1. Кулданыгда еврейлерниң чуртталгазынга кандыг өөрүшкүлүг болуушкун болган?

 ОН-ОН чылдар дургузунда Вавилоннуң кулданыынга турган еврейлерни хостаптар кылдыр, Иегова Персияның хааны Кирни сагыш алындырыпкан. Олар төрээн черинче чангаш, «Израильдиң Бурганы Дээрги-Чаяакчының Иерусалимде турар Бурганның өргээзин тутсун» деп, Кир хаан чарлык үндүрген (Эзра 1:1, 3). Еврейлер ону шагдан бээр күзеп келген. Ам-на олар Бурганның берген черинге Иеговага катап чүдүп болур турган.

2. Чанып келген еврейлер бир дугаарында чүнү кылганыл?

² Б. э. чедир 537 чылда Иудей күрүнениң найысылалы турган Иерусалим хоорайже чамдык еврейлер чанып келген. Олар дораан Бурганның өргээзин тудуп эгелээш, б. э. чедир 536 чылда ооң таваан салыпканнар.

3. Еврейлер кандыг удурланыышкынга таварышкан?

³ Ындыг-даа бол, тудугжулар шыңгыы удурланыышкыннарга таварышкан. «Ол черниң чурттакчылары иудей чон өргээни улаштыр тутпазын дээш, оларны коргудуп, холу салдына бээр кылдыр ундарадып турган» (Эзра 4:4). Ооң кадында б. э. чедир 522 чылда Персияны Артаксеркс * чагырып эгелээрге, байдал мырыңай нарыыдай берген. Иегованың чонунуң удурланыкчылары чагырганың солчуп турарын ажыглап, өргээниң тудуун соксадыптар дээш оралдашкан. Арта олар ону «дүрүм-хоойлуну ажыглап» тургаш кылган (Ыд. ыр. 93:20). Олар еврейлер үймээн үндүрер деп турар кылдыр хомудалды чогаадып бижээш, Артаксеркс хаанче чорудупкан (Эзра 4:11—16). Олар хаанны бүзүредип шыдаптарга, ол өргээни тударын хоруп каан (Эзра 4:17—23). Ол  чарлыктың ужундан аажок өөрүшкүлүг ажылдап турган тудугжуларның сузу бастынып, ажылын соксадыпканнар (Эзра 4:24).

4. Удурланыкчылар өргээ тудуунга шаптыктаарга, Иегова канчалган? (Исайя 55:11).

⁴ Өске бурганнарга чүдүүр чоннар база чамдык перс дүжүметтер Бурганның өргээзиниң тудуунга шаптыктап, ону соксадырын оралдашкан. Ынчалза-даа Иегованың күзел-бодалы бир өске турган. А бир эвес Ол бир-ле чүвени күзеп турар болза, Аңаа кым-даа шаптыктап шыдавас. (Номчуптуңар: Исайя 55:11.) Ол Захария дээр эрес-дидим эр кижини медээчи кылдыр томуйлааш, аңаа сес кайгамчык көстүүшкүннү көргүскен. Ол көстүүшкүннер еврейлерге дайзыннардан кортпайн, Иегованың даалгазын улаштыр кылырынга идигни берген. Беш дугаар көстүүшкүнге Захария чырыткыны болгаш ийи олива ыяжын көрген.

5. Бо статьяга чүнү сайгарар бис?

⁵ Чырыткы биле ийи олива ыяжының дугайында көстүүшкүн израильчилерни сорук киирген. Ол биске база күштү бээр. Чүге дизе бис чамдыкта ундаралга алзыптар болгай бис. Шак бо көстүүшкүннү сайгаргаш, дараазында байдалдарда Иеговага канчаар шынчы артарын көөр бис: 1) кажан удурланыышкыннарга таваржып тургаш, 2) кажан чуртталгавыска улуг өскерлиишкиннер болурга, 3) кажан организацияның берип турар айтыышкыннары билдинмес боорга.

6. Захария 4:1—3-те чырыткы биле ийи олива ыяжының дугайында көстүүшкүн еврейлерге эрес-дидим болурунга канчаар дузалаан? (Журналдың даштында чурукту көрүңер.)

⁶ Номчуптуңар: Захария 4:1—3. Захарияның чырыткы биле ийи олива ыяжының дугайында көрген көстүүшкүнү удурланыышкын турза-даа, еврейлерге ажылын эрес-дидим уламчылаарынга дузалаан. Оларның хей-аъдын чүү көдүрген? Үс чырыткыже үзүк-соксаал чок чоруп турар деп эскердиңер бе? Ийи олива ыяжындан ол үс саважыгашче баткаш, чеди деңниң чеди хоолайжыгажынче бадып турар. Ынчангаш чырыткы өшпейн, хып-ла турар. Захария: «Бо чүү деп чүвел, дээргим?» — деп Иегованың төлээзинден айтырган. Ол аңаа мынчаар харыылаан: «„Чедимче күчү-күштүг шеригден эвес, а Мээң Сүлдемден кээр“ — деп, Аг-шериглиг Дээрги-Чаяакчы чугаалаан» (Зах. 4:4, 6). Ол көстүүшкүнде үс Иегованың ыдыктыг сүлдезин, төнүп читпес күчү-күштүң үнер дөзүн, илередип турар. Перс империяның хөй санныг аг-шериглери Бурганның күчү-күштүг сүлдезинге бодаарга, чүү-даа эвес турган. Иегова еврейлерниң талазында турар болганда, олар удурланыышкындан кортпайн, өргээни төндүр тудуп болур турган. Ол медээ оларга дыка-ла өй-шаанда болган! Олар боттарының талазындан Иеговага ынанып, ажылын катап кылып эгелээр ужурлуг турган. Тудуг ажылдарын хоруп каан-даа болза, олар тудуп кирипкен.

7. Өргээниң тудугжуларынга хенертен байдал канчаар өскерли берген?

⁷ Оон байдал хенертен өскерли берген. Б. э. чедир 520 чылда Персияның хааны Дарий I башкарылгазының ийиги чылында өргээниң тудуун хоруп кааны хоойлуга удур деп билип каан. Ынчангаш ол еврейлер ажылын доозар кылдыр дужаал үндүрген (Эзра 6:1—3). Чаңгыс ол медээ безин кайгамчык болган. Ынчалза-даа байдал оон-даа экижий берген. Дарий кожа чоннарга Бурганның бажыңын тударынга шаптыктаарын хоруурундан аңгыда, оларны мырыңай тудугну акшаландырарын дужааган! (Эзра 6:7—12). Чүгле дөрт чыл ажыг болганда, б. э. чедир 515 чылда, еврейлер тудуун доозупканнар (Эзра 6:15).

8. Удурланыышкыннар турза-даа, чүнүң ачызында эрес-дидим артып болур бис?

 ⁸ Иегованың бараалгакчылары амгы үеде база удурланыышкыннарга таваржып турар. Чижээ, оларның чамдыызы ажыл-чорудулгавысты хоруп каан чурттарда чурттап чоруур. Ол дээш оларның хосталгазын казып, «чагырыкчылар болгаш хааннар мурнунга» эккеп тургузуп турар. Ынчалдыр ол акы-угбаларның оларга суртаалдаар аргазы бар (Мф. 10:17, 18). Ынчалза-даа чамдыкта эрге-чагыргалар солчурга азы улус ылгай көрбес судьяның ачызында байдал оон-даа экижип болур. А чамдык Иегованың Херечилери оон өске шенелделерге таваржып чоруур. Чижээ, олар хостуг чүдүп болур чурттарда чурттап турза-даа, оларның чоок улузу Бурганга чүдүүрүнге шаптыктап турар (Мф. 10:32—36). Ынчалза-даа оларның күжениишкиннери хилис боорга, төрелдери шаптыктавастай берген. А чамдык байдалдарда алыс шынга удурланып чораан төрелдери Иегованың чүткүлдүг бараалгакчылары апарып турар. Ынчангаш удурланыышкынга таваржып турар болзуңарза, кажан-даа дүжүп бербеңер, эрес-дидим болуңар! Иегова силерниң талаңарда болганда, Ол силерге күчүлүг ыдыктыг сүлдезин албан бээр. Ынчангаш чүүден-даа корткан херээ чок!

9. Чамдык еврейлер чаа өргээниң таваан салып турарын көргеш, чүге ишкирнип ыглажып турган?

⁹ Чамдык назы-хары улгаткан еврейлер «чаа өргээниң таваан салып турарын көргеш, ишкирнип ыглажып турган» (Эзра 3:12). Олар Соломоннуң тудуп каан өргээзиниң өндүр-чаагайын көрген болгай. Ам оларга Бурганның бажыңы чөгенчиг ышкаш болган (Агг. 2:2, 3). Чаа өргээниң өндүр-чаагай хевири биеэги өргээге четпес деп бодап кээрге, оларның баары ажый бээр турган. Ынчалза-даа Захарияның көстүүшкүнү оларга муңгаранчыг бодалдардан адырлып алырынга дузалаан.

10. Захария 4:8—10-да сөстер еврейлерге муңгаранчыг бодалдардан адырлып алырынга канчаар дузалаан?

¹⁰ Номчуптуңар: Захария 4:8—10. «Улус Зоровавелдиң холунда тудугга ажыглаар херексел көргеш, өөрүп-байырлаар» дээн сөстер чүнү илередип турган? Тудугга ажыглаар херексел тудугжуларга хананың дортун хынап көөрүнге дузалап турган. Ол овур-хевир Бурганның чонун чүү чүвеге бүзүреткен? Туттунуп турган өргээ бөдүүн-даа болза, ол Иегованың чөптүг-шынныг негелделеринге долузу-биле дүгжүр боор турган. Бо бүгү Иегованың сеткилинге кирип турар  болганда, еврейлер муңгаравас ужурлуг турган. Иеговага чүү эң чугула турган? Өргээге бараалгал Ооң негелделеринге дүгжүр ужурлуг турган. Еврей чон база шак ындыг хөөннүг бооп, Бурганның ээ көрүүшкүнүн чедип алырын бодап турган болза, катап өөрүшкүлүг апаар турганнар.

11. Иегованың чамдык бараалгакчылары кандыг бергелерге таваржып турар?

¹¹ Чуртталгавыска өскерлиишкиннер болурга, хөй кезиивиске дыка берге боор. Чижээ, тускай долу бараалгап турган улуска чаа даалга берген чадавас. А чамдык улус назы-харының аайы-биле ынак бараалгалының хевирин азы томуйлаашкынын каар ужурга таварышкан. Ийе, ол чүүл кижини муңгарадып болур. Кижи безин ооң-биле чөпшээрешпейн барып болур. Чаа байдалдарда Иеговага ооң мурнунда дег хөйнү кылып шыдавас бис дээш холдарывыс база салдынып болур (У. ч. 24:10). Ындыг бодалдарга алыспазынга Захарияның көстүүшкүнү канчаар дузалаарын көрүптээлиңер.

12. Захарияның көстүүшкүнү чуртталгада өскерлиишкиннер дээш муңгаравазынга канчаар дузалаар?

¹² Чуртталгада өскерлиишкиннерже Иегованың көрүжү-биле көөр болза, ону хүлээри белен боор. Амгы үеде Иегова кайгамчык улуг ажыл-херекти бүдүрүп турар. А бис Ооң-биле кады ажылдаар алдар-хүндүлүг бис (1 Кор. 3:9). Иеговадан ап турар даалгаларывыс өскерлип болур. Ынчалза-даа Иегованың биске ынакшылы кажан-даа өскерилбес. Ынчангаш организацияда өскерлиишкиннер силерге хамааржып турар болза: «Бо чүүл чүге мээң-биле болган?» деп бодуңарны хинчектеп турбаңар. «Чүге эрткен үе амгы үеден дээре чүвел?» дээн ышкаш айтырыглар салырының орнунга, амгы байдалыңарның эки талаларын көрүп каарынга Иегова дузалаар кылдыр дилеңер (Эккл. 7:10). Кылып шыдавас чүүлүңер дээш хараадаарының орнунга, шыдаар чүүлүңерже кичээнгейиңер углаңар. Захарияның көстүүшкүнү эки хөөннүг болурунуң кайы хире чугулазын онзалап турар. Шак ындыг көрүштүг боор болзувусса, кандыг-даа өскерлиишкиннерни өөрүшкүлүг хүлээп, Иеговага бараалгалга шынчы артар бис.

13. Бурганның өргээзин улаштыр тудар дээн шиитпир чамдык улуска чүге бодамча чок ышкаш болган?

¹³ Өргээни тударын хоруп каан үеже эглип кээлиңер. Чоннуң дугайында сагыш човаар хүлээлгелиг турган чагырыкчы Зоровавел  биле дээди бараалгакчы Иисус «Бурганның өргээзин тудуп эгелээн» (Эзра 5:1, 2). Чамдык еврейлерге оларның шиитпири бодамча чок ышкаш болган. Чүге дизе ол хире улуг тудугну дайзыннардан чажырары болдунмас турган. Ынчангаш томуйлаттырган Зоровавел биле Иисус Иегованың деткимчезин дыка хереглеп турган. Иегова оларны деткээн. Канчаар?

14. Захария 4:12, 14-те сөстер чагырыкчы Зоровавел биле дээди бараалгакчы Иисусту чүү деп бүзүреткен?

¹⁴ Номчуптуңар: Захария 4:12, 14. Бо көстүүшкүнде дээрниң төлээзи ийи олива ыяжы шилип чагдырган ийи кижини, Зоровавел биле Иисусту, илередип турар дээн. Ында олар бүгү чер-делегейниң Чагырыкчызы Иеговага бараан бооп турар. Ол дыка улуг алдар-хүндү-дүр! Иегова ол ийи эр кижиге бүрүнү-биле бүзүреп турган. Ынчаарга еврейлер база Бурганның оларны таварыштыр берип турган айтыышкыннарынга чигзиниг чок бүзүреп болур турганнар.

15. Иегованың Библияда бижээн айтыышкыннарынга шыңгыы хамаарылгавысты канчаар көргүзүп болур бис?

¹⁵ Иегова чонун Библияда айтыышкыннар таварыштыр удуртуп турар. Ол ыдыктыг номда алыс шын чүдүлге кандыг боорун тайылбырлап каан. Иегованың Сөзүнде бижээн айтыышкыннарынга шыңгыы хамаарылгавысты канчаар көргүзүп болур бис? Библияны кичээнгейлиг номчуп база ханы боданырынче үени үндүрүп тургаш. Бодуңардан айтырыңар: «Библияны болгаш аңаа үндезилээн дептерлерни номчуп тургаш, ооң дугайында ханы боданыр дээш доктаап турар мен бе? Бир эвес билдинмес шүлүк таваржып кээрге, шинчилеп турар мен бе? Азы бичии кезектерже кичээнгей салбайн, анаа-ла кыры-биле номчуп эрте бээр мен бе?» (2 Пет. 3:16). Бир эвес Иегованың сөстериниң дугайында чаза боданыр дээш үени үндүрүп турар болзувусса, Ооң айтыышкыннарын эдерип, суртаал ажылынга чедиишкинниг боор бис (1 Тим. 4:15, 16).

16. «Шынчы болгаш сарыылдыг чалчаның» айтыышкыннары чедир билдинмес-даа болза, оларны эдереринге биске чүү дузалаар?

¹⁶ Оон аңгыда, Иегова чонун «шынчы болгаш сарыылдыг чалча» таварыштыр башкарып турар (Мф. 24:45). Чалчаның чамдык айтыышкыннары биске чедир билдинмейн барып болур. Чижээ, айыыл-халап чемоданынга хамаарыштыр: «Бистиң девискээрге ындыг айыыл-халап болбас» дээн ышкаш бодалдар кээп болур. Азы: «Хамчык аарыг  үезинде чалча эмин эрттир дүвүреп, артык айтыышкыннар берип турар» деп бодап болур бис. Ол акыларның кандыг-бир шиитпиринге чигзинип турар болзувусса, биске чүү дузалаар? Израильчилерниң Зоровавелге болгаш Иисуска дыңнангыр чоруу канчаар дузалаанын бодувуска сагындырып болур бис. Бурганның бараалгакчылары чиктиг ышкаш айтыышкыннарны ап турган, ынчалза-даа оларны эдерип тургаш, амы-тынын камгалап алган төөгүлер Библияда эвээш эвес (Башт. 7:7; 8:10).

17. Чырыткы биле ийи олива ыяжының дугайында көстүүшкүн еврейлерге кандыг салдарлыг болган?

¹⁷ Чырыткы биле ийи олива дугайында көстүүшкүн кыска-даа болза, еврейлерге алган даалгазынче база Иеговага бараалгалынче шын көрүштүг апаарынга дузалаан. Захарияның сөстерин олар сеткилинден хүлээп алгаш, тудугну улаштыргаш, Иегованың ынакшылдыг деткимчезин көрген. Күчү-күштүг ыдыктыг сүлдениң дузазы-биле еврейлер ажылын уламчылап, катап өөрүшкүлүг апарган (Эзра 6:16).

18. Захарияның көстүүшкүнү чуртталгаңарже канчаар салдар чедирип болур?

¹⁸ Чырыткы биле ийи олива ыяжының дугайында көстүүшкүн силерниң чуртталгаңарже улуг салдарны чедирип болур. Ол көстүүшкүн: 1) удурланыышкыннарга таваржы бээр болзуңарза, силерге күштү бээр, 2) чуртталгаңарга өскерлиишкиннер болур болза, өөрүшкүнү чидирбезинге дузалаар, 3) алган айтыышкыннарны чедир билбейн турар болзуңарза, Иеговага ынанырынга дузалаар. Ынчаарга чуртталгаңарга берге үелер тургустунуп кээрге, канчаар алдынар силер? Чырыткы биле ийи олива ыяжының дугайында көстүүшкүннү угааныңарга диригжидип, Иегова чону дээш сагыш човап чоруур деп бодуңарга сагындырыңар. Ол чүүл Иеговага ынанып, Аңаа бүгү-ле чүлдү-чүрээңерден бараалгаарынга дузалазын (Мф. 22:37). Ынчан Иеговага кезээ-мөңгеде өөрүшкүлүг бараалгаар силер! (Кол. 1:10, 11).