1-2. Be ha re Osẹnobulua miẹn oga nọnsẹmhan ọbhi egbe?

 BE BHỌ vae bhi ọkhọle nọnsẹ sade uwẹ họn ọne ukpọta nan​—“oga”? Asabọmiẹn uwẹ ki ha ria ẹmhọn obhio mhan nin okpea nọn diguẹ bhi egbe ibẹdi nọnsọle ha nan erọnmhọn ji Jehova. La, uwẹ sabọ rẹ ha ria ẹmhọn azagba-uwa ne wo manman luẹ Baibo.

² Ọnọn hi ki rẹ khin bhi ẹwẹ ele, mhan dẹ sabọ yọle ghe, ilọnmhọn oga ele lu. Jehova dẹ be miẹn oga nọnsele ọbhi egbe? Ọle dẹ miẹn ọlẹn ọbhi egbe sade ọ diẹn mun iho nọnsọle, bi sade ele hoẹmhọn ọlẹn yẹ mun ekpẹn nanlẹn. Mhan wo manman hoẹmhọn Jehova. Mhan lẹnmhin ghe, ọle ọkpa ọkhẹke nin mhan ha ga. Mhan yẹ guanọ nin mhan ha ga ọle bhi uwedẹ nọn mhẹn nẹ.

3. Be imhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

³ Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ zilo nyan unan oga nin Jehova miẹn ọbhi egbe bhi ẹghe ẹdẹlẹ. Mhan dẹ yẹ zilo nyan uwedẹ elẹnlẹn nin Jehova ho nin mhan rẹ ha ga ọle ẹlẹnan. Bhiriọ, mhan ki ria eria nyan ebi mhan tobọmhan ha rẹ ha lu re alo bhi oga nọnsẹmhan yẹ. Mhan dẹ yẹ zilo nyan ebezẹle nin oga ẹmhọanta ha da re imhan ha ghọnghọn.

4. Be ẹbho ne ha ga Jehova bhi ẹghe ẹdẹlẹ rẹ rẹman yẹ ghe, ele hoẹmhọn ọlẹn yẹ mun ekpẹn nanlẹn?

⁴ Bhi ẹghe ẹdẹlẹ, ẹbho bii Abel, Noah, Abraham, bi Job da rẹman ghe, ele hoẹmhọn Jehova yẹ mun ekpẹn nanlẹn. Be  ele rẹ lu ọnan yẹ? Ele wo hẹnmhọn nin Osẹnobulua, mhọn urẹọbhọ da ọle, yẹ zọese ji ọle. Baibo bha taman mhan emhin rebhe nin ele lu rẹ ha ga Osẹnobulua. Ọkpakinọn, ele wo dọnmhegbe rẹ ga Jehova. Sẹyẹ, ọle wo miẹn oga nọnsele ọbhi egbe. Akizẹbue, Jehova da na bhi obọ Moses gbe Uhi nin ibhokhan Izrẹl. Ene uhi nan da tẹmhọn uwedẹ kẹkẹ nin Jehova guanọ nin ele rẹ ha ga ọle.

5. Be Jehova rẹ ha guanọ nin ẹbho rẹ ha ga ọle yẹ, ẹghe nin Jesu rẹ yu yẹ riọkpanọ fo?

⁵ Jesu ki yu yẹ riọkpanọ fo, Jehova bha yẹ ha guanọ nin ẹbho ha noo Uhi nin ọle na bhi obọ Moses gbe rẹ ga ọle. (Rom. 10:4) Ọ da khẹke nin Kristiẹn ha re obọ rẹkhan uhi ọsọgbọn​—“uhi nọnsi Kristi.” (Gal. 6:2) Ọ iyi nin ele rẹ lẹn ọne uhi ọbhi uhọnmhọn, la ha re obọ rẹkhan uhi ne bunbun ha rẹman ghe ele re obọ rẹkhan ọne “uhi” nan. Sokpan, ele dẹ rẹman ghe ele re obọ rẹkhan ọne “uhi,” sade ele re egbe khọkhọ ijiẹmhin nọnsi Jesu, yẹ re obọ rẹkhan iman-emhin nesọle. Ẹlẹnan nian sẹyẹ, Kristiẹn dọnmhegbe nin ele rẹ re egbe khọkhọ Kristi, beji ele ha da sabọ lu ebe ti Jehova bhọ, yẹ “miẹn ọfubhegbe.”​—Matt. 11:29.

6. Be ọne uhọnmhọn-ọta nan ha rẹ rẹkpa mhan yẹ?

⁶ Beji mhan ha rẹ ha zilo nyan uwedẹ kẹkẹ nin mhan rẹ ga, nọọn egbe ẹ, ‘Be imẹn rẹ ha lu re alo bhi oga nọnsẹmhẹn yẹ?’ Uwẹ sabọ yẹ rẹ nọọn egbe ẹ, ‘Mẹn dẹ be sabọ ha lu re alo gbera ọnikhẹ bhi oga nin mẹn ga?’ Ọkhẹke nin uwẹ ha ghọnghọn bhi eka nin uwẹ sabọ lu nian. Ọkpakinọn, ọkhẹke nin uwẹ yẹ bhii Jehova nin ọle rẹkpa uwẹ rẹ lẹn ebi uwẹ ha sabọ lu rẹ lu re alo.

7. Ẹlo nela Jehova rẹ ghe erọnmhọn nin mhan nan ji ọle?

⁷ Mhan ga Jehova sade mhan nan erọnmhọn ji ọle. Baibo da re erọnmhọn nesẹmhan rẹ khọkhọ emhin nọn vin-ohin nan tuẹ a bhi ibọkpọ ọsi oga, bi uwa oga nan ki ha noo beji akizẹbue. (Ps. 141:2) Ọne ohin nọn nabhọre wo yẹẹ Osẹnobulua. Iriọ yẹ nọn rẹji mhan. Erọnmhọn nin mhan nan ti ọle bhọ, aharẹmiẹn ikpọta ne lẹkhẹ mhan noolo. (Prov. 15:8; Deut. 33:10) Mhan mhọn ebe re imhan rẹọbhọ ghe, ọ re ọkhọle nọnsi Jehova ghọnghọn rẹ họn mhan taman ọlẹn ebi mhan hoẹmhọn ọlẹn sẹ yẹ, yẹ khuẹnmhẹn ọlẹn bhi emhin nin ọle lu nin mhan. Ọle guanọ nin mhan ha taman ọlẹn ebe kpokpo mhan bhi ọkhọle, ebi mhan khuaẹloghe, bi ebi mhan mhọn bhi ọkhọle. Ọkuẹsẹ uwẹ nan erọnmhọn ji Jehova, ọ dẹ ha mhẹn sade uwẹ ka ria eria nyan ebi uwẹ ho nin uwẹ ta. Uwẹ ha lu iriọ, uwẹ ki sabọ nan erọnmhọn nọn diabe emhin nọn vin-ohin nọn wo manman mhẹn ji Aba ẹ nọn ribhi okhun.

8. Isẹhoa nela mhan mhọnlẹn rẹ ha gẹn Osẹnobulua?

⁸ Mhan ga Jehova sade mhan gẹn ọlẹn. (Ps. 34:1) Mhan gẹn Jehova sade mhan taman ẹbho ebi mhan rẹ hoẹmhọn ikpẹ esili nesọle sẹ yẹ, bi emhin nin ọle manlẹn. Mhan dẹ ha gẹn Jehova sade ebi ọle lu nin mhan ti mhan bhọ. Ahamiẹn mhan re ẹghe ọbhi otọ rẹ ha ria eria nyan emhin esili rebhe nin Jehova lu nin mhan, mhan ki ha mhọn emhin ne bunbun ne ha re imhan ha gẹn ọlẹn. Iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua nin mhan lu re isẹhoa kpataki nin mhan rẹ ha “re ogẹn zọese ji Osẹnobulua ẹghe rebhe. Ọne izoẹse hi ikpẹ ọsi unun.” (Heb. 13:15) Beji ọ rẹ khẹke nin mhan ha ria eria nyan ebi mhan ha ta ọkuẹsẹ mhan nan erọnmhọn ji Jehova, iriọ ọ yẹ rẹ khẹke nin mhan ha ria eria nyan ebi mhan ha taman ẹbho bhi inẹbho. Mhan guanọ nin izọese ọsi ogẹn nọnsẹmhan ha yi ọnọn mhẹn nẹ. Ọnan zẹle nin mhan da re ọyaya taman ẹbho ẹmhọanta ne ribhi Baibo.

9. Bọsi ibhokhan Izrẹl, elele nela mhan miẹn sade mhan vae bhi ikolo oga? Sounun bhi ebi ikolo nesẹmhan sẹ rẹ rẹkpa uwẹ yẹ.

 ⁹ Mhan ga Jehova sade mhan yo ikolo oga. A da taman ibhokhan Izrẹl ghe, nin ikpea nesele rebhe ha vae bhi odalo Jehova nin Osẹnobulua nọnsele igba ea bhi ukpe, bhi eji ọle zẹle. (Deut. 16:16) Ele da zẹ uwa, bi ugbo nesele obọ, arẹmiẹn ọria soso iribhọ nọn ha gbege ele. Sokpan, Jehova da ve nin ele yọle: “Ọria soso ida ha guanọ nọn miẹn bha otọ nọnsẹbha, ẹghe nin bha ha rẹ vae bhi odalo iJehova nin Osẹnobulua nọnsẹ.” (Ex. 34:24) Ranmhude urẹọbhọ nin ibhokhan Izrẹl ha mhọn da Jehova, ele da ha vae bhi ene iluemhin ukpe-ukpe. Ele wo miẹn elele ne bunbun. Bhi ọsi ijiẹmhin, ele da manman lẹn uhi nọnsi Osẹnobulua nọnsẹn, yẹ ha mhọn ọne isẹhoa rẹ ria eria nyan umhẹnmhin nọnsọle rẹji ele. Sẹyẹ, ele da deba ibhio ele nin ele ko ga ha re izebhudu nin egbe. (Deut. 16:15) Mhan yẹ miẹn elele ne sẹ inian sade mhan dọnmhegbe rẹ ha vae bhi ikolo oga nesẹmhan. Ria ẹmhọn ebi ọ ha rẹ ti Jehova bhọ yẹ, sade mhan muegbe ewanniẹn nọn bha tan gbe ọbhi otọ, nin mhan ha re ọbhi inọnta.

10. Bezẹle nin illo nan so da ye emhin kpataki bhi oga nọnsẹmhan?

¹⁰ Mhan ga Jehova sade mhan deba so illo. (Ps. 28:7) Ibhokhan Izrẹl da ghe illo nin ele ha so bii emhin kpataki bhi oga nọnsele. David nin Ojie da zẹ ibhokhan Levite ne bun sẹbhi 288, nin ele ha so illo bhi uwa oga. (1 Chron. 25:1, 6-8) Ẹlẹnan nian, mhan dẹ rẹman ghe mhan hoẹmhọn Osẹnobulua sade mhan so illo rẹ gẹn ọlẹn. Ọnan bha rẹman ghe mhan dẹ guẹ ebi a rẹ manman so illo yẹ, ọkuẹsẹ mhan sabọ lu iriọ. Bha ji mhan fẹ ọne arẹkhọkhọ nan ghe: Mhan rebhe dunun ẹgheso sade mhan talọ. Sokpan, ọnan ire imhan zobọ bhọ rẹ ha talọ bhi ikolo oga, bi inẹbho. (Jas. 3:2) Iriọ yẹ nọn rẹji mhan. Mhan hẹi zobọ bhọ rẹ ha so illo ji Jehova, aharẹmiẹn mhan riale ghe, mhan imhọn urulu nan rẹ guẹ so illo nọnsẹn.

11. Beji Psalm 48:13 rẹman, bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha re ẹghe ọbhi otọ rẹ deba azagba-uwa nọnsẹmhan luẹ Baibo kugbe?

¹¹ Mhan ga Jehova sade mhan luẹ Ọta nọnsọle, yẹ man imọn nesẹmhan ẹmhọn ọlẹn. Iluemhin ọsi Sabbath re isẹhoa nin ibhokhan Izrẹl rẹ ziẹn ikolu nin ele bi Jehova ko mhọnlẹn bhi ọne ukpẹdẹ nin. (Ex. 31:16, 17) Ene sun rẹkhan Jehova bhi ẹwẹ ele ki man imọn nesele ẹmhọn Jehova bi umhẹnmhin nọnsọle. Ọkhẹke nin mhan yẹ ha re ẹghe ọbhi otọ rẹ tie Ọta nọnsi Osẹnobulua, yẹ luẹ ọle. Uwedẹ ọkpa nin mhan rẹ ga Jehova khọnan. Ọ yẹ re imhan manman sikẹ ọle. (Ps. 73:28) Sẹyẹ, mhan bi azagba-uwa nọnsẹmhan ha ko ha luẹ Baibo kugbe, ọ ki rẹkpa imọn nesẹmhan rẹ ha mhọn ọne ọkhọle rẹ deba Aba mhan nọn ribhi okhun ha mhọn ikolu nọn ziẹnlẹn.​—Tie Psalm 48:13.

12. Be imhan miẹn luẹ uwedẹ nin Jehova rẹ ghe iwẹnna ọsi ẹbho ne bọn ibọkpọ ọsi oga?

¹² Mhan ga Jehova sade mhan deba ha bọn uwa oga nesẹmhan, yẹ re ele ọi nọnsẹn. Baibo da yọle ghe, iwẹnna nan lu rẹ bọn ibọkpọ ọsi oga, bi emhin kikẹ nan lu rẹ re ọle mhọn-ose, iwẹnna nọn khiale nọn. (Ex. 36:1, 4) Ẹlẹnan nian, Jehova yẹ ghe iwẹnna nin mhan lu rẹ bọn iKindọn Họọ, bi uwa oga nekẹle bii iwẹnna nọn khiale. Ibhio mhan eso wo noo ẹghe nesele rẹ lu ene iwẹnna nan. Iwẹnna nin ene ibhio mhan nan lu bhi oga bha be ti mhan bhọ? Ele sẹ yẹ dagbare bhi inẹbho. Eso bhi ẹwẹ ele sabọ rẹ ha ho nin ele lu iwẹnna ọkanẹfan ọsi ẹghe rebhe. Ene ewanlẹn dẹ sabọ rẹman ghe ele rẹkpa bhi uwa oga nan bọn, sade ele ji ene ibhio mhan nan ne wẹnna kaka da kiẹn ekanẹfan sade ele sẹle.  Aharẹmiẹn mhan guẹ ebi a rẹ bọn uwa yẹ, la mhan bha guẹ, mhan rebhe dẹ yẹ sabọ deba ha re uwa oga nesẹmhan ọi nọnsẹn, yẹ hẹnhẹn ọlẹn.

13. Ẹlo nela ọkhẹke nin mhan rẹ ha ghe igho nin mhan zẹ rẹ robọkpa bhi iwẹnna oga?

¹³ Mhan ga Jehova sade mhan re igho rẹkpa iwẹnna oga. Ọ bha khẹke nin ibhokhan Izrẹl re obọ ọkhọnkhan vae sade ele khian iluemhin. (Deut. 16:16) Ọ da khẹke nin ele ne ẹsele re, beji ahu nọnsele gbe. Bhiriọ, ele ki rẹman ghe, emhin rebhe nin Jehova lu nin ele ti ele bhọ. Be imhan ha rẹ rẹman Jehova yẹ ghe, emhin rebhe nin ọle lu nin mhan ti mhan bhọ? Uwedẹ ọkpa nin mhan ha rẹ sabọ lu ọnan hi, mhan ki ha zẹ emhin bhi obọ rẹ rẹkpa bhi agbotu nin mhan ye, bi iwẹnna oga nan lu bhi ọne otọ agbọn nan rebhe, beji ahu mhan ha sabọ gbe. Paul nin odibo da yọle: “Ahamiẹn ọria mhọn ọne ọkhọle nin ọle rẹ lu ọle, a ki manman miẹn ebi ọle sabọ lu ọbhi egbe, ọ iyi ebi ọle ida sabọ lu.” (2 Cor. 8:4, 12) Ọ ti Jehova bhọ sade mhan zẹ emhin bhi obọ rẹ rẹkpa agbotu, aharẹmiẹn ọ dia khere.​—Mark 12:42-44; 2 Cor. 9:7.

14. Beji Proverbs 19:17 rẹman, ẹlo nela Jehova rẹ ghe urẹkpa nin mhan re nin ibhio mhan ne guanọ urẹkpa?

¹⁴ Mhan ga Jehova sade mhan rẹkpa ibhio mhan nin mhan ko ga ne guanọ urẹkpa. Jehova da ve ghe, ọle dẹ re ihaosa nin ibhokhan Izrẹl ne rẹkpa ene ibhioguele. (Deut. 15:7, 10) Jehova ghe ọle bii ẹsele nin mhan lu nanlẹn, ẹghe nọn hi ki rẹ khin nin mhan rẹ rẹkpa obhio mhan nin mhan ko ga nọn guanọ urẹkpa. (Tie Proverbs 19:17.) Bhi ọsi ijiẹmhin, ẹghe nin Kristiẹn ne ribhi Philippi rẹ ne emhin rẹ lu ẹsele je Paul bhi ighan, ọle da tie ọne ẹsele “izọese nan miẹn ọbhi egbe, emhin nọn manman yẹẹ Osẹnobulua.” (Phil. 4:18) Ria ẹmhọn ibhio mhan ne ribhi agbotu nọnsẹ, uwẹ ha nọọn egbe ẹ, ‘Ọria be ribhọ nin mẹn ha sabọ rẹkpa?’ Ọ ti Jehova bhọ sade ọle daghe mhan noo ẹghe nọnsẹmhan, ahu, ebi mhan guẹle, igho bi emhin nekẹle rẹ rẹkpa ẹbho ne guanọ urẹkpa. Ọle ghe ọle bii oga nin mhan re ji ọle.​—Jas. 1:27.

15. Arẹmiẹn mhan noo ẹghe bi ahu nọnsẹmhan rẹ ga Jehova, bezẹle nọn ida yi ihẹ rẹji mhan?

¹⁵ Mhan dẹ noo ẹghe bi ahu nọnsẹmhan rẹ ha ga Jehova bhi uwedẹ nin ọle rẹ guanọ. Sokpan, ọ iyi ihẹ rẹji mhan. (1 John 5:3) Bezẹle? Ranmhude, mhan ga Jehova ranmhude mhan hoẹmhọn ọlẹn. Ria ẹmhọn obhokhan nọn ho nọn re emhin lu ẹsele nin aba ọle. Ọle sabọ rẹ noo ẹghe ne bunbun rẹ drọ ifoto nin ọle ha re nanlẹn. Ẹghe nin ọne ọmọn ha noo rẹ lu ọle ida ha ba ọle bhi egbe, ranmhude ọle hoẹmhọn aba ọle. Sẹyẹ, ọle ghọnghọn rẹ re ọne ẹsele nanlẹn. Iriọ yẹ nọn rẹji mhan. Ranmhude mhan hoẹmhọn Jehova zẹle nọn da ti mhan bhọ rẹ ha noo ẹghe bi ahu nọnsẹmhan rẹ ha ga ọle.

16. Beji Hebrews 6:10 rẹman, ẹlo nela Jehova rẹ ghe ebi ọdeọde bhi ẹwẹ mhan lu rẹ ga ọle?

¹⁶ Aba bi inẹn ne hoẹmhọn imọn nesele, ida ha khẹ nin ẹsele nin imọn nesele ha re nin ele ha yi abọkpa. Ele lẹnmhin ghe, ebi ọdeọde bhi imọn nesele ha sabọ lu dikẹ. Iriọ sẹyẹ, Aba mhan nọn ribhi okhun lẹn ebi ọdeọde bhi ẹwẹ mhan ha sabọ lu. Asabọmiẹn uwẹ dẹ sabọ lu iwẹnna oga gbera ẹbho ne bunbun nin uwẹ lẹn, yẹ hoẹmhọn ọlẹn. La, asabọmiẹn uwẹ bha yẹ sabọ manman ha lu sẹ beji ẹbho nekẹle lu, ranmhude uwẹ wanre, egbe bha yẹ manman sasa uwẹ, la ranmhude ilọnmhọn azagba-uwa nọnsẹ. Bhiriọ, hẹi ji egbe lọ uwẹ. (Gal. 6:4) Jehova ida yele iwẹnna nọnsẹ a. Ẹmhọn uwẹ dẹ ha ti Jehova bhọ sade uwẹ dọnmhegbe re ọkhọle rebhe rẹ ha ga ọle. (Tie Hebrews 6: 10.) Jehova bhọ lẹn ebe yẹẹ uwẹ rẹ lu. Ọle guanọ nin uwẹ ha ghọnghọn bhi ebi uwẹ sabọ lu rẹ ga ọle.

17. (a) Be imhan ha lu yẹ sade uwedẹ eso nin mhan rẹ ga Jehova nọghọ mhan? (b) Ọnela sẹ rẹkpa uwẹ bhi ẹwẹ emhin nin mhan lu rẹ ga Jehova, beji a rẹman bhi ọne ẹkpẹti nọn yọle, “ Ebe Ha Re Uwẹ Manman Ha Ghọnghọn”?

¹⁷ Be imhan ha lu yẹ sade ọ nọghọ mhan rẹ lu emhin eso nin mhan zilo ọle, bọsi Baibo nin mhan tobọmhan luẹ, la nan rẹ ha dagbare bhi inẹbho? Ahamiẹn mhan lu ene emhin nan ẹghe rebhe, iriọ a da miẹn ọ ki dọ manman ha ti mhan bhọ rẹ ha lu ọle. Sẹyẹ, mhan ki manman miẹn elele bhọ. Mhan sabọ rẹ re oga nọnsẹmhan rẹ khọkhọ emhin eso nin mhan lu, bọsi nan rẹ ha sasa egbe, la luẹ ebi a rẹ khue illo. Ahamiẹn ẹgheso mhan rẹ lu ọle, mhan ida manman guẹ ọle. Ọkpakinọn, mhan dẹ ha lu re alo sade mhan lu ọle ẹdẹ-ẹdẹ. Mhan sabọ rẹ noo obhi ẹghe rẹ munhẹn ha lu ọle. Ahakizẹbue, mhan sabọ dọ ha noo ẹghe nọn tanlẹn rẹ lu ọle. Beji mhan ha rẹ ha daghe emhin esili nọn nabhọre beji mhan rẹ ha dọnmhegbe, ọ ki dọ manman ha yẹẹ mhan rẹ ha lu ọle. Iriọ yẹ nọn rẹji oga nọnsẹmhan.

18. Emhin kpataki nela ọkhẹke nin mhan re iẹnlẹn nọnsẹmhan ha lu? Elele nela mhan ha miẹn sade mhan lu iriọ?

¹⁸ Emhin kpataki nin mhan ha sabọ re iẹnlẹn nọnsẹmhan ha lu hi, nin mhan rẹ dọnmhegbe ha lu eka nin mhan ha sabọ lu rẹ ha ga Jehova. Mhan ha lu iriọ, mhan ki ha mhọn ọkhọnlẹn, yẹ ghọnghọn bhi iẹnlẹn. Sẹyẹ, mhan ki ha mhọn ikhuaẹloghe rẹ ga Jehova rẹ sẹbhi ighegheghe. (Prov. 10:22) Mhan bhọ mhọn ọkhọle nọn fure nian, ranmhude, mhan lẹnmhin ghe Jehova rẹkpa ene ga ọle sade ele kuẹlo da ọnọghọ. (Isa. 41:9, 10) Mhan wo mhọn emhin kikẹ ne ha re imhan ha ghọnghọn, beji mhan rẹ ga Aba mhan nọn hoẹmhọn mhan, nọn sẹ ọnọn ‘ha miẹn ọne uyi bi ọghọ’ bhi obọ emhin rebhe nin ọle manlẹn!​—Rev. 4:11.