A ummi cazin ah kal

A ummi cazin ah kal

CAWN AWK CAPAR 14

Khrihfa Upa Hna—Lamkaltu Paul Kha I Zohchunh Peng U

Khrihfa Upa Hna—Lamkaltu Paul Kha I Zohchunh Peng U

“Ka nawl kha i cawn ve u.”—1 KOR. 11:1.

HLA 99 A Tampimi U Le Nau Hna

LANGHTERNAK *

1-2. Lamkaltu Paul nunning nih tuchan Khrihfa upa pawl kha zeitindah a bawmh khawh hna?

 LAMKALTU Paul nih unau pawl kha a dawt hna. An caah thabat hngal loin rian a ṭuan. (Lam. 20:31) Cucaah zumtukhat unau hna nih Paul kha an dawt tuk. Voikhat cu Efesa i Khrihfa upa hna nih kan hmu ṭhan kho ti lai lo tiah an ruah caah ‘an ṭah.’ (Lam. 20:37) Cu bantukin Khrihfa upa nih unau pawl kha an dawt tuk hna i an si khawh chungin an bawmh hna. (Fil. 2:16, 17) Asinain a caan ah Khrihfa upa hna cu zuamcawhnak an tong. Mah zuamcawhnak tei awkah zeinihdah a bawmh hna?

2 Rian aa zuammi Khrihfa upa nih Paul nunning kha an hlathlai khawh. (1 Kor. 11:1) Paul cu vancungmi nih an ngeihmi sining hna a ngei lo. A caan ah a hmaanmi thil tuah awkah aa harhmi mitlinglo pakhat a si ve. (Rom 7:18-20) Cun buaibainak tampi zong a ngei. Asinain Paul cu a lung a dong lo i aa lawmhnak zong a tlau lo. Khrihfa upa hna nih Paul an i zohchunhnak thawngin an tonmi zuamcawhnak kha an tei khawh i Jehovah rian kha nuam tein an ṭuan khawh peng. Cutin zeitindah a si ti kha zohhmanh hna u sih.

3. Hi capar ah zei kong dah kan i ruah lai i cutin tuah awkah zeinihdah a kan bawmh lai?

3 Hi capar ah Khrihfa upa nih an tonmi zuamcawhnak pali a simi: (1) phungchim rian le a dang rian hna a tlari tein ṭuannak, (2) unau pawl thazaang peknak, (3) pumpak derthawmnak tei khawhnak le (4) midang tlinlonak tawnghthamnak timi kong kan i ruah lai. Cun Paul nih zuamcawhnak a tei khawh ning le Khrihfa upa nih an i zohchunh khawh ning kong kan i ruah lai.

Phungchim Rian Le A Dang Rian Hna A Tlari Tein Ṭuannak

4. Khrihfa upa pawl cu phungchim rian hruainak ah zeicah zuamcawhnak an ton khawh?

4 Zuamcawhnak a sinak a ruang. Khrihfa upa cu phungchim rian hruainak lengah a dang rian tampi an ngei. Tahchunhnak ah, Khrihfa upa tampi cu zarhlai pumhnak tlangtlak awk le Khrihfabu Baibal Cawnnak tlaih awkah rian an ngei. Cun a dang phungchimnak rian hna zong an ngei. Bu rianṭuantu pawl kha tampi in an cawnpiak hna i unau pawl zong kha dawtnak he tha an pek hna. (1 Pet. 5:2) Khrihfa upa cheukhat cu Biakinn saknak, remhnak le Jehovah biaknak ah hmanmi a dang innsaknak hna ah an i tel. Khrihfa unau dihlak bantukin Khrihfa upa caah a biapi bikmi cu phungchim rianṭuannak a si.—Matt. 28:19, 20.

5. Paul nih phungchimtu pakhat in zei zohchunh awk ṭha dah a chiah?

5 Paul nunning. Paul nih Filipi 1:10, NW ah a hlawh a tlingmi phungchimtu a sinak a ruang kha hitin a chim: “A biapi deuhmi thil kha hngalh i zuam.” Paul nih mah ningin a rak zulh. Phungchim dingin rian pek a si i kum tampi chung mah rian kha a biapi bikmi thil in a rak hmuh. Zapi lakah siseh, innkhat hnu innkhat ah siseh phung a rak chim. (Lam. 20:20) Anih nih nikhat chung i caan caankhat lawng asiloah zarhkhat ah nikhat lawng phung a rak chim lo. Caanṭha a hmuh fatin phung a rak chim. Tahchunhnak ah, Athen khua ah a hawile a hngah hna lioah a min a thangmi phu pakhat kha phung a chimh hna i mah lakin cheukhat nih an rak cohlan. (Lam. 17:16, 17, 34) ‘Thong a tlak’ lio hmanhah a pawngah a ummi hna kha phung a rak chimh hna.—Fil. 1:13, 14; Lam. 28:16-24.

6. Paul nih zeidah a rak cawnpiak hna?

6 Paul nih a ṭha bik in a caan a hman. Midang zong kha phungchimnak rian ah i tel dingin a sawm hna. Tahchunhnak ah, a hmasa missionary in khual a tlawn lioah Johan Marka kha a auh i a voihnihnak a tlawn ah Timote kha a auh. (Lam. 12:25; 16:1-4) Paul nih mah pa hna kha Khrihfabu tlangtlak ning, tuukhal rian ṭuan ning le hmual a ngeimi cawnpiaktu si khawh ning kong he aa tlaiin a cawnpiak hna lai ti cu lunghrinh awk a um lo.—1 Kor. 4:17.

Phungchim awkah timhcia na si pengnak thawngin Paul kha i zohchunh (Catlangbu 7 zoh) *

7. Efesa 6:14, 15 i Paul chimmi kha Khrihfa upa nih zeitindah an zulh khawh?

7 Cawn khawhmi. Khrihfa upa nih innkhat hnu innkhat phungchimnak lawngah si loin zeitik caan paohah phungchim dingin timhcia tein le lungtho tein an umnak thawngin Paul kha an i zohchunh khawh. (Efesa 6:14, 15 rel.) Tahchunhnak ah, thilcawknak asiloah rianṭuannak ah phung an chim khawh. Asiloah Biakinn saknak rian an bawmh hna tikah mah pawngkam ah a ummi le an sinah thil a rak zuarmi hna sinah phung an chim khawh. Paul bantukin Khrihfa upa nih bu rianṭuantu hna i telin phungchimnak rian ah midang cawnpiaknak caah an caan kha an hman khawh.

8. A caan ah Khrihfa upa pakhat nih zeidah tuah a herh men lai?

8 Khrihfa upa nih phungchimnak rian ah a caan pe kho lo tiangin Khrihfabu rian asiloah peng zohkhenhnak rian ah an rian an i tamter tuk awk a si lo. Mah rian hna ah a tlarimi si awkah rian cheukhat al a hauh caan a um men lai. Thlacam buin an ruah tikah mah rian kan cohlan ahcun a biapi deuhmi thil kan tuah kho lai lo ti kha an hun hngalh men lai. Mah thil hna ah zarh fatin tuahmi chungkhar pumhnak, lungtho tein phungchim rian ah i telnak asiloah phungchim dingin fale cawnpiaknak hna aa tel. Cheukhat nih an hmuhmi tinvo sung kha al awkah an i harh ko nain zeizong vialte ah a tlarimi si an duhnak kha Jehovah nih a hngalhthiam ti kha an zumh khawh.

Dawtnak A Ngeimi Tuukhal Sinak

9. A rian a tammi Khrihfa upa nih zei zuamcawhnak dah an ton?

9 Zuamcawhnak a sinak a ruang. Jehovah miphun cu buaibainak tampi kan ngei. Hi donghnak caan chungah kan dihlak in thazaang peknak, bawmhnak le hnemhnak kan herh. A caan ah cheukhat nih a ṭha lomi tuahsernak hna hrial awkah bawmhnak an herh men lai. (1 Thes. 5:14) Khrihfa upa nih Jehovah miphun tonmi buaibainak vialte an hlo kho dih lo ti cu a hmaan ko. Asinain Khrihfa upa nih a tuu pawl kha thazaang pe in kilveng hna seh tiah Jehovah nih aa ruahchan. A rian a tammi Khrihfa upa nih unau pawl bawmh awkah zeitindah a caan an pek khawh?

Midang kha thangṭhat hna law thazaang pe hna (Catlangbu 10, 12 zoh) *

10. Paul nih 1 Thesalon 2:7 ningin Jehovah miphun kha zeitindah a rak zohkhenh hna?

10 Paul nunning. Paul cu unau pawl thangṭhat awk le thazaang pek awkah timhcia a si zungzal. Khrihfa upa nih Jehovah miphun kha dawtnak in an pehtlaih hnanak thawngin Paul nunning kha an i zohchunh. (1 Thesalon 2:7 rel.) Paul nih zumtukhat unau pawl a dawt hna le Jehovah nih a dawt hna kha a hngalhter hna. (2 Kor. 2:4; Efe. 2:4, 5) Paul nih unau pawl kha hawikom bantukin a pehtlaih hna i anmah he caan a hmangṭi. A ṭihmi thil le a derthawmnak kong a chimh hnanak thawngin an cungah zumhnak a ngeih kha a langhter. (2 Kor. 7:5; 1 Tim. 1:15) Asinain Paul nih amah pumpak buaibainak cungah lungthin a rak pe lo. Mah canah unau pawl kha bawmh a duh hna.

11. Paul nih unau pawl kha zeicah a chimhhrinh hna?

11 Paul nih a caan ah unau pawl kha chimhhrinh a herh. Asinain zeitikhmanh ah a thin hun buin a chimhrin bal hna lo. A dawt hna caah le ṭih a nungmi thil in huhphenh a duh hna ca tu ah a chimhhrinhmi hna a si. A chimhhrinhmi hna kha an hngalhthiam khawh nakhnga le an cohlan khawh nakhnga aa zuam. Tahchunhnak ah, Korin Khrihfa hna sin a cakuat ah fakpi in a rak chimhhrinh hna. Mah cakuat a ṭial hnuah Titas kha an sinah a thlah. Paul nih a cakuat an lehrulh ning he aa tlaiin a thin a rak phang. A pekmi ruahnak cheuhnak an cohlanmi le an zulhmi a hngalh caah aa lawm tuk.—2 Kor. 7:6, 7.

12. Khrihfa upa nih zumtukhat unau pawl kha zeitindah tha an pek khawh hna?

12 Cawn khawhmi. Khrihfa upa nih zumtukhat unau pawl he caan an hmanṭinak thawngin Paul kha an i zohchunh khawh. Cutin tuah khawhnak lamkhat cu midang he i chawnhbiak dingin pumhnak ah tuan deuh in phanh kha a si. Unau pawl herhmi hnemhnak pek awkah a caan tlawmpal lawng pek a hau. (Rom 1:12; Efe. 5:16) Paul aa zohchunhmi Khrihfa upa nih unau pawl zumhnak fehter chin awkah Baibal hmangin tha an pek hna i Pathian nih a dawt hna ti kha an hngalhter hna. Mah lengah anmah nih an dawt hnanak zong an hngalhter hna. Anmah he pehtlaihnak an ngei zungzal i thangṭhat awkah caanṭha an kawl. Khrihfa upa pakhat nih a chimhhrinh hna tikah Baibal cungah hram a bunh awk a si. Unau pawl nih a chimhhrinhmi cohlang hna seh ti a duh caah cuset khaset tiin dawtnak he a cawnpiak hna.—Gal. 6:1.

Pumpak Derthawmnak Tei Khawhnak

13. Khrihfa upa pakhat kha a derthawmnak nih zeitindah a hnorsuan khawh?

13 Zuamcawhnak a sinak a ruang. Khrihfa upa cu mitlinglo an si. Midang bantukin palhnak an tuah ve. (Rom 3:23) A caan ah an derthawmnak cungah a tlarimi hmuhnak ngeih awkah an i harh men lai. Cheukhat nih ri an ngeihmi cungah lungthin an pek tuk caah an lung a dong men lai. Cun cheukhat nih an tlinlonak cu a biapimi a si lo i thlennak tuah zong a hau lo tiah an ruah.

14. Filipi 4:13 ningin toidornak nih Paul kha a derthawmnak tawnghtham awkah zeitindah a bawmh?

14 Paul nunning. Paul cu aa toidormi a si caah a derthawmnak kha keimah tein ka tawngtham kho lo ti kha a hngalh. Pathian pekmi thazaang a herh. Paul cu a hmasa ah a lung a khongmi a si i puarhrang ngaiin Khrihfa pawl a rak hrem hna. Asinain a tuahsernak a palh kha a hngalh i a ziaza kha lungtho tein thlen a duh. (1 Tim. 1:12-16) Paul cu Jehovah bawmhnak thawngin dawtnak, zaangfahnak le toidornak a ngeimi Khrihfa pakhat a hung si. Derthawmnak tampi a ngeihmi kha a hngalh ko nain mah kong ruah peng canah Jehovah nih a ka ngaihthiam lai ti kha a zumh. (Rom 7:21-25) Mitling si dingin aa ruahchan lo. Mah canah a ngeihmi Khrihfa ziaza a ṭhancho nakhnga fakpi in aa zuam i a rian a liim khawh nakhnga toidor tein Jehovah bawmhnak kha aa bochan.—1 Kor. 9:27; Filipi 4:13 rel.

Pumpak derthawmnak tei awkah fakpi in i zuam (Catlangbu 14-15 zoh) *

15. Khrihfa upa nih an derthawmnak he aa tlaiin zei bantuk a tlarimi hmuhnak dah an ngeih awk a si?

15 Cawn khawhmi. Khrihfa upa pawl cu mitling an si ruangah rian pekmi an si lo. Asinain Jehovah nih an palhnak kha cohlang in Khrihfa ziaza ṭhanter hna seh ti a duh. (Efe. 4:23, 24) Khrihfa upa pakhat nih ṭhancho a herhnak zawn kha i hngalh awkah Baibal kha a hlathlai awk a si i a herhmi ningin thlennak a tuah awk a si. Cuticun aa nuammi le a hlawh a tlingmi si awkah Jehovah nih a bawmh lai.—Jeim 1:25.

Midang Tlinlonak Tawnghthamnak

16. Khrihfa upa pakhat nih midang tlinlonak cungah lungthin a pek ahcun zeidah a cang kho?

16 Zuamcawhnak a sinak a ruang. Unau pawl he naih tein rian an ṭuanṭi caah unau pawl tlinlonak kha Khrihfa upa nih fawi tein an hngalh khawh. Asinain an i ralrin lo ahcun Khrihfa upa cu a puarhrangmi, dawtnak a ngei lomi le mi sualnak a kawlmi an hung si kho. Mah cu Satan nih tuahter aan duhmi hna a si tiah Paul nih ralrin a pek hna.—2 Kor. 2:10, 11.

17. Paul nih unau pawl kha zeitindah a hmuh hna?

17 Paul nunning. Unau pawl kha a ṭhatnaklei in a hmuh peng hna. A caan ah an tuahsernak nih amah pumpak kha a hnorsuan caah an palhnak kha a hngalh. Asinain mi pakhat nih palhnak a tuah men ruangah anih miṭhalo a si tinak a si lo ti kha Paul nih hngalh. Unau pawl kha a dawt tuk hna i a ṭhami an sining cungah lungthin a pek. Unau pawl nih a hmaanmi thil tuah an i harh tikah annih nih a hmaanmi thil tuah an duh i cutin tuah khawh awkah bawmh an hau tiah a ruah.

18. Paul nih Euodia le Sintekhe buaibainak a tawnghtham ningin zeidah na cawn khawh? (Filipi 4:1-3)

18 Tahchunhnak ah, Paul nih Filipi Khrihfabu ah a ummi unaunu pahnih kha zeitindah a rak bawmh hna ti kha ruathmanh u. (Filipi 4:1-3 rel.) Euodia le Sintekhe cu lung i khah lonak an ngeih caah an i komh ti lomi a si men lai. Asinain Paul nih a mawhchiat hna lo i an ngeihmi sining ṭha cung tu ah lungthin a rak pek. Zumhfekmi mah unaunu pahnih cu caan saupi Jehovah a bia cangmi an si. Jehovah nih a dawt hna ti kha Paul nih a hngalh. Mah unaunu pahnih cungah a ṭhami hmuhnak a ngeih caah an karah daihnak ser dingin tha a rak pek hna. Paul nih midang i a ṭhami an sining cungah lungthin a pek caah aa nuam kho peng i unau pawl he a fekmi hawikomhnak a ngei kho peng.

Midang kha biaceih hna hlah (Catlangbu 19 zoh) *

19. (a) Khrihfa upa nih zumtukhat unau cungah zeitindah a ṭhami hmuhnak an ngeih khawh peng? (b) Biakinn a thianhmi Khrihfa upa pakhat hmanthlak in zeidah na cawn khawh?

19 Cawn khawhmi. Khrihfa upa hna, unau pawl ngeihmi sining ṭha kha hmuh awkah i zuam u. Kan dihlak in mitlinglo kan si nain kan dihlak in sining ṭha kan ngei. (Fil. 2:3) Khrihfa upa nih a caan ah unau pawl ruahnak cheuh a herh caan a um ti cu a hmaan ko. Asinain Khrihfa upa nih Paul bantukin mi pakhat nih thinhung buin a chimmi bia le a tuahsernak cungah lungthin an pek awk a si lo. Mah canah Jehovah an dawtnak, Pathian rian ah inkhawhnak an ngeihmi le thilṭha an tuah khawhnak cung tu ah lungthin an pek. A ṭhatnaklei in hmuhnak a ngeimi Khrihfa upa nih Khrihfabu ah dawtnak le daihnak an lenter.

Paul Kha I Zohchunh Peng

20. Khrihfa upa nih Paul nunning in zeitindah ṭhathnemhnak an hmuh khawh?

20 Khrihfa upa nih Paul nunning an hlathlai pengnak thawngin bawmhnak an hmu lai. Cutin an hlathlai tikah hitin an i hal kho: ‘Khrihfa upa pakhat in ka rian ka ṭuan lioah kaa nuamhnak kilven dingin Paul nunning nih zeitindah a ka bawmh khawh?’ (Tahchunhnak ah, w97 8/1 ca. 17-18. bt 99, 166-167 [BU] ah zoh.)

21. Khrihfa upa nih zeidah an zumh khawh?

21 Khrihfa upa hna, Jehovah nih a tlingmi si awkah si loin zumhfek tein um awkah aan halmi hna kha i cinken u. (1 Kor. 4:2) Jehovah nih Paul rian aa zuammi le zumhfek tein a ummi kha a sunsak tuk. Pathian nih a caah na ṭuanmi a sunsak tuk ti kha na zumh khawh. Jehovah nih “rian nan rak ṭuanmi le nan Khrihfa hawi nan rak bawmh tawn hna i atu zongah nan bawmh ko rih hna thawngin nan langhtermi amah nan dawtnak kha a philh lai lo.”—Heb. 6:10.

HLA 87 Ra U Law Hrimhnak Hmu U

^ cat. 5 Khrihfa upa nih kanmah bawmh awkah fakpi in an i zuam caah kan i lawm tuk. Hi capar ah a bik in an tonmi zuamcawhnak pali kong kan i ruah hna lai. Lamkaltu Paul nunning nih mah zuamcawhnak tawnghtham awkah zeitindah a bawmh khawh hna timi kong zong kan i ruah hna lai. Cun Khrihfa upa cungah zawnruahnak ngeih awk, an cungah dawtnak langhter awk le bawmh awkah a kan forh lai.

^ cat. 61 HMANTHLAK FIANTERNAK: Unaupa pakhat nih rian in an ṭin pah in a rian ṭuanṭihawi pakhat kha thawngṭha a chimh.

^ cat. 63 HMANTHLAK FIANTERNAK: Khrihfa upa pakhat nih amah tein a ummi unau pakhat kha a chawnh.

^ cat. 65 HMANTHLAK FIANTERNAK: Unaupa pakhat nih thil pakhat kong he aa tlaiin a thin a hungmi unaupa pakhat kha a ṭhami ruahnak cheuhnak a pek.

^ cat. 67 HMANTHLAK FIANTERNAK: Khrihfa upa pakhat nih rian ṭha tein a ṭuan lomi unaupa pakhat kha a mawhchiat lo.