12-زەرتتەۋ ماقالاسى
ٴزاكاريا كورگەندى ٴسىز دە كورە ٴبىلىڭىز
«مەنىڭ رۋحىممەن جۇزەگە اسادى،— دەيدى اسكەرباسى ەحوبا» (زاك. 4:6).
73-ٵن باتىلدىق دارىتا كور
اڭداتپا *
1. تۇتقىندا جۇرگەن يسرايلدىكتەر نەنى ويلاپ قاتتى قۋاندى؟
يسرايلدىكتەردىڭ جۇرەگى قۋانىشتان تولقىپ تۇردى! «ەحوبا پەرسيا پاتشاسى كيردىڭ جۇرەگىنە قوزعاۋ سالىپ»، ول بابىلدا جىلدار بويى تۇتقىن بولىپ جۇرگەن يسرايل حالقىن بوساتتى. پاتشا جارلىق شىعارىپ، ولارعا ٶز ەلدەرىنە ورالۋدى جانە «يسرايل قۇدايى ەحوبانىڭ... ٷيىن قايتا سوعۋدى» ايتتى (ەزرا 1:1، 3). ولار قۇدايدىڭ ٶز حالقىنا بەرگەن جەرىندە تازا عيباداتتىڭ قالپىنا كەلەتىنىن ويلاپ شەكسىز قۋاندى!
2. تۇتقىننان ورالعان العاشقى ياھۋديلەر قانداي جەتىستىككە جەتتى؟
2 تۇتقىننان شىققانداردىڭ العاشقىلارى ب.ز.ب. 537-جىلى وڭتۇستىك ياھۋدا پاتشالىعىنىڭ استاناسى يەرۋساليم قالاسىنا كەلدى. ولار كوپ ۇزاماي عيباداتحانانىڭ قۇرىلىسىنا كىرىسىپ، ونىڭ ىرگەتاسىن ب.ز.ب. 536-جىلى قالاپ ٴبىتتى!
3. ياھۋديلەر قانداي قارسىلىق كوردى؟
3 ياھۋديلەر عيباداتحانانى سوعا باستاعاندا، توڭىرەكتەگى حالىقتاردان قاتتى قارسىلىق كوردى. ولار «قۇرىلىس ٸسىن توقتاتۋ ٷشىن، ياھۋدا حالقىنىڭ جىگەرىن جاسىتىپ، ساعىن سىندىرۋعا تىرىسىپ باقتى» (ەزرا 4:4). ال ب.ز.ب. 522-جىلى ارتاكسەركس پەرسيانىڭ پاتشاسى بولعاندا، جاعداي ودان سايىن ۋشىعا ٴتۇستى *. بيلىكتىڭ اۋىسۋى ياھۋديلەردىڭ جاۋلارى ٷشىن قۇرىلىس جۇمىسىن ٴبىرجولا توقتاتۋدىڭ وڭتايلى ٴساتى بولدى. ولار «زاڭدى پايدالانىپ پالەگە ۇشىراتۋدى ويلادى» (ٴزاب. 94:20). ٴسۇيتىپ، ارتاكسەركس پاتشاعا حات جازىپ، ياھۋديلەر وعان قارسى بۇلىك شىعارماقشى دەپ جالا جاپتى (ەزرا 4:11—16). بۇعان پاتشا سەنىپ قالىپ، عيباداتحانانىڭ قۇرىلىسىنا تيىم سالىپ تاستادى (ەزرا 4:17—23). سوندا ياھۋديلەردىڭ قۋانىشى سۋ سەپكەندەي باسىلىپ، قۇرىلىس ٸسى توقتادى دا قالدى (ەزرا 4:24).
4. دۇشپاندار عيباداتحانانىڭ قۇرىلىسىنا كەدەرگى ەتۋگە تىرىسقاندا، ەحوبا نە ىستەدى؟ (يشايا 55:11)
4 جالعان تاڭىرلەرگە تابىناتىن توڭىرەكتەگى حالىقتار مەن پەرسيا ۇكىمەتىندەگى كەيبىر ادامدار عيباداتحانانىڭ قۇرىلىسىن توقتاتۋعا بەكىنسە، ەحوبا ونى العا جىلجىتۋعا بەكىنگەن ەدى. ال ەحوبا ٶز دەگەنىنە مىندەتتى تۇردە جەتەدى (يشايا 55:11 وقىڭىز). ٴسۇيتىپ، ول جۇرەكجۇتقان زاكاريا پايعامبارعا وتە اسەرلى سەگىز ايان بەردى. زاكاريا ياھۋدا حالقىنىڭ رۋحىن كوتەرۋ ٷشىن، وسى ايانداردى ولارعا جەتكىزۋ كەرەك ەدى. سوندا ولار دۇشپاننان قورقۋدىڭ تۇككە دە قاجەتى جوق ەكەنىن ٴتۇسىنىپ، ەحوبانىڭ ٸسىن ەشتەڭەگە قاراماي جالعاستىرا بەرمەك ەدى. سول ايانداردىڭ بەسىنشىسىندە زاكاريا شامدال مەن ەكى ٴزايتۇن اعاشىن كوردى.
5. بۇل ماقالادا نە تارقاتامىز؟
5 ەڭسەمىز ٴتۇسىپ، ساعىمىز سىناتىن كەزدەر بارىمىزدە بولادى. ەندەشە، ەحوبا زاكاريا پايعامبارعا بەرگەن بەسىنشى اياننان يسرايلدىكتەر قانداي كۇش-قايرات العانىن قاراستىرايىق. بۇل اياننىڭ ٴمانىن تۇسىنگەنىمىز مىنا ٷش جاعدايدا ەحوباعا ادال قىزمەت ەتە بەرۋگە كومەكتەسەدى: قارسىلىققا كەزىككەندە، جاعدايىمىز وزگەرگەندە جانە اقىلىمىزعا سيمايتىن نۇسقاۋلار العاندا.
قارسىلىققا كەزىككەندە
زاكاريا كورگەن اياندا ەكى ٴزايتۇن اعاشىنان جەتى شامى بار شامدالعا ماي قۇيىلىپ جاتتى (6-ابزاستى قاراڭىز)
6. زاكاريا 4:1—3-تارماقتاردا جازىلعان شامدال مەن ەكى ٴزايتۇن اعاشى تۋرالى ايان ياھۋديلەرگە قالايشا باتىلدىق بەردى؟ (مۇقاباداعى سۋرەتتى قاراڭىز.)
6 زاكاريا 4:1—3 وقىڭىز. شامدال مەن ەكى ٴزايتۇن اعاشى تۋرالى ايان ياھۋديلەرگە باتىلدىق بەرىپ، قارسىلىقتارعا توتەپ بەرۋگە كومەكتەستى. قالاي دەيسىز عوي؟ اياندا شامدالعا مايدىڭ ۇزدىكسىز كەلىپ تۇرعانىن بايقادىڭىز با؟ ەكى ٴزايتۇن اعاشىنان شىققان ماي توستاعانعا جينالىپ، شامدالداعى جەتى شامنىڭ ٵرقايسىسىنا قۇيىلىپ تۇرعان. وسى مايدىڭ ارقاسىندا شامدال كۇندىز-ٴتۇنى توقتاماي جانىپ تۇرعان. زاكاريا: «بۇلار نەنى بىلدىرەدى؟»— دەپ سۇراعاندا، پەرىشتە: «مۇنىڭ ٴبارى اسكەر قۋاتىمەن دە، كۇشپەن دە ەمەس، مەنىڭ رۋحىممەن جۇزەگە اسادى،— دەيدى اسكەرباسى ەحوبا»،— دەپ جاۋاپ بەرگەن (زاك. 4:4، 6). بۇل ياھۋديلەردىڭ رۋحىن كوتەرەتىن كەرەمەت سوزدەر ەدى! نەگە؟ ٴزايتۇن اعاشتارىنان كەلىپ تۇرعان ماي ەحوبانىڭ ەش سارقىلمايتىن قۇدىرەتتى كيەلى رۋحىن بىلدىرگەن. قۇدايدىڭ وسىنداي كۇشىنىڭ قاسىندا پەرسيا يمپەرياسىنىڭ بۇكىل اسكەري كۇشى تۇك تە ەمەس ەدى. ەحوبا بولىسىپ تۇرعاندا، عيباداتحانانىڭ قۇرىلىسشىلارى كەز كەلگەن قارسىلىققا قاراماستان، قۇرىلىستى اياعىنا دەيىن جەتكىزە الادى. ولار بار بولعانى ەحوباعا سەنىم ارتىپ، قۇرىلىسقا قايتا كىرىسۋلەرى كەرەك ەدى. ولار راسىندا دا سولاي ەتىپ، تيىم سالىنعانىنا قاراماستان، قۇرىلىسقا قايتا كىرىستى.
7. قانداي وزگەرىس عيباداتحانانىڭ قۇرىلىسشىلارىنا كومەك بولدى؟
7 كەيىنىرەك عيباداتحانانى سوعىپ جاتقان ياھۋديلەر ٷشىن ٴبىر جاقسى وزگەرىس بولدى. پەرسيادا جاڭا پاتشا داريي I بيلىك ەتە باستادى. بيلىگىنىڭ ەكىنشى جىلى، ياعني ب.ز.ب. 520-جىلى، ول عيباداتحانانىڭ قۇرىلىسىنا تيىم سالىنعانى زاڭسىز ەكەنىن ٴبىلدى. ٴسۇيتىپ، ونىڭ قۇرىلىسىن اياقتاۋدى بۇيىردى (ەزرا 6:1—3). پاتشانىڭ بۇل بۇيرىعى بارلىعىن تاڭعالدىردى. بۇنىمەن قوسا، ول توڭىرەكتەگى حالىقتارعا قۇرىلىسقا بۇدان بىلاي بوگەت جاساماۋدى، قايتا، بۇل ٸستى قولداۋ ٷشىن قارجىلاي جانە قاجەتتى نارسەنىڭ بارلىعىمەن قامتاماسىز ەتۋدى بۇيىردى! (ەزرا 6:7—12). ناتيجەسىندە، ياھۋديلەر 4-جىلدان ٴسال-اق اساتىن ۋاقىتتا، ياعني ب.ز.ب. 515-جىلى، عيباداتحانانى سوعىپ ٴبىتتى (ەزرا 6:15).
قارسىلىققا كەزىككەندە، ەحوبانىڭ كۇشىنە ارقا سۇيەڭىز (8-ابزاستى قاراڭىز)
8. نەگە ٴبىز قارسىلىقتان ەش قورىقپاۋىمىز كەرەك؟
8 قازىرگى كەزدە دە ەحوباعا عيبادات ەتەتىندەر قارسىلىققا كەزىگەدى. مىسالى، ىسىمىزگە شەكتەۋ قويىلعان ەلدەردە باۋىرلاستار تۇتقىندالىپ، «بيلەۋشىلەر مەن پاتشالاردىڭ الدىنا سۇيرەپ اپارىلۋى» مۇمكىن. سوندا ولارعا كۋالىك ەتە الادى (مات. 10:17، 18). مۇنداي ەلدەردە كەيدە بيلىك اۋىسىپ نەمەسە ٵدىل ٴبىر سۋديا جاقسى شەشىم شىعارىپ، بىزگە ٴبىراز ەركىندىك بەرىلۋى مۇمكىن. ال باسقا ەلدەردە ەحوبا كۋاگەرلەرى ەركىن عيبادات ەتە العانىمەن، باسقا ٴبىر قارسىلىققا كەزىگەدى. ولارعا ٶز تۋىسقاندارى قارسى شىعىپ، قۇدايعا قىزمەت ەتۋلەرىن توقتاتقىسى كەلەدى (مات. 10:32—36). ٴبىراق كوبىسى كۋاگەرلەردىڭ قۇداي جولىنان ٴبارىبىر باس تارتپايتىندارىن تۇسىنگەندە، قارسىلىق كورسەتۋىن دوعارىپ جاتادى. كەيدە اياماي قۋعىنداعانداردىڭ كەيبىرى تۇبىندە قۇلشىنىستى كۋاگەر بولادى. ٴسىز دە تازا عيبادات ٷشىن قارسىلىق كورىپ جۇرگەن بولساڭىز، ەش بەرىلمەڭىز! باتىل بولىڭىز. ويتكەنى سىزگە ەحوبا مەن ونىڭ قۇدىرەتتى كيەلى رۋحى بولىسادى. سوندىقتان ەشتەڭەدەن دە قورىقپاڭىز!
جاعدايىمىز وزگەرگەندە
9. جاڭا عيباداتحانانىڭ ىرگەسى قالانعاندا، نەگە كەيبىر قارت كىسىلەر قايعىردى؟
9 جاڭا عيباداتحانانىڭ ىرگەتاسى قالانعاندا، كەيبىر قارت ياھۋديلەر قاتتى جىلادى (ەزرا 3:12). نەگە؟ ولار كەزىندە سۇلەيمەن سوققان سالتاناتتى عيباداتحانانى كورگەن بولاتىن. ال ونىمەن سالىستىرعاندا، جاڭا عيباداتحانا «تۇككە تۇرعىسىز بولىپ» كورىندى (حاگ. 2:2، 3). بۇل قارت كىسىلەر وسى ەكى عيباداتحانانى سالىستىرىپ، كوڭىلدەرى ٴتۇسىپ، جىلاپ جىبەردى. ٴبىراق زاكاريانىڭ كورگەن ايانى ولاردىڭ كوڭىلىن ورنىقتىردى. بۇل قانداي ايان؟
10. زاكاريا 4:8—10-تارماقتاردا جازىلعان پەرىشتەنىڭ سوزدەرى قالايشا ياھۋديلەردىڭ ەڭسەسىن كوتەردى؟
10 زاكاريا 4:8—10 وقىڭىز. پەرىشتەنىڭ: «حالىق زوروبابەلدىڭ قولىنداعى تىكتەۋىشتى كورىپ، قۋانادى»،— دەگەن سوزدەرى نەنى بىلدىرەدى؟ تىكتەۋىش دەگەن — قابىرعانىڭ قيسىق ەمەس، ٴتۇزۋ تۇرعىزىلىپ جاتقانىن انىقتايتىن قۇرال. وسىلايشا پەرىشتە سوعىلىپ جاتقان عيباداتحانا قانشالىقتى قاراپايىم كورىنبەسىن، ول سوڭىنا دەيىن سالىنىپ بىتەتىنىن جانە ەحوبانىڭ نورمالارىنا ساي بولاتىنىن كورسەتتى. ەگەر عيباداتحانا ەحوبانىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىن بولسا، البەتتە، حالىقتىڭ دا كوڭىلىنەن شىعۋى كەرەك ەدى! ەحوبا ٷشىن ماڭىزدىسى ولاردىڭ سول عيباداتحانانىڭ ىشىندە ونىڭ تالاپتارىنا ساي عيبادات ەتۋى ەدى. ەگەر ياھۋديلەر، ەڭ الدىمەن، ەحوباعا ۇنامدى عيبادات ەتىپ، ونىڭ ىقىلاسىنا يە بولۋدى ويلاسا، قۋانىشتارىنا قايتادان كەنەلمەك ەدى.
جاعدايىڭىز وزگەرگەندە، وڭ كوزقاراس تانىتىڭىز (11، 12-ابزاستاردى قاراڭىز) *
11. ەحوبانىڭ كەيبىر قىزمەتشىلەرى بۇگىنگى كۇندە قانداي قيىندىقتارعا كەزىگىپ ٴجۇر؟
11 كوبىمىزگە وزگەرىستەردى باستان وتكىزۋ وڭاي ەمەس. مىسالى، ۇزاق جىلدار بويى ارنايى تولىق ۋاقىتتى قىزمەت اتقارعان باۋىرلاستار باسقا قىزمەت تۇرىنە تاعايىندالعان. نەمەسە قارت باۋىرلاستارعا ٴسۇيىپ اتقارىپ جۇرگەن قىزمەتىن جاسىنا بايلانىستى توقتاتۋعا تۋرا كەلگەن. وسىنداي جاعدايلاردا كوڭىلىمىز قۇلازيتىنى راس. ٴتىپتى باسىندا نەگە بۇلاي شەشىلگەنىن تۇسىنبەي، كەلىسپەيتىن دە شىعارمىز. بۇرىنعى كەزدەردى اڭساپ، ساعىنۋىمىز دا مۇمكىن. ونىمەن قوسا، جاڭا قىزمەتىمىزدە تۇك بىتىرمەي جۇرگەندەي سەزىنىپ، ۇنجىرعامىز تۇسەتىن شىعار (ناق. س. 24:10). وسىنداي جاعدايلاردا زاكاريانىڭ ايانى ەحوباعا بارىمىزدى سالىپ قىزمەت ەتە بەرۋگە تالپىندىرادى.
12. جاعدايىمىز وزگەرگەندە، قۋانىشىمىزدى جوعالتپاۋعا زاكاريانىڭ ايانى قالاي كومەكتەسەدى؟
12 وزگەرىستەرگە ەحوبانىڭ كوزىمەن قاراساق، وعان بەيىمدەلىپ كەتۋ جەڭىل بولادى. ەحوبا بۇگىندە قانداي عالامات ىستەر اتقارىپ جاتقانىن ويلاپ كورىڭىزشى! سوندىقتان ونىمەن قىزمەتتەس بولۋ ٴبىز ٷشىن ۇلكەن مارتەبە (قور. 1-ح. 3:9). ۇيىمداعى جاۋاپكەرشىلىكتەرىمىز وزگەرگەنىمەن، ەحوبانىڭ بىزگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى ەش وزگەرمەيدى. ەندەشە، نەگە مەنىڭ جاعدايىمدا بۇلاي شەشىلدى ەكەن دەپ، سەبەپتەرىن قازبالاپ، ويلاي بەرمەڭىز. «بۇرىنعى كۇندەردى اڭساي بەرمەي، قازىرگى جاعدايىمنىڭ جاقسى جاقتارىن كورەيىنشى»،— دەپ دۇعا ەتىڭىز (ۋاع. 7:10). ىستەي الماي قالعان نارسەلەردى ەمەس، ٴقازىر اتقارا الاتىن نارسەلەرگە نازار اۋدارىڭىز. زاكاريانىڭ ايانىنان وڭ كوزقاراس ساقتاۋدى ۇيرەنسەك، جاعدايىمىز وزگەرگەندە دە، قۋانىشتى ٵرى ادال بولىپ قالامىز.
نۇسقاۋلارعا باعىنۋ قيىن بولعاندا
13. نەگە كەيبىر يسرايلدىكتەر عيباداتحانانىڭ قۇرىلىسىن قايتا باستاۋدى اقىماقتىق ساناعان بولۋى مۇمكىن؟
13 بۇل عيباداتحانانىڭ قۇرىلىسىنا تيىم سالىنعان كەز ەدى. دەسە دە جەتەكشىلىكتى قولعا العان باس ٴدىني قىزمەتكەر ەشۋا مەن ٵمىرشى زوروبابەل «قۇداي ٷيىنىڭ قۇرىلىسىنا قايتا كىرىستى» (ەزرا 5:1، 2). سوندا بۇل كەيبىر ياھۋديلەرگە اقىماقتىق بولىپ كورىنگەن شىعار. ويتكەنى عيباداتحانانىڭ قۇرىلىسىن جاۋلاردان جاسىرا المايسىڭ. ولار بۇل جايلى ٴبىلىپ قويسا، قۇرىلىسقا بوگەت بولۋ ٷشىن ەش نارسەدەن تايىنبايدى. سوندىقتان ەشۋا مەن زوروبابەلگە ەحوبا ولاردى قولداپ تۇرعاندىعىنىڭ بەلگىسى قاجەت بولدى. ولار مۇنى قالاي ٴبىلدى؟
14. زاكاريا 4:12، 14 تەن كورەتىنىمىزدەي، ەحوبا باس ٴدىني قىزمەتكەر ەشۋا مەن ٵمىرشى زوروبابەلدى قولدايتىنىن قالاي ٴبىلدىردى؟
14 زاكاريا 4:12، 14 وقىڭىز. اياننىڭ وسى بولىگىندە پەرىشتە زاكارياعا ەكى ٴزايتۇن اعاشىنىڭ «ەكى مايلانعاندى»، ياعني ەشۋا مەن زوروبابەلدى بىلدىرەتىنىن ايتتى. ولار بەينەلى ماعىنادا «بۇكىل جەردىڭ يەسى» ەحوبانىڭ جانىندا تۇردى. بۇل نەتكەن قۇرمەت، نەتكەن مارتەبە! وسىلاي ەحوبانىڭ ٶزى ولارعا سەنىم ارتاتىنىن كورسەتتى. ەحوبا سول ەكەۋىن قولدانىپ، حالقىنا جەتەكشىلىك ەتىپ وتىرعاندىقتان، يسرايلدىكتەر ولاردىڭ قابىلداعان كەز كەلگەن شەشىمىنە سەنىم ارتۋلارى كەرەك ەدى.
15. ەحوبانىڭ كيەلى كىتاپتا جازىلعان نۇسقاۋلارىنا قۇرمەتپەن قارايتىنىمىزدى قالاي كورسەتەمىز؟
15 ەحوبا بۇگىندە حالقىن ٶزىنىڭ ٴسوزى كيەلى كىتاپ ارقىلى جەتەلەپ كەلەدى. سول كىتاپتا ەحوبا وزىنە قالاي عيبادات ەتۋىمىز كەرەكتىگىن ۇيرەتەدى. ونداعى نۇسقاۋلارعا قۇرمەتپەن قارايتىنىمىزدى قالاي كورسەتسەك بولادى؟ كيەلى كىتاپتى دەن قويىپ وقىپ، ٴمانىن تۇسىنۋگە تىرىسۋ ارقىلى. بۇل ٷشىن بىلاي دەپ ويلانىپ كورىڭىز: «مەن كيەلى كىتاپتى جانە وعان نەگىزدەلگەن ادەبيەتتەردى وقىعاندا، كىدىرىپ، وي جۇگىرتەمىن بە؟ كيەلى كىتاپتاعى «تۇسىنۋگە قيىن» شىندىقتاردى زەرتتەپ، ماعىناسىن تۇسىنۋگە تىرىسامىن با؟ الدە جاي عانا زىرىلداتىپ وقىپ شىعا سالامىن با؟» (پەت. 2-ح. 3:16). ەگەر ۋاقىت ٴبولىپ، ەحوبانىڭ تالىمدەرىنىڭ ۇستىنەن وي جۇگىرتسەك، ونىڭ نۇسقاۋلارىنا مويىنسۇناتىن بولامىز جانە ۋاعىز ٸسىن اقىرىنا دەيىن اتقارامىز (ٴتىم. 1-ح. 4:15، 16).
«ادال دا اقىلدى قۇلدان» كەلگەن نۇسقاۋلارعا سەنىم ارتىڭىز (16-ابزاستى قاراڭىز) *
16. «ادال دا اقىلدى قۇلدىڭ» نۇسقاۋىن تولىق تۇسىنبەگەندە دە، وعان قۇلاق اسۋعا نە كومەكتەسەدى؟
16 ەحوبا «ادال دا اقىلدى قۇل» ارقىلى دا حالقىنا جەتەكشىلىك ەتەدى (مات. 24:45). كەيدە ٴبىز سول قۇلدىڭ بەرگەن نۇسقاۋلارىن ونشا تۇسىنبەيتىن شىعارمىز. مىسالى، ولار قانداي دا ٴبىر تابيعي اپاتقا دايىندالۋعا قاتىستى ناقتى ٴبىر نۇسقاۋلار بەرۋى مۇمكىن. ال ٴبىز مۇنداي اپات ٴبىزدىڭ اۋماقتا ەشقاشان بولمايدى دەپ ويلايتىن شىعارمىز. يا بولماسا وسى پاندەميادا ادال دا اقىلدى قۇل ٴبىزدى شەكتەن تىس ساقتاندىرىپ جاتقانداي كورىنەر. وسىنداي ويلار كەلگەندە، نە ىستەگەنىمىز ٴجون؟ مۇندايدا يسرايلدىكتەر ەشۋا مەن زوروبابەلدىڭ كەڭەسىنە قۇلاق اسىپ، ونىڭ قانداي پايداسىن كورگەندەرى جايلى ويلانايىق. سونداي-اق كيەلى كىتاپتان وقىعان باسقا دا وقيعالاردىڭ ۇستىنەن وي جۇگىرتسەك بولادى. سوندا قۇدايدىڭ حالقى ٴبىر قاراعاندا ٴتيىمسىز بولىپ كورىنگەن نۇسقاۋلارعا قۇلاق اسىپ، تۇبىندە جاندارىن ساقتاپ قالعانىنىڭ مىسالدارىن كورەسىز (بي. 7:7؛ 8:10).
زاكاريا كورگەندى ٴسىز دە كورە ٴبىلىڭىز
17. شامدال مەن ەكى ٴزايتۇن اعاشى تۋرالى ايان ياھۋديلەرگە قالاي اسەر ەتتى؟
17 زاكاريا كورگەن بەسىنشى ايان قىسقا بولعانىمەن، ياھۋديلەرگە جۇمىستارى مەن عيباداتتارىنا جاڭا كوزبەن قاراپ، جاڭا كۇشپەن كىرىسۋگە كومەكتەستى. ولار اياننان بىلگەندەرىنە ساي ارەكەت ەتكەندە، ەحوبا ولارعا دەم بەرىپ، جەتەلەپ وتىرعانىن سەزىندى. ەحوبا قۇدىرەتتى كيەلى رۋحىمەن حالقىنا جۇمىستارىن العا جىلجىتۋعا جانە قۋانىشقا قايتا كەنەلۋگە كومەكتەستى (ەزرا 6:16).
18. زاكاريانىڭ ايانى ٴسىزدىڭ ومىرىڭىزگە قالاي ىقپال ەتە الادى؟
18 زاكاريانىڭ شامدال مەن ەكى ٴزايتۇن اعاشى تۋرالى ايانى ومىرىمىزگە قانشالىقتى اسەر ەتە الاتىنى تۋرالى ويلاڭىزشى. بىرىنشىدەن، قارسىلىق كورگەندە، بىزگە كۇش بەرەدى. جاعدايىمىز وزگەرگەندە، قۋانىش ساقتاۋعا كومەكتەسەدى. اقىلعا قونىمسىز نۇسقاۋلار العاندا دا، سەنىم ارتىپ، مويىنسۇنۋعا كومەكتەسەدى. ەگەر ٴسىز وسى سياقتى قيىنشىلىقتارعا كەزىكسەڭىز، نە ىستەگەنىڭىز ٴجون؟ بىرىنشىدەن، ٴسىز دە زاكاريا اياننان كورىپ، تۇسىنگەن نارسەنى، ياعني ەحوبا ٶزىنىڭ حالقىن قولداپ، قامقورلاپ وتىرعانىن كورە ٴبىلىڭىز. سوسىن سوعان ساي ارەكەت ەتىپ، ەحوباعا سەنىم ارتىڭىز جانە وعان بار جۇرەگىڭىزبەن عيبادات ەتۋدى دوعارماڭىز (مات. 22:37). سوندا ەحوبا سىزگە ماڭگىلىك بويى قۋانىشپەن قىزمەت ەتە بەرۋگە كومەكتەسەدى (قول. 1:10، 11).
7-ٵن ەحوبا — ٴبىزدىڭ پانامىز
^ ەحوبا زاكاريا پايعامبارعا ٴبىرقاتار اسەرلى ايان بەرگەن. بۇل اياندار زاكاريا مەن ەحوبانىڭ حالقىنا قيىندىقتارعا قاراماستان، تازا عيباداتتى قالپىنا كەلتىرۋگە كۇش بەردى. ولار بىزگە دە قيىنشىلىقتارعا قاراماستان، ەحوباعا ادالدىقپەن قىزمەت ەتە بەرۋگە كومەكتەسە الادى. وسى ماقالادا ٴبىز زاكاريانىڭ شامدال مەن ٴزايتۇن اعاشتارى تۋرالى ايانىنان ماڭىزدى ٴبىر ساباق الاتىن بولامىز.
^ ٴبىراز جىلدان كەيىن، ٵمىرشى نەحەميانىڭ كەزىندە باسقا پاتشا بيلىك ەتتى. ونىڭ دا اتى ارتاكسەركس بولعان. ول ياھۋديلەرگە جاقسى قاراعان.
