1-2. Ta eo enãj kõm̦m̦an bwe Anij en buñbũruon kõn ad kabuñ ñane?

 TA EO kwõj l̦õmn̦ak kake ñe kwõj roñ naan in “kabuñ”? Bõlen kwõj pijaikl̦o̦k juon jeid im jatid em̦m̦aan ettã bũruon me ej bukwelõlõ iturin peet eo an im lukkuun lutõkl̦o̦k bũruon ñan Jeova ilo jar. Ak bõlen kwõj l̦õmn̦ak kõn juon baam̦le em̦õn̦õn̦õ me elukkuun l̦ap aer itoklimo ñe rej katak Baibõl̦.

² Ilo aolep wãween kein, rein rej kõm̦m̦ani men ko me rej m̦õttan aer kabuñ. Jeova enaaj ke buñbũruon kõn aer kabuñ? Aet enaaj, el̦aññe rej kõm̦m̦ane ilo wãween eo me ej ekkar ñan karõk eo an im kõn aer yokwe im kautieje. Jej lukkuun yokwe Jeova. Jejel̦ã bwe ej tõllo̦kũn bwe jen kabuñ ñane, im jekõn̦aan bwe wãween ad kabuñ ñane en ilo wãween eo em̦m̦antata.

3. Ta ko jenaaj etali ilo katak in?

³ Ilo katak in, jenãj etale wãween an kar ro ilo iien ko etto kabuñ me Jeova ear buñbũruon kake im jenaaj etale ralitõk wãween ko me rej m̦õttan wãween ad kabuñ ilo raan kein me ebuñbũruon kaki. Ilo ad kõm̦m̦ane men in, kajjojo iaad jemaroñ l̦õmn̦ak kõn ewi wãween jemaroñ kakõm̦anm̦anl̦o̦k wãween ad kabuñ. Jenãj bareinwõt etale etke ad kabuñ ñan Jeova ilo wãween eo ejim̦we ekõm̦m̦an ad m̦õn̦õn̦õ.

4. Ewi wãween an kar rũttõmak ro etto kwal̦o̦k aer kautiej im yokwe Jeova?

⁴ Ilo tõre ko etto, em̦m̦aan ro retiljek ãinwõt Ebel, Noa, Ebream, im Job, rar kwal̦o̦k aer kautiej im yokwe Jeova. Ewi wãween? Ikijjeen aer kar pokake, ikijjeen tõmak eo aer, im wãween ko rar kaarmejjeteik er make ie. Baibõl̦ eo ejjab letok  tipdikin wãween ko rar kõm̦m̦ani ilo aer kabuñ. Bõtab elukkuun alikkar aer kar kate er kõn aolepen aer maroñ ñan kautiej Jeova, im Jeova ear buñbũruon kõn wãween aer kar kabuñ. Tokãlik Jeova ear lel̦o̦k Kien Moses ñan ro ineen Ebream. Kien kein rar kitibuj elõñ naanin tõl ko kõn wãween aer aikuj kabuñ ñan Jeova ilo wãween eo ej kabuñbũruon.

5. Ta oktak eo kar kõm̦m̦ane ikijjeen wãween kabuñ eo em̦ool ãlikin an kar Jesus mej im jerkakpeje?

⁵ Ãlikin an kar Jesus mej im jerkakpeje, ear jako an juon menin aikuj ñan l̦oore Kien Moses. (Rom 10:4) Kiiõ Jeova ear kõn̦aan bwe Kũrjin ro ren l̦oore juon kien ekããl, “kien Christ.” (Gal. 6:2) Rar maroñ l̦oore “kien” in, ejjab ilo aer kakkilõklõke juon laajrak eaetok kõn ta ko ren kõm̦m̦ani im jab kõm̦m̦ani, ijoke ej ilo aer anõke joñak eo an Jesus im l̦oore katak ko an. Kũrjin ro rainin rej bareinwõt kate er joñan aer maroñ ñan l̦oore Christ bwe ren maroñ kabuñbũruon Jeova im lo aer “kakkije im aenõm̦m̦an.”—Matu 11:29.

6. Ewi wãween ad maroñ bõk tokjãn jãn katak in?

⁶ Ilo ad naaj etale kajjojo iaan wãween ko me rej m̦õttan ad kabuñ, kwõn kajjitõk ippam̦ make, ‘Ta wõnm̦aanl̦o̦k ko em̦õj aõ kõm̦m̦ani ikijjeen wãween in?’ Kwõmaroñ bar kajjitõk ippam̦ make men in, ‘Imaroñ ke kakõm̦anm̦anl̦o̦k wãween aõ kabuñ?’ Kwõj aikuj m̦õn̦õn̦õ kõn wõnm̦aanl̦o̦k ko em̦õj am̦ kõm̦m̦ani, ijoke kwõnaaj bar kõn̦aan lukkuun jar kake jabdewõt jikin ko me kwõj kile bwe emenin aikuj ñan am̦ kakõm̦anm̦anl̦o̦k.

7. Ewi wãween an Jeova watõk jar ko ad jãn bũruod?

⁷ Jej kabuñ ñan Jeova ñe jej jar ñane. Eoon ko ilo Baibõl̦ rej keidi jar ko ad ñan menin kakaijurjur ko me ekõn lukkuun tiljek wãween aer kõpooji me rekõn ajil̦o̦k ak katok kaki ilo kar im̦õn kõppãd eo im tokãlik ilo tampel̦ eo. (Sam 141:2) Menin kakaijurjur kein ear wal̦o̦ktok juon kain bwiin enno̦ me ear kam̦õn̦õn̦õik bũruon Jeova. Ejja ãindeinl̦o̦k wõt, jar ko ad jãn bũruod rej “menin m̦õn̦õn̦õ” ñan E, meñe jenaaj kõjerbal naan ko repidodo. (JK. 15:8; Dut. 33:10) Ewõr un ko rem̦m̦an unin ad maroñ tõmak bwe el̦ap an kam̦õn̦õn̦õik bũruon Jeova ñe ej roñjake ad kwal̦o̦k ad yokwe e im kam̦m̦oolole. Ekõn̦aan bwe jen kwal̦o̦k ñane kõn men ko jej l̦õmn̦ak ak inepata kaki, men ko jej reim̦aanl̦o̦k im kõjatdikdik kaki, im kõn̦aan ko ad. M̦okta jãn am̦ kepaake Jeova, kwõl̦ak lale kwõmaroñ ke jol̦o̦k jidik iien im lukkuun kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn men ko kwõnaaj ba ñane? Ilo am̦ kõm̦m̦ane men in, kwõnaaj lel̦o̦k menin “kakaijurjur” eo ej make wõt em̦m̦antata ñan eo Jem̦am̦ ilañ.

8. Ta wãween eo em̦m̦an me ej kõpel̦l̦o̦k juon iien em̦m̦an ñan ad nõbar Anij?

⁸ Jej kabuñ ñan Jeova ñe jej nõbare. (Sam 34:1) Jej nõbar Jeova ikijjeen ad kwal̦o̦k ad kam̦m̦oolole ilo wãween ad kõnono kõn kadkad ko kadkadin rekabwilõñlõñ im jerbal ko an. Nõbar ej wal̦o̦ktok jãn juon bõro eobrak kõn kam̦m̦oolol. Ilo ad bõk iien im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn em̦m̦an eo an Jeova—kõn aolep men ko ear kõm̦m̦ani ñan kõj—eban jem̦l̦o̦k an wõr un ko ñan ad nõbare. Jerbalin kwal̦o̦k naan ej kõpel̦l̦o̦k juon iien em̦m̦an ñan “ajel̦o̦k ad menin katok in nõbar ñan Anij, aet leen tied.” (Hib. 13:15) Ãinwõt ad aikuj lukkuun bõk iien im l̦õmn̦ak kõn ta ko jenaaj ba m̦okta jãn ad kepaake Jeova ilo jar, ej juon men elukkuun em̦m̦an ñe jej bar lukkuun l̦õmn̦ak kõn ta ko jenaaj ba ñan ro jej iioon er ilo jerbalin kwal̦o̦k naan. Jekõn̦aan bwe “menin katok in nõbar” ko ad ren men ko rem̦m̦antata jej lil̦o̦k. Eñin unin jej kõnono jãn bũruod ñe jej kwal̦o̦k ennaan eo em̦ool ñan ro jet.

9. Ãinwõt ri-Israel ro ilo iien ko etto, ewi wãween ad bõk tokjãn ñe jej kweilo̦k ippãn doon? Kwal̦o̦k juon am̦ make waanjoñak kõn wãween am̦ kar bõk tokjãn.

 ⁹ Jej kabuñ ñan Jeova ñe jej pãd ilo iien kweilo̦k ko. Kar jiroñ ri-Israel ro ilo iien ko etto: “Jilu alen ilo juon iiõ m̦aan ro otemjej am̦ ren wal̦o̦k im̦aan Jeova am̦ Anij ilo jikin eo Enaaj kããlõte.” (Dut. 16:16) Rar aikuj etal jãn m̦õko im̦weer im keinikkan ko aer meñe ekar ejjel̦o̦k ri-waji. Meñe ãindein, ak Jeova ear kallim̦uri er im ba: “Ejjel̦o̦k armej enaaj an̦okn̦ak ãneo am̦ ñe kwõj wanlõñl̦o̦k in wal̦o̦k im̦aan Jeova am̦ Anij.” (Ex. 34:24) Ri-Israel rein me rar lõke Anij rar kwal̦o̦k aer lukkuun tõmak ilo Jeova im rar etal ñan iien kwõjkwõj kein kajjojo iiõ. Kõn men in, rar bõk jeraam̦m̦an ko rekanooj l̦ap; rar kal̦apl̦o̦k aer mel̦el̦e kõn Kien ko an Anij, kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn em̦m̦an eo An, im m̦õn̦õn̦õ kõn bwebwenato ko rekõketak ippãn rũttõmak ro m̦õttaer. (Dut. 16:15) Kõj bareinwõt jej m̦õn̦õn̦õ kõn tokjãn ko rem̦m̦an jej bũki ñe jej kaarmejjeteik elõñ men ko ñan ad maroñ pãd ilo iien kweilo̦k ko ad. Im l̦õmn̦ak m̦õk kõn joñan an Jeova m̦õn̦õn̦õ ñe jej itok ñan iien kweilo̦k ko im em̦õj ad kõppojakl̦o̦k im̦aan ñan ad kwal̦o̦k jidik uwaak me jaar lukkuun kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kake.

10. Etke al ej juon men eaorõk me ej m̦õttan ad kabuñ?

¹⁰ Jej kabuñ ñan Jeova ñe jej al ippãn doon. (Sam 28:7) Ri-Israel ro rar watõk al bwe ear juon men eaorõk me ej m̦õttan wãween aer kabuñ. Kiiñ Devid ear karõk bwe en wõr 288 ri-Livai ro me rej ri-al ilo tampel̦ eo. (1 Kro. 25:1, 6-8) Rainin, jemaroñ kaalikkar ad yokwe Anij ilo ad al alin nõbar ko. Wãween ainikied ejjab men eo in me el̦aptata an aorõk. L̦õmn̦ak kõn men in: “Elõñ alen kõj aolep jej kõm̦m̦an bõd” ak tũbbo̦k ilo ad kõnnaan, ijoke men in ejjab kabõjrak kõj jãn ad kõnono ilo eklejia eo im ilo jerbalin kwal̦o̦k naan. (Jem. 3:2) Ejja ãindeinl̦o̦k wõt, jejjab aikuj kõtl̦o̦k bwe ad inepata kõn an jab em̦m̦an ainikien ad al en kabõjrak kõj jãn ad al alin nõbar ko ñan Jeova.

11. Ãinwõt an kwal̦o̦k ilo Sam 48:13, etke jej aikuj kõm̦m̦an ad laajrak ak jikejuul̦ ñan katak Baibõl̦ ãinwõt juon baam̦le?

¹¹ Jej kabuñ ñan Jeova ñe jej katak kõn Naan ko an im katakin ajri ro nejid kõn E. Raanin Jabõt ear kõpel̦l̦o̦k juon iien em̦m̦an ñan an ri-Israel ro bõjrak jãn jerbal ko me rej kõm̦m̦ani kajjojo raan im lukkuun l̦õmn̦ak kõn kõtaan eo aer ippãn Jeova. (Ex. 31:16, 17) Ro me retiljek rar katakin ro nejier kõn Jeova im kõn em̦m̦an eo An. Kõj make jej aikuj bar kõm̦m̦an ad laajrak ak jikejuul̦ ñan riit im katak Naanin Anij. Men in ej m̦õttan wãween ad kabuñ ñan Jeova, im ej jipañ kõj ñan epaakel̦o̦k E. (Sam 73:28) Im ñe jej katak ippãn doon ãinwõt juon baam̦le, jemaroñ jipañ juon epepen ekããl—ajri ro nejid—ñan kaddekl̦o̦k juon aer make kõtaan epaak ippãn eo Jemãd ilañ.​—Riit Sam 48:13, UBS.

12. Ta eo jej katak kõn wãween an kar Jeova watõk jerbal ko an ro rar kõm̦m̦ani aolep men ko ilo im̦õn kõppãd eo?

¹² Jej kabuñ ñan Jeova ñe jej kalõk im kõjparok im̦õn kabuñ ko ad. Baibõl̦ eo ej ba bwe jerbal ko kar kõm̦m̦ani ñan kõm̦m̦ane im̦õn kõppãd eo im aolep men ko ie rej ‘jerbal eokkwõjarjar.’ (Ex. 36:1, 4) Ilo raan kein, Jeova ej bar watõk jerbalin ekkal Im̦õn Kweilo̦k ko im m̦õko jet an doulul in ãinwõt jerbal ko rekkwõjarjar. Jet em̦m̦aan im kõrã ro jeid im jatid rej jol̦o̦k el̦ap iien ñan bõk kun̦aaer ilo jerbal kein. Ejjab ke l̦ap ad kam̦m̦oolol kõn an rein lel̦o̦k kun̦aaer ilo wãween in eaorõk ilo aer jerbal ñan Aelõñ eo? Aet jejel̦ã bwe rej bareinwõt bõk kun̦aaer ilo jerbalin kwal̦o̦k naan. Im jet iaaer remaroñ bar kõn̦aan bainier. Em̦m̦aan ro rej lale eklejia remaroñ kwal̦o̦k aer rejetake jerbalin ekkal ko ilo aer  jab jenliklik in jitõñ rein el̦ap aer jerbal ñan bainier ñe ekkar ñan aer erom juon. Meñe ewõr ad kapeel ilo jerbalin ekkal ak jaab, ak kõj aolep jemaroñ bõk kun̦aad ilo ad kõm̦m̦an bwe im̦õn kabuñ ko ren erreo im bwe en em̦m̦an an aolep men ko ie jerbal.

13. En kar ewi wãween ad watõk jaba ko jej lil̦o̦k ñan rejetake jerbal eo an Aelõñ eo?

¹³ Jej kabuñ ñan Jeova ñe jej rejetake jerbal eo an Aelõñ eo ikijjeen jabawõt ko ad. Ri-Israel ro rejjab aikuj in kar etal im̦aan Jeova ak ejjel̦o̦k kobban peier. (Dut. 16:16) Rar aikuj bõkl̦o̦k juon menin lel̦o̦k ekkar ñan maroñ ko aer. Ilo aer ãindein, rar kwal̦o̦k aer kam̦m̦oolol kõn aolep laajrak ko kar kõm̦m̦ani ñan jipañ er kõn ãjmour eo aer ilo tõmak. Ewi wãween jemaroñ kwal̦o̦k yokwe eo ad ñan Jeova im ad kam̦m̦oolol kõn kein jipañ ko ej litoki ñan jipañ kõkajoor tõmak eo ad? Juon wãween ej ikijjeen ad lel̦o̦k jabawõt ko ad ñan rejetake eklejia eo ad im jerbal eo an doulul in ipel̦aakin lal̦ in ñe ewõr ad maroñ. Rijjilõk Paul ear kõnono kõn men in im ba: “El̦aññe juon armej ej kõn̦aan jipañ, elukkuun em̦m̦an men in ippãn Anij ñe armej in ej lel̦o̦k jãn men ko ewõr ippãn, im jab kõn men ko ejjel̦o̦k ippãn.” (2 Kor. 8:4, 12) El̦ap an Jeova kaorõk aolep jabawõt ko jej lil̦o̦k jãn bũruod, jekdo̦o̦n ñe ejjab lukkuun l̦ap.​—Mark 12:42-44; 2 Kor. 9:7.

14. Ekkar ñan Jabõn Kõnnaan 19:17, ewi wãween an Jeova watõk ad jipañ ro jeid im jatid me rej pãd ilo aikuj?

¹⁴ Jej kabuñ ñan Jeova ñe jej jipañ Kũrjin ro m̦õttad me rej pãd ilo aikuj. Jeova ear kallim̦ur bwe enaaj n̦aon̦ããn ri-Israel ro me rar jipañ ro rejeram̦õl. (Dut. 15:7, 10) Aet, kajjojo iien jej jipañ juon rũttõmak me ej pãd ilo aikuj, Jeova ej watõke bwe ej juon menin lel̦o̦k ñan E. (Riit Jabõn Kõnnaan 19:17.) Ñan waanjoñak, ke Kũrjin ro ilo kar Pilippai rar jilkinl̦o̦k menin lel̦o̦k ñan Paul ke ear kalbuuj, ear ba bwe men in ej “menin joortak ko rebwiin mãlu me rej kabuñbũruon Anij.” (Pil. 4:18) L̦õmn̦ak kõn ro ilo eklejia eo am̦ im kajjitõk ippam̦ make, ‘Ewõr ke en̦ imaroñ jipañe?’ El̦ap an Jeova m̦õn̦õn̦õ ñe ej lo ad kõjerbal iien, maroñ, kapeel, im m̦weiuk ko ippãd ñan jipañ ro rej pãd ilo aikuj. Ej watõke ãinwõt m̦õttan ad kabuñ.​—Jem. 1:27.

15. Kabuñ ilo wãween eo em̦ool ej juon men me ebõk el̦ap iien im maroñ, ak etke ejjab kõm̦m̦an ad eddodo?

¹⁵ Kabuñ ilo wãween eo em̦ool ej juon men ebõk el̦ap iien im maroñ. Bõtab ejjab kõm̦m̦an ad eddodo. (1 Jon 5:3) Etke? Kõnke jej kabuñ ñan Jeova kõnke jej yokwe e. Baj pijaikl̦o̦k m̦õk juon ajri me ekõn̦aan lel̦o̦k juon menin lel̦o̦k ñan jemãn. Emaroñ jol̦o̦k elõñ awa im jiñaiki juon pija ñan jemãn. L̦adik eo eban bũrom̦õj ak inepata kõn an kar jol̦o̦k el̦ap awa ko ñan an kar kõm̦m̦ane pija in. Ej yokwe jemãn, im em̦õn̦õn̦õ in lel̦o̦k menin lel̦o̦k in ñane. Ejja ãindeinl̦o̦k wõt, kõn ad yokwe Jeova, jem̦õn̦õn̦õ in kõjerbal iien im maroñ ko ad bwe jen maroñ bõk kun̦aad ilo wãween kabuñ eo em̦ool.

16. Ekkar ñan Hibru 6:10, ewi wãween an Jeova watõk ad kate kõj ñan kabuñbũruon?

¹⁶ Ro jemãn im jinen me el̦ap yokwe ippãer rejjab kõtmãne bwe en joñan wõt juon menin lel̦o̦k ko kajjojo iaan ajri ro nejier renaaj lil̦o̦k ñan er. Rej kile bwe kajjojo ajri reoktak jãn doon im eoktak joñan maroñ ko aer. Ejja ãindeinl̦o̦k wõt, eo Jemãd ilañ emel̦el̦e kõn joñan maroñ ko ad kajjojo. Bõlen elõñl̦o̦k men ko kwõmaroñ kõm̦m̦ani jãn elõñ iaan ro kwõjel̦ã kajjier im kwõj yokwe er. Ak bõlen kwõjjab maroñ kõm̦m̦an elõñl̦o̦k men ko ãinwõt ro jet, emaroñ kõn joñan iiõ eo am̦, ãjmour eo am̦, ak eddo ko am̦ ilo baam̦le eo.  Meñe ãindein, ak kwõn jab ebbweer. (Gal. 6:4) Jeova eban mel̦o̦kl̦o̦k jerbal ko am̦. Toon wõt am̦ kate eok joñan wõt am̦ maroñ im ñe kwõj kõm̦m̦ani kõn un ko rejim̦we, enaaj buñbũruon kake. (Riit Hibru 6:10.) Jeova ej bar lo bũruom̦ im men ko kokõn̦aan kõm̦m̦ani. Ekõn̦aan bwe kwõn m̦õn̦õn̦õ im jubũruom̦ kõn joñan eo kwõj lel̦o̦k ilo wãween am̦ kabuñ ñane.

17. (1) Ñe jej lo bwe epen jet iaan wãween ko rej m̦õttan ad kabuñ, ta buñtõn ne ko jemaroñ bũki? (2) Ewi wãween am̦ kar bõk jipañ jãn juon iaan wãween ko me rej pãd ilo bo̦o̦k eo “ Kal̦apl̦o̦k Am̦ M̦õn̦õn̦õ”?

¹⁷ Ak ta el̦aññe jej lo bwe epen ñan ad bõk kun̦aad ilo jet iaan wãween ko rej m̦õttan ad kabuñ, men ko ãinwõt ad katak ippãd make ak kwal̦o̦k naan ilo̦bwilej? Jemaroñ lo bwe ñe el̦apl̦o̦k ad bõk kun̦aad ilo jerbal kein, enaaj l̦apl̦o̦k aer em̦m̦an ippãd im ad bõk tokjãn jãni. Jemaroñ keidi ad kabuñ ñan jet men ko jej kõm̦m̦ani, ãinwõt ad ekjerjaij ak kõmmãlmel kilen kõjerbal juon kein kõjañjañ. Ñe jet wõt iien ad kõm̦m̦ane men kein, emaroñ jab lukkuun l̦ap tõprak ak wõnm̦aanl̦o̦k. Ak ta el̦aññe jej pepe in kõm̦m̦ani kajjojo raan? Ilo jinoin jemaroñ kõm̦m̦ane ium̦win juon iien ejjab lukkuun aetok im jidik kõn jidik kaetokl̦o̦k. Ilo ad lo tokjãn ko rej wal̦o̦k itok jãn ad kate kõj, ejjel̦o̦k pere jenaaj reim̦aanl̦o̦k ñan iien kein jej kõm̦m̦ani im lukkuun itoklimo ilo ad kõm̦m̦ani. Kwõmaroñ ke loe ewi wãween jemaroñ bar kõm̦m̦ane men in ilo ad kabuñ?

18. Ewi wãween ad kajejjet men eo me ej unin ad pãd ak mour, im ta tokjãn ko renaaj wal̦o̦k?

¹⁸ Jej kajejjet un eo unin ad pãd ak mour ñe jej kabuñ ñan Jeova kõn aolepen bũruod. Tokjãn men in, jenaaj m̦õn̦õn̦õ kõn juon mour elem̦õn̦õn̦õ im el̦ap tokjãn, im ewõr ad kõjatdikdik ñan karejar ñan Jeova ñan indeeo. (JK. 10:22) Jej lo aenõm̦m̦an ilo kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ ko ad kadede kõnke jejel̦ã bwe Jeova ej jipañ ri-karejar ro an ñe rej iioon apañ ko. (Ais. 41:9, 10) Alikkar bwe ewõr ippãd un ko unin ad m̦õn̦õn̦õ ilo ad kabuñ ñan eo Jemãdwõj me el̦ap yokwe ippãn, eo ej tõllo̦kũn ñan “bõk nõbar im aiboojoj” jãn aolep menin kõm̦anm̦an ko an!—Rev. 4:11.