Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 13
Maˇ maˇ ni gʼeh˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ laˇ
“Yaw shehꞈ kʼahˬ sehˇ maˬ ehˇ, taˬ huiˬ taˬ mahˇ˗eu jeˬ maˬ ehˇ, baoˬ maˬ ehˇ, nawˇ za geuˇ˗eu meh.”—Pah mehˬ˗eu 4:11.
Dawˬ caˇ 31 Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ cah
Kawˆ shawˆ a
1-2. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?
Nawˬ˗ahˇ “uˬ duˬ tahˬ˗eu” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ˗ahˇ ya gaˬ ngeh, aˬ jeˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ laˇ˗eu nya? Mehˇ nmˇ aˬ li tiˬ gʼaˬ uˬ zaˇ˗euˬ gaˇ dzeˇ pawˬ tsuiꞈ dmˬ˗awˇ guiˬ lahˬ shaˇ luꞈ˗eu, maˬ ngeuˇ naˇ nymˇ jiˇ tiˬ jiˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ pyehˆ tseˇ luꞈ˗eu aˇ baˇ˗ahˇ noeˬ mawˇ laˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh.
2 Teu nyiˬ jeˬ luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ ngaˇ laˬ? Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ bi mˇ mawꞈ˗eu loꞈ˗ehˇ mˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗awˇ yaw zeu baw˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ naˇ aˬ yawꞈ ha geuꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu ma. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ naˇ aˬ dui˗euˬ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ za geuˇ meh lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh, aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ˗ehˇ uˬ duˬ tahˬ mawꞈ˗eu ma.
3. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?
3 Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ gaˇ hu saˇ ka˗ahˇ˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ ha geuꞈ˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu nymˬ˗mˇ iˬ nah Yeˬhawˇbaˬ ha geuꞈ˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ yehꞈ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ ma. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui gaˇ kawˆ aˬ yawꞈ kawˆ yawꞈ˗ahˇ ja sawˇ ngeh, aˬ dui˗euˬ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga lehˇ haw˗awˇ, maˇ maˇ ni gʼeh˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ heu naˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh laˬ kʼaˬ bi cehˇ laˇ˗eu nga lehˇ jiˇ haw ma.
Gaˇ hu saˇ ka˗ahˇ˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ ha geuꞈ˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ
4. Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka maˬ keuˆ laˇ mi naˆ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ yaw zeu baw˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?
4 Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka maˬ keuˆ laˇ mi naˆ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gʼawˬ mya gʼaˬ jawˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Aˬbeˬlaˆ, Noˇaˬ, Aˬbyaˬhaˬ hawˇ˗eu Yawˇbaˆ heu deuˬ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ yaw zeu baw˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ teu˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗awˇ, nui jah mˇ mawˇ˗euˬ uˬ taꞈ, lawˇ nehˬ shehˇ nehˬ˗eu heu neh mˇ mawˇ˗euˬ meh. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ maꞈ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ uˬ duˬ tahˬ˗euˬ lehˇ duꞈ yawˇ ni nmˇ maˬ ehˇ nehˬ taˬ˗aˬ. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ˗ehˇ uˬ duˬ tahˬ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗euˬ meh. Aˇ nah naˇ Yeˬhawˇbaˬ Aˬbyaˬhaˬ˗euˬ oeˬ paˬ oeˬ ma deuˬ pyeuꞈ˗eu Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Moˇseˬ˗euˬ Zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. Zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ teu laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ uˬ duˬ tahˬ nya˗eu nga lehˇ duꞈ yawˇ ni ehˇ nehˬ taˬ˗euˬ meh.
5. Yeˬsuˇ shiˇ˗awˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ taꞈ naˇ maˇ maˇ ni gʼeh˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ poˆ laˇ paˇ laˇ˗euˬ nga?
5 Yeˬsuˇ shiˇ˗awˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ taꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ Moˇseˬ˗euˬ Zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ˗ahˇ maˬ paˇ bi mˇ caw˗euˬ meh. (Loˇmaˆ 10:4) Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ yaw shuiꞈ pyeuꞈ˗eu “Ka li˗euˬ zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ”˗ahˇ ya mˇ caw˗eu meh. (Gaˬlaˬtiˆ 6:2) “Zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ” heu˗ahˇ mˇ caw˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, maˬ haw ni gui nya taˬ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Kʼaˇ boꞈ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ kʼaˇ deˬ maˬ deˬ mˇ caw gaˇ jiˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ mehˬ dawˬ tsoˆ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ caw gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ duˇ ni nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ jiˇ, Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ˗awˇ yawˬ ha jiˇ “gʼaˬ doeˇ dah kʼaˇ za”˗eu gʼaˇ duˬ, Ka li˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh ya dzaw geuꞈ˗eu meh.—Maꞈtehˬ 11:29.
6. Aˬ dui heu kawˆ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?
6 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ aˬ yawꞈ kawˆ yawꞈ˗ahˇ ja sawˇ ngeh, yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ ya naˇ haˬ˗eu meh. ‘Ngaˇ gaˇ kawˆ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˇ naˆ ni huiˬ laˇ mahˇ laˇ taˬ˗euˬ nya? Ngaˇ gaˇ kawˆ heu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ heu naˆ maˬ tseˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ ni jahˇ nya ngaˇ laˬ?’ Aˬ dui yawˬ ha neh yaw muiˬ˗ehˇ mˇ nya˗euˬ jeˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ kʼawꞈ, aˬ geu paw huiˬ laˇ mahˇ laˇ˗eu loˬ luꞈ nga siˬ lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ shaˇ noeˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.
Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ laˬ kʼoeˇ aˬ jeˬ jeˇ ahˇ˗eu nga?
7. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ shaˇ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga?
7 Guiˬ lahˬ shaˇ˗eu heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ muiˬ˗eu shawˇ˗eu sehˬ gʼawˆ˗ahˇ lawˇ laˇ˗eu lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ lehˬ hmˬ laꞈ˗euˬ yaw saw jeˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 141:2) Yaw saw jeˬ teu˗ahˇ neh doˆ laˇ˗euˬ saw kʼeuꞈ ni gʼeh˗eu saꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, aˬ dui˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ dawˬ tsuiꞈ maˬ naꞈ kʼawꞈ, nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ shaˇ naˇ, aˬ dui˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ “nui kʼahˇ shiˇ”˗eu meh. (Dawˬdaˬ 15:8; Dawˬmehˬmehˬ˗eu 33:10) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ neh mˇ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ ma lehˇ ehˇ gaˇ gaˬ mawꞈ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ luꞈ˗eu jeˬ hawˇ˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ uˬ taꞈ, aˬ dui pyeuꞈ mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ bi dzawˇ nehˬ mawꞈ˗eu meh. Aˬ dui guiˬ lahˬ maˬ shaˇ mi naˆ˗ehˇ aˬ jeˬ jeˇ shaˇ˗eu lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ kʼaˇ muiˬ˗eu “yaw saw” jeˬ lawˇ nehˬ nya˗eu meh.
8. Aˬ dui Miˬyehˇ˗ahˇ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ ja ceuˬ nya˗eu nga?
8 Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ja ceuˬ˗eu heu naˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ. (Ja ceuˬ 34:1) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˬ cawˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ˗eu heu neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ja ceuˬ˗eu ma. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ja ceuˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu nui ma ya ahˇ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh aˬ dui˗ahˇ mˇ nehˬ˗euˬ jeˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ yamˬ yuˇ˗awˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ ja ceuˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ gʼawˬ mya ni jaˆ laˇ˗eu meh. Tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ heu ngehˬ˗ehˇ dzehˬ “Miˬyehˇ˗ahˇ ja ceuˬ˗eu” muiˬ dui dui˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, “kʼaˬ meh mehˬ boeˬ neh lawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu meh.” (Heˬbyehˇ 13:15) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ maˬ shaˇ mi naˆ˗ehˇ aˬ jeˬ jeˇ shaˇ˗eu lehˇ jeˬ hu yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu loꞈ˗ehˇ, maˬ tsaꞈ gaˬ˗iˇ mi naˆ˗ehˇ jiˇ puˬ le˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ ngehˬ˗eu lehˇ jeˬ hu yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ taˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ˗ehˇ “Miˬyehˇ˗ahˇ ja ceuˬ” mawꞈ˗eu ma. Teu miˇ neh aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗iˇ ngeh nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ yaw zoˇ zoˇ lehˇ tsaꞈ gaˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.
9. Gaˇ hu˗euˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ loꞈ˗ehˇ duˇ ni aˬ dui jiˇ mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ naˇ, aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ guiˬ lahˬ za˗eu nga? Yawˬ ha˗euˬ puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ.
9 Mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ. Miˬyehˇ gaˇ hu˗euˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ “Tiˬ kʼoꞈ smˬ poˆ, naw maꞈ tsawˇ haˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ dawˬ tawˆ luꞈ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ ya tahˬ laˇ meh” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Dawˬmehˬmehˬ˗eu 16:16) Aˬ yawꞈ maꞈ teu gaˇ iˇ ngeh, yawˬ ha˗euˬ iˇ kahˇ hawˇ˗eu dzaˬ la gʼo cehˇ deuˬ˗ahˇ ya bi jaˆ yaꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ “bawˬ˗iˬ heu smˇ hmˬ gʼeh˗eu aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ, tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ˗iˬ naw maꞈ˗euˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ maˬ paˇ ceh geuꞈ laˇ meh” lehˇ jaˇ saˇ dzaˬ nehˬ˗euˬ meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 34:24) Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ jah˗eu miˇ neh, yawˬ kʼoꞈ na luꞈ bawˬ˗iˬ˗ahˇ iˇ˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ guiˬ lahˬ gʼawˬ mya ni za˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Miˬyehˇ˗euˬ zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw dzehˬ laˇ˗awˇ, Miˬyehˇ˗euˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ nya dzehˬ laˇ˗eu uˬ taꞈ, nui jah taꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ gaˇ neh jiˇ gʼaˬ za˗eu meh. (Dawˬmehˬmehˬ˗eu 16:15) Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui jiˇ tiˬ jeˬ na˗ahˇ ya byehˇ dzeh yaꞈ kʼawꞈ, mehˬ bawˬ˗ahˇ leh jeh˗awˇ iˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ loꞈ˗ehˇ duˇ ni muiˬ˗eu gʼawˬ mya jeˬ za˗eu meh. Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ zaw leˇ˗eu yaw nymˇ nymˇ lehˇ gʼeh˗eu dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗eu gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ leꞈ˗euˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ aˇ naˆ ni shiˇ paˬ nga.
10. Dawˬ caˇ caˇ˗eu heu naˇ aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu tiˬ jeˬ pyeuꞈ˗eu nga?
10 Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dawˬ caˇ caˇ˗awˇ ja ceuˬ˗eu heu naˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ. (Ja ceuˬ 28:7) Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ dawˬ caˇ caˇ˗eu heu naˇ, uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu tiˬ jeˬ pyeuꞈ˗eu meh. Sahˬ paˬ Daˬbiˇ uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma laꞈ kʼoeˇ dawˬ caˇ bi caˇ˗eu gʼaˇ duˬ, Leˬbiˇ tsawˇ haˬ 288 gʼaˬ˗ahˇ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ meh. (1 Laˬsaˬbaˬ 25:1, 6-8) Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui jiˇ ja ceuˬ˗eu dawˬ caˇ caˇ˗eu heu neh Miˬyehˇ˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ nya˗eu meh. Teˇ saˇ muiˬ˗eu maˬ muiˬ˗eu heu naˇ aˇ yeˇ maˬ huiˬ˗a. Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. ‘Aˬ dui dawˬ tawˆ luꞈ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ ni ngehˬ lehˬ˗eu meh.’ Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui dawˬ ngehˬ lehˬ laˇ gaˇ guˆ˗eu miˇ neh, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ maˬ ehˇ, tsaꞈ gaˬ˗iˇ gaˇ maˬ ehˇ, dawˬ maˬ ngehˬ ni maˬ jawˇ˗a. (Yaˬkoˆ 3:2) Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui teˇ saˇ maˬ muiˬ nya lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ja ceuˬ˗eu dawˬ caˇ maˬ caˇ ni maˬ ya gʼeh˗a.
11. Ja ceuˬ 48:13-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, pehˬ zaˬ ma zaˬ Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yamˬ laˆ baw taˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?
11 Yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ˗eu, zaˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ mehˬ nehˬ˗eu heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ. Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ jawˇ nah ngeh nah gaˇ maˬ ya mˇ˗eu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ haw tsoˆ taˬ nya˗eu meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 31:16, 17) Kʼoeˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ zaˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ mehˬ nehˬ nya˗eu meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui jiˇ Jaˇliꞈ gui˗awˇ, pyehˆ tseˇ˗eu aˇ yamˬ ya laˆ baw taˬ˗eu meh. Teu naˇ Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ jiˇ gʼoeˇ dzehˬ laˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 73:28) Pehˬ za ma zaˬ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ pyehˆ tseˇ ngeh, nahˬ zaˬ deuˬ pyeuꞈ˗eu zaˬ deuˬ˗ahˇ, nui gaˬ mˬ taˆ Aˬda nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ jaˆ laˇ ni caw ba nehˬ nya˗eu meh.—Ja ceuˬ 48:13-ahˇ gui.
12. Yeˬhawˇbaˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu sehˬ gʼawˆ˗ahˇ zmˬ˗eu myawˬ deuˬ jahˇ˗eu gaˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu nga? Aˬ dui teu˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗eu nga?
12 Uˬ duˬ tahˬ˗eu jawˇ duˬ tsoˆ˗eu hawˇ˗eu laˆ saˆ˗eu heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ sehˬ gʼawˆ tsoˆ˗eu hawˇ˗eu sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ zmˬ˗eu myawˬ deuˬ jahˇ˗eu heu naˇ, ‘muiˬ˗eu shawˇ˗eu gaˇ’ pyeuꞈ meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 36:1, 4) Nymˬ˗mˇ iˬ nah jiˇ Yeˬhawˇbaˬ Bawˬdzaˬnymˇ hawˇ˗eu aˇ maꞈ aˇ muˇ˗euˬ nymˇ nui deuˬ tsoˆ˗eu heu naˇ muiˬ˗eu shawˇ˗eu gaˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ haw˗eu meh. Mehˇ nmˇ tiˬ deuˬ na gaˇ teu˗ahˇ aˇ yamˬ gʼawˬ mya ni biꞈ˗awˇ mˇ luꞈ˗eu meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ neh Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ gʼaˇ duˬ leh jeh˗awˇ mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu ma. Aˬ yawꞈ maꞈ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ, tiˬ deuˬ na naˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ jiˇ geuꞈ mawꞈ˗eu meh. Gaˇ˗ahˇ leh jeh˗eu mehˇ nmˇ heu deuˬ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ nya laˇ shaw˗euˬ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ nyi naˬ nyi naˬ˗ehˇ maˬ jawˇ ni huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ bi geuꞈ˗eu heu neh tsoˆ˗eu gaˇ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu lehˇ mˇ mawˇ nya˗eu meh. Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ tsoˆ˗eu gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ nya maˬ mˇ nya kʼawꞈ jeˬ maˬ gʼeh˗a. Laˆ luiˆ laˆ buˇ gaˇ hawˇ˗eu laˆ saˆ gaˇ tehꞈ˗ehˇ kʼawꞈ caw mˇ caw shaˇ nya˗eu meh.
13. Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ pyuˇ damˬ dawˆ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?
13 Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ pyuˇ damˬ dawˆ˗eu heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ. Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ laˇ ngeh, yawˬ ngehꞈ˗ehˇ maˬ ya laˇ˗a. (Dawˬmehˬmehˬ˗eu 16:16) Aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha kʼaˇ gʼeh nya˗eu loꞈ˗ehˇ ya damˬ laˇ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu teu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ ma lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui tawˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, nui jah paw loˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ lehˬ hmˬ nehˬ laꞈ˗euˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga? Mˇ mawˇ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, aˇ muˇ hawˇ˗eu miˇ kʼahˬ doe ni˗euˬ gaˇ gʼaˇ duˬ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh pyuˇ damˬ dawˆ˗eu heu meh. Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ “Damˬ mawꞈ˗eu nui ma ahˇ naˇ, naw maꞈ kʼaˇ gʼeh nya˗eu loꞈ˗ehˇ damˬ˗euˬ gaˇ Miˬyehˇ ha geuꞈ nehˬ laꞈ tehꞈ˗a. Maˬ gʼeh nya gaˇ keuˆ ni damˬ˗awˬ lehˇ maˬ ehˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. (2 Gawˇliˬtu 8:4, 12) Aˇ myaˆ tehꞈ˗ehˇ biꞈ nya˗euˬ kʼawꞈ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ biꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh.—Maˬkuˆ 12:42-44; 2 Gawˇliˬtu 9:7.
14. Dawˬdaˬ 19:17-ahˇ haw ngeh, aˬ dui shaˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ caw ba nehˬ gaˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga?
14 Shaˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ. Iˇ shaˬ shaˬ˗eu deuˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ nehˬ˗eu Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ guiˬ lahˬ biꞈ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Dawˬmehˬmehˬ˗eu 15:7, 10) Aˬ dui shaˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ kʼaˇ caw ba ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ laꞈ sawˬ biꞈ laꞈ˗euˬ lehˇ sawˇ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 19:17-ahˇ gui.) Yaw jeˬ ma jeˬ, Piˇliˇpiˆ meuˬ˗ahˇ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ tawˬ˗ahˇ uˇ luꞈ˗eu Pawˇluˆ˗euˬ gʼaˇ duˬ laꞈ sawˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. Teu˗ahˇ Pawˇluˆ “Miˬyehˇ nui kʼahˇ shiˇ˗awˇ ha geuꞈ˗euˬ saw dui dui˗eu lawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Piˇliˇpiˆ 4:18) Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ ‘Ngaˇ caw ba nehˬ nya˗eu tiˬ gʼaˬ na jawˇ ngaˇ laˬ?’ lehˇ ya naˇ haˬ˗eu meh. Aˬ dui shaˬ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ aˇ yamˬ hawˇ˗eu gʼaˬ uˬ taꞈ, yawˬ ha nya˗eu jeˬ hawˇ˗eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ zmˬ˗awˇ caw ba nehˬ gaˇ Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ˗eu meh. Teu˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ haw˗eu meh.—Yaˬkoˆ 1:27.
Maˇ maˇ ni gʼeh˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ laˇ
15. Maˇ maˇ ni gʼeh˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ gm leˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˇ yamˬ hawˇ˗eu gʼaˬ ya biꞈ˗eu heu naˇ aˬ jeˬ miˇ neh kah˗eu kʼaˆ behˆ maˬ pyeuꞈ˗eu nga?
15 Aˬ dui maˇ maˇ ni gʼeh˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ gm leˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˇ yamˬ hawˇ˗eu gʼaˬ loˬ˗eu meh. Teu naˇ kah˗eu kʼaˆ behˆ maˬ ngeuˇ˗a. (1 Yoˇhaˬ 5:3) Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu heu naˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ tahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh ma. Aˬ da˗ahˇ tiˬ jeˬ paˬ biꞈ mawꞈ˗eu zaˬ tiˬ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yamˬ gʼawˬ mya ni zmˬ˗awˇ aˇ baˇ tiˬ baˇ boꞈ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ teu loꞈ˗ehˇ aˇ yamˬ ya biꞈ˗euˬ gaˇ gʼawˬ cawˆ cawˆ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a. Aˬ yawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh, teu loꞈ˗ehˇ laꞈ sawˬ ya biꞈ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui jiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu miˇ neh, maˇ maˇ ni gʼeh˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ gm leˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˇ yamˬ hawˇ˗eu gʼaˬ ya biꞈ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu ma.
16. Heˬbyehˇ 6:10-ahˇ haw ngeh, Miˬyehˇ nui kʼahˇ bi shiˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui neh leh jeh˗awˇ mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ Miˬyehˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga?
16 Zaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu aˬ da aˬ ma deuˬ naˇ, zaˬ deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ laꞈ sawˬ aˬ yawꞈ tiˬ jeˬ tehꞈ˗ehˇ biꞈ nehˬ laꞈ gaˇ maˬ noeˬ tmˬ˗a. Zaˬ deuˬ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ mˇ nya shaˇ nya˗eu jeˬ maˬ duˇ leˇ˗a lehˇ siˬ nya˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni mˬ taˆ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ jiˇ aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ mˇ nya shaˇ nya˗eu jeˬ maˬ duˇ leˇ˗a lehˇ siˬ nya˗eu meh. Nawˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ mˇ nya˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Maˬ ngeuˇ naˇ, aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ miˇ neh maˬ ehˇ, jawˇ saˇ maˬ doˆ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, nymˇ jiˇ˗ahˇ ya mˇ cu˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, aˬ cawˬ loꞈ˗ehˇ maˬ mˇ nya˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ gʼaˬ taˬ baˬ. (Gaˬlaˬtiˆ 6:4) Yeˬhawˇbaˬ nawˬ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ ngehˇ˗a. Aˬ dui aˇ myaˆ tehꞈ˗ehˇ biꞈ nya˗euˬ kʼawꞈ, kʼaˇ gʼeh ya gaˇ neh nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ biꞈ naˇ Miˬyehˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 6:10-ahˇ gui.) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ nui noeˬ nui ma˗ahˇ haw mawˇ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ yawˬ ha kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh biꞈ biꞈ˗ehˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ bi dehꞈ gʼeh mawꞈ˗eu meh.
17. (a) Uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ jeˬ na˗ahˇ mˇ˗eu yaw shaˬ nya lehˇ noeˬ naˇ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga? (b) “ Laˬ kʼaˬ bi cehˇ dzehˬ laˇ” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ kawˆ na˗ahˇ neh nawˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ za luꞈ de?
17 Uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ jeˬ na pyeuꞈ˗eu yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ˗eu, tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗eu lawˬ muˇ mˇ˗eu yaw shaˬ nya lehˇ noeˬ luꞈ naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga? Aˬ dui gaˇ teu˗ahˇ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ leh jeh˗awˇ mˇ naˇ, gaˇ teu˗ahˇ ya leˇ laˇ˗awˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ dzehˬ laˇ˗eu uˬ taꞈ, gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ jiˇ za˗eu meh. Teu˗ahˇ tiˬ jeˬ na mˇ dzaw shaˇ dzaw˗eu nehˬ˗ehˇ maˬ ehˇ, deuˇ˗mˬ diˬ dzaw˗eu lawˬ muˇ nehˬ˗ehˇ maˬ ehˇ, sheu cehˆ nya˗eu meh. Aˬ dui tiˬ poˆ na tehꞈ˗ehˇ mˇ dzaw shaˇ dzaw naˇ maˬ nya laˇ nya˗a. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui yawˬ nah na luꞈ dahˬ beh ngeh, tiˬ poˆ cuiˆ cuiˆ˗ehˇ jahˇ dzaw˗awˇ, aˇ nah naˇ aˇ yamˬ ui cuiˆ yaw myahˇ myahˇ˗ehˇ jahˇ dzaw naˇ, gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya mawˇ˗awˇ, gaˇ teu˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ˗eu uˬ taꞈ, aˇ yamˬ teu yamˬ˗ahˇ kawˇ ma˗ehˇ bi keuˆ laˇ mawꞈ˗eu meh. Uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ jiˇ teu gaˇ duˇ leˇ˗eu meh.
18. Aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ bi jahˇ˗eu lehˇ beh˗euˬ nga? Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ jahˇ naˇ aˬ jeˬ muiˬ˗eu jeˬ za˗eu nga?
18 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ nui ma gʼawˇ mawˇ dawˬ tawˆ luꞈ uˬ duˬ bi tahˬ˗eu lehˇ beh˗euˬ meh. Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ jahˇ naˇ, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ maˇ jawˆ ni gʼeh˗awˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jiˇ jaˆ laˇ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 10:22) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ shaˬ zahˬ puˬ luꞈ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ caw ba nehˬ meh lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh, aˬ dui˗euˬ laꞈ kʼoeˇ nui saˇ oꞈ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 41:9, 10) Beh taˬ˗euˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗euˬ “yaw shehꞈ kʼahˬ sehˇ maˬ ehˇ, taˬ huiˬ taˬ mahˇ˗eu jeˬ maˬ ehˇ” za geuˇ˗eu aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu mˬ taˆ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ gʼawˬ mya kawˆ jaˆ˗eu meh.—Pah mehˬ˗eu 4:11.
Dawˬ caˇ 24 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gawˬ jawˬ˗ahˇ daˆ leˇ
a Yeˬhawˇbaˬ boeˬ boeˬ luˆ luˆ˗ahˇ beh˗euˬ Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, aˬ dui˗euˬ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ za geuˇ˗eu meh. Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗awˇ, Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ dehꞈ caw˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ aˬ dui˗euˬ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ Miˬyehˇ ha geuꞈ˗eu meh. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ yehꞈ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗awˇ, teu naˇ aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ bi cehˇ laˇ˗eu nga lehˇ jiˇ haw ma.
