17. Anni i efekto na ta Judio ira na sirmata na aggitannakkan ta kandela anna na dua nga fun na olibo?

¹⁷ Posible nga manganannuan laman i mekalima nga sirmata nga nasingan ni Zacarias. Ngem nakoffun yatun ta Judio ira tapenu matalikarag nga itulu-tuloy da i trabahu anna i paddayoda. Turi gapa ta niyaplika da i nagigiammu da ta sirmata ni Zacarias, natageno da i meddu nga suporta anna direksion ni Jehova. Gukaban na makapangngua nga masanto nga espiritu ni Jehova, noffunan na ira nga itulu-tuloy i trabahu da anna itoli i pagayayya da.​—Ezra 6:16.

18. Anni i meyuffun nikaw na sirmata ni Zacarias?

¹⁸ Dakal i meyuffun nikaw na sirmata ni Zacarias meyannung ta aggitannakkan na kandela anna ta dua nga fun na olibo. Nagigiammu tam nga meddan naka natun tu sikan nga kawagammu nu kokkontraddaka, pagayayya nga kawagammu nu nanguli i situasiommu, anna pattalo nga kawagammu tapenu mattuppal ka ta nalawa mu nga direksion maski nu ari mu nga malippawa yatun. Anni gafu i kuammu nu egga ira i problemam? Ollu, innammu i nasingan ni Zacarias—i ebidensia nga tattangngallan ni Jehova i totolena. Tapus, iyaplikam i nasingammu ta sirmata gukaban na pattalo kani Jehova anna tulu-tuloy nga interu-futu nga passerbi ta nisa. (Mat. 22:37) Nu kuammu yatun, uffunan naka ni Jehova nga mannanayun nga masserbi ta nisa tu sigga-pagayayya.​—Col. 1:10, 11.