Hizaha raha an̈atiny

Handeha amy tany misy hevitry maventy

LAHATSORATRA FIANARAN̈A 12

Asa Hitanao Raha Hitany Zakaria?

Asa Hitanao Raha Hitany Zakaria?

‘ “Baka amy fan̈ahinaka”, ho Jehovah Tômpiny tafiky.’​—ZAK. 4:6.

HIRA 73 Omeo Fahasahiana Izahay

HO HITA ATO *

1. Nan̈ino ma iro Jiosy aby io endrakendraka mare?

 ENDRAKENDRAKA mare iro Israelita aby io, izikoa fa nan̈ano filazan̈a Panjaka Kyrosy fa mety mody amy tany faviandro iro, ‘han̈amboatra tran̈ony Jehovah Zan̈ahariny Israely.’ (Ezra 1:1, 3) Haravoan̈a ma nindro tamy zen̈y! Jehovah Zan̈ahary ‘nandrisiky Kyrosy panjakany Persy’ hankafaka iro. Ino raha handeha hataondro koa fa avy an̈y? Handeha hampodindro amy plasiny ndraiky fivavahan̈a amy Jehovah, Zan̈ahary marin̈y.

2. Ino raha efa vitandro Jiosy aby io, iro koa fa tafimpody ta Jerosalema?

2 Navy ta Jerosalema, kapitaliny fanjakan̈any Joda ta atsimo, iro Jiosy voanalohany nody tantanindrazan̈andro, tamy 537 T.K. Niaraka iro navy efa nan̈amboatra tempoly edy iro, ke kadiriny taon̈o araiky fo, tamy 536 T.K., efa vitandro fôtotrony tempoly io!

3. Azovy nanohitry iro Jiosy aby io? Tamy fomba akory?

3 Tafara heliniro nanomboko nan̈ôrin̈y tempoly, nisy olo nanohitry iro. Iro firenena nan̈odidin̈y iro aby io ‘tsy vôly nampakivy iro olo ta Joda tao, amy zen̈y iro tsy hazoto hiasa izio eky.’ (Ezra 4:4) Efa tsy nora tamindro Jiosy aby io niatriky raha zen̈y, kanefa mbala nisôsoko raha hafa koa. Tamy 522 T.K., nanjary panjakany Persy i Artaksersesy. * Ke nararaotindro panohitry aby io raha zen̈y hisakanan̈a asa io. Tan̈atiny jerindro, iro afaka ‘mampiasa lalàn̈a’ hamangoan̈a iro Israelita aby io. (Sal. 94:20) Ke iro nandefa taratasy taminy Artaksersesy. An̈isany raha nivolan̈indro tao, iro Jiosy aby io zen̈y mitady hanohitry panjaka. (Ezra 4:11-16) Nino vandindro zen̈y panjaka io, ke nirahiny najanon̈o fan̈oren̈ana tempoly io. (Ezra 4:17-23) Iro Jiosy aby io koa fa naharen̈y zen̈y, najanon̈ondro asa fan̈oren̈ana io.​—Ezra 4:24.

4. Iro panohitry aby io koa fa nisakan̈a asa fan̈oren̈ana io, ino raha nataony Jehovah? (Isaia 55:11)

4 Iro olo panompo sampy nipetraka tamy tany io ndreky manampahifan̈a sasany ta Persy samby tapakevitry hampijanon̈o asa io. Kanefa, tiany Jehovah hivitaindro Jiosy aby io fan̈oren̈ana tempoly io, ary raha koa fa volan̈iny Jehovah tsy maintsy tanteraka fo. (Vakia Isaia 55:11.) Jehovah nanendry Zakaria hanjary paminan̈y; ten̈a tsy navozovozo paminan̈y io. Nan̈aboahany Jehovah fahitan̈a valo izy. Ten̈a miavaka fahitan̈a aby io! Fahitan̈a aby io baka tiô nila nambarany Zakaria tamindro Jiosy aby io, fotony izio han̈amia korazy iro sady han̈amia toky iro fa tsisy antony tokony hatahaorandro iro panohitry aby io. Izio koa nampirisiky iro hanohy asa nan̈irahany Jehovah iro. Tamy fahitan̈a fahadimy, Zakaria nahita lalampo ndreky kakazo olivy aroe.

5. Ino raha hianarantsika ato?

5 Mety ho kivy aby atsika ndraikindraiky. Ke hahazo angovo atsika koa fa mandiniky fahitan̈a fahadimy hitany Zakaria. Fazahoantsika dikany fahitan̈a io han̈ampy atsika tsy hivadiky amy Jehovah izikoa atsika fa miatriky fanoheran̈a, na lera miova fiain̈anantsika, avio lera atsika mahazo toromariky tsy dia mazava amintsika.

KOA FA MISY OLO MANOHITRY ATSIKA

Fahitan̈a hitany Zakaria: Kakazo olivy aroe man̈avy menaka mamelon̈o lalampo araiky misy jiro fito (Zahava fehintsoratra 6)

6. Nan̈ino fan̈oharan̈a momba lalampo ndreky kakazo olivy aroe koran̈iny Zakaria 4:1-3 ao nan̈amia korazy iro Jiosy aby io? (Zahava sary amy fon̈ony gazety ty.)

6 Vakia Zakaria 4:1-3. Fahitan̈a momba lalampo ndreky kakazo olivy aroe io nan̈amia korazy iro Jiosy aby io hanohy asa fan̈oren̈ana, ndray tiô panohitry. Aleva onon̈o baka, tsy mety lany menaka tan̈atiny lalampo io. Fotony nan̈ino? Kakazo olivy aroe in̈y tsy vôly nan̈aboaka menaka, ke izio nivarin̈y tan̈atiny baoly araiky. Izio baka tiô amy zay nivarin̈y tamy lalampo io. Zen̈y nahavy jiro fito amy lalampo io tsy vôly nirehitry. Karaha ty ho Zakaria taminy anjely nirahiny Jehovah nitondra hafatra io taminany: ‘A tompoko anao, ino ma dikany raha aby io?’ Ho anjely io: “ ‘Tsy baka amy tafiky na baka aminy angovonolombelon̈o raha zen̈y’ ho Jehovah Tômpiny tafiky, ‘fa baka amy fan̈ahinaka.’ ” (Zak. 4:4, 6) Menaka baka tamy kakazony olivy io manôndro fan̈ahy masin̈iny Jehovah. Tsisy angovo mahery mandilatra fan̈ahy masin̈y io, ary izio koa tsy mety lany. Ke ndray matanjaka be karakory maramilany Fanjakan̈a Persianin̈y, tsisy dikany foeky iro io izikoa ampiran̈iny amy fan̈ahy masin̈iny Zan̈ahary! Jehovah han̈ampy iro pan̈ôrin̈y tempoly aby io, ke ho vitandro fo asa io, ndray misy panohitry. Mampahery! Tsy zen̈y? Iro Jiosy aby io zisty nila natoky Jehovah fo, avio nanohy asandro. Ary zen̈y tsarabe raha nataondro, ndray mbala voasakan̈a asa io.

7. Ino raha niova ke nan̈ampy iro Jiosy aby io nankefa asa io?

7 Tiô fo niova rano, ke afaka nanohy fiasàn̈a tempoly io ndraiky iro Jiosy aby io. Nan̈ino ma? Nanjary panjakany Persy i Dariosy I, tamy 520 T.K. Tamy taon̈o faharoe nampa panjaka izy, tontohitry panjaka io fa tsy aminany foeky lalàn̈a tsy nan̈aomba iro Jiosy aby io han̈amboatra tempoly. Ke nan̈aboaka beko izy fa tokony hankifain̈a ziska amy farany fiasàn̈a tempoly io. (Ezra 6:1-3) Lany fan̈ahy olo jiaby naharen̈y beko io! Mbala nisy raha hafa koa nataony Dariosy. Tsy nimboàny hanakantsakan̈a asa io foeky iro panohitry aby nipetraka narikitry tiô. Nirahiny nan̈amia vola ndreky raha jiaby nilain̈a koa iro baka ho efa asa fan̈oren̈ana io. (Ezra 6:7-12) Kadiriny efatra taon̈o tafaranizen̈y, tamy 515 T.K., vita tempoly io.​—Ezra 6:15.

Anao koa fa miatriky fan̈injehan̈a, mangataha angovo amy Jehovah (Zahava fehintsoratra 8)

8. Nan̈ino ma anao tokony hisy korazy fo izikoa fa misy olo manohitry anao?

8 Amy zioty, maro panompony Jehovah miatriky fan̈injehan̈a. Ohatra iziô, avoasankantsakan̈a asantsika amy tany sasany. Sambôrin̈y iro rahalahintsika aby an̈y, baka io “hindesin̈y man̈oloan̈a governera ndreky panjaka”, ke fitorian̈a vita ho azy amindro pitondra aby io raha zen̈y. (Mat. 10:17, 18) Izikoa fa miova pitondra, na misy pitsara man̈ano ny rariny, manjary libra ndraiky iro man̈ano fanompoan̈andro. Karazany hafa ndraiky fanoheran̈a mahazo panompony Jehovah hafa. Libra iro manompo Jehovah amy tany misy iro, fa problemo fo, fianakavian̈andro tsy man̈aomba iro hanompo Jehovah. (Mat. 10:32-36) Kanefa ny raha misy, izikoa hitandro panohitry aby io fa tsisy varany ezakandro, vôly iro manohitry piaramanompo. Koa fa mandeha fotoan̈a, sasany amindro io manjary Vavolombelon̈o Jehovah mafana fô, kanefa iro taloha nanohitry angovo jiaby! Ke izikoa anao iziô misy manohitry, anao aza rivan̈a. Korazy fo! Tsisy raha tokony havozoanao foeky, fotony Jehovah hampiasa fan̈ahinany mahery han̈ampian̈a anao.

LERA MIOVA FIAIN̈ANANTSIKA

9. Nan̈ino ma Jiosy sasany nalahelo izikoa fa niôrin̈y fôtotrony tempoly vaovao?

9 Izikoa fa niôrin̈y fôtotrony tempoly vaovao io, sasany tamindro Jiosy efa mahazoazo taon̈o aby io latsaka ranomaso. (Ezra 3:12) Hitandro loatra baka hatsaran̈any tempoly niasainy Solomona, ke karaha ‘tsisy dikany’ foeky tempoly vaovao io izikoa ampiran̈iny aminy araiky taloha. (Hag. 2:2, 3) Nalahelo mare iro nandiniky zen̈y. Ke fahitan̈a hitany Zakaria io nan̈ampy iro ho ravoravo ndraiky. Amy fomba akory?

10. Nan̈ino ma raha nikoran̈iny anjely io nan̈ampy iro Jiosy aby io ho ravoravo ndraiky? (Zakaria 4:8-10)

10 Vakia Zakaria 4:8-10. Nivolan̈a anjely io fa ‘ho ravoravo iro olo aby io hahita pilao (na fil à plomb) amy tan̈anany Zerobabela’, governerany Jiosy. Pilao zen̈y fitaovan̈a fizahavan̈a izikoa mahitsy tsara raha araiky. Ino ma raha tiany anjely io koran̈iny? Tihan̈amia toky vahoakany Jehovah izy fa ho vitandro firaka amy farany fiasàn̈a tempoly io, sady hifan̈araka tsarabe aminy itiavany Jehovah izy, ndray zahan̈a karaha tsotra hely fahitanolo sasany izio. Ho ravoravo Jehovah izio koa fa vita, ke tokony ho ravoravo karaha zen̈y koa iro Jiosy aby io. Ny raha ten̈a maventy amy Jehovah, fanompoan̈a atao amy tempoly vaovao io mifan̈araka tsarabe amy raha takiany. Ho ravoravo fo iro Jiosy aby io izikoa iro mifantoko amy fanompoan̈a Jehovah ndreky fomba azahoandro sitraka aminany.

Izikoa fa miova fiain̈ananao, mifen̈a fo hanan̈a toetsain̈y tsara (Zahava fehintsoratra 11-12) *

11. Ino raha manahiran̈a panompony Jehovah sasany?

11 Ankamarozantsika mety mahatsapa fa sarotro miatriky fan̈ovoan̈a. Misy amintsika iziô efa taon̈otaon̈o panompo manontolo andra manokan̈a, fa iro baka tiô nahazo fanendrena vaovao. Sasany ndraiky tsy maintsy niala taminy andraikitry tiandro mare, fotony iro efa matoe. Izikoa zen̈y raha mahazo anao, normaly anao izikoa malahelo. Amy voanalohany, mety tsy ten̈a hazava aminao antony fanapahankevitry sasany, ke sarotro aminao han̈eky zen̈y. Mety ho ngoma fiain̈ananao taloha koa anao. Mety halemy trôko foeky anao, izikoa fa mieritreritry fa efa tsy mahavita fanompoan̈a be karaha taloha eky anao iziô. (Ohab. 24:10) Fahitan̈a hitany Zakaria in̈y han̈ampy atsika han̈ano erakany farany tsara vitantsika amy fanompoan̈a Jehovah. Ino antony?

12. Nan̈ino fahitan̈a hitany Zakaria in̈y man̈ampy atsika ho ravoravo fo, ndray miova fiain̈anantsika?

12 Izikoa fa miova fiain̈anantsika, mila miezaka atsika hitovy fomba fihevitry amy Jehovah. Ho moramora amintsika han̈eky fan̈ovoan̈a io, izikoa atsika man̈ano zen̈y. Maro raha miavaka ataony amy zioty, ary atsika amezany voninahitry miaraka miasa aminany. (1 Kor. 3:9) Mety hiova fanendrena azontsika, fa fitiavany Jehovah atsika tsy hiova foeky. Izikoa misy fan̈ovoan̈a amy fandaminan̈a, ke misy vokany amy fiain̈ananao, aza mandany lera mieritreritry antony nahavy zen̈y. Izikoa anao ngomangoma fiain̈ananao taloha, mivavaha baka Jehovah han̈ampy anao hahita lafiny mahatsara fan̈ovoan̈a io. (Mpito. 7:10) Aza dinihin̈y loatra eky raha tsy ho azonao atao, fa iritrireta ino raha mbala azonao atao. Fahitan̈a hitany Zakaria in̈y mampianatra atsika fa ten̈a ilain̈a manan̈a toetsain̈y tsara. Ho ravoravo fo atsika izikoa man̈ano zen̈y sady tsy hivadiky, ndray miova fiain̈anantsika.

IZIKOA FA SAROTRO AMINAO MAN̈ARAKA TOROMARIKY

13. Nitohy fo ma fiasàn̈a tempoly in̈y? Ino nahavy Jiosy sasany nieritreritry fa tsy pare foeky fanapahankevitrindro lelahy voatendry aby io?

13 Mbala navoasakan̈a asa fan̈oren̈ana tempoly. Kanefa, ‘nanohy ndraiky fiasàn̈a tran̈ony Zan̈ahary’ iro lelahy nirahin̈y hitariky Jiosy aby io, tsy azovy zen̈y fa Jesoa na Josoa Pisoron̈obe ndreky Zerobabela Governera. (Ezra 5:1, 2) Mety nisy Jiosy iziô nieritreritry fa tsy aminany foeky fanapahankevitry zen̈y. Asa io lastiô tsy raha nety nasitriky! Haindro fa tsy maintsy hitady fomba fo iro fahavalo aby io hampijanonan̈a asa io. Ke ten̈a nila namezan̈a toky i Josoa ndreky Zerobabela fa Jehovah han̈ampy iro han̈atanteraka andraikitrindro. Ten̈a nahazo fankahirezan̈a ankitin̈y ma iro? Izikoa ia, akory nazahoandro izio?

14. Koa zahan̈a Zakaria 4:12, 14, ino toky nazony Josoa Pisoron̈obe ndreky Zerobabela Governera?

14 Vakia Zakaria 4:12, 14. Nisy anjely nan̈azava tamy paminan̈y tsy nivadiky io fa iro kakazo olivy aroe tamy fahitan̈a io manôndro ‘voahosotro aroe’, tsy azovy zen̈y fa Josoa ndreky Zerobabela. Nan̈ino andininy aby io mivolan̈a fa iro karaha ‘nitsangana tankilany [Jehovah], Tômpiny tany jiaby’? Fotony iro natokisany Jehovah. Tombontsoa tsisy ambaka zen̈y! Ke tokony hatoky raha jiaby nivolan̈indro iro Israelita aby io, fotony iro io nampiasainy Jehovah hitariky Israelita aby io.

15. Akory han̈aboahantsika fa man̈aja taridalan̈any Jehovah amy Baiboly ao atsika?

15 Amy zioty mbala mitariky vahoakanany fo Jehovah. An̈isany fitaovan̈a ampiasainy amy zen̈y Baiboly. Koran̈iny amizio ao fomba tiany hanompoan̈a izy. Akory an̈aboahantsika fa man̈aja taridalan̈a azontsika baka amy Volan̈a Zan̈ahary atsika? Man̈ano zen̈y atsika izikoa mangala fotoan̈a hamakian̈a izio ndreky miezaka baka ho haintsika raha koran̈inizio. Man̈ontania ten̈a karaha ty: ‘Zaho koa fa mamaky Baiboly na boky ndreky gazety, mba midôko hely ma zaho mangala fotoan̈a handinihan̈a tsara raha nivakiako? Man̈ano fikarohan̈a ma zaho baka ho azoko tsarabe iro fahamarin̈ana “sarotro azo” amy Baiboly ao? Sa vakiako malakilaky fo fan̈azavan̈a?’ (2 Pet. 3:16). Izikoa atsika mangala fotoan̈a tsarabe mandiniky raha ampianariny Jehovah atsika, ho vitantsika han̈araka taridalan̈anany ndreky hankefa asa fitorian̈a.​—1 Tim. 4:15, 16.

Matokisa fa aminany tsarabe toromariky amezany “panompo atokisan̈a ndreky mahadiniky raha” (Zahava fehintsoratra 16) *

16. Izikoa tsy mazavazava amintsika toromariky amezany ‘panompo atokisan̈a ndreky mahadiniky raha’, ino raha han̈ampy atsika han̈araka izio fo?

16 Mampiasa ‘panompo atokisan̈a ndreky mahadiniky raha’ koa Jehovah han̈amezan̈a atsika toromariky. (Mat. 24:45) Ndraikindraiky mety tsy hazavazava amintsika toromariky amezany panompo io. Ohatra, mety hahazo toromariky mazava baka amy panompo io atsika, beky atsika ho vôn̈ono hiatriky antambo karaha ataony hôrohôrontany. Kanefa atsika mety hivolan̈a fa tsy pôsibla ho hisy hôrohôrontany foeky amy tany misy atsika. Na mety hivolan̈a atsika fa efa dila loatra eky fitandreman̈a ataony panompo io amy fotoan̈any valan̈aretin̈y. Ino raha tokony hataontsika beky atsika tsy hihevitry fa tsy aminany foeky toromariky azontsika? Atsika mety mangala fotoan̈a mandiniky hatsaran̈a nazondro Israelita aby io taminiro nan̈araka volan̈any Josoa ndreky Zerobabela, na misaintsain̈y ohatra hafa amy Baiboly ao. Nisy lera vahoakany Zan̈ahary nahazo toromariky karaha hafahafa, kanefa izio nan̈avotro fahin̈anandro.​—Mpits. 7:7; 8:10.

ATAOVA RAHA HAHITANAO RAHA HITANY ZAKARIA

17. Ino vokany izikoa fa nikoran̈iny Zakaria tamindro Jiosy aby io fahitan̈a momba lalampo ndreky kakazo olivy aroe in̈y?

17 Evandraha fôhiky fo fahitan̈a fahadimy hitany Zakaria in̈y, fa izio nan̈ampy iro Jiosy aby io hazoto hiasa tempoly io ndreky tsy vôly hanompo Jehovah. Izikoa fa narehandro raha nianarandro baka tamy fahitan̈a hitany Zakaria in̈y, nanjary tsapandro fa tia iro ankitin̈y Jehovah sady nan̈ampy iro ndreky nitaridalan̈a iro. Jehovah nampiasa fan̈ahy masin̈y, angôvonany mahery io, nan̈ampian̈a iro hanohy asa io ndreky hahita haravoan̈a ndraiky.​—Ezra 6:16.

18. Afaka man̈ampy anao han̈ino fahitan̈a hitany Zakaria in̈y?

18 Mety hisy vokany mare amy fiain̈ananao fahitan̈a hitany Zakaria momba lalampo ndreky kakazo olivy aroe in̈y. Efa hitantsika tiô fa izio han̈ampy anao hahazo angovo lera misy olo manohitry anao, ndreky han̈ampy anao ho ravoravo fo izikoa fa miova fiain̈ananao. Fahitan̈a io koa han̈ampy anao hatoky ndreky han̈araka taridalan̈a azonao fo, ndray izio tsy mazavazava aminao. Ino raha tokony hataonao izikoa fa misy raha sarotro mandalo amy fiain̈ananao? Voanalohany, ataova raha hahitanao raha hitany Zakaria, fotony izio han̈amia toky anao fa Jehovah tsy maintsy hikarakara Vahoakanany. Faharoe, man̈anaova raha mifan̈araka amy raha hitanao, ke matokisa Jehovah fo, avio aza vôly manompo izy amy fô jiaby. (Mat. 22:37) Izikoa anao man̈ano zen̈y, Jehovah han̈ampy anao ke ho ravoravo fo anao hanompo izy mandrakizay.​—Kol. 1:10, 11.

HIRA 7 Jehovah, Herinay sy Tanjakay

^ feh. 5 Nisy fahitan̈a miavaka maromaro naboakany Jehovah tamy paminan̈y Zakaria. Fahitan̈a aby io nan̈amia angovo i Zakaria ndreky vahoakany Jehovah lera iro han̈ampody fivavahan̈a madio. Hisy raha hanamban̈a iro, ke tsy ho mora amindro hiatriky raha zen̈y. Han̈ampy atsika tsy hivadiky fahitan̈a aby io, ndray mafy raha iaretantsika. Ho hitantsika ato leson maventy ianarantsika baka amy lalampo ndreky kakazo olivy hitany Zakaria.

^ feh. 3 Taon̈o maro tafara, taminy andrany Nehemia, nisy panjaka hafa koa nanan̈a an̈aran̈a Artaksersesy. Fa izy fo tsara fan̈ahy tamindro Jiosy aby io.

^ feh. 60 FAN̈AZAVAN̈A SARY: Tsapany rahalahy araiky fa mila mizatra fiain̈ananany vaovao izy, fotony izy efa mahazoazo taon̈o sady tsy salama.

^ feh. 62 FAN̈AZAVAN̈A SARY: Ranabavy araiky misaintsain̈y; tsapany fa man̈ampy “panompo atokisan̈a ndreky mahadiniky raha” i Jehovah, karaha nataony nan̈ampy ery Josoa ndreky Zerobabela.