Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

NGANI JAKULIJIGANYA 12

Ana Akusayiwona Yindu Yaŵayiweni Sakaliya?

Ana Akusayiwona Yindu Yaŵayiweni Sakaliya?

“Timchipunda nambo ngaŵaga pakutenda ngondo, kapena mwamachili genu jikape iyayi, nambo ni msimu wangu.”—SAK. 4:6.

NYIMBO NA. 73 Atukamuchisye Kuŵa Ŵakulimba Mtima

YACHITULIJIGANYE *

1. Ana chindu chakusangalasya chapi chaŵajembecheyaga Ayuda?

 AYUDA ŵasangalele mnope. Yehofa Mlungu “ŵaŵisile nganisyo mu mtima mwa Sailasi” mwenye jwa Pelesiya kuti ŵagopole Aisalaeli ŵaŵaliji achikapolo ku Babiloni kwa yaka yejinji. Mwenyeju jwasalile Ayuda kuti awujile kumangwawo kuti “akataŵe nyumba ja AMBUJE, Mlungu jwa Aisalaeli.” (Esa. 1:1, 3) Yeleyitu yaliji yakusangalasya mnope. Yeleyi yagopolelaga kuti kulambila Mlungu jwakuwona kuchitandilasoni m’chilambo chaŵapele Mlungu ŵandu ŵakwe.

2. Ana Ayuda ŵaŵawujile kumangwawo ŵasangalele ni chichi?

2 Ayuda ŵandanda kutyochela ku ukapolo ŵakopochele ku Yelusalemu mu 537 B.C.E. Kweleku kwaliji ku likulu lya uchimwene wakummwela wa Ayuda. Mwachitema Ayudaŵa ŵatandite kutaŵa Nyumba ja Mlungu mwamti pakwikanaga mu 536 B.C.E., ŵaliji ali amalisisye kutaŵa yilimbilimbi yakwe.

3. Ana Ayuda ŵasimene ni yakusawusya yamtuli?

3 Ayudaŵa paŵatandite kutaŵasoni Nyumba ja Mlunguji ŵatandite kusimana ni yakusawusya yekulungwakulungwa. Ŵandu ŵaŵatamaga m’chilambomo ‘ŵaliji mkwajasikasya mitima ni kwajogoya Ayuda kuti aleche masengo gakutaŵago.’ (Esa. 4:4) Yeleyi yatendekwaga mpaka yayiche pakusakala. Mu 522 B.C.E., mwenye jwasambano lina lyakwe Alitakisesi jwatandite kulamulila. * Ŵandu ŵakusisyaŵa ŵakuweni kwika kwa mwenyeju kuŵa upile wawo wakulekasya masengo gakutaŵaga ‘mwakugapindimasya malamusi.’ (Sal. 94:20) Jemanjaji ŵamsalile Mwenye Alitakisesi kuti Ayuda akusaka kumjimuchila. (Esa. 4:11-16) Mwenyeju jwakulupilile yeleyi mwamti jwalamwile kuti masengo gakutaŵaga agajimiche. (Esa. 4:17-23) Ligongo lya yeleyi, Ayudaŵa ŵalesile masengo gakutaŵaga.—Esa. 4:24.

4. Ana Yehofa jwatesile chichi pa kusisya kukwapali pa masengo gakutaŵa Nyumba ja Mlungu? (Yesaya 55:11)

4 Ŵandu ŵaŵatamaga m’chilambochi ŵanganalambilaga Yehofa soni ŵane ŵaŵaliji mu ulamusi wa Pelesiya, ŵasimichisye yakwalekasya Ayuda kutaŵa Nyumba ja Mlungu. Nambo Yehofa jwasimichisye yakuti masengo gakutaŵaga gapitilile. Paja yakulinga ya Yehofa yikusakwanilichikwa. (Aŵalanje Yesaya 55:11.) Jwalakwe ŵamŵisile Sakaliya juŵaliji jwakulimba mtima kuti aŵe jwakulochesya soni ŵamlosisye mesomkulola gakwana 8. Mesomkulolaga ŵasalile Ayuda mwamti galimbikasisye. Mesomkulola gakulimbikasyaga gakamuchisye jemanjaji kumanyilila kuti ngakusosekwa kwajogopa ŵakusisya. Gakamuchisyesoni kuti apitilisye kukamula masengo ga Yehofa. Mu mesomkulola gamsano, Sakaliya ŵachiweni chakuŵikapo nyali soni yitela yiŵili ya olifi.

5. Ana chitukambilane chichi munganiji?

5 Ndaŵi sine tukusatenguka. M’wejisoni mpaka tupindule patukuganichisya maloŵe gakulimbikasya gaŵapeleche Yehofa kwa Aisalaeli kupitila m’mesomkulola ga msano gaŵagaweni Sakaliya. Kupikanichisya mesomkulolaga mpaka kutukamuchisye kuti tumtumichileje Yehofa mwakulupichika ŵandu pakutusisya, yindu payichenjile pa umi wetu, soni patupochele malangiso gangatukugapikanichisya.

ŴANDU PAKUTUSISYA

Sakaliya akugawona mesomkulola gakulosya yitela yiŵili ya olifi yili mkupeleka mawuta ku chakuŵikapo nyali chachakwete nyali 7 (Alole ndime 6)

6. Ana mesomkulola ga chakuŵika nyali soni yitela yiŵili ya olifi yakuyisala pa Sakaliya 4:1-3 yalimbikasisye chamtuli Ayuda? (Alole chiwulili chapachikuto.)

6 Aŵalanje Sakaliya 4:1-3. Mesomkulola ga chakuŵika nyali soni yitela yiŵili ya olifi galimbikasisye Ayuda kuti apitilisye masengo gakutaŵa atamose kuti papali ŵakusisya. Galimbikasisye chamtuli? Ana achiweni chachapelekaga mauta ku chakuŵika nyalichi mwangalechesya? Yitela yiŵili ya olifi ni yayapelekaga mawuta ku chakusunjila mawuta. Kaneko chakusunjila mawutachi chapelekaga mawutago ku nyali 7 syasyaliji pa chakuŵika nyali. Mawutaga gakamuchisyaga kuti nyalisi sikasimaga. Sakaliya jwawusisye kuti, “Ana yeleyi yikugopelela chichi?” Lilayika lyamsalile maloŵe gakutyochela kwa Yehofa gakuti, “Timchipunda nambo ngaŵaga pakutenda ngondo, kapena mwamachili genu jikape iyayi, nambo ni msimu wangu.” (Sak. 4:4, 6) Mawuta gagatyochelaga ku yitelayi gajimilaga msimu weswela wamachili wa Yehofa wele ngawukusamala. Msimu weswela wa Mlungu waliji wamachili kupunda asilikali wa ku Pelesiya. Ayuda akakombwele kumalisya masengo gakutaŵaga ligongo lyakuti Yehofa ŵakamuchisyaga atamose kuti papali ŵakusisya. Kusala yisyene utengawu waliji wakulimbikasya. Chaŵasosekwaga kutenda Ayudaŵa chaliji kumdalila Yehofa ni kutandilasoni kutaŵa. Yeleyi ni yaŵatesile atamose lilamusi lyakulekasya masengo gakutaŵaga lyaliji chiŵela.

7. Ana patendekwe kuchenga kwamtuli kwakwalimbikasisye Ayuda ŵaŵataŵaga nyumba ja Mlungu?

7 Kuchenga kukwatendekwe kwalimbikasisye ŵaŵataŵaga nyumba ja Mlungu. Ana kuchenga kwakwe kwaliji kwamtuli? Mu 520 B.C.E., mwenye jwasambano lina lyakwe Daliyasi jwatandite kulamulila ku Pelesiya. Mu chaka chaŵili cha ulamusi wakwe jwayikopochele kuti kulekasya masengo gakutaŵa nyumba ja Mlungu kwaliji kulemwa. Kaneko Mwenye Daliyasi jwalamwile kuti masengo gakutaŵago gatandilesoni. (Esa. 6:1-3) Ngani jeleji jamsimonjesye jwalijose. Nambo mwenyeju jwatesilesoni yindu yine. Jwalakwe jwalamwile ŵandu kuti aleche kusokonasya masengo gakutaŵago soni kuti apelecheje yakupeleka kuti yikamuchisye pa masengogo. (Esa. 6:7-12) Yeleyi yatendekasisye kuti Ayuda amalisye kutaŵa nyumba ja Mlungu mu 515 B.C.E. panyuma pa yaka mchechepe.—Esa. 6:15.

Adalileje machili ga Yehofa ŵane pakwasisya (Alole ndime 8)

8. Ligongo chichi tukusosekwa kuŵa ŵakulimba mtima ŵane pakutusisya?

8 Masiku agano ŵakutumichila ŵa Yehofa ŵajinji akusalagasidwa. Mwachisyasyo, ŵane akusatama mu yilambo yele ŵaboma ŵagalekasisye masengo getu. Mu yilambo yine abale ni alongo akusataŵidwa ni kwajigalila “kwa ŵakulamulila soni kwa achayimwene” mwamti yikusiyapa upile wa kwalalichila. (Mat. 10:17, 18) Ndaŵi sine ulamusi pawuchenjile abale ni alongo ŵetu akusatanda kulambila mwagopoka. Ndaŵi sine jwakulamula magambo mpaka alamule magambo yampaka yakamuchisye abale ni alongo kuti alambileje mwagopoka. Abale ni alongo ŵane akusapilila yakusawusya yine. Ŵane mwa jemanjaji akusatama m’yilambo yele yikusaŵa yakomboleka kumlambila Mlungu mwagopoka. Nambope jemanjaji akusalaga ligongo lyakuti ŵachibale wawo ŵangakusamtumichila Mlungu akusiŵasisyaga. (Mat. 10:32-36) Ndaŵi sine ŵakusisyaŵa payiweni kuti agwile najo, akusaleka kwalagasya ŵamboniŵa. Mwamti ndaŵi sinesoni ŵandu ŵaŵalagasidwaga mnopeŵa mkupita kwandaŵi akusaŵaga Aklistu ŵakulipeleka mnope. Naga ŵandu ŵane akutulagasya ngatukusosekwa kuwujila munyuma. Tuŵeje ŵakulimba mtima. Yehofa ali kumbali jetu soni msimu weswela uli kumbali jetu. Myoyo ngatukusosekwa kogopa chilichose.

KUPILILA YINDU PAYICHENJILE PA UMI WETU

9. Ligongo chichi Ayuda ŵane ŵadandawulaga payatandite kutaŵidwa yilimbilimbi ya nyumba ja Mlungu?

9 Yilimbilimbi ya nyumba ja Mlungu ali ayitaŵile, Ayuda ŵane ŵaŵaliji ŵachikulile ŵatandite kulila. (Esa. 3:12) Jamanjaji ŵaliji ali ajiweni nyumba jakusalala jaŵataŵile Solomoni mwamti ŵayiwonaga kuti nyumba jasambano jajikutaŵidwajo ‘ngajiwoneka mwa kandu,’ pakulandanya ni nyumba jaŵataŵile Solomoni. (Hag. 2:2, 3) Kulekangana kukwapali pa nyumba jakala ni jasambanoji kwaliji kwekulungwa. Nambo mesomkulola gaŵagaweni Sakaliya gakakamuchisye kuti aleche kudandawula. Ana gakakamuchisye chamtuli?

10. Ana maloŵe ga lilayika gagali pa Sakaliya 4:8-10 gakamuchisye chamtuli kuti akadandawulaga?

10 Aŵalanje Sakaliya 4:8-10. Ana lilayika lila lyagopolelaga chichi palyasasile kuti Ayuda chachisangalala “pachachiluwona lukonji lwa jwakutaŵa nyumba mmyala mwa Selubabele”? Lukonji lukusakamula masengo pakulinga chindu kuti ulole naga chili chakongoka. Lilayikali lyasimichisyaga ŵandu ŵa Mlungu kuti atamose kuti kwa ŵane nyumba ja Mlunguji jikawonekaga jangasalala, nambope yaliji yakuti nyumbaji jichimala soni jichiŵa mpela muŵasachilaga Yehofa. Yehofa chachisangalala ni nyumbaji, myoyosoni jemanjaji ŵasosekwaga kuti asangalale najo. Kwa Yehofa chindu chakusosekwa mnope chaliji chakuti kulambila kwakukatendekwaga mnyumba jasambanoji kukamulaneje ni yakusasaka jwalakwe. Yikaŵe kuti Ayudaŵa nganisyo syawo syaliji pakulambila kwakusakujitichisya Yehofa ni kuti akasangalalaga.

Akoleje nganisyo syambone yindu payichenjile pa umi wawo (Alole ndime 11-12) *

11. Ana ŵakutumichila ŵa Yehofa ŵane akusasimana ni yakusawusya yamtuli masiku agano?

11 Wosopewe yikusatukwaya yindu payichenjile pa umi wetu. Ŵandu ŵane ŵaŵele mkutumichila mu utumiki wandaŵi syosope kwa ndaŵi jelewu, utumiki wawo wachenjile. Ŵane ligongo lya uchekulu, alesile utumiki wawo waŵawunonyelaga. Nganikuŵa kulemwa kudandawula naga yindu yichenjile pa umi wetu. Pandanda, nganituŵa tupikanichisye ligongo lyakwe yindu yichenjile soni mwine nganituŵa tukamulene nayo. Mpaka tuyiwoneje kuti yindu yaliji chenene pandanda. Soni mpaka tutenguche ni kuganisyaga kuti sambano ngatukombolaga kutenda yejinji pakumtumichila Yehofa. (Mis. 24:10) Ana mesomkulola gaŵagaweni Sakaliya mpaka gatukamuchisye chamtuli kutenda yampaka tukombole pakumtumichila Mlungu?

12. Ana mesomkulola gaŵagaweni Sakaliya mpaka gatukamuchisye chamtuli kupilila yindu payichenjile pa umi wetu?

12 Tukusakombola kupilila yindu payichenjile naga tukuyiwona yindu mpela mwakusayiwonela Yehofa. Masiku agano jwalakwe akutenda masengo gamakulungwa soni tukwete upile wakuŵa ŵamasengo achimjakwe. (1 Akoli. 3:9) Utumiki wetu mpaka uchenje, nambo chinonyelo cha Yehofa petuwe nganichiŵa chichenjile. Myoyo, naga kuchenga kwa yindu mu gulu ja Yehofa kutukwayiye, ngatukusosekwa kutamila kuganisyaga ya kuchengako. Mmalo mwakuganichisya ya “kalakala,” tukusosekwa kulolaga umbone wa kuchengako. (Jwak. 7:10) Mmalo mwakuganichisya yindu yanganituŵa tukombwele kutenda, tuganichisyeje yampaka tukombole kutenda. Mu mesomkulola gaŵagaweni Sakaliya tukulijiganya kusosekwa kwakuyiwona yindu mwakuŵajilwa. Myoyo tuchiŵa ŵakusangalala soni ŵakulupichika atamose yindu payichenjile pa umi wetu.

PATUKUYIWONA KUŴA YAKUSAWUSYA KUKUYA MALANGISO

13. Ligongo chichi Aisalaeli ŵane ŵayiwonaga kuti kutaŵasoni nyumba ja Mlungu kuli kwangakamuchisya?

13 Masengo gakutaŵa nyumba ja Mlungu ŵaliji ali agalekasisye. Nambope Jwamkulungwa jwa Ŵakutaga Mbopesi Yeswa (Yoswa) soni bwanamkubwa Selubabele, ŵaŵasagulidwe kuti alongolele masengo gakutaŵa “ŵatandite kutaŵasoni nyumba ja AMBUJE.” (Esa. 5:1, 2) Kwa Ayuda ŵane yeleyi yawonekaga kuŵa yangakamuchisya. Ayudaŵa ŵamanyililaga kuti achimmagongo ŵawo akumanyilila kuti jemanjaji akutaŵa nyumba ja Mlungu. Mwamti ŵamanyililaga kuti achimmagongoŵa chatende yiliyose yampaka akombole kuti alekasye masengoga. Yoswa soni Selubabele ŵasosekwaga kwasimichisya kuti Yehofa ali kumbali jawo. Mwamti ŵalimbikasisye. Ana yeleyi yatendekwe chamtuli?

14. Mwakamulana ni Sakaliya 4:12, 14, ana Selubabele soni Yoswa ŵapochele maloŵe gakulimbikasya gamtuli?

14 Aŵalanje Sakaliya 4:12, 14. Mu mesomkulola gaŵagaweni Sakaliyaga, lilayika lyamsalile jwakulochesya jwakulupichika jwa Mlungu kuti yitela yiŵili ya olifi yajimilaga “ŵandu ŵaŵili ŵele ŵasagulidwe,” ŵaŵaliji Yoswa soni Selubabele. Achalume ŵaŵiliŵa ŵajimilaga mwakuwanichisya kuŵa “ŵakusamtumichila jwalakwejo, AMBUJE ŵa chilambo chosope chapasi.” Kola udindo welewutu waliji upile wekulungwa. Yehofa ŵakwete chikulupi mwa jemanjaji. Myoyo Aisalaeliŵa ŵasosekwaga ngakayichila chilichose chaŵasalilaga achalumeŵa ligongo Yehofa ŵakamulichisyaga masengo achalume ŵaŵiliŵa pakwalongolela jemanjaji.

15. Ana mpaka tulosye chamtuli kuti tukusapikanila malangiso ga Yehofa gagakusasimanikwa m’Maloŵe gakwe?

15 Masiku agano Yehofa akupitilisya kwalongolela ŵandu ŵakwe pakamulichisya masengo Maloŵe gakwe, Baibulo. Kupitila m’Maloŵe gakwega jwalakwe akusatusalila yampaka tutende kuti ajitichisyeje kulambila kwetu. Ana mpaka tutende uli kuti tulosyeje kuti tukusapikanila malangiso gatukusapochela kupitila m’Maloŵe gakwega? Mpaka tutende yeleyi mwakuŵalanga Baibulo soni kupikanichisya yatuŵalasileyo. Tuliwusyeje kuti, ‘Panguŵalanga Baibulo kapena mabuku getu, ana ngusajima kaje ni kuganichisya yambalasileyo? Ana ngusalinga kuwungunya ngani sine sya m’Baibulo ‘syakusawusya kusipikanichisya’? Kapena ngusagamba kuŵalanga mwakuwutuka?’ (2 Pet. 3:16) Naga tukusapata ndaŵi jakuganichisya yakusatujiganya Yehofa, tuchikombola kupikanila malangiso gakwe soni kamula masengo gakulalichila.—1 Tim. 4:15, 16.

Apikanileje malangiso gakusapochela kutyochela kwa “kapolo jwakulupichika ni jwalunda” (Alole ndime 16) *

16. Naga ngatukupikanichisya malangiso gatupochele kutyochela kwa “kapolo jwakulupichika ni jwalunda,” ana chichi champaka chitukamuchisye kugapikanila?

16 Litala line lyakusakamulichisya masengo Yehofa pakutupa malangiso lili kupitila mwa “kapolo jwakulupichika ni jwalunda.” (Mat. 24:45NWT.) Ndaŵi sine kapoloju mpaka atupe malangiso ganganituŵa tugapikanichisye. Mwachisyasyo, mwine mpaka atupe malangiso gakutukamuchisya kosechela ngosi syachilengedwe, syampaka tuganisye kuti nganisiŵa sitendekwe mu dela jetu. Kapena mpaka tuganisyeje kuti kapoloju akuyipundasya yindu yine pawugwile mlili. Ana tukusosekwa kutenda chichi naga tukuyiwona kuti malangiso gatupochele gali gangakamuchisya? Tukusosekwa kuganichisya yagatite pakwamuchisya Aisalaeli malangiso gaŵapochele kutyochela kwa Yoswa ni Selubabele. Mpaka tuganichisyesoni ngani sine syatukusaŵalanga m’Baibulo. Mpaka tupate kuti ndaŵi sine ŵakutumichila ŵa Mlungu ŵapochele malangiso gagawonekaga kuŵa gangakamuchisya nambo gakulupwisye.—Ŵak. 7:7; 8:10.

KUYIWONA YINDU YAŴAYIWENI SAKALIYA

17. Ana mesomkulola gakwamba ya chakuŵika nyali soni yitela yiŵili gakamuchisye chamtuli Ayuda?

17 Mesomkulola gamsano gaŵagaweni Sakaliya, komboleka kuti ŵagaweni mwakata. Nambo gakamuchisye Ayuda kuti agawoneje mwakuŵajilwa masengo gakutaŵa soni kulambila kwawo. Mwamti jemanjaji paŵatesile yindu mwakamulana ni yaŵayiweni Sakaliya, ŵayiweni kuti yosope yaŵatendaga Yehofa ŵayitendaga ligongo lyakwanonyela. Ni chikamuchisyo cha msimu weswela, Yehofa ŵakamuchisye jemanjaji kuti apitilisye masengo gawo soni kuti asangalaleje.—Esa. 6:16.

18. Ana mesomkulola gaŵagaweni Sakaliya mpaka gakamuchisye chamtuli?

18 Mesomkulola gaŵagaweni Sakaliya ga chakuŵika nyali soni yitela yiŵili ya olifi mpaka gakamuchisye pa umi wawo. Mpela mwatuyiwonele, mesomkulolaga mpaka gatukamuchisye kupata machili ŵane pakutusisya. Mpaka gatukamuchisyesoni kuŵa ŵakusangalala yindu payichenjile pa umi wetu. Mesomkulolaga mpaka gatukamuchisyesoni kupikanila malangiso gatupochele gangatukugapikanichisya. Ana akusosekwa kutenda chichi naga yindu yichenjile pa umi wawo? Chandanda akusosekwa kukulupilila kuti Yehofa akusiŵasamalila ŵandu ŵakwe. Kaneko akusosekwa kumdalila Yehofa soni kupitilisya kumtumichila ni mtima wawo wosope. (Mat. 22:37) Naga akutenda yeleyi, Yehofa chachakamuchisya kuti amtumichileje mwakusangalala mpaka kalakala.—Akolo. 1:10, 11.

NYIMBO NA. 7 Yehofa Ali Machili Getu

^ Yehofa ŵamlosisye jwakulochesya Sakaliya mesomkulola gakulekangalekangana. Yaŵayiweni Sakaliya yamkamuchisye jwalakwe soni ŵandu ŵa Yehofa kuti akole machili gakupilila yakusawusya yaŵasimanaga nayo paŵatamilikasyagasoni kulambila kweswela. Mesomkulolaga mpaka gatukamuchisye kumtumichila Yehofa mwakulupichika atamose tuli mkusimana ni yakusawusya. Munganiji chitulole yindu yakusosekwa mnope yatukulijiganya m’mesomkulola gaŵagaweni Sakaliya. Yaŵayiweni m’mesomkulolaga yikupwatikapo chakuŵikapo nyali soni yitela ya olifi.

^ Pali papite yaka, m’masiku ga bwanamkubwa Nehemiya, papali mwenye jwine lina lyakwe Alitakisesi juŵaliji mundu jwambone kwa Ayuda.

^ KULONDESYA CHIWULILI: M‘bale akuyiwona kuti akusosekwa kuchenga yindu yine pa umi wakwe ligongo lyakuti achekulwipe.

^ KULONDESYA CHIWULILI: Mlongo akuwuwona umboni wakulosya kuti Yehofa akumlongolela “kapolo jwakulupichika ni jwalunda” mpela muŵatendele ni Yoswa soni Selubabele.