Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

OSHITOPOLWA SHOKUKONAKONWA 12

Oho kala ngaa wu wete shoka Sakaria a li a mono?

Oho kala ngaa wu wete shoka Sakaria a li a mono?

Omuwa okwa lombwele ndje a ti: “Okombepo yandje.”’ — SAK. 4:6.

EIMBILO 73 Jehova, tu pa uulaadhi

ELALAKANO LYOSHITOPOLWA *

1. Aajuda mboka ya li muupongekwa oya li ya lombwelwa shike tashi nyanyudha?

 AAJUDA oya li ya nyanyukwa noonkondo, oshoka Jehova Kalunga “okwa hwameke ombepo yaKores,” omupangeli gwaPersia, e ya mangulule mo muupongekwa muBabilonia moka ya li ya kala uule womimvo odhindji. Omukwaniilwa ngoka okwa li a gandja elombwelo Aajuda ayehe mboka ya galukile kevi lyawo ya “tungulule otempeli yOmuwa, Kalunga kaIsraeli.” (Esra 1:1, 3) Kalya li tuu etseyitho tali nyanyudha! Omolwashike mbela? Oshoka Aajuda oya li ishewe taya ka longela Kalunga kashili mevi ndyono a li e li ya pe.

2. Sho Aajuda ya thiki muJerusalem, tango oya li ya vulu okuninga shike?

2 Momumvo 537 K.E.N., Aajuda oya li ya thiki muJerusalem, shoka sha li oshilandopangelo shuukwaniilwa wokuumbugantu waJuda. Nziya Aajuda mboka oya tameke okutungulula otempeli, nomomumvo 536 K.E.N., oya adhika nale ya mana okutunga ekankameno lyayo!

3. Aajuda oya li taya patanekwa ngiini?

3 Sho Aajuda mboka ya li muupongekwa ya tameke okutungulula otempeli yaJehova, oya tameke okupatanekwa noonkondo. Aantu yomomudhingoloko ‘oya kambadhala oku ya tyololokitha noku ya halutha, opo yaa tunge we.’ (Esra 4:4) Onkalo oya li ombwinayi shili, ihe oya ka pimbila noonkondo. Momumvo 522 K.E.N., omukwaniilwa gumwe omupe Omupersia, Artakserkses, okwa tameke okupangela. * Aapataneki mboka oya li ye shi tala ko kutya ndjoka oyo nduno ompito yawo yokuhulitha po iilonga mbyoka yokutunga, ‘mokweeta uupyakadhi taye shi ningi okupitila mompango.’ (Eps. 94:20, yelekanitha NW) Oya lombwele omukwaniilwa Artakserkses kutya kakele kokutunga, Aajuda oya li wo taya ningi ompangela yokutsa ondumbo naye. (Esra 4:11-16) Omukwaniilwa ngoka okwi itaale iifundja mbyoka nokwa indike iilonga yokutunga otempeli yaJehova. (Esra 4:17-23) Omolwoshinima shono, Aajuda oye etha po okutunga otempeli. — Esra 4:24.

4. Jehova okwa ningi po shike konima sho aapataneki yi indike otempeli ye kaayi tungwe? (Jesaja 55:11)

4 Aapagani mboka ya li muJuda nosho wo aantu yamwe yomepangelo lyaPersia oya li ya tokola toko okwiindika iilonga yokutunga otempeli yaJehova. Ihe Jehova okwa li a tokola okuyambidhidha iilonga mbyoka, oshoka oha gwanitha po aluhe elalakano lye. (Lesha Jesaja 55:11.) Okwa hogolola omuhunganeki ihaa tila sha gwedhina Sakaria nokwe mu ulukile omamoniko gahetatu omahokithi, ngoka Sakaria a li e na okulombwela Aajuda e ya tse omukumo. Omahunganeko ngono oge ya kwathele ya mone kutya kaye na okutila aapataneki yawo noga li ge ya tsu omukumo ya tsikile niilonga yaJehova. Memoniko etitano, lyomomamoniko ngono, Sakaria okwa ulukilwa oshihukikwanyeka nomiti mbali dhooholivi.

5. Oshike tatu ka kundathana moshitopolwa shika?

5 Atuheni ohatu teka omukumo omathimbo gamwe. Onkee otatu vulu okumona uuwanawa ngele otwa konakona emoniko etitano tali tsu omukumo ndyono Jehova a li a pe Aaisraeli, okupitila muSakaria. Ngele otwa uvu ko nawa emoniko ndika, otali ke tu kwathela tu longele Jehova nuudhiginini ngele tatu patanekwa, uuna oonkalo dhetu dha lunduluka nosho wo uuna twa pewa omalombwelo kaatu ga uvite ko.

UUNA AANTU TAYE TU PATANEKE

Sakaria okwa li a mono emoniko lyomiti mbali dhooholivi tadhi zi omagadhi gu uka moshihukikwanyeka shi na oolamba heyali (Tala oshitopolwa shokukonakonwa 12, okatendo 6)

6. Emoniko lyoshihukikwanyeka nomiti mbali dhooholivi lya popiwa muSakaria 4:1-3, olya tsu ngiini Aajuda omukumo? (Tala ethano lyokombanda.)

6 Lesha Sakaria 4:1-3. Emoniko lyoshihukikwanyeka nomiti mbali dhooholivi olya li lya tsu Aajuda omukumo ya vule okusinda omapataneko. Ngiini mbela? Owa ndhindhilika ngaa kutya oshihukikwanyeka shono sha popiwa mo oshi na aluhe omagadhi? Omiti mbali dhooholivi odha li tadhi zi omagadhi gu uka moshiyaha, nomagadhi ngono oga yi moolamba heyali ndhoka dhi li koshihukikwanyeka. Omagadhi ngoka oga ningitha oolamba ndhoka dhi kale dha tema. Sakaria okwa li a pula a ti: “Shika otashi holola shike?” Omuyengeli ngoka a li ta popi naye okwe mu lombwele etumwalaka lya zi kuJehova a ti: ‘Omuwa ota ti: “Oto ke shi vula, ihe hakoonkondo dhuukwiita nenge komatha goye mwene, aawe okombepo yandje.”’ (Sak. 4:4, 6) Omagadhi ngono taga zi momiti dhooholivi oga li taga thaneke ombepo ondjapuki yaJehova yi na oonkondo, ndjoka ihaayi pu po. Omatangakwiita agehe gaPersia omanankondo kaga li sha mokuyelekanitha nombepo yaKalunga yi na oonkondo. Kekwatho lyaJehova, aatungi yotempeli oya li taya ka vula okusinda omapataneko agehe ngoka ga li tage ke ya adha, e taya mana iilonga yawo. Kalya li tuu etumwalaka tali tsu omukumo! Onkee ano, shono Aajuda ya li ya pumbwa okuninga, okwiinekela muJehova, e taya tameke iilonga yawo. Naashono osho lela ya ningi nonando iilonga yawo yokutunga otempeli yaJehova oya li natango yi indikwa.

7. Oshike sha ningwa po shoka sha kwathele Aajuda ya tunge otempeli yaJehova?

7 Opwa li pwa ningwa elunduluko limwe ndyoka lye etele aatungi yotempeli epepelelo. Elunduluko ndyoka olini? Momumvo 520 K.E.N., omukwaniilwa gumwe omupe, Darius gwotango, okwa tameke okupangela muPersia. Momumvo gwe omutiyali gwokupangela, okwa mono kutya oondjindikila ndhoka dha li dha tulwa po opo otempeli yaJehova kaayi tungwe, kadha li pampango. Onkee Darius okwa gandja elombwelo iilonga mbyoka yokutunga otempeli yi pwe. (Esra 6:1-3) Onkundana ndjono oya li ya kumitha kehe gumwe, ihe omukwaniilwa ngoka okwa li wo a ningi po oshinima shilwe. Okwa gandja elombwelo aantu momudhingoloko ya ethe po okuya moshipala iilonga yokutunga otempeli yaJehova, noya gandje iimaliwa niinima mbyoka ya pumbiwa moku yi tunga! (Esra 6:7-12) Omolwoshinima shono, Aajuda oya mana okutunga otempeli ndjoka muule womimvo ne nasha, momumvo 515 K.E.N. — Esra 6:15.

Kala wi inekela muJehova uuna to patanekwa (Tala okatendo 8)

8. Omolwashike to vulu okukala wu na omukumo uuna to patanekwa?

8 Kunena, aalongeli yaJehova oyendji nayo ohaya patanekwa. Pashiholelwa, yamwe oye li miilongo moka iilonga yetu yi indikwa. Miilongo mbyoka, aamwatate ohashi vulika ya falwe “kiipala yomalenga noyaakwaniilwa,” shoka hashi kala uunzapo kuyo. (Mat. 10:17, 18) Omathimbo gamwe, miilongo yimwe ohamu ningwa omalunduluko, shono hashi vulu shi ningithe aamwatate naamwameme ya longele Jehova ya manguluka. Nenge omupanguli gumwe ngono e na ohenda, ohashi vulika a ninge etokolo ndyoka tali tu ningitha tu longele Jehova twa manguluka. Ihe Oonzapo dhimwe ndhoka dhi li miilongo moka dha manguluka okulongela Jehova, ohadhi patanekwa momukalo gumwe gwi ili. Aakwanezimo yawo ohashi vulika ya kale ya tokola toko ye ya ethithe po okulongela Kalunga. (Mat. 10:32-36) Poompito odhindji, uuna aapataneki ya mono kutya oonkambadhala dhawo dhokuteya omukumo aakwanezimo yawo mbono ye li Oonzapo kutya odha hulila muunyengwi, ohaya etha po oku ya pataneka. Nopoompito dhimwe, yamwe mboka ya li ya haya pataneke Oonzapo noonkondo, konima yethimbo oya ka ninga Oonzapo dhi na uulaadhi. Uuna to patanekwa, ino etha po okulongela Jehova. Kala wu na omukumo, oshoka ote ku kwathele nombepo ye ondjapuki ndjoka yi na oonkondo. Onkee ino tila nando osha!

UUNA OONKALO DHETU DHA LUNDULUKA

9. Omolwashike Aajuda yamwe ya li ya yemata sho ya mono ekankameno lyotempeli ompe?

9 Sho ekankameno lyotempeli yaJehova lya pu okutungwa, Aajuda yamwe aakulupe oya tameke okulila. (Esra 3:12) Omolwashike ya li taya lili? Oshoka oya li ye uvite kutya otempeli ndjono itayi ka kala yi na “omutalelo” gwa fa gwotempeli ndjoka ya li ya tungwa kuSalomo yo opala lela. (Hag. 2:2, 3) Oya li ya yemata noonkondo, oshoka sho ya yelekanitha otempeli ndjoka ompe naandjoka onkulu, oya mono kutya inadhi faathana. Onkee, emoniko lyaSakaria olya li tali ke ya ningitha ya kale ishewe ya nyanyukwa. Ngiini mbela?

10. Oohapu dhomuyengeli ndhono dhi li muSakaria 4:8-10, odha li dha kwathele ngiini Aajuda ya kale ishewe ya nyanyukwa?

10 Lesha Sakaria 4:8-10, yelekanitha OB-1954. Omuyengeli ngono a popiwa moovelise ndhono okwa li a hala okutya shike sho a ti kutya Aajuda otaya ka ‘nyanyukilwa okutala oshumbungodhi yi li moshikaha [shomunashikandjo Omujuda] Serubbabel’? Oshumbungodhi oshilongitho hashi longithwa okumeta oshinima shi monike ngele osha ukilila. Onkee omuyengeli ngono okwa li ta shilipaleke oshigwana shaKalunga kutya nonando otempeli ndjono sha li shi ipyakidhila nayo oya li tayi monika inaayi fa ndjiyaka yonale, oya li tayi ka pwa okutungwa nosho wo kutya otayi ka kala ngaashi Jehova a hala yi kale. Shimwe ishewe, Jehova okwa li ta ka kala e yi nyanyukilwa, onkee omolwashike Aajuda ya li ye na okukala ya yemata? Shono sha li sha simana kuJehova, okulongelwa motempeli ndjoka momukalo ngoka a hokwa. Ngele Aajuda mboka oya li taya ka gandja eitulomo kokulongela Jehova momukalo ngono noko ku kala ishewe ya hokiwa kuye, nena oya li taya ka kala ishewe ya nyanyukwa.

Kala wu na etaloko ewanawa uuna oonkalo dhoye dha lunduluka (Tala okatendo 11-12) *

11. Aalongeli yaJehova yamwe ohaya adhika komashongo geni?

11 Uuna oonkalo dhetu dha lunduluka, ohashi kala lela oshidhigu koyendji yomutse. Pashiholelwa, yamwe mbono ya longa miilonga yethimbo lyu udha ethimbo ele, ngashingeyi iinakugwanithwa mbyoka kaye yi na we. Omanga yamwe ye etha po iinakugwanithwa mbyoka ya li ye hole omolwuukulupe. Uuna omalunduluko ngoka ge ya po, inashi puka okukala twa yemata. Petameko, otashi vulika kaatu kale tu uvite ko kutya omolwashike etokolo ndyoka lya ningwa nenge tu kale itaatu tsu kumwe nalyo. Otashi vulika tu kale tu uvite kutya iinima oya li tayi ende nawa. Onkee otashi vulika tu teke omukumo, molwaashono tu uvite kutya monkalo ndjono tu li ngashingeyi, itatu vulu we okulongela Jehova oshindji. (Omayel. 24:10) Emoniko lyaSakaria otali vulu oku tu kwathela ngiini tu tsikile okupa Kalunga shono sha dhenga mbanda?

12. Emoniko lyaSakaria otali vulu ngiini oku tu kwathela tu kale twa nyanyukwa nonando oonkalo dhetu odhi lunduluke?

12 Ohashi kala oshipu kutse tu igilile oonkalo oompe, uuna hatu dhi tala ko ngaashi Jehova he dhi tala ko. Jehova ota longo iilonga iinene kunena, notu na uuthembahenda uunene wokulonga pamwe naye. (1 Kor. 3:9) Onkee ano, nonando iinakugwanithwa yetu oyi lunduluke, Jehova ota kala aluhe e tu hole. Onkee, ngele mehangano lyaJehova omwa ningwa elunduluko lyontumba ndyoka lye ku guma paumwene, yanda okukala to ipula unene kutya omolwashike elunduluko ndyoka lya ningwa. Pehala lyokukala wa hala onkalamwenyo yoye yi kale ngaashi ya li ‘momasiku gonale,’ pula Jehova e ku kwathele wu mone kutya elunduluko ndyoka lye ya po ngashingeyi oli na uuwanawa wuni. (Omuuv. 7:10) Pehala lyokudhiladhila kiinima mbyono itoo vulu okuninga, dhiladhila kwaambyoka to vulu okuninga. Memoniko lyaSakaria otatu ilongo mo kutya osha simana tu kale tu na etaloko ewanawa. Kungawo, otatu ka kala twa nyanyukwa notatu ka kala aadhiginini nonando oonkalo dhetu odhi lunduluke.

UUNA OSHIDHIGU OKULANDULA OMALOMBWELO

13. Omolwashike tashi vulika Aaisraeli yamwe ya li ye uvite kutya elombwelo ndyoka ya pewa lyokutungulula otempeli kali li pandunge?

13 Iilonga yokutungulula otempeli yaJehova oya li yi indikwa. Ihe aalumentu mbono ya li ya langekwa po, ano Omuyambi Omukuluntu Josua nosho wo Omunashikandjo Serubbabel, ‘oya tameke okutungulula otempeli yaKalunga muJerusalem.’ (Esra 5:1, 2) Aajuda yamwe otashi vulika ya li ya tala ko etokolo ndyoka kutya kali li pandunge. Omolwashike mbela? Oshoka kaya li taya vulu okuholeka iilonga yawo yokutungulula otempeli kaayi monike kaatondi yawo, mboka ya li taya ka ninga ashihe shoka taya vulu ya keelele iilonga mbyoka. Onkee Josua naSerubbabel oya li ya pumbwa okushilipalekwa kutya Jehova ote ya kwathele. Nekwatho ndyoka oya li shili ye li pewa. Omomukalo guni mbela?

14. Shi ikolelela kuSakaria 4:12, 14, Omuyambi Omukuluntu Josua nosho wo Omunashikandjo Serubbabel oya li ya pewa elombwelo lini tali ya tsu omukumo?

14 Lesha Sakaria 4:12, 14. Moshitopolwa shika shemoniko lyaSakaria, omuyengeli okwa lombwele omuhunganeki gwaKalunga ngoka omudhiginini kutya omiti mbali dhooholivi otadhi thaneke aalumentu yaali “ya gwayekwa” kuKalunga, Josua naSerubbabel. Aalumentu mbono yaali oya popiwa pathaneko ya ‘thikama ontega nOmuwa gwevi alihe,’ Jehova. Mboka kawa li tuu uuthembahenda uunene! Jehova okwa li e ya inekela. Onkee Aaisraeli ooyakwawo oya li taya vulu okukala yi inekela omatokolo ngono taya ningi nosho wo mewiliko lyaKalunga, kashi na nduno mbudhi kutya ewiliko ndyoka oya li taye li pewa momukalo guni.

15. Ongiini tatu vulu okuulika kutya otwa simaneka ewiliko lyaKalunga ndyoka li li mOohapu dhe?

15 Kunena, Jehova ota tsikile okuwilika oshigwana she ta longitha oohapu dhe, Ombiimbeli. Membo ndyoka eyapuki, ohe tu lombwele nkene tu na oku mu longela momukalo ngoka a hokwa. Ongiini tatu vulu okuulika kutya otwa simaneka ewiliko ndyoka hatu mono mOohapu dhaKalunga? Omokukala hatu gandja lela eitulomo kudho nomokulongitha ethimbo lyetu tu dhi uve ko nawa. Ipula to ti: ‘Uuna tandi lesha Ombiimbeli nenge shimwe shomiileshomwa yetu, ohandi mwena po ngaa e tandi tedhatedha kwaashono nda lesha? Ohandi ningi ngaa omapekapeko ndi uve ko nawa iinima mbyoka “iidhigu” okuuva ko yi li mOmbiimbeli? Nenge ohandi tondoka mo owala nomeho?’ (2 Pet. 3:16) Ngele otwa kala hatu longitha ethimbo tu tedhatedhe kwaashono Jehova te tu longo, otatu ka vula okulandula ewiliko lye nokugwanitha po iilonga yetu yokuuvitha. — 1 Tim. 4:15, 16.

Kala wi inekela mewiliko ndyoka ho pewa ‘komupiya omudhiginini nomunandunge’ (Tala okatendo 16) *

16. Uuna kaatu uvite ko nawa omalombwelo ngoka hatu pewa ‘komupiya omudhiginini nomunandunge,’ oshike tashi tu kwathele tu ga landule?

16 Jehova oha wilike wo oshigwana she ta longitha ‘omupiya omudhiginini nomunandunge.’ (Mat. 24:45, yelekanitha NW) Omathimbo gamwe, omupiya ngoka ohashi vulika a gandje omalombwelo ngono kaatu uvite ko nawanawa. Pashiholelwa, otashi vulika e tu pe omalombwelo gokondandalunde kombinga yankene tu na okwiilongekidhila oshiponga shontumba shopaunshitwe shoka tu wete kutya itashi holoka mo moshitopolwa shetu. Nenge tashi vulika tu kale tu uvite kutya omupiya omudhiginini nomunandunge okwe tu tulila po unene oompango dha pitilila dhi na ko nasha nomukithi gwontumba gwekomba. Oshike tu na okuninga ngele otu uvite kutya omalombwelo ngono twa pewa kage na oshilonga? Otatu vulu okudhiladhila kombinga yankene Aaisraeli ya li ya mono uuwanawa sho ya landula omalombwelo ngono ya li ya pewa okupitila muJosua naSerubbabel. Otatu vulu wo okudhiladhila kombinga yomahokololo gamwe gomOmbiimbeli ngono twa lesha. Poompito dhimwe, oshigwana shaKalunga osha li sha pewa omalombwelo ngoka sha li shi wete kaage na oshilonga, ihe sho she ga landula oga hupitha oomwenyo dhasho. — Aatok. 7:7; 8:10.

KALA WU WETE SHOKA SAKARIA A LI A MONO

17. Emoniko lyoshihukikwanyeka nomiti mbali dhooholivi olya li lya gumu ngiini Aajuda?

17 Emoniko etitano ndyoka Sakaria a mono olya li efupi, ihe olya kwathele Aajuda ya kale ye na etaloko ewanawa li na ko nasha niilonga yawo nosho wo nelongelokalunga lyawo. Shimwe ishewe, sho ya katuka metsokumwe naashono Sakaria a mono, oya li ye uvite kutya Jehova ote ya kwathele note ya wilike. Jehova okwa longitha ombepo ye ondjapuki yi na oonkondo e ya kwathele ya tsikile niilonga yawo noya kale ishewe ya nyanyukwa. — Esra 6:16.

18. Emoniko lyaSakaria otali vulu oku ku guma ngiini?

18 Emoniko lyaSakaria lyoshihukikwanyeka nomiti mbali dhooholivi otali vulu okuguma onkalamwenyo yoye noonkondo. Ngaashi twe shi kundathana, emoniko ndyono otali vulu oku ku kwathela wu mone oonkondo ndhoka wa pumbwa sho to patanekwa, wu mone enyanyu ndyoka wa pumbwa sho to ungaunga nomalunduluko, nowu kale wu na einekelo ndyoka wa pumbwa wu vulike komalombwelo ngoka wa pewa nonando ku ga uvite ko. Oshike wu na okuninga ngele owa adhika komashongo monkalamwenyo yoye? Shotango, kala wu wete shoka Sakaria a li a ulukilwa, ano uumbangi mboka tawu ulike kutya Jehova ota sile oshimpwiyu oshigwana She. Opo nduno, katuka metsokumwe nuumbangi mboka ho mono, mokukala wi inekela muJehova nokutsikila oku mu longela nomwenyo gwoye aguhe. (Mat. 22:37) Ngele osho wa ningi, Jehova ote ke ku kwathela wu mu longele wa nyanyukwa sigo aluhe. — Kol. 1:10, 11.

EIMBILO 7 Jehova oonkondo dhetu

^ okat. 5 Jehova okwa li a ulikile omuhunganeki Sakaria omamoniko omahokithi. Shoka Sakaria a mono momamoniko ngoka oshe mu tsu omukumo nosho wo oshigwana shaJehova shi sinde omashongo ngono sha li mugo, sho tashi kambadhala okutotulula elongelokalunga lyashili. Omamoniko ngoka otaga vulu wo oku tu kwathela tu longele Jehova nuudhiginini nonando otu na omashongo. Moshitopolwa shika, otatu ka kundathana iinima ya simana mbyoka tatu vulu okwiilonga mulimwe lyomomamoniko gaSakaria ndyoka tali popi kombinga yoshihukikwanyeka nomiti dhooholivi.

^ okat. 3 Konima yomimvo, pethimbo lyOmunashikandjo Nehemia, omupangeli gulwe gwedhina Artakserkses okwa li e na lela ombili nAajuda.

^ okat. 60 ETHANO: Omumwatate e wete kutya osha pumbiwa i igilile onkalo ye ndjoka ompe ye etwa kuukulupe nokokwaana uukolele.

^ okat. 62 ETHANO: Omumwameme ta dhiladhila kombinga yankene Jehova ta yambidhidha “omupiya omudhiginini nomunandunge,” ngaashi owala a li a yambidhidha Josua naSerubbabel.