1-2. Ịyẹ à tị́ ka du ká Ohe ka ye ịgba ọgbagba nyahị myị?

 ỊYẸ a tị́ kaa kụ irya ụka ká wo omyi ẹla ọlẹ ko ri “ịgba ọgbagba”? Ọhẹka irya ka kpang ka ẹga nya ọọnahị ọ-kpa ịlọmwụ keji ọhẹ kọ ya arụụ kụ eji ịkịka nya ịbẹdị nyamwụ juwa ya ẹla ọla ọkịlẹtụ nyamwụ je Ohe ẹ-ẹpwụ nya abwọ ọrịrị ene kọ ka nune. Lee ọhẹka à kụ irya nya ugbiyegu ọhẹ kị ja jẹ́ ịBayịbụụ lawụlẹ ẹ-ẹpwụ nya ọkẹkẹnị.

² Ẹ-ẹpwụ nya iwe-ahụrụ imiiye ịwẹ, ịwa wuu wẹẹ gbịgba ịnyị. IJihova ka ye ịgba ọgbagba nyaa myị? Ọ ka ye myị ó ri kị họ ịnyị pwoku irya nyamwụ bala ọ-họ ịnyị ẹ-ẹpwụ nya ọháha bala ihi ijuju. IJihova háahị yẹẹyẹẹ. Ahị jẹ́ nyori ọwa-à chịla nyọka gbịgba ha lẹ, lẹ ahị tịtọ nyọka họ ịnyị ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ há gụ́ wuu.

3. Ịyẹ ahị tị́ wẹẹ ka kụ ẹhị yẹ ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ?

³ Ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ, ahị ka kụ ẹhị yẹ ụma nya ịgba ọgbagba ọlẹ ká iJihova ye myị lụka onyogo bala agbẹyị ineku ịlẹ ká iJihova tịtọ kahị ka bwu gbịgba họọ alẹ. Jaabwọ kahị wẹẹ họ ịnyị, ahị ka kụ irya u-uhye nya abwọlẹ kaahị la ịlọhị ka họ ká ịgba ọgbagba nyahị ka há gụ́ ọlene. Ịnyịnyị, ahị ka yẹ ang odudu ká ịgbagba nyịlẹhị kaa ya ọkẹkẹnị hahị.

4. Ányị angịlẹ kị gbịgba ha iJihova ene ká iJisọsị wẹ odehe à tị́ mẹjẹ nyori ị ju ihi nya Ohe bala ọ-la ọháha ẹ-ẹga nyamwụ?

⁴ Ene nya ụka nya angịnyị nya ịKịrayịsị, angịnyị lala Ebẹlụ,  iNuwa, Ebiraham, bala iJobu ịlẹ kị la ọmyịmyị, mẹjẹ nyori ị ju ihi nya iJihova bala ọ-la ọháha ẹ-ẹga nyamwụ. Ányị ị tị́ bwu họ ịnyị? Bwula ihi ojuju, ọmyịmyị ọlala, bala iya ọkịlaa-kịla nyaa. ỊBayịbụụ á ya jehi jaabwọ kị kaa bwu gbigba kpangga ka. Ma ị họ jaabwọ kị ka họ ba myị́ nyọka chị ihi ju iJihova, ọ tị ye ịgba ọgbagba nyaa myị. Ụka kọ nọ chẹẹ, iJihova à ya Ehile ha ala Isirẹlụ bwula iMosisi lẹlẹ. Ehile ịịwa ya ẹla lụmẹ-lụmẹ u-uhye nya abwọlẹ ká iJihova tịtọ kị ka gbịgba họọ.

5. Ọyẹda oyina à tị́ ji u-uhye nya ịgba ọgbagba nyịlẹhị nyọlẹ ká iJisọsị gbu bala o-wuleji bwula igu kpá?

⁵ Ụka ká iJisọsị gbu kọ wuleji bwula igu kpá, iJihova á ya ahị guru nyori angị ka gbịgba họọ ka kpa Ehile nya iMosisi pyii kaka. (Rom. 10:4) Angịnyị nya ịKịrayịsị ka kpa ehile onyeewe, ko ri “ehile nya ịKịrayịsị.” (Gal. 6:2) “Ehile” ọwẹ á ri ụma nya ọlẹ kị ka kpa e-egbeju bala iru nya ọna-eji kaka, ma ọgụ-ẹpẹtẹ nya ịKịrayịsị ị ka dịrẹ bala ọ-ba ang ọmẹjẹ nyamwụ jẹ lẹlẹ. Alẹ ịnyịnyị, angịnyị nya ịKịrayịsị kaa maga jaabwọ kị ka họ ba myị́ nyọka họ ẹla kpụ iJihova ịpyọ bala ọ-ka “ye ọmwịịnyọ” ha ịlaa.​—Mat. 11:29.

6. Ányị ahị tị́ ka bwu yé apyobwuna bwu ang ọjẹ́jẹ ọlẹ?

⁶ Jaabwọ kahị wẹẹ ka kụ ẹhị yẹ ụpa ọnyị myị́ nya ịgba ọgbagba nyahị, tọ ịlọng wo, ‘Ányị m tị́ nwà ka ba ụpa ọwẹ lẹ?’ À ka tọ ịlọng wo ịnyịnyị myị́, ‘M̀ ka jẹ́-ẹ họ ịgba ọgbagba nyam ka há gụ́ ọwẹ?’ À ka chị ọkẹkẹnị chajị nya ang ọlẹ ká wẹẹ jụ họ lẹẹlẹẹ myị́, ma à baba á ka raabwọ ha iJihova nyọka dang ụbwọ yẹ ẹga ọlẹ ká baba nyọka họ gụ́ ọọwa myị́ ịnyịnyị.

7. Ányị iJihova à tị́ kaa yẹ abwọ ọrịrị o-bwu ọkịlẹtụ nyahị?

⁷ Ahị kaa gbịgba ha iJihova ụka kahị raabwọ họọ. Ụpwụ Ịgọgọ chụ abwọ ọrịrị nyahị kaka pwoku ịtangare ọ-chị oru kwọkwọ ọlẹ kị nwụlanọ yẹẹyẹẹ kị kaa hu ha ọ-ọdụ bala ube ịgọgọ nya Ohe. (Eje. 141:2) Ịtangare ọọwa kaa da oru ọlẹ kọ kaa kpụ Ohe ịpyọ kpehe. Ịnyịnyị-ịnyịnyị, abwọ ọrịrị o-bwu ọkịlẹtụ nyahị kaa “họ́ọ,” ó-ri kahị dọmwụ kpa omyi ẹla ohuke wẹwẹ. (Etu 15:8; Ehile. 33:10) Ahị ka jẹ́-ẹ myị nyori ọ kaa kpụ iJihova ịpyọ nyọka wo jaabwọ kọ háahị bala abwọlẹ ká ẹla nyamwụ myịhị lẹhị kaka ba bwu ọnụ nyahị. Ọ tịtọ kahị ka ya ang ọlẹ kọ kaa ri ẹla nyahị, ẹhị ọrịrịị-rịrị nyahị, bala ang ịmaahị-ma joo. Ene nyọka ya ẹla tọ iJihova ẹ-ẹpwụ nya abwọ ọrịrị, ó ri ka kụ irya yẹẹyẹẹ u-uhye nya ẹla ọlẹ á ka ya bẹẹ? Bwula ọ-họ ịnyị, à ka ya “ịtangare” ọ-chị oru kwọkwọ ọlẹ kọ há gụ́ wuu ha Adang olepwoohe.

8. Iwe ọnyịịla oyina ahị tị́ kaa la nyọka kpa gwogbo ha Ohe?

⁸ Ahị kaa gbịgba ha iJihova ụka kahị gwogbo họọ. (Eje. 34:1) Ahị kaa gwogbo ha iJihova bwula o-ya je angịkịla jaabwọ ká abwụma ịnyịịla bala akụrwọ nyamwụ myịhị lẹhị kaka ba. Obe o-jiji kaa kpehe bwu ọkịlẹtụ ọlẹ ká ẹla myị lẹhị. Bwula o-hu ụka nọ nyọka me irya ju ang ịnyịịla ịlẹ wuu ká iJihova họ hahị, ahị ka ya ang lụmẹ-lụmẹ ịlẹ kahị ka jọọ obe chajị nyaa. Ụkụrwọ nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ kaa ya iwe ọnyịịla-ọnyịịla hahị nyọka kpa “iya ọkịlaakịla nyahị kele ka ẹga nya Ohe Oluhye bwula ogbo ogwogwo,” ọlẹ ko ri “ugbe ọnyịịla ọnwụnwụ nya ugbọnụ nyahị.” (Hib. 13:15) Jaabwọ kahị ka me irya yẹẹyẹẹ ene kahị ka ya ẹla tọ iJihova ẹ-ẹpwụ nya abwọ ọrịrị, ọ ka há kahị ka kụ irya yẹẹyẹẹ ene kahị ka ya je angịlẹ kahị kaa ya ẹla nya Ohe je ịnyịnyị. Ahị tịtọ ká “iya ọkịlaakịla” nya ogbo ogwogwo nyahị ka ri ọlẹ kọ há gụ́ wuu. Ahị kaa ya ẹla bwu ọkịlẹtụ nyahị la ila ọchịchị ụka kahị ja ma ẹlịlẹhị jẹ angịkịla.

9. Lala ala Isirẹlụ ịlụka onyogo, ányị ahị tị́ kaa yé apyobwuna bwu ọjịra-jịra nyahị? Ya ọ-chụ pwokwita nya apyobwuna ọlẹ ká ahụ yé wẹẹ.

 ⁹ Ahị kaa gbịgba ha iJihova ụka kahị ka ọjịra-jịra. Ụpwụ Ịgọgọ byi ala Isirẹlụ lụka onyogo yẹkẹẹ: “Ẹka myị́ ẹka wuu ọlẹng ọnyị myị́ ọnyị nya ala Isirẹlụ ka wẹ ẹga nya [iJihova] . . . ẹ-ẹga ká [iJihova] chụ nyọka gbịgba họọ.” (Ehile. 16:16) Ị ka pehi ẹpwa bala ang-ẹrụ nyaa la ọngọngọhẹ ọ-ka kpẹhị rịraa ka. Ma iJihova tị chaa ehe yẹkẹẹ: “Ọngọngọhẹ-ẹ́ ka tịtọ nyọka nunu ọpyị lụka nya ọhụhụ ịta ịwẹ kaka.” (Ehe. 34:24) Chajị nyọlẹ ká ala Isirẹlụ ịwẹ la ọmyịmyị ọnyọọngịrị ẹ-ẹga nya iJihova, ị kaa ka ọhụhụ ịwẹ ẹka-ẹka. Ị tị kaa yé apyobwuna a-agbẹyị lụmẹ-lụmẹ. Ọ-chụ pwokwita, ị kaa jẹ́ ang u-uhye nya Ehile nya Ohe gụ́ olene, ị kaa kụ irya u-uhye nya abwọlẹ ká iJihova ha ang ịnyịịla haa kaka ba, ọ tị kaa kpaa ịpyọ nyọka yẹjula angịkịla ịlẹ kị kaa gbịgba ha iJihova ịnyịnyị. (Ehile. 16:15) Ahị kaa yé apyobwuna ụma ịlịnyị ó-ri kahị cheri kahị ka ọjịra-jịra. Kụ irya nya abwọlẹ kọ kaa kpụ iJihova ịpyọ kaka ba óri kahị nwụlanọ kahị wẹ ẹla kpii kọ tị la etu yẹẹyẹẹ wẹẹ.

10. Ịyẹ tị́ du ká eje omwumwu ri ụpa ọkpọnchị nya ịgba ọgbagba nyahị?

¹⁰ Ahị kaa gbịgba ha iJihova ụka kahị mwu eje lawụlẹ. (Eje. 28:7) Ala Isirẹlụ hu eje omwumwu nya ụpa ọkpọnchị ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba nyaa. Adịrahụ iDevidi chụ ala iLivayị 288 nyọka ri angị mwu eje u-ube ịgọgọ. (1 Ego. 25:1, 6-8) Alẹ, ahị ka jẹ́-ẹ ya ọháha ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nya Ohe bwula o-mwu eje gwogbo họọ. Abwọlẹ ká ọkọ nyahị há ka ba á ri ẹla ka. Kụ irya nya ẹla ọlẹ wẹẹ: Ụka kahị ja ya ẹla, ‘ẹla kaa gụụhị gụ ya’ ụka lụmẹ-lụmẹ, ma ọọwa-á tị du kahị ba la ọ-ya ẹla ọọjịra-jịra lee ẹ-ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ ka. (Jem. 3:2) Ịnyịnyị-ịnyịnyị, ahị ka kịnyaa la o-mwu eje gwogbo ha iJihova, ó ri kahị me irya nyori ọkọ ọlẹ kaahị kpa mwu eje á há gbuu ka wẹwẹ.

11. Jaabwọ ká Eje Ọnyịịla 48:13 ya, ịyẹ tị́ du kọ há nyọka hu ụka nọ nya Ang Ọjẹ́jẹ nya Ugbiyegu?

¹¹ Ahị kaa gbịgba ha iJihova ụka kahị jẹ́ Omyi Ẹla nyamwụ bala ọ-mẹ ẹla nyamwụ jẹ anjwo nyahị. Ẹnụtụrụ Ọhịnyọ Lụkụrwọ kaa ya iwe ha ala Isirẹlụ nyọka ju igu oriri nyaa bala iJihova ọngịrị. (Ehe. 31:16, 17) Angị họ kpẹẹkpẹẹ lẹpwụ nyaa kaa mẹ ang jẹ anyị nyaa u-uhye nya iJihova bala abwẹla ọnyịịla nyamwụ. Alẹ ịnyịnyị, ahị ka hu ụka nọ pyii nyọka jẹ́ ang bwu Omyi Ẹla nya Ohe. O ri ụpa nya ịgba ọgbagba nyahị, ọ tị kaa dahị ụbwọ nyọka tụ́ ju iJihova chwẹẹ gụ ọọwa. (Eje. 73:28) Ụka kahị jẹ́ ang lawụlẹ lala ugbiyegu, ahị kaa da anyị nyahị ụbwọ nyọka ri igu lịlaa bala Adahị olepwoohe ọlẹ ká la ọháha.​—Wa Eje Ọnyịịla 48:13.

12. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ bwu abwọlẹ ká iJihova yẹ ụkụrwọ nya angịlẹ kị nwụ ọdụ tụ́ ang-ịbang ịlụwa?

¹² Ahị kaa gbịgba ha iJihova ụka kahị nwụ ebe ị-kpa gbịgba bala ọ-kpahị jwaa. ỊBayịbụụ ya nyori ụkụrwọ nya ọdụ ọnwụnwụ bala ang-ịbang ịlụwa wuu nyị ri “ụkụrwọ ọ-la ịgọgọ.” (Ehe. 36:1, 4, NW ) Alẹ ịnyịnyị, iJihova kaa yẹ ụkụrwọ nya Ebe nya Ịpyị-Adịrahụ ọnwụnwụ bala ịkịla ịlẹ kị kaa kpa họ ẹla nyamwụ lala ụpa nya ịgba ọgbagba nyahị. Aanahị alẹng bala anyang ịhyẹ à kaa kpa ụka nyaa họ ụkụrwọ ịwẹ lẹ. Ọ́ myịhị lẹhị nya ụpa ọkpọnchị ọlẹ kị wẹẹ họ ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ nya Ịpyị-Adịrahụ ka? Ị tị kaa kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ ịnyịnyị. Ọ dọmwụ ka há angịhyẹ nyaa nyọka ri angị ye ịlahị nya ụgbẹyị myị́. Angịgbahị nya ọjịra-jịra ka mẹjẹ nyori ị chẹkpẹ ju ụkụrwọ ọwẹ bwula ọ-ya iwe da ha aanahị ị-jụ ụkụrwọ họ ịwẹ nyọka ye ịlahị nya ụgbẹyị ụka kị nwa nya ọọwa. Ó ri kahị jẹ́  ụkụrwọ nya ube ọnwụnwụ lee áhị jẹ́ wẹwẹ ka, ahị wuu ka jẹ́-ẹ la ụbwọ ẹ-ẹpwụ nya ebe ịwẹ ọ-kpa cheri-cheri bala ọ-họ kị ka la kpọng-kpọng.

13. Ányị ahị tị́ ka yẹ okpoko ọlẹ kahị kaa hu ha nyọka da ụkụrwọ nya Ịpyị-Adịrahụ ụbwọ?

¹³ Ahị kaa gbịgba ha iJihova ụka kahị da ụkụrwọ nya Ịpyị-Adịrahụ ụbwọ la okpoko. IJihova á ya ahị guru ká ala Isirẹlụ ka wẹ ẹga nyamwụ la ụbwọ uhwo-uhwo ka. (Ehile. 16:16) Ị ka kpa ang-ahị ka ụwa jaabwọ ká iwe-ahụrụ nyaa la kaka ba. Bwula ụgbẹyị ọwẹ, ị mẹjẹ nyori iwe ọlẹ ká iJihova nwụlanọ haa nyọka yé apyobwuna bwu ang nya olegu nyị myaa lẹhị. Ányị ahị à tị́ ka mẹjẹ nyori iJihova háahị bala o-ri ang ịlẹ wuu kọ wẹẹ họ hahị myịhị lẹhị? Ụgbẹyị ọhẹ ri ọ-ka da ụbwọ la okpoko ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra nyahị bala ụkụrwọ nyahị ọ-la odehe wuu jaabwọ ká iwe-ahụrụ nyahị á ya iwe hahị kaka ba. Ọlẹrụ ịPọlụ ya ẹla ọọwa ị-ịlẹ yẹkẹẹ: “Ó-ri ká irya nya ang o-hu ha la ọkẹkẹnị, á juwa ẹ-ẹpwụ ọkịlẹtụ nya ọngịnyị ene lẹ aalẹ, ọpyị ọdahụ, ọngọọwa hụ u-uhye nya ọhaha ọọwa bwu ẹga nya Ohe Oluhye ka bwula jaabwọ ká ọngọọwa la ang juwa ẹ-ẹpwụ kaka ba ene.” (2 Kọr. 8:4, 12) IJihova kaa chị ọkẹkẹnị ju ang myị́ ang ọlẹ kahị hu ha, ó ri kọ dọmwụ lụmẹ ka wẹwẹ.​—Mak. 12:42-44; 2 Kọr. 9:7.

14. Jaabwọ ká ụpwụ nya Etu 19:17 ya, ányị iJihova à tị́ kaa yẹ ụbwọ ọdada ọlẹ ahị kaa ya ha aanahị ịlẹ kị la ọbaba?

¹⁴ Ahị kaa gbịgba ha iJihova ụka kahị da aanahị ịla ọjịra-jịra ịlẹ kị la ọbaba ụbwọ. IJihova myị ọnụ nyọka nwụ ala Isirẹlụ ịlẹ kị hu ha ikpehika uri. (Ehile. 15:7, 10) Ee, ụka ọnyị myị́ ọnyị kahị da ọọnahị ọlẹ kọ la ọbaba ụbwọ, iJihova kaa yọọ lala ọwa ahị nya-à hu āhị ha wẹ lẹ. (Wa Etu 19:17.) Ọ-chụ pwokwita, ụka ká Angịnyị nya ịKịrayịsị ịla iFilipayị ya āhị du kịla ịPọlụ u-ube nya agba, ọ wụrọọ nya “iya ọkịlaakịla ochoru kwọkwọ ị-ịlahị nya Ohe Oluhye.” (Filip. 4:18) Yọyị dọgịlẹ ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra ká tọ ịlọng wo, ‘Ọngọhẹ juwa ọlẹ m ka jẹ́-ẹ da ụbwọ?’ IJihova kaa chị ọkẹkẹnị ụka kọ yẹ kahị ja kpa ụka, ọngịrị, ang ọjẹ́jẹ, bala ang ọlala nyahị da angị la ọbaba ụbwọ. Ọ kaa yọọ lala ụpa nya ịgba ọgbagba nyahị.​—Jem. 1:27.

15. Ịgba ọgbagba nyịlẹhị kaa ye ụka bala ọngịrị, ma ịyẹ tị́ du ko ri olo olilo hahị ka?

¹⁵ Ịgba ọgbagba nyịlẹhị kaa ye ụka bala ọngịrị. Ma ọ́ tị ri olo ọkịlaahị kịla ka. (1 Jọn. 5:3) Ịyẹ tị́ du kọ lịnyị ka? Chajị iJihova háahị à du kahị kaa gbịgba họọ lẹ. Kụ irya nya ọnyị ochiche ọlẹ kọ tịtọ nyọka ya ang ha adamwụ wẹẹ. Ọ ka bịrị ụka ja gbe ang ọlẹ kọ ka ya ha adamwụ myị́. Ọnyị ọọwa á kaa chị ijẹma nya ụka ọlẹ kọ bịrị u-uhye nya ang ọọwa ka. Adamwụ họ́ọ, ọ tị chị ọkẹkẹnị nyọka ya āhị ọwẹ họọ. Ịnyịnyị-ịnyịnyị, chajị nyori iJihova háahị, ahị kaa chị ọkẹkẹnị nyọka kpa ụka bala ọngịrị nyahị gbịgba họọ.

16. Jaabwọ ká Ala iHiburu 6:10 ya, ányị iJihova à tị́ yẹ ang ọlẹ ká ọngọngọọng nyahị kaa họ nyọka kpa ọkẹkẹnị wọọ?

¹⁶ Adịda bala ịnịna ịlẹ kị la ọháha á kaa ya ehị rịrị nyọka ye āhị ụma ookpokpo bwu ẹga nya anyị nyaa ka. Ị jẹ́ nyori anyị nyaa datị hi awụlẹ, iwe-ahụrụ nyaa tị datị-datị ịnyịnyị. Ịnyịnyị-ịnyịnyị, Adahị olepwoohe jẹ́ iwe-ahụrụ nya ọngọngọọng nyahị. Ọhẹka à ka jụ họ gụ́ iru nya angịhyẹ ịlẹ ká jẹ́ kị tị háng myị́. Lee ọhẹka á ka jụ họ lala angịkịla ka myị́, ọọlajị nya ẹka, ịnyịrọ ọ-la gogo ka, lee ụkụrwọ ọla ugbiyegu nyang. Ọkịlẹtụ a kpụng enyi ka. (Gal. 6:4) IJihova á ka deeri nya ụkụrwọ nyang ka. Ó ri ká ja hu ọlẹ kọ há gụ́ wuu ha iJihova la irya ọnyịịla lẹ aalẹ, ọ  ka kpọọ ịpyọ. (Wa Ala iHiburu 6:10.) IJihova dọmwụ kaa jẹ́ ang ọlẹ ka tịtọ nyọka hu ha. Ọ tịtọ á ka chị ọkẹkenị u-uhye nya ọlẹ ka jẹ́ họ myị́ ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba nyamwụ.

17. (a) Ó ri ká apa nya ịgba ọgbagba nyahị ịhyẹ á lujwo hang, ẹta-ẹdịyẹ iyina a tị́ ka hu? (b) Ányị ụpa ọhẹ ọlẹ kị gba kpehe a-akpa ọlẹ kọ ri “ Họ Ká Chị Ọkẹkẹnị gụ Ọọwa” à tị́ dang ụbwọ lẹ?

¹⁷ Ọ́ tị ri kọ lujwo hahị nyọka họ ang ịhyẹ ịlẹ kahị ya ẹla rụ́ wẹ, lala ang ọjẹ́jẹ nya ịlọhị lee ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ bẹ? Ahị ka yẹ nyori ó ri kahị ja họ ang ịwẹ hyaa-hyaa gụ́ olene, ị kaa kpụhị ịpyọ la ọhọhọ bala ọ-dahị ụbwọ gụ́ olene ịnyịnyị. Ahị ka jẹ́-ẹ chụ ịgba ọgbagba nyahị ka pwoku ụkụrwọ lala ịnyịrọ ọ-kpa kọ ayịlọ lee abwọlẹ kịị jẹ́ ang ọ-kpa du ang myị́. Ó ri kahị kaa chịchịị-chị họ, áhị ka nwà kịlahị lụmẹ ka. Ma ó tị ri kahị cheje nyọka họọ ẹnụ myị́ ẹnụ bẹ? Ahị ka dọmwụ nyamwụ lụka okpii-kpii ene kahị ka kpọọ gbọng dụmwọ-dụmwọ myị́. Ụka kahị yẹ apyobwuna nya aga ọmama nyahị lẹ, ọ ka ja tahị ta ká ụka ọọwa ka pwụ bala ọ-jẹ́ ịpyọ ọkpụkpụ nyamwụ lẹlẹ. Ịnyịnyị ọ kaa la ẹ-ẹga nya ịgba ọgbagba nyahị lẹ.

18. Ịyẹ à tị́ ju apyobwuna gụ́ wuu kahị ka họ? Ịyẹ à tị́ ka họ ó ri kahị họ ang ọọwa?

¹⁸ Ọngịrị nyahị ọ-gba kpehe ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba nya iJihova à ri ang o-ju apyobwuna gụ́ wuu ọlẹ kahị ka jẹ́-ẹ họ ẹẹ. Ó ri kahị họ ịnyị, ahị ka chị ọkẹkẹnị bala ọ-la ọhịhị ọlẹ kọ la etu, ahị tị ka la ahị ọ-dahile nyọka jẹ́-ẹ gḅịgba ha iJihova gboyi myị́ oyi ịnyịnyị. (Etu 10:22) Ahị la okpunyi nya ọkịlẹtụ ene-ene lẹ, chajị ahị jẹ́ nyori iJihova kaa dahị ụbwọ ụka kahị la akama. (Ayị. 41:9, 10) Ahị lang odudu kahị ka chị ọkẹkẹnị jaabwọ kahị wẹẹ gbịgba ha Adahị olepwoohe, kọ ri ọngọ chịla nyọka “ye ogbo bala ihi” bwu ẹga nya ang ịlẹ kọ họ wuu!​—Ọwụ. 4:11.