Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

IREN ONOP 13

Kaudok Mehlel Pahn Kalaudehla Omw Peren

Kaudok Mehlel Pahn Kalaudehla Omw Peren

“Maing Siohwa at Koht, komwi me ketin warohng sapwellimanki lingan, wahu oh roson.”​—KAUD. 4:11.

KOUL 31 Iang Koht Kekeid!

AUDEPEN ONOP *

1-2. Dahme pahn kahrehiong Koht en ketin kupwurki atail kaudok?

 DAHME ke kin medewe ni omw rong lepin lokaiao “kaudok”? Mwein ke medewe duwen brother men me kelepwikihdi pwehn kapakap ong Siohwa mwohn eh meir. De mwein ke medewe duwen peneinei ehu me pereperenki arail onopki Paipel.

2 Nan irair riau pwukat, irail wiewia arail kaudok. Ia duwe, Siohwa pahn ketin kupwurki arail kaudok? Ei, ma arail wia met kin pahrekiong kupwure oh pwehki irail kin poakohng oh wauneki ih. Kitail uhdahn poakohng Siohwa. Kitail ese me kitail anahne kaudokiong ih, oh kitail men wia met ni ahl me keieu mwahu.

3. Dahme kitail pahn koasoiapene nan iren onop wet?

3 Nan iren onop wet, kitail pahn koasoiapene soangen kaudok me Siohwa kin ketin kupwurperenki mahso nan Paipel, oh pil wiepen kaudok waluh me Siohwa kin ketin kupwurperenki rahnwet. Ni atail wia met, kitail kak medewe ia duwen atail kak kamwahwihala mwomwen atail kaudok. Kitail pahn pil koasoiapene kahrepe kan me kaudok mehlel kin kahrehiong kitail en peren.

KAUDOK ME SIOHWA KETIN KUPWURPERENKI MAHSO

4. Ia duwen aramas akan me kin kaudokiong Siohwa mwohn Sises eh ketido sampah ar kasalehda me re poakohng oh wauneki Siohwa?

4 Ohl lelepek kan duwehte Apel, Noha, Eipraam, oh Sohp kin kasalehda arail wauneki oh poakohng Siohwa. Ia duwen? Sang ni arail kin peikiong Siohwa, pwoson ih, oh wiahiong ih meirong kan. Paipel sohte padahkihong kitail soahng koaros me re anahne wia. Ahpw e sansal me irail wia uwen arail kak en kawauwih Siohwa, oh me e ketin kupwurki arail kaudok. Mwuhr, Siohwa ketikihong mehn Israel ko Kosonned en Moseso. Kosonned pwukat kin iangahki kaweid oaritik kan duwen arail pahn kaudokiong ih ni ahl me e ketin kupwurki.

5. Wekidekla dahieu me wiawihong kaudok mehlel mwurin Sises eh pwoula oh iasada?

5 Mwurin Sises eh pwoula oh iasada, Siohwa sohla ketin kasik me aramas akan pahn idawehn kosonnedo me e ketikihong mehn Israel ko pwehn kaudokiong ih. (Rom. 10:4) Kristian kan anahne idawehn kosonned kapw ehu, me iei “kosonned en Krais.” (Kal. 6:2) Irail kak peikiong “kosonned” wet kaidehn sang ni arail wadlikiala oh idawehn kosonned tohto, ahpw sang ni arail alasang sapwellimen Sises mehn kahlemeng oh idawehn sapwellime padahk kan. Rahnwet, Kristian kan pil kin wia uwen arail kak en idawehn Krais pwehn kaperenda Siohwa oh “diar nsenamwahu.”​—Mad. 11:29.

6. Ia duwen atail kak paiekihda iren onop wet?

6 Ni atail pahn koasoiapene ehuehu wiepen atail kaudok, pein idek rehmw, ‘I kin kekeirda ni ei wia wiepe pwukat?’ Ke pil kak idek, ‘I kak kamwahwihala mwomwen ei kaudok?’ Ke kak perenki dahme ke wiewia met, ahpw ke pil men peki rehn Siohwa en ketin seweseiuk kasawih wasa kan me ke kak kamwahwihala.

DAHME ATAIL KAUDOK KIN PIDADA?

7. Ia duwen Siohwa eh kin ketin kilengwohng atail kapakap kan sang mohngiongitail?

7 Kitail kin kaudokiong Siohwa ni atail kapakap ong ih. Paipel kin kapahrekiong atail kapakap warpwohmwahu me kin kaunopada ni keneinei ong meirong nan impwal sarawio oh mwuhr nan tehnpas sarawio. (Mel. 141:2) Pwohn warpwohmwahwo kin kaperenda Koht. Duwehte met, Koht kin ketin “kupwurperenki” atail kapakap sang nan mohngiongitail, mehnda ma kitail doadoahngki lokaia me uhdahn mengei. (Lep. Pad. 15:8; Deud. 33:10) Kitail ahneki kahrepe mwahu en kamehlele me Siohwa kin ketin kupwurperenki karonge atail kin kasalehda atail limpoak oh kalahngan ong ih. E ketin kupwurki kitail en ehukihong ih atail kapwunod, koapworopwor, oh ineng kan. Mwohn omw kapakap ong Siohwa, e pahn mwahu ma ke medemedewe kanahieng dahme ke pahn nda. Ni omw wia met, ke pahn kihda “warpwohmwahu” me keieu mwahu ong Semomwo nanleng.

8. Ahnsou dah me keieu mwahu en kapinga Siohwa?

8 Kitail kin kaudokiong Siohwa ni atail kapinga ih. (Mel. 34:1) Kitail kin kapinga Siohwa sang ni atail kin padahkihong meteikan uwen atail kalahnganki oh wauneki sapwellime irair kaselel kan oh doadoahk kan. E pahn mie soahng mwahu tohto me kitail kak kapingahki Siohwa ma kitail kin kalahnganki ih. Ni atail kin doudouloale soahng mwahu koaros me Siohwa ketin wiahiong kitail, kitail sohte pahn uhdihsang kapinga ih. Doadoahk en kalohk kin kihong kitail ahnsou keieu mwahu en “patohwanohng Koht meirong en kaping ahnsou koaros, me iei, wahn kilin ewetail me kin lohkihong wehipokon mwareo.” (Ipru 13:15) Duwehte atail kin medewe kanahieng dahme kitail pahn nda mwohn atail kapakap ong Siohwa, kitail pil anahne medewe kanahieng dahme kitail pahn ndaiong irail kan me kitail kalohk ong. Kitail men atail “meirong en kaping” en keieu mwahu. Ihme kahrehda kitail kin ngoang ni atail kalohk.

9. Duwehte mehn Israel ko, ia duwen atail kin paiekihda atail iang towehda mihting kan? Menlau kihda ehu karasepen mihting kan ar seweseiuk.

9 Kitail kin kaudokiong Siohwa ni atail iang towehda mihting kan. Siohwa ketin mahsanihong mehn Israel kan mahso: “Ohl koaros en amwail wehi pahn kin pokonpene oh kaudokiong KAUN-O pak siluh nan sounpar ehu ni wasahn kaudokteieuo.” (Deud. 16:16) Mehn Israel kan pahn kin kohkohsang imwarail, arail mwaht kan, oh sohte me pahn apwalih. Ahpw Siohwa ketin inoukihong irail: “Sohte emen me pahn men song kalowehdi sapwamwail nindokon amwail pahn kin wiewia sarawi.” (Eks. 34:24) Pwehki mehn Israel ko uhdahn likih Siohwa, irail kin iang kamadipw sarawi kan pahr koaros. Irail uhdahn paiekihda met ni ahl tohto. Karasepe, irail kalaudehla arail wehwehki duwen sapwellimen Koht kosonned kan, doudouloale sapwellimen Siohwa kupwuramwahu, oh perenki patehng meteikan me pil kin poakohng Siohwa. (Deud. 16:15) Kitail pil kin paiekihda soahng pwukat ni atail kin wia uwen atail kak koaros en iang towehda mihting kan. Oh medewehla ia uwen Siohwa eh kin ketin kupwurperenkihda atail kaunopada pasapeng kan me mwahu oh mwotomwot.

10. Dahme kahrehda koul wia mehkot kesempwal ong atail kaudok?

10 Kitail kin kaudokiong Siohwa ni atail kin iang koul. (Mel. 28:7) Mehn Israel ko kin wiahki koul mehkot kesempwal nan arail kaudok. Nanmwarki Depit koasoanehdi mehn Lipai 288 ren wia sounkoul kei nan tehnpas sarawio. (1 Kron. 25:1, 6-8) Rahnwet, kitail kin kasalehda atail poakohng Koht ni atail kin koulki koulen kaping kan. Kitail sohte anahne mai en koul pwehn wia met. Medewehla met: Ni atail kin koasoi, “kitail koaros kin sapwungala pak tohto,” ahpw met sohte kin kauhkitaildihsang en koasoi nan mwomwohdiso oh nan kalohk. (Seims 3:2) Duwehte met, kitail kak koul ong Siohwa, mehnda ma kitail medewe me kitail sohte mai en koul.

11. Nin duwen me Melkahka 48:13 mahsanih, dahme kahrehda atail peneinei anahne wiahda ahnsou en onopki Paipel?

11 Kitail kin kaudokiong Siohwa ni atail kin onopki sapwellime Mahsen oh padahkihong neitail seri kan duwen ih. Ni rahnen Sapad, mehn Israel kan sohte kin doadoahk oh re kin doadoahngki rahno pwehn kakehlakahla arail nanpwungmwahu rehn Siohwa. (Eks. 31:16, 17) Me lelepek kan kin padahkihong neirail seri kan duwen Siohwa oh sapwellime kupwuramwahu. Rahnwet, kitail pil anahne wiahda ahnsou en wadek oh onopki Mahsen en Koht. Met wia kisehn atail kaudok ong Siohwa, oh pahn sewese kitail en karanihala ih. (Mel. 73:28) Oh ni atail kin iang atail peneinei onop, kitail kak sewese neitail seri kan en kakairada nanpwungmwahu keren rehn Samatail limpoako nanleng.​—Wadek Melkahka 48:13.

12. Dahme kitail kak sukuhlkihsang mwomwen Siohwa eh ketin kilengwohng irail kan me wiahda kepwe kan loalen impwal sarawio?

12 Kitail kin kaudokiong Siohwa ni atail kauwada oh apwalih wasahn kaudok kan. Paipel mahsanih me doadoahk en wiahda impwal sarawio oh kepwe kan loale wia ‘doadoahk sarawi’ ehu. (Eks. 36:1, 4NW) Pil rahnwet, Siohwa kin ketin wiahki atail kauwada Wasahn Kaudok kan oh ihmw teikan me kitail kin doadoahngki pwehn papah ih, kisehn atail kaudok. Ekei Kristian kan kin doadoahngki ahnsou laud pwehn wia soahng pwukat. Kitail uhdahn kalahnganki ar toukihda arail ahnsou ong doadoahk en Wehio. Irail pil kin iang doadoahk en kalohk. Ekei irail ele men wiahla pioneer kei. Elder kan nan mwomwohdiso kak kasalehda arail utung doadoahk en kauwada ihmw pwukat sang ni arail mweidohng tohndoadoahk pwukat ren kak iang pioneer ni ahnsou me re kak. Sohte lipilipil ma kitail kin koahiek en kauwada ihmw de soh, kitail koaros kak iang kamwakele oh apwalih mwahu ihmw pwukat.

13. Ia duwen atail pahn kilengwohng sawas kan me kitail kihda pwehn utung doadoahk en Wehio?

13 Kitail kin kaudokiong Siohwa ni atail toukihda sawas en mwohni pwehn utung doadoahk en Wehio. Mehn Israel ko anahne wahdo arail meirong ong Siohwa ni arail iang kasarawi kan. (Deud. 16:16) Irail anahne wahla mehkot me re kak. Eri irail kasalehda me re kalahnganki soahng koaros me Siohwa ketin wiahiong irail. Ia duwen atail kak kasalehda atail limpoak oh kalahngan ong Siohwa pwehki soahng koaros me e ketin wiahiong kitail? Ehu ahl iei sang ni atail kihda sawasepen mwohni ong atail mwomwohdiso oh doadoahk en kalohk nan sampah pwon ni uwen me atail irairo kakohng. Wahnpoaron Pohl kawehwehda duwen met: “Eri ma ineng wet mieier, ih me pahn keieu konehngen, kihwei nin duwen dahme aramaso ahneki, a kaidehn dahme aramaso sohte ahneki.” (2 Kor. 8:4, 12) Siohwa kin uhdahn ketin kupwurperenki atail kin kihda uwen me kitail kak, mehnda ma e sohte laud.​—Mark 12:42-44; 2 Kor. 9:7.

14. Nin duwen me Lepin Padahk 19:17 mahsanih, ia duwen Siohwa eh ketin kilengwohng atail kin sewese riatail Kristian kan me anahne sawas?

14 Kitail kin kaudokiong Siohwa ni atail sewese riatail Kristian kan me anahne sawas. Siohwa ketin inoukihda en kapwungohng mehn Israel kan me kin kadek ong me semwehmwe kan. (Deud. 15:7, 10) Ei, ehuehu ahnsou me kitail kin sewese riatail Kristian men me anahne sawas, Siohwa kin ketin wiahki met kisakis ehu ong ih. (Wadek Lepin Padahk 19:17.) Karasepe, ni Kristian kan sang Pilipai ar kadarala kisakis ehu rehn Pohl me wie sensel, e kahdaneki kisakis wet ‘meirong ehu me kin kaperenda Koht.’ (Pil. 4:18) Medewehla irail kan nan omw mwomwohdiso oh pein idek rehmw: ‘Mie me I kak sewese?’ Siohwa kin ketin kupwurperenki ni eh mahsanih atail kin doadoahngki atail ahnsou, kehl, koahiek, oh kepwe kan pwehn sewese irail kan me anahne sawas. E kin ketin wiahki met kisehn atail kaudok.​—Seims 1:27.

KAUDOKIONG SIOHWA KIN KAHREHIONG KITAIL PEREN

15. Kaudok mehlel kin anahne ahnsou oh kehl, ahpw dahme kahrehda e sohte wia katoutou ehu?

15 Kaudok mehlel kin anahne ahnsou oh kehl. Ahpw e sohte wia katoutou ehu. (1 Sohn 5:3) Dahme kahrehda? Kitail kin kaudokiong Siohwa pwehki atail poakohng ih. Medewehla kisin seri men me men kisekisehki eh pahpao mehkot. Ele e doadoahngkihla awa tohto pwehn wiahda mahlen ehu ong eh pahpao. Serio sohte pahn koluhkihla ahnsou laud me e doadoahngkihla pwehn wiahda mahleno. E poakohng eh pahpao oh perenki kihong kisakiso. Duwehte met, pwehki kitail poakohng Siohwa, kitail perenki doadoahngki atail ahnsou oh kehl pwehn kaudokiong ih.

16. Nin duwen me Ipru 6:10 mahsanih, ia duwen Siohwa eh kin ketin kilengwohng atail kin nannanti en kaperenda ih?

16 Pahpa nohno limpoak kan sohte kin kasik me emenemen neira seri ko pahn kihda soangen kisakis tehieu. Ira ese me emenemen seri ko wekpeseng oh arail koahiek pil wekpeseng. Duwehte met, Samatailo nanleng ketin mwahngih dahme emenemen kitail kakohng. Mwein ke kak wia laudsang dahme tohtohn irail kan me ke ese oh poakohng kak wia. De mwein ke sohte kak wia uwen me meteikan kak wia, pwehki ke mahlahr, kohwahki soumwahu, de ke pwukoahki apwalih omw peneinei. Ke dehr mworusala. (Kal. 6:4) Siohwa sohte pahn ketin likidmeliehla omw doadoahk. Ma ke kin wia uwen omw kak ong kahrepe mwahu, met pahn kaperenda ih. (Wadek Ipru 6:10.) Siohwa pil ketin mwahngih dahme ke kin men wia. E ketin kupwurki ken perenki dahme ke kak patohwanohng ih.

17. (a) Ma kitail kin apwalki wia ekei soahng kan me wia kisehn atail kaudok, dahme kitail kak wia? (b) Nan koakono “ Kalaudehla Omw Peren,” ia duwen ehu wiepen kaudok pwukat eh seweseiuk?

17 Dahme kitail kak wia ma e apwal ong kitail en wia ekei soahng kan me kitail koasoiapenehr, duwehte onop Paipel de kalohk? Ni atail kin kalapw wiewia soahng pwukat, kitail pahn perenkihla oh uhdahn paiekihda. Kitail kak kapahrekiong atail kaudok ekei soahng kan me kitail kin wia, duwehte eksersais de kesengki keseng. Ma kitail sohte kin kalapw eksersais de keseng, kitail sohte pahn paiekihda atail wia soahng pwukat. Ahpw dahme pahn wiawi ma kitail pilada en wia soahng pwukat rahn koaros? Nin tapio, ele kitail pahn wia met erein minit keite, ahpw mwuhr, kitail kak doula wia met reireisang. Ni atail kilang imwila mwahu en atail nannanti, ele kitail pahn kasikasik soangen ahnsou pwukat oh uhdahn perenki. Met pil duwehte ong atail kaudok.

18. Dahme keieu kesempwal me kitail kak wia, oh dahme pahn wiawi ma kitail wia met?

18 Dahme keieu kesempwal me kitail kak wia iei en wia uwen atail kak koaros en kaudokiong Siohwa. Ma kitail pahn wia met, kitail pahn ahneki mour nsenamwahu oh peren, oh pil koapworopwor en kaudokiong Siohwa kohkohlahte. (Lep. Pad. 10:22) Kitail ahnekiher meleilei pwehki kitail ese me Siohwa kin ketin sewese kitail ni atail lelohng kahpwal kan. (Ais. 41:9, 10) Kitail ahneki kahrepe mwahu en peren ni atail kaudokiong Samatail limpoako, me warohng “sapwellimanki lingan, wahu, oh roson” sang sapwellime kepikipik kan koaros!​—Kaud. 4:11.

KOUL 24 Kohdo ni Nahnahn Siohwa

^ par. 5 Pwehki Siohwa me ketin kapikada mehkoaros, kitail anahne kaudokiong ih. Siohwa kin ketin kupwurperenki dahme kitail kin wia pwehn kaudokiong ih ihte ma kitail peikiong sapwellime kosonned kan oh kaweid kan. Nan iren onop wet, kitail pahn koasoiapene soahng waluh me kitail kin wia ni atail kaudokiong Siohwa. Kitail pahn sukuhlki ia duwen atail kak kamwahwihala atail wia soahng pwukat, oh ia duwen soahng pwukat ar kak kalaudehla atail peren.