Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

MUTU WA MULONG WA KWILEJ WA 12

Ov, Umen Yom Yamanay Zakariy?

Ov, Umen Yom Yamanay Zakariy?

“Yehova Nzamb wa yisak ya amasalay ulondin anch . . . ‘mulong wa spiritu wam.’”—ZAK. 4:6, NWT.

MUMINY 73 Twinkisha Kujijaman

YIDIA MU MUTU WA MULONG WINOU *

1. Yom ik yisangareshina nakash yafanyina kuyishiken in Yuda ading mu winkwal?

 IN YUDA asangara nakash. Yehova Nzamb “waswanisha muchim wa Sirus, mwant wa in Peris” kuyilikishaku in Isarel ading asadina kal mivu yivud mu winkwal mu Babilon. Mwant walejana anch in Yuda akuchirik kwol kwau chakwel “atungirila chikumbu cha [Yehova] Nzamb wa in Isarel.” (Esi. 1:1, 3) Winou wading uruu usangareshina nakash mud ik! Uruu winou wamekesha anch difukwil diakin dia Nzamb akudichirish mwi ngand yapanay kud antu end.

2. Yom ik ya kusambish yasalau in Yuda ading mu winkwal pachirikau?

2 Mu muvu wa 537 K.C.C., chisak cha kusambish cha antu ading mu winkwal ashika mu Yerusalem wading musumb ujim wa want wa Yuda wading kwiyand. In Yuda achirika asambisha pakad kulab kutungiril tempel, ni mu muvu wa 536 K.C.C. ading apwishin kal kutung mufulandal!

3. Rupompat ik rarishau nich in Yuda?

3 Kupwa kwa kusambish kutunguril tempel, in Yuda inay adinga mu winkwal pasak asambisha kurish ni rupompat rikash. Antu ading ayinyingumukina “apakisha kuyiziyish in Yuda, ni [kuyovish] wom wa kutung.” (Esi. 4:4) Chinech chading chishiken chikash charishau nich in Yuda, pakwez yom yayipa lel kupandakan. Mu muvu wa 522 K.C.C., kwadila mwant musu wa Peris, dijin diend Aritaserisis. * Akankuny amana kuswimp kwinoku mu winyikel mud chawiy chisu chiwanyidina mulong wa kukangesh kutunguril kusutin “kusadin yijil nayimp.” (Kus. 94:20) Amuleja Mwant Aritaserisis anch in Yuda ading arijekin mutapu wa kumubwambwil. (Esi. 4:11-16) Mwant witiya makasu mau ni wapana mbil ya kukangesh kutunguril tempel. (Esi. 4:17-23) Mulong wa chom chinech, mudimu wadinga wa musangar wa kutunguril tempel wimana.​—Esi. 4:24.

4. Yom ik yasalay Yehova kupwa kwa akankuny nend kukangesh mudimu wa kutunguril tempel? (Isay 55:11)

4 Apagan ading ashicha mu musumb ni antakel amwing a mu want wa Peris akwata mupak wa kukangesh kutunguril tempel. Pakwez Yehova wading ukatin anch in Yuda apwisha kutung tempel, ni chisu chawonsu anch walond chom ching wachisal. (Tang Isay 55:11.) Wamutonda muprofet chifuvu Zakariy ni wamuleja yishimushimu chinan yisangareshina yafanyinay kuyilej in Yuda mulong wa kuyikasikesh. Yishimushimu yiney yikasikeshina yayikwasha kuman anch kadingap kafanyidina kwov wom wa akankuny nau ni yayikasikesha kudandamen ni mudimu wa Yehova. Mu chishimushimu cha katan, Zakariy wamana mwend wa kasu ni mitond yaad ya mpach.

5. Yom ik tukushinshikina mu mutu wa mulong winou?

5 Yisu yimwing, etu awonsu tukat kuziyang. Chawiy, kushinshikin mutapu wayikasikeshau in Isarel kusutin chishimushimu cha katan cha Zakariy kukutwish kutukwash. Kutesh kurumburik kwa chishimushimu chinech kukutwish kutukwash kumusadin Yehova nich kushinshaman anch twarish nich rupompat, anch mashakamin metu maswimp, ni anch twatambul umutakel twakad kutesh nawamp.

ANCH ANTU ATUPOMPAT

Zakariy wamana chishimushimu cha mitond yaad ya mpach yading yiletina many ku mwend wa kasu wading ni tusu sambwad (Tal paragraf wa 6)

6. Chishimushimu cha mwend wa kasu ni mitond yaad ya mpach yilejenau mu Zakariy 4:1-3 chayikasikesha in Yuda mutapu ik? (Tal chipich cha pa chibur.)

6 Tang Zakariy 4:1-3. Chishimushimu cha mwend wa kasu ni mitond yaad ya mpach chayikasikesha in Yuda kupandakan rupompat. Mutapu ik? Ov, umenap kwey anch mwend wa kasu winou ukwet musul udandamedina kulet many? Mitond yaad ya mpach yikat kuzizin many mwi nnung, kupwa nnung niyau yikat kutwal many ku jimpand jawonsu sambwad ja kasu. Many minam masadin anch kasu kadandamen kwak pakad kujim. Zakariy wipula anch: “Ov, mwant, yom ik yiney?” Mwangel wamwakula kusutin kumulej uruu udiokila kud Yehova anch: “Yehova Nzamb wa yisak ya amasalay ulondin anch: ‘Kichidiap mulong amasalay ey, ap mulong wa usu wey, pakwez mulong wa spiritu wam.’” (Zak. 4:4, 6) Many madiokila ku mitond mamekeshin spiritu utumbila wa Yehova udia usu ukash wakad kupwang. Amasalay awonsu a mu want wa in Peris kadingap ni usu mu kuyilakej ni spiritu wa Nzamb. Mulong Yehova wading ku mutambu wau, in kutung tempel afanyina kutwish kupandakan rupompat ni kupwish mudimu wau wa kutung. Uruu winou wading ukasikeshena nakash! In Yuda awonsu ading akwet kuswir kwa kumuchingejin Yehova ni kuchirik ku mudimu wa kutung. Yawiy kamu yom yasalau, ap anch chijil chayitekinau mulong wa kuyikangesh kutung chading chidandamedin.

7. Yom ik yaswimpa yayiletina in kutung chisambu mu chilik kanang?

7 Kuswimp kwa yom yimwing kwayiletina in kutung tempel chisambu mu chilik kanang. Yom ik yiney? Mu muvu wa 520 K.C.C., kwadila mwant musu Darius I, ndiy wading uyikedina mu Peris. Mu muvu wakaad wa kuyikel kwend, wajingunina anch chijil chikangeshina kutung tempel chading cha mafef. Darius wapana mbil ya kupwish mudimu wa kutung tempel. (Esi. 6:1-3) Uruu winou wayikashimwisha antu awonsu​—pakwez kwading kand yom yikwau. Mwant wapana mbil kud antu awonsu ading ayikangeshina in Yuda kutunguril tempel kulik kuyikangesh ni kuyinkish nfalang ni yom yawonsu yading yiswiridinau mulong wa kutung nich tempel! (Esi. 6:7-12) Mud chibudikin, in Yuda apwisha kutung tempel kupwa kwa mivu yinying mu muvu wa 515 K.C.C.​—Esi 6:15.

Chingejin usu wa Yehova chisu urishina ni rupompat (Tal paragraf wa 8)

8. Mulong wak ufanyidina kwikal utakamena chisu urishina ni rupompat?

8 Nlel kand in kumwifukwil Yehova avud arishin ni rupompat. Chilakej, amwing ashich mu jingand mukangeshinau mudimu wetu. Mu jingand mud jinej, akadivar akat kuyikas, ni “[kuyitwal] kurutu kwa anyikel ni ant” mulong wa kupan uman kud awiy. (Mat. 10:17, 18) Yisu yimwing, guvernema ukutwish kuswimp ni kusal anch akadivar ni anambaz ifukwila pakad chikangesh. Ap anzuj atentamina akutwish kukwat mupak ukutwisha kutwinkish want ipetu wa kwifukwil. Atuman akwau arishin ni rupompat ra mutapu ukwau. Ashich mwi ngand mumusadidinau Yehova pakad chikangesh, pakwez adandamedin kurish ni rupompat ridiokila kud antu a mu majuku mau akwatina mupak wa kuyikangesh kumusadin Nzamb. (Mat. 10:32-36) Yisu yivud, in kuyipompat anamakwau adia Atuman akat kwimik kusal mwamu anch aman anch usu usadinau mulong wa kuyiziyish ud kwau wa chamwamu. Ni yisu yikwau, antu ading in rupompat akweta chisum ashikena kwikal Atuman akweta mushiku. Anch akupompat, kangal waziy! Ikal utakamena. Yehova ud ku mutambu wey ni ukukukwash ni spiritu wend utumbila, chawiy ukwetap mayingishin ma kwov wom!

ANCH MASHAKAMIN METU MASWIMP

9. Mulong wak in Yuda amwing ova ushon pamanau mufulandal wa tempel musu?

9 Chisu chatungau mufulandal wa tempel musu, amakurump amwing a in Yuda adila. (Esi. 3:12) Amana tempel wa uyaj watungay Salomon, ni atonga anch tempel musu wading utunginau wafanyina kumekan mud “chom chamwamu” mu kumufanakesh ni wasambelaku. (Age 2:2, 3) Ova ushon nakash mulong wa kushalijan kwading pakach pa tempel mukur ni musu. Chishimushimu cha Zakariy chafanyina kuyikwash kupandakan ushon wau. Mutapu ik?

10. Mazu ma mwangel madia mu Zakariy 4:8-10 mayikwasha mutapu ik in Yuda kupandakan ushon wau?

10 Tang Zakariy 4:8-10. Yom ik yading yifidinay kulond mwangel palonday anch “akez kaman Zorobabel [nich moj wa kupim nich] udandamedin kutung Chikumbu cha [Yehova], chad awiy akez kasangar”? Moj wa kupim nich ausadinang mulong wa kwijik anch chom chonikin kamu zalal. Mwangel wading uyinkishin antu a Nzamb kashinsh anch ap anch tempel wading umeken mud kawapinap kusutamu wasambelaku, afanyina kupwish kumutung ni wafanyina kamu kwikal mud mukatinay Yehova. Tempel wafanyina kumusangaresh Yehova, chad mulong wak awiy akimba kulik kumusanger? Cha usey kud Yehova chadinga difukwil diend diafanyina kusadikin mu tempel musu kukwatijan ni mbil jend. Anch in Yuda ashinshikina pa kumwifukwil Yehova mu mutapu witiyinay ni pa kwitapil dilau diend, afanyina kuchirish musangar wau.

Kudish chitongijok chiwamp piur pa mashakamin masu (Tal paragraf wa 11-12) *

11. Yikokujol ik yirishinau nich in kumwifukwil Yehova amwing nlel?

11 Kuswimp kwa mashakamin chiding chikokujol chikash kud antu avud pakach petu. Antu amwing asala mivu yivud mu mudimu wa chisu chawonsu ayiswimpa yisend. Akwau imika mudimu wau wading ukatinau nakash mulong wa upal. Chiyipinap kwau kwov ushon anch mashakamin metu maswimp mu mutapu winou. Kwinsambishin, tukutwishap kamu kutesh nawamp mupak winou ap kuwitiy. Tukutwish kwiyov anch pakur twading nawamp kusutamu katat. Ni tukutwish kuziy mulong tutongin anch mu mashakamin metu masu, tumusadidinap Yehova nakash. (Jnsw. 24:10) Chishimushimu cha Zakariy chikutwish kutukwash mutapu ik kudandamen kusal yom tukutwisha mu mudimu wa Nzamb?

12. Chishimushimu cha Zakariy chikutwish kutukwash mutapu ik kupandakan ushon udiokila ku kuswimp kwa mashakamin?

12 Tukutwish kwijidin nawamp mashakamin anch twasal usu wa kuman yom mud muyimenau kud Yehova. Yehova usadin yom yivud nakash nlel, ni tukwet dilau dijim dia kwikal ambay nend a mudimu. (1 Kor. 3:9) Yisend yetu yikutwish kuswimp, pakwez rukat ra Yehova mulong wetwetu rikuswimpap. Chawiy, anch kuswimp kusadikina mu dirijek kwaswimp mashakamin mey, ipuk kusutish chisu chivud nakash mulong wa kutong piur pa mayingishin maletishang kuswimp kwinoku. Pa ndond pa kutongijokin pa “machuku masutila,” lembil chakwel Yehova akukwash kuman uwamp udia mu kuswimp kwinoku. (Mul. 7:10) Pa ndond pa kutongijokin pa yom wading kusalang pakur, tongijokin pa yom yawonsu ukutwisha kusal mu mashakamin mey masu. Chishimushimu cha Zakariy chitufundishin malejan ma usey piur pa kulam chitongijok chiwamp. Anch twasal mwamu, tukudandamen kwikal ni musangar ni kushal ashinshamena ap anch mashakamin ma mwom maswimp.

ANCH CHITUKASIKEDIN KUZIYIN KU UMUTAKEL

13. Mulong wak in Isarel amwing afanyina kutong anch mbil ya kuchirik ku mudimu wa kutung tempel chadingap chitongijok chiwamp?

13 Mudimu wa kutunguril tempel aukangesha. Pakwez amakundj atondau mulong wa kutakel​—Mwin Kupesh Mujim Joshua ni Guverner Zorobabel—​“asambish[a] kutungiril chikumbu cha Nzamb.” (Esi. 5:1, 2) In Yuda amwing afanyina kuman mud mupak winou wadingap uwapina. Mudimu wa kutung tempel wafanyinap kujingam ku mes ma akankuny, ni afanyina kukimb mutapu wa kuletish kanvundangesh. In kutakel aad, Joshua ni Zorobabel, asala usu wa kwikal nich kashinsh anch Yehova wading uyikwashin. Kupwa ikala nich kashinsh kinak. Mutapu ik?

14. Kukwatijan ni Zakariy 4:12, 14, kashinsh ik kamwinkishau Mwin Kupesh Mujim Joshua ni Guverner Zorobabel?

14 Tang Zakariy 4:12, 14. Mu chikunku chinech cha chishimushimu cha Zakariy, mwangel wamuleja muprofet ushinshamena wa Nzamb anch mitond yaad ya mpach yimekeshin “antu aad atonday Nzamb”​—Joshua ni Zorobabel. Amakundj inay aad awiy alondau mu chifanakesh anch ‘ading iminy piswimp ni Nsalej wa pa mangand mawonsu,’ Yehova. Diading dilau dipandakena kujimb! Yehova wading uyichingejidin kamu. In Isarel ading ni diyingishin diwamp dia kuchingejin mipak ya amakundj inay ni mu umutakel wading udiokila kud Nzamb, chikalap nchik mutapu udia umutakel winou.

15. Mutapu ik tukutwisha kumekesh anch tulimishin umutakel wa Yehova udia mu Dizu diend?

15 Mutapu umwing udandamedinay Yehova kupan umutakel kud antu end ud kusutin Dizu diend, Bibil. Buku winou wapepilau utulejin mutapu wa kumwifukwil. Mutapu ik tukutwisha kumekesh anch tulimishin umutakel tutambwila mu Dizu dia Nzamb? Kusutin kwitekin chisu cha kuditang nawamp ni kuditesh. Iyipula anch: ‘Chisu nitangina Bibil ap mikand yimedina pa Bibil, ov, nikat kwimanaku ni kutongijokin pa yom nitangina? Ov, nikat kukimbijol mulong wa kwov kurumburik kwa uyakin wa mu Bibil ‘ukasikena kwov kurumburik’? Anch nikat kutang kwam yom mau mau pakad kushinshikin nawamp?’ (2 Pita 3:16) Anch twitekin chisu cha kutongijokin nakash pa yom yitufundishinay Yehova, chikutuswapel kulondul umutakel wend ni kuwanyish mudimu wetu wa kulejan.​—1 Tim. 4:15, 16.

Chingejin umutakel udiokila kud ‘kashalapol ushinshamena ni kubabal’ (Tal paragraf wa 16) *

16. Anch tuteshinap nawamp umutakel wa ‘kashalapol ushinshamena ni kubabal,’ yom ik yikutukwasha kuulondul?

16 Mutapu ukwau upaninay Yehova umutakel wend ud kusutin ‘kashalapol ushinshamena ni kubabal.’ (Mat. 24:45) Yisu yimwing, kashalapol winou ukutwish wapan umutakel twakad kamu kutesh nawamp. Chilakej, tukutwish kutambul mbil jimwing jilejena mutapu wa kwirijek mulong wa kupand ku mar madiokila ku yom yatangau, yom tutongina anch yikezap kwau kushiken kwi ndond tushicha. Ap tukutwish kwiyov anch kashalapol niyend wapandakesh kal chad mbil pa chisu chinech cha chipupu. Yom ik tufanyidina kusal anch twatong anch mbil jipaninau jovikenap? Tukutwish kutongijokin pa mutapu wataninawamu in Isarel kusutin kutesh chiyul cha Joshua ni Zorobabel. Tukutwish kutongin kand piur pa nsangu jikwau twatangina kal mu Bibil. Yisu yimwing antu a Nzamb atambula umutakel wading umekena mud wovikenap mu kuman kwa antu, pakwez wayipandisha.​—Ank. 7:7; 8:10.

MAN YOM YAMANAY ZAKARIY

17. Chishimushimu cha mwend wa kasu ni mitond yaad ya mpach chikala ni usu ik pad in Yuda?

17 Chishimushimu cha katan chamanay Zakariy chimeken anch chading chiswimp, pakwez chayikwasha in Yuda kwikal ni chitongijok chiwamp piur pa mudimu wau ni difukwil diakin. Ni pasadinau yom yamanay Zakariy mu chishimushimu, amana anch Yehova wading uyitakedin ni kuyikwash nich rukat. Kusutin usu wa spiritu utumbila, Yehova wayikwasha kudandamen kusal mudimu wau ni kuchirish musangar wau.​—Esi. 6:16.

18. Chishimushimu cha Zakariy chikutwish kwikal ni usu ik mu mwom wey?

18 Chishimushimu cha Zakariy cha mwend wa kasu ni mitond yaad ya mpach chikutwish kukukwash nakash mu mwom wey. Mud mutapu twileja kal, chikutwish kukwinkish usu uswirikedina mulong wa kujijaman anch akupompat, musangar uswirikedina mulong wa kujijamen kuswimp kwa mashakamin mey, ni kashinsh uswirikedina mulong wa kuziyin anch watambul umutakel wakad kutesh nawamp. Yom ik ufanyidina kusal anch warish ni yikokujol mu mwom? Chakusambish, man yom yamanay Zakariy​—uman umekeshina anch Yehova uyibangidin antu End. Kupwa, sal kukwatijan ni yom umena kusutin kumuchingejin Yehova ni kudandamen kumwifukwil nich muchim wey wawonsu. (Mat. 22:37) Anch wasal mwamu, Yehova ukukukwash kumusadin nich musangar chikupu.​—Kol. 1:10, 11.

MUMINY 7 Yehova Udi Usu Wetu

^ par. 5 Yehova wamwinkisha muprofet Zakariy yishimushimu yimwing yisangareshina nakash. Yom yamanay Zakariy yamwinkisha ndiy ni antu a Nzamb usu wa kupandakan yikokujol yarishau nich pading pasadinau usu wa kuchirish difukwil diakin. Yishimushimu yiney yikutwish kutukwash niyetu kumusadin Yehova nich kushinshaman chikalap nchik yikokujol. Mu mutu wa mulong winou, tukwisambin malejan ma usey tukutwisha kudiosh ku chishimushimu chimwing cha Zakariy chisambidina mwend wa kasu ni mitond ya mpach.

^ par. 3 Mu kusut kwa mivu, pa chirung cha Guverner Nehemiy, kwadila mwant Aritaserisis windj wayisadina nawamp in Yuda.

^ par. 60 KURUMBURIL YIPICH: Mukadivar umen anch chimwitin kwijidin mashakamin masu mulong wa upal ni mayej.

^ par. 62 KURUMBURIL YIPICH: Nambaz ukat kutongijokin pa uman umekeshina anch Yehova ndiy ukata kumukwash ‘kashalapol ushinshamena ni kubabal,’ mud mwamukwashay Joshua ni Zorobabel.