1-2. Ifa usun ach fel epwe ketiw me ren Kot?

 MET a ppichitá lón ekiekum atun ka rong ewe kapas “fel”? Ese mwáál ka ekieki usun emén Chón Kraist mwán mi fótopwúkú le iótek me fós ngeni Jiowa me mwen epwele méúr. Are, eli ka ekieki usun eú famili mi pwapwa atun ar féri ar káéén Paipel.

² Lón iir me ruu ekkena pwóróus, ra féri eú angangen fel. Met, Jiowa epwe etiwa ar fel? Epwe etiwa ika a tipeeú ngeni letipan me ika ra tongei i me súféliti. Kich sia fókkun tongei Jiowa. Sia silei pwe a fich ngeni ach sipwe fel ngeni, me sia mochen fel ngeni lón ewe napanap mi múrinné seni meinisin.

3. Met sipwele káé lón ei lesen?

³ Lón ei lesen, sipwe pwóróus wóón ewe sókkun fel mi ketiw me ren Jiowa lóóm lóóm me sipwe pwal pwóróus wóón walu mettóch Jiowa a mochen sipwe fel ngeni i lón, lón ei fansoun. Atun ach káé ei lesen, emén me emén kich sipwe ekieki ifa usun sia tongeni émúrinnéló ach fel. Sipwe pwal ppii ika pwata ach fel ngeni Jiowa lón napanap mi pwúng epwe atoto ngenikich pwapwa.

4. Ifa usun ekkewe aramas lóóm lóóm ra pwári ar súféliti me tongei Jiowa?

⁴ Lóóm lóóm, ekkewe mwán mi tuppwél, áwewe chék ren Apel, Noa, Apraham, me Hiop ra súféliti me tongei Jiowa. Ifa usun? Ren ar álleasochisi, lúkú i, me asor ngeni i. Ewe Paipel ese awora tichikin pwóróus usun ewe napanapen fel ra eáni.  Nge a ffat pwe ra fókkun achocho le elingaaló Jiowa, me i a etiwa ar fel ngeni. Ló, ló, ló Jiowa a ngeni ekkewe chón Israel ewe Allúkún Moses. Lón ekkena allúk, a wor emmwen mi tichik ren ifa usun repwe fel ngeni Jiowa lón ewe napanap epwe ketiw me ren.

5. Met sókkun siwil a fis lón fel mi enlet mwirin án Jesus máló me manawsefálitá?

⁵ Mwirin án Jesus máló me manawsefálitá, Jiowa ese chúen ekieki pwe aramas repwe fel ngeni me ren minne a mak lón ewe Allúkún Moses a ngeni chón Israel. (Rom 10:4) Ekkewe Chón Kraist repwe fiti eú allúk mi fé, “än Kraist allük.” (Kal. 6:2) Repwe álleasochisi ena “allük,” esap ren ar repwe amwéchúnnúkú me fiti chómmóng allúk mi tichikitiw, nge ren ar repwe fiti án Jesus leenien áppirú me álleasochisi minne a eáni káit. Lón ei fansoun, ekkewe Chón Kraist ra pwal achocho úkúkún ar tufich le áppirú Kraist pwe repwe apwapwaai Jiowa me ‘küna söön ngünür.’​—Mat. 11:29.

6. Ifa usun ei lesen a tongeni álisikich?

⁶ Atun sia pwóróusfengen wóón eú me eú ekkeei mettóch sia féri lón ach fel, pwisin eisinuk, ‘Ifa úkúkún feffeitáái lón ei mettóch?’ Ese mwáál kopwe pwal mochen eisinuk, ‘Ua tongeni émúrinnéló ai fel?’ Ka tongeni pwapwa ren met ka fen féfféri iei, nge kopwe pwal tingorei Jiowa an epwe álisuk le silei ifa usun kopwe pwal émúrinnéló.

7. Met meefien Jiowa ren ach kewe iótek sia eáni seni enletin letipach?

⁷ Sia fel ngeni Jiowa atun sia iótek ngeni. Ewe Paipel a alélléfengeni ach iótek ngeni eú asor appach mi pwokkus mi mmólnefichitá mi kekiló lón ewe imwenfel mangaku me pwal lón ewe imwenfel. (Kölf. 141:2) Pwóéchún ena asor, a apwapwaai Jiowa. Pwal ina usun ren ach kewe iótek seni enletin letipach, ra apwapwaai Jiowa inaamwo ika sia néúnéú ekkewe kapas mi chék mecheres. (SalF. 15:8; Tut. 33:10) A wor popun mi múrinné ach sipwe lúkú pwe Jiowa a pwapwa le rongorong ach ereni pwe sia tongei me kilisou ngeni. A mochen sipwe ereni minne sia lólileniesini, ápilúkúlúkú, me minne sia mochen. Me mwen óm kopwe iótek ngeni Jiowa, pwata kese akkomw ekiekifichi met kopwe apasa? Óm féri ena, epwe álisuk le eáni eú asor “apach mi pwokus” ngeni Semom we lón láng.

8. Lón menni atun sia tongeni mwareiti Jiowa?

⁸ Sia fel ngeni Jiowa atun sia mwareiti i. (Kölf. 34:1) Sia mwareiti Jiowa atun sia apwóróusa ngeni aramas ach aúcheani napanapan kewe me an angang mi amwarar. Ika sia fókkun kilisou ngeni, epwe wor chómmóng mettóch mi múrinné sipwe ereni ekkewe ekkóch usun i. Lupwen sia ekieki usun meinisin ekkewe mettóch mi múrinné Jiowa a fen féri fán itach, epwe wor chómmóng popun sipwe mwareiti i. Ewe angangen afalafal a suuki ngenikich eú alen ach sipwe eáni asorun mwareiti Kot, “iei ewe asor sia eäni ren tinawach.” (Ipru 13:15) Usun chék ach ekiekiéchú me mwan met sipwe apasa lón ach iótek ngeni Jiowa, sipwe pwal ekiekiéchú met sipwe apasa ngeni chókkewe sipwe fós ngeniir lón ewe angangen afalafal. Sia mochen ach asoren mwareiti Kot epwe fókkun múrinné. Ina popun sia mwasangasang atun sia áiti ngeni aramas ewe enlet.

9. Ifa usun sia kúna feiéch ren ach mwichfengen usun chék ekkewe chón Israel lóóm lóóm? Apwóróusa pwisin pwóróusom.

⁹ Sia fel ngeni Jiowa atun sia fiti ach kewe mwich. Kot a ereni ekkewe chón Israel  lóóm lóóm: “Fän ülüngat lon eu ier nöümi mwän meinisin repwe feito o fel ngeni ewe Samol mi Lapalap ämi we Kot lon ewe leni i epwe filätä.” (Tut. 16:16) Iir ra ló seni imwer kewe me ar kewe atake inaamwo ika ese wor chón túmúnú. Nge iei án Jiowa pwon ngeniir: “Esap wor eman epwe mocheniaiti fanüemi, lupwen oupwe feila . . . , pwe oupwe fel ngeniei ngang ewe Samol mi Lapalap ämi we Kot.” (Eks. 34:24) Pokiten ekkewe chón Israel ra unusen lúkúlúk wóón Jiowa, ra kan ló fiti ekkewe fetellap iteiten ier, me a toriir chómmóng feiéch. Áwewe chék, ra silei chómmóng mettóch lón án Kot we Allúk, ra silei úkúkún múrinnéén Jiowa ngeniir, me ra pwapwaiti ar chiechifengen me pwiir kewe mi pwal tongei Jiowa. (Tut. 16:15) Sa pwal kúna ekkena esin feiéch atun sia achocho úkúkún ach tufich le fiti ach kewe mwich. Me pwal ekieki úkúkún pwapwaan Jiowa atun sia mmólnetá wóón meefiach mi mwochomwoch me álilliséch.

10. Pwata ewe mettóch kél, ina eú kinikinin ach fel mi aúchea?

¹⁰ Sia fel ngeni Jiowa lupwen sia fiti pwiich kewe le kél. (Kölf. 28:7) Me ren ekkewe chón Israel, ewe mettóch kél, ina eú kinikin mi aúchea lón ar fel. King Tafit a ewisa ngeni 288 re Lefi ar repwe chón kél lón ewe imwenfel. (1 Kron. 25:1, 6-8) Lón ei fansoun, sia tongeni pwáraaló ach tongei Kot atun sia eáni ach kewe kélún mwareiti i. Ese pwal lamot ach sipwe emén mi ngiiéch ren ach sipwe féri ena. Ekieki ei: Lupwen sia kapas, “sia mwälila fän chomong,” nge ena ese eppetikich ach sisap chúen kakkapas lón ewe mwichefel are lón angangen afalafal. (Jas. 3:2) Pwal ina chék usun, sia chúen tongeni eáni kélún mwareiti Jiowa, inaamwo ika sia ekieki pwe sise ngiiéch.

11. Me ren Kölfel 48:13, pwata a lamot an epwe wor ach kókkótun káéén Paipel lón ach famili?

¹¹ Sia fel ngeni Jiowa lupwen sia káé an we Kapas me áiti ngeni néúch kewe usun i. Lón ewe ránin Sapat, ekkewe chón Israel rese angang, nge ra fen áeá ena fansoun le apéchékkúlaló ar riri ngeni Jiowa. (Eks. 31:16, 17) Ekkewe mi tuppwél me leir ra áiti ngeni néúr kewe usun Jiowa me an féffér múrinné ngeniir. Lón ei fansoun, a pwal lamot emén me emén kich sipwe awora ach fansoun le álleani me káé án Kot Kapas. Iei kinikinin ach fel ngeni Jiowa, me a álisikich le ririéch ngeni. (Kölf. 73:28) Atun sia káéfengen lón ach famili, sia tongeni álisi néúch kewe ar repwe ririéch ngeni Semach we mi tong lón láng.​—Álleani Kölfel 48:13.

12. Met sia káé seni ekiekin Jiowa usun angangen chókkewe mi féri pisekin lón ewe imwenfel mangaku?

¹² Sia fel ngeni Jiowa atun sia fiti ewe angangen kaú me túmúnú ekkewe leeni sia kan fel ie. Ewe Paipel a apasa pwe ewe angangen féri ewe imwenfel mangaku me pisekin kewe, ina eú angang mi “pin.” (Eks. 36:1, 4) Lón ei fansoun, ewe angangen kaú Leenien Mwich me ekkewe pwal ekkóch leeni ach we mwicheich a áeá, ina pwal eú angang mi pin me ren Jiowa. Ekkóch pwiich kewe ra áeá watteen ar fansoun le féri ekkena angang. Sia fókkun aúcheani ena angang mi álisatá angangen án Kot we Mwú. Iir ra pwal fiti ewe angangen afalafal, neman ekkóch me leir ra pwal mwo nge mochen pioneer. Ekkewe mwán mi ásimaw ra tongeni álisatá chókkeei mi angang weires mi fiti angangen kaú ren ar mut ngeniir ar repwe pioneer atun mi fichitiir. Ese lifilifil ika kich mi sipeéch lón angangen kaú are sise, kich meinisin sia tongeni álisatá liméchún me túmúnún ekkewe imw sia áeá fán iten ach fel ngeni Jiowa.

13. Itá epwe ifa ach ekiek ren ekkewe asor sia awora fán iten kálisitáán angangen ewe Mwú?

 ¹³ Sia fel ngeni Jiowa atun sia álisatá angangen ewe Mwú ren ach awora monien asor. Lupwen ekkewe chón Israel ra ló fiti ekkewe fetellap, rese ló fán ar aséúnapé. (Tut. 16:16) Ra uwei och liffang, alóngólóng wóón met ra tongeni awora. Ra pwári ar kilisou ren meinisin met Jiowa a féri fán iter. Ifa usun sia tongeni pwári ach tong ngeni Jiowa me kilisou ren meinisin met a féri fán itach? Eú alen ach sipwe féri ena, ina ach awora ach monien asor ngeni pwisin ach we mwichefel me pwal ach asor fán iten ewe angang wóón unusen fénúfan alóngólóng wóón met sia tongeni awora. Iei met aposel Paulus a apasa: “Are a wor remi ewe mochen lifang, Kot epwe etiwa ämi lifang won ükükün met oua tongeni, sap won ükükün met ousap tongeni.” (2 Kor. 8:4, 12) Jiowa a fókkun pwapwa ren ese lifilifil met sia tongeni liffang ngeni, inaamwo ika ese pwal watte.​—Mark. 12:42-44; 2 Kor. 9:7.

14. Me ren Än Salomon Fos 19:17, met ekiekin Jiowa ren ach álisi pwiich kewe mi osupwang?

¹⁴ Sia fel ngeni Jiowa atun sia álisi pwiich kewe Chón Kraist mi osupwangen álillis. Jiowa a pwonei pwe epwe liwini ngeni ekkewe chón Israel, liwinin ar pwári kirekiréch ngeni ekkewe mi osupwang. (Tut. 15:7, 10) Ewer, iteiten ach álisi emén pwiich Chón Kraist mi osupwangen álillis, Jiowa a meefi pwe ina eú ach liffang ngeni. (Álleani Än Salomon Fos 19:17.) Áwewe chék, lupwen ekkewe Chón Kraist seni Filipi ra tinaló och liffang ngeni Paulus atun a kalapus, i a erá pwe ina “eu asor ngeni Kot mi poöch, eu lifang Kot a etiwa o pwapwa ren.” (Fil. 4:18) Ekieki chókkewe lón óm we mwichefel me pwisin eisinuk, ‘Mi wor emén ua tongeni álisi?’ Jiowa a pwapwa atun a kúna ach áeá ach fansoun, péchékkúlach, tufichich, me wéúch le álisi ekkewe mi osupwang. Me ren pwe ina eú kinikinin ach fel ngeni.​—Jas. 1:27.

15. Lón ach fel ngeni Jiowa, a lamot fansoun me achocho, nge pwata esap ina och mettóch mi áweires?

¹⁵ Lón ach fel ngeni Jiowa, a lamot ach fansoun me ach achocho. Nge esap ina eú mettóch mi áweires. (1 Joh. 5:3) Pwata? Pún sia fel ngeni Jiowa pokiten sia tongei. Anchangei emén kúkkún át mi mochen ngeni seman we och mettóch. Neman epwe áeá fite awa le chúngaani eché sasing fán itan. Ena át ese niamam ren ena fansoun a áeá le chúnga. I a tongei seman na, me a pwapwa le ngeni ena liffang. Pwal ina chék usun ren kich, pokiten sia tongei Jiowa, sia pwapwa le áeá ach fansoun me ach achocho lón ach fel ngeni.

16. Me ren Ipru 6:10, met meefien Jiowa ren met emén me emén kich sia féri pwe sipwe apwapwaai i?

¹⁶ Ekkewe sam me in mi tong rese ekieki pwe emén me emén néúr kewe repwe liffang ngeniir eú chék sókkun liffang. Iir ra mirititi pwe emén me emén néúr kana ra sókkofesen me tufichiir a pwal sókkofesen. Pwal ina usun ren Semach we lón láng, i a weweiti met emén me emén kich sia tongeni féri. Ese mwáál ka tongeni féri chómmóng mettóch lap seni chókkewe ka sissileer me tongeer. Are neman kese fen tongeni féri met ekkewe ekkóch ra tongeni féri, ese mwáál pokiten úkúkún ierum, péchékkúlen inisum, are wisom lón famili. Kosap fókkun letipengaw. (Kal. 6:4) Jiowa esap ménúkaaló óm angang. Ika kopwe achocho úkúkún óm tufich me féri ren eú popun mi pwúng, iwe i epwe pwapwa reom. (Álleani Ipru 6:10.)  Jiowa a pwal mwo nge kúna met ka mochen féri. I a mochen óm kopwe pwapwa me menemenéch lón met ka tufichin féri fán itan.

17. (a) Met sia tongeni féri ika sia kúna pwe a weires ngenikich ach sipwe féri ekkóch mettóch lón ach fel? (b) Ifa usun ka kúna álillis seni eú me lein ekkewe mettóch mi pwá lón ewe pwóór “ Repwe Alapaaló Óm Pwapwa”?

¹⁷ Met sipwe féri ika a weires ngenikich ach sipwe féri ekkóch me lein ekkeei mettóch sia pwóróusfengen wóón, áwewe chék pwisin káéén Paipel are ewe angangen afalafal? Ika sia kan alapaaló ach féfféri ekkeei mettóch, epwe lapóló ach pwapwa le fériir me sipwe kúna feiéch seniir. Sia tongeni apépééi ach fel me ekkóch mettóch, áwewe chék ren ach féri och sókkun exercise, are káé ettikin eú pisekin nikáttik. Ika fán ákkáeú chék sia kan féri ekkena mettóch, iwe sisap púrú are sile. Nge met epwe fis ika sia akkóta le féri iteiten rán? Eli me akkomwan sipwe chék féri ren úkúkún fitu minich iteiten rán, nge ló, ló, ló, sia tongeni attamaaló ach fériir. Lupwen sia kúna pwe sia púrú ach exercise me sileeló ettikin ena pisekin nikáttik, iwe neman sipwele mwétéresiti ewe fansoun sia áeá le féri ekkena mettóch me sipwe fókkun pwapwaiti. Ka kúna ifa usun ena a weneiti ach fel?

18. Ifa ewe mettóch mi lamot seni meinisin sia tongeni féri, me met epwe fis ika sia féri ena?

¹⁸ Ach achocho úkúkún ach tufich le fel ngeni Jiowa, ina ewe mettóch mi lamot seni meinisin sia tongeni féri. Ika sia féri ena, sipwe eáni eú manaw mi pwapwa me menemenéch me eáni ewe ápilúkúlúkún fel ngeni Jiowa tori feilfeiló chék. (SalF. 10:22) Ekiekich a kinamwe pokiten sia silei pwe Jiowa a álisi ekkewe chón fel ngeni atun ra nóm lón osukosuk. (Ais. 41:9, 10) A wor popun mi múrinné ach sipwe pwapwa atun sia fel ngeni Semach we mi tong, ewe mi ‘fich ngeni an epwe angei ling me iteüöch’ me ren férian kewe meinisin!​—Pwär. 4:11.