Ndeye fundo didi milonga

Ndeye gu mito ya milonga

LONGO DIA 12

Wana Jiya Ndaga Jiamonele Zakaliya Ba?

Wana Jiya Ndaga Jiamonele Zakaliya Ba?

‘Mbayikalegewago mu ngolo jia masuta nga mu ngolo jia athu, uvi mu ngolo jia nyuma yami.’—ZAK. 4:6.

LUNGIMBO 73 Donne-nous de la hardiesse

NDAGA JIDI MU LONGO EDI *

1. Ndaga itshi ya gusuanguluga yakhalele naye gukalegewe mukunda nu enya Yuda akhalele mu uhiga?

 ENYA Yuda akhalele diago nu gusuanguluga guavula. Yehowa Nzambi ‘wakuatele mutshima wa Fumu Siluse wa gu Phelese’ ha guzola enya Isalele mu uhiga gu Babilona. Akhalele atshitshi gale ivo yavula guene. Fumu wazuelele egi enya Yuda adi naye guvutuga gu gifutshi giawo ha ‘gutunga luko inzo ya Yehowa, Nzambi wa Isalele.’ (Ez. 1:1, 3) Yakhalele diago ndaga ya gusuanguluga! Enya Yuda akhalele naye guvutula gikombelelo gia Nzambi wa giamatshidia mu gifutshi giahanale muene.

2. Ndaga itshi enya Yuda anyi avutugile gu Yelusalema asendesele gutshita?

2 Mu 537 G.G.Y., enya Isalele anyi adiangele guzoga mu uhiga ahetele gu Yelusalema, dimbo dia ufumu wa gu sud wa Yuda. Enya Isalele anyi avutugile asendesele gutunga luko tempelo. Mu 536 G.G.Y., akhalele amanesela gale gutunga fondasio.

3. Umbalagaji utshi enya Yuda ataganele nawo?

3 Tangua asendesele gutunga luko tempelo, ataganele nu umbalagaji wakola. Athu akhalele mujinga hehi nu enya Yuda ‘alanduile gualebesa muila nu a ahanele woma hagula abembe gutunga.’ (Ez. 4:4) Gungima ndaga jiabolele luko muavula. Mu 522 G.G.Y., Aletakelesese wabuile fumu wa gu Phelese. * Mbalagaji jia enya Yuda jiatangijile egi uhinyinyi wa Aletakelesese mbawahana luendu lua ‘guzola nguma mu jina dia mukhuala’ hagula mudimo wa gutunga ukalegewago. (Ngi. 94:20) Awambelele Fumu Aletakelesese egi enya Yuda adi muya giphungi ha gugulumbugila. (Ez. 4:11-16) Fumu watshiginyile ndaga yene ya mambo, watunyishile mudimo wa gutunga tempelo. (Ez. 4:17-23) Ngenyi, enya Yuda abembele gawo gutunga tempelo.—Ez. 4:24.

4. Itshi Yehowa wakalegele tangua mbalagaji jia enya Yuda jiatunyishile mudimo wa gutunga luko tempelo? (Yeshaya 55:11)

4 Enya gifutshi ginyi giakhalelego mukombelela Yehowa nu athu ako a mu guvernema ya gu Phelese azudile desizio dia gukanga mudimo wa gutunga luko tempelo. Uvi Yehowa wakhalele mutshigina egi enya Yuda amanesele mudimo wa gutunga luko tempelo handaga wana tagenesa felela dienji tangua diagasue. (Tanga Yeshaya 55:11.) Yehowa watombele Zakaliya ha gubua profete wenji nu wamumonesele vizio 8 jidi muhana gikhesa. Gungima Zakaliya wawambelele enya Yuda ndaga jiamonele muene ha guahana gikhesa. Vizio jiene jiakuatesele enya Yuda ha gutuna guvua woma wa mbalagaji jiawo nu ha gulandula gukalagala mudimo wa Yehowa. Mu vizio ya thano, Zakaliya wamonele gihagelo gia mienda nu mitshi mbadi ya olive.

5. Itshi tuza muzuelela mu longo edi?

5 Matangua ako, mukut’etu agasue tuana leba muila. Hene, tuajiya guheta gikhesa mu ndaga Yehowa wawambelele enya Isalele mu vizio ya thano ya yamonele Zakaliya. Gula tuakotelesa vizio yene yajiya gutukuatesa ha gukombelela Yehowa nu gujinginyina guagasue gula tuatagana nu umbalagaji, gula ndaga jiasombegesa mu monyo wetu nga gula tushigo mukotelesa mukunda natshi adi gututoga ha gutshita ndaga imoshi ngenyi.

GULA TUATAGANA NU UMBALAGAJI

Zakaliya wamonele vizio ya mitshi mbadi ya olive yakhalele muzola maji ha gungina mu gihagelo gia mienda giakhalele nu mienda sambadi (Tala paragrafe 6)

6. Vizio yatadila gihagelo gia mienda nu mitshi mbadi ya olive idi mu Zakaliya 4:1-3 yakuatesele enya Yuda ha gutshita itshi? (Tala gifuanesa holu dia gizula.)

6 Tanga Zakaliya 4:1-3. Vizio ya gihagelo gia mienda nu mitshi mbadi ya olive yahanele enya Yuda gikhesa gia gulandula gukalagala mudimo ngatshima ataganele nu umbalagaji. Luholo lutshi? Wakotelesa luholo maji alanduile gungina mu gihagelo gia mienda ba? Mitshi mbadi ya olive yakhalele muzola maji ha gubua ha longa, gungima maji ene akhalele mubulumuga gu mienda sambadi yakhalele holu dia gihagelo gia mienda. Maji ene akhalele mukuatesa mienda ha gulandula gulema. Profete Zakaliya wahudile egi: ‘Ndaga eyi idi mukotelesa itshi?’ Muanjelo wahanele mvutu yakatugile gudi Yehowa egi: “‘Mbayikalegewago mu ngolo jia masuta nga mu ngolo jia athu, uvi mu ngolo jia nyuma yami,’ Yehowa Nzambi wa ngolo jiagasue wazuela.” (Zak. 4:4, 6) Maji akhalele muzoga mu mitshi adi mumonesa ngolo jia nyuma ya Nzambi. Ngolo jiene jianago guhua. Ngolo jia nyuma ya Nzambi jiakhalele jiabalega ngolo jia masuta a gu Phelese. Yehowa wakuatesele enya Yuda ha guheta ngolo jia gumanesela gutunga tempelo ngatshima ataganele nu umbalagaji. Ndaga jiazuelele muanjelo gudi Zakaliya jiahanele enya Yuda ngolo! Enya Yuda akhalele naye gusha mutshima gudi Yehowa ha guvutugila mudimo wa gutunga. Yene ndaga akalegele, ikhale mukhuala wambiwe egi ashigo naye gutunga.

7. Usombegeshi utshi wakuatesele enya Yuda ha gumanesela gutunga tempelo?

7 Gungima dia ivo ndaga jiasombegesele. Mu 520 G.G.Y., fumu muhe-muhe mu jina dia Daliyuse I, wasendesele guhinyina gu Phelese. Mu givo gia mbadi gia uhinyinyi wenji, Daliyuse wahanele njila hagula enya Yuda amanesele gutunga tempelo, handaga wakotelesele egi mukhuala wambiwe wakhalelego wabonga. Ndaga yene yakuatesele diago enya Yuda. (Ez. 6:1-3) Athu adihudile mukunda nu desizio diazudile fumu. Fumu gahanelego phamba njila ha gutunga tempelo, uvi wawambelele nji athu akhalele mujinga hehi nu enya Yuda ha gubemba guasagesa. Fumu waawambelele nji ha guhana enya Yuda makuta nu ima akhalele nayo funu ha gutshita mudimo wene. (Ez. 6:7-12) Gungima dia ivo hehi nu 4, mu 515 G.G.Y., enya Yuda amanesele gutunga tempelo.—Ez. 6:15.

Khala musha mutshima mu ngolo jia Yehowa gula watagana nu umbalagaji (Tala paragrafe 8)

8. Mukunda natshi ushigo naye guleba muila gula watagana nu umbalagaji?

8 Mangino nji, Matemue a Yehowa ana tagana nu umbalagaji. Ha gufezegesa, ako ana jinga mu ifutshi inyi mudimo wetu wana tunyishiwa. Mu ifutshi yene, aphangi’etu ana kuatewa nu ana batewa “gutuama dia ba guvelenele nu mafumu” ha guawambela ndaga jiatadila gutshingina guawo. (Mat. 10:17, 18) Matangua ako, gula guvernema yasombegesewa, yana kuatesa aphangi’etu ha gukombelela Yehowa mu guhuima. Nga ndo, manzuji ajiya guzula desizio diajiya gutukuatesa ha gukombelela Yehowa mu guhuima. Matemue a Yehowa ako ana tagana nu umbalagaji wa maluholo agudisha. Ha gufezegesa, ako ana jinga mu ifushi yinyi mafumu anago gutunyisa gikombelelo gietu, uvi enya fami jiawo ana guasagesa hagula abembe gukombelela Yehowa. (Mat. 10:32-36) Uvi matangua avula, tangua enya fami jietu ana kotelesa egi ndaga jiana kalagala ene hagula tubembe gukombelela Yehowa jianago gutulebesa muila, ana bemba gutusagesa. Ako nji mukatshi diawo ana bua Matemue a Yehowa a gikhesa. Gula watagana nu umbalagaji, ulebigo muila! Khala nu gikhesa. Ushigo naye guvua woma handaga udi nu Yehowa nu nyuma yenji.

GULA NDAGA JIASOMBEGESA MU MONYO WETU

9. Mukunda natshi enya Yuda ako akhalelego nu gusuanguluga tangua fondasio ya tempelo ihe-ihe yatungiwe?

9 Tangua amanesele gutunga fondasio ya tempelo ihe-ihe, enya Yuda ako a gukola asendesele gudila. (Ez. 3:12) Tangua amonele tempelo ihe-ihe, awungulugile lutumbu lua tempelo yatungile Salomo, azuelele egi tempelo ihe-ihe ‘ishigo mudifuana nga mu gima gimoshi’ nu tempelo ikulu. (Hag. 2:2, 3) Akhalele nu gikenene handaga akhalele mufuanesa tempelo ikulu nu tempelo ihe-ihe. Vizio ya Zakaliya yaakuatesele ha gukhala nu gusuanguluga. Mu luholo lutshi?

10. Luholo lutshi ndaga jiazuelele muanjelo mu Zakaliya 4:8-10 jiakuatesele enya Yuda ha gukhala nu gusuanguluga?

10 Tanga Zakaliya 4:8-10. Itshi muanjelo watshiginyile guzuela hazuelele muene egi enya Yuda ‘mbaakhala nu gusuanguluga nu mbaamona shinga ya bamaso ha mago a Zolobabela [guvelenele ya gu Yuda]’? Shinga ya bamaso adi muzuelela mu verse eyi idi gikadigilo giana monesa gula gima gidi gia gumagana muabonga. Ndaga jiazuelele muanjelo jiahanele akombeledi a Nzambi gikhesa ha gujiya egi ngatshima athu ako akhalele mumona egi tempelo ihe-ihe mbayikhadigo nu lutumbu gifua tempelo ya Salomo, uvi mbaamanesela guyitunga gifua luholo Yehowa wakhalele mutshigina. Enya Yuda akhalele naye gusuanguluga nu tempelo yene handaga Yehowa wasuangulugile naye. Ndaga ya ndando gudi Yehowa yakhalele egi amukombelele mu tempelo ihe-ihe mu gudivua nu mikhuala yenji. Enya Yuda akhalele naye gukombelela Yehowa mu luholo ludi mutshigina muene hagula a atshigine nu akhale nu gusuanguluga.

Tudi naye gukhala nu matangi abonga gula ndaga jiasombegesa mu monyo wetu (Tala paragrafe 11-12) *

11. Malamba atshi akombeledi ako a Yehowa ana tagana nawo mangino?

11 Yana khalago yaleba gudi athu avula mukatshi dietu gula ndaga jiasombegesa mu monyo wetu. Ha gufezegesa, aphangi avula anyi akalegele ivo yavula mu mudimo wa tangua diagasue, ndaga jiasombegesele mu monyo wawo. Ako ana bemba inemo akhalele muzumba muavula gula abua athu a gukola. Ishigo ndaga yabola ha guvua gikenene gula ndaga jiasombegesa mu monyo wetu. Mu gisendeselo yajiya gukhala lamba ha gutshigina nga gukotelesa muabonga desizio azudi mukunda nu esue. Tuajiya gutangiza egi ndaga jiakhalele jiabonga mu masugu abalega. Tuajiya nji guleba muila nga gutangiza egi ndaga tudi mukalegela Yehowa mangino jishigo nu ndando gudi muene. (Ish. 24:10) Luholo lutshi ndaga jiamonele Zakaliya mu vizio jiajiya gutukuatesa ha gulandula gukalegela Yehowa mudimo?

12. Luholo lutshi vizio ya Zakaliya yajiya gutukuatesa ha gubamba gusuanguluga gula ndaga jia sombegesa mu monyo wetu?

12 Gula ndaga jiasombegesa mu monyo wetu, hagula itusagesago muavula, tudi naye guyitadila luholo lumoshi nu Yehowa. Mangino Yehowa udi mutshita ndaga jiakoma, tudi diago nu luendu lua gukalagala n’enji mudimo hamoshi. (1 Kol. 3:9) Inemo tudi naye yajiya gusombegesa, uvi Yehowa mbawulandula gutuzumba. Gishina giene, gila ginemo wakhadi nagio mu organizasio wa Yehowa giasombegesewa, ubalegesago tangua diavula nu gutangiza gishina ndaga yene yagubuila. Ha fundo dia gutangiza “masugu abalega,” toga Yehowa agukuatese ukotelese gubonga gutshi wajiya guheta mu usombegeshi wene. (Mulo. 7:10) Utangizago ndaga wajiyilego luko gukalagala, uvi tangiza ndaga wajiya gukalagala. Vizio ya Zakaliya idi gutumonesa egi gukhala nu matangi abonga gudi nu ndando yavula. Yajiya gutukuatesa ha gubamba gusuanguluga guetu nu ha gusala ya gujinginyina gila ndaga jiasombegesa mu monyo wetu.

GULA IDI LAMBA HA GULANDULA UTUAMEJI

13. Yajiya gukhala egi enya Yuda ako akhalele mutangiza egi desizio dia gutunga luko tempelo diakhalelego diabonga. Mukunda natshi?

13 Mudimo wa gutunga luko tempelo watunyishiwe. Uvi Nganga-nzambi Wakoma Yoshua nu Guvelenele Zolobabela ago akhalele nu ginemo gia gutuameza midimo, azudile desizio dia ‘gusendesa gutunga luko inzo ya Nzambi.’ (Ez. 5:1, 2) Yajiya gukhala egi enya Yuda ako atangijile egi desizio diene diakhalelego diabonga, handaga akhalelego nu luholo lua gusuega mudimo wa gutunga tempelo. Akhalele nji mujiya egi mbalagaji jiawo mbajitshita yagasue ha gukanga mudimo wene. Yoshua nu Zolobabela akhalele diago nu funu ya gujiya egi Yehowa mbawakuatesa. Yehowa waakuatesele. Luholo lutshi?

14. Ha gutadila Zakaliya 4:12, 14, luendu lutshi Nganga-nzambi Wakoma Yoshua nu Guvelenele Zolobabela ahetele?

14 Tanga Zakaliya 4:12, 14. Mu vizio eyi, muanjelo wawambelele Zakaliya egi mitshi mbadi ya olive idi mumonesa ‘athu mbadi ambiwe maji,’ yakotelesa Yoshua nu Zolobabela. Muanjelo wazuelele nji egi athu ene akhalele gifua ‘agumagana hehi nu Fumu wa ha mavu agasue,’ yakotelesa Yehowa. Yakhalele diago luendu luakoma! Yehowa wakhalele guashila mutshima. Hene, enya Isalele akhalele naye gusha mutshima mu ndaga jiakhalele guawambela athu ene mbadi, handaga Yehowa wakhalele guakalegela ha guatuameza.

15. Luholo lutshi tuajiya gumonesa egi tuana tumagela utuameji wa Yehowa tuana heta mu njila ya Biblia?

15 Mangino Yehowa wana landula gutuameza akombeledi enji mu njila ya Biblia. Biblia yana gutumonesa luholo luabonga lua gukombelela Yehowa. Luholo lutshi tuajiya gumonesa egi tuana landula utuameji wa Mbimbi ya Nzambi? Gula tudi muzula tangua dia guyitanga nu guyikotelesa muabonga. Dihule egi: ‘Tangua ngana tanga Biblia nga mikanda yetu iko, ngana tangigiza ndaga jiene ba? Gula ngatanga ndaga jidi “jiakola ha gukotelesa,” ngana tshita ba recherche ba? Nga ndo, ngana tanga ndaga phushi-phushi ba?’ (2 Phet. 3:16) Gula tudi muzula tangua dia gutangigiza ndaga jiana gutulongesa Yehowa, mbayitukuatesa ha gulandula utuameji wenji nu ha gukalagala mudimo wetu wa gulongesa.—1 Tim. 4:15, 16.

Khala musha mutshima mu utuameji wa “muhiga wafubidila nu watema” (Tala paragrafe 16) *

16. Gula tushigo mukotelesa mukunda natshi “muhiga wafubidila nu watema” udi gututoga ha gutshita ndaga imoshi ngenyi, itshi yajiya gutukuatesa ha guatumagela?

16 Yehowa wana gututuameza nji mu njila ya “muhiga wafubidila nu watema.” (Mat. 24:45) Matangua ako, muhiga muene wajiya gututoga ha gutshita ndaga imoshi inyi tushigo mukotelesa muabonga. Ha gufezegesa, tuajiya guheta malongo adi gutumonesa luholo lua gudilondega ha gudibamba gula lamba dimoshi ngenyi gifua gikudi nga gudigita gua mavu guakalegewa, ikhale tudi mutangiza egi ndaga jiene jiajiyilego gukalegewa fundo tuana jinga. Nga ndo tuajiya gutangiza egi muhiga udi gudisagesa muavula mu sungi ya misongo yakola. Itshi tuajiya gutshita gula tudi mumona gifua malongo ene ashigo gututadila? Tuajiya gutangiza gubonga enya Isalele ahetele tangua atumagele ndaga jiawambelele Yoshua nu Zolobabela. Tuajiya nji gutangiza mene jiko jia mu Biblia tuatangele gale. Matangua ako, akombeledi a Nzambi ana heta malongo adi mumonega gifua ashigo abonga, uvi malongo ene ana guhuluisa mionyo ya athu.—Manz. 7:7; 8:10.

KHALA MUTANGIZA NDAGA JIAMONELE ZAKALIYA

17. Luholo lutshi vizio ya gihagelo gia mienda nu mitshi mbadi ya olive yakuatesele enya Yuda?

17 Vizio ya thano yamonele Zakaliya yakhalelego muzuelela ndaga jiavula, uvi yakuatesele enya Yuda ha gukhala nu gikhesa mu mudimo wa gutunga tempelo ya Yehowa nu ha gumukombelela. Tangua enya Yuda akalegele ndaga alongugile mu vizio ya Zakaliya, amonele diago egi Yehowa wakhalele guakuatesa nu guatuameza nu guzumba guagasue. Yehowa waakuatesele mu njila ya nyuma yenji ha gulandula gutshita mudimo nu ha gukhala nu gusuanguluga.—Ez. 6:16.

18. Luholo lutshi ndaga jiamonele Zakaliya mu vizio jiajiya gugukuatesa?

18 Ndaga jiamonele Zakaliya mu vizio jiajiya gugukuatesa muavula. Gifua luholo tuayimonyi, vizio yene yajiya gugukuatesa ha guheta ngolo gula watagana nu umbalagaji nu ha gukhala nu gusuanguluga gula ndaga jiasombegesa mu monyo waye. Yajiya nji gugukuatesa ha gusha mutshima nu ha gutumagela ndaga adi gugutoga ha gutshita ngatshima ushigo mukotelesa mukunda natshi. Itshi udi naye gutshita gula watagana nu malamba mu monyo waye? Thomo, khala mutangiza ndaga jiamonele Zakaliya, yakotelesa egi khala musha mutshima egi Yehowa wana bamba akombeledi enji. Gungima, khala mushila Yehowa mutshima ha gutshita ndaga jidi muene gugutoga nu landula gumukombelela nu mutshima wagasue. (Mat. 22:37) Gula watshita ngenyi, Yehowa mbawugukuatesa ha gumukombelela nu gusuanguluga guagasue ivo nu ivo.—Kol. 1:10, 11.

LUNGIMBO 7 Jéhovah, ma force

^ par. 5 Yehowa wamonesele profete Zakaliya vizio jidi muhana gikhesa. Ndaga jiamonele Zakaliya jiamuhanele ngolo hamoshi nu akombeledi ako a Yehowa ha guvutula gikombelelo gia giamatshidia, ngatshima yakhalelego ndaga yaleba. Vizio jiene jiajiya nji gutukuatesa ha gukombelela Yehowa nu gujinginyina guagasue ngatshima tudi mutagana nu malamba. Mu longo edi, tuza muzuelela malongo a ndando tuajiya guzula mu vizio ya Zakaliya yatadila gihagelo gia mienda nu mitshi ya olive.

^ par. 3 Ivo yavula gungima, mu masugu a Guvelenele Nehemiya, fumu muko mu jina dia Aletakelesese wakhalele diago mukalegela enya Yuda ndaga mu luholo luabonga.

^ par. 60 UKOTELESHI WA IFUANESA: Phangi mumoshi wa gukola udi nu ukhashi mu muila udi mutangigiza ha gutadila muabonga ndaga jiasombegesa mu monyo wenji..

^ par. 62 UKOTELESHI WA IFUANESA: Phangi mumoshi wa mukhetu udi mutangigiza luholo Yehowa wana kuatesa “muhiga wafubidila nu watema,” gifua luholo lua kuatesele muene Yoshua nu Zolobabela.