1-2. Ɛgɛnyá nɛ ocabɔ ku Upɔlu lɔfu ta anyakwɔcɛ ku ujɔ abɔ icɛ a?

 ƆYIKPO Upɔlu yihɔtu ku ayinɛ ipu ujɔ nɛhi. Ó kē yuklɔ lɔfu lɔfu o ya ɛɛ kóō leyi kwu uwa. (Ācot. 20:31) Ɛnyā kē ya oduudu ayinɛ ipu ujɔ yihɔtu nu nɛhi. Eko nɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ nōo yɔ Ɛfesɔsi a le jé ka é gáā má Upɔlu igbɔha ɛɛ gɛ ŋ ma, “odúúdú uwā bá yɔ̄ ī jikwū.” (Ācot. 20:37) Anyakwɔcɛ ku ujɔ gē ceyitikwu kéē yihɔtu ayinɛ ɔwɛ ekponu ɔɔma. É klla gē ceyitikwu lɔfu lɔfu kéē ya ɔdā duuma néē ya gla, o ya kéē lɛ ɛlá wu uwa klla ta uwa abɔ. (Ufíl. 2:16, 17) Amáŋ ekoohi, ó gē lɔnɔ tu anyakwɔcɛ ku ujɔ kéē ya ɛjɛɛji ɔdā néē cɛgbá ō ya a. Ɔdi lɔfu ta uwa abɔ a?

² Anyakwɔcɛ ku ujɔ nōo gē yuklɔ lɔfu lɔfu nyā cɛgbá ō leyi yɛ ocabɔ ku Upɔlu. (1 Ukɔ́r. 11:1) Upɔlu i wɛ alelekwu otɛhɔ ŋ. Ó wɛ ɔcɛ nɛ ó jila iyē ŋ bɛɛka alɔ a, nōo gē ceyitikwu kóō ya ɔdā okpaakpa. (Uróm 7:18-20) Ó kē lɛ unwalu ɛyɛɛyɛyi nɛ ó lɔtu ku nu. Amáŋ ɔɔma i ya ku abɔ kóō hɛ ɔ iyē, amāŋ lɛ abɔ kwu eeye ku nu ŋ. Ō yece ocabɔ ku Upɔlu géē ta anyakwɔcɛ ku ujɔ abɔ ya unwulu néē yɔ i má a lé, klla gɔbu yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā mla eeye. Alɔ má ɛgɛ néē lɔfu ya ɛnyā gla a.

3. Ɔdi nɛ alɔ gáā kɛla lɛyikwu ɔ ipu ikpɛyi ɛlā nyā a, ɔdi ɔhá nɛ alɔ kē lɔfu nwu a?

³ Ipu ikpɛyi ɛlā nyā, alɔ géē kɛla lɛyikwu aunwalu nɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ gē má a: (1) ō má eko nwune ō yuklɔ ku ɔna ō ta mla uklɔ ɔhá néē cɛgbá ō ya a, (2) ō má eko ta ayinɛ nōo yɔ ipu ujɔ a ɔtu kwu ɔtu, (3) ō lɔtu ku ajila iyē ŋ ku uwa, mla (4) ō lɔtu ku ajila iyē ŋ ku ācɛ ɔhá. Alɔ géē má ɛgɛ nɛ Upɔlu lɔtu ku eyeeye ku aunwalu nyā, mla ɛgɛ nɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ lɔfu yɛce ocabɔ ku nu a.

4. Ɔdiya nōó lɔfu wɛ ɔdā otɔɔtɛ lɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ ōhī kéē wɛ ɛnɛɛnɛ ocabɔ ipu uklɔ ku ɔna ō ta ŋ ma?

⁴ Ɔdā nōo ya nōó lɔfu tɔɔtɛ ŋ ma. Anyakwɔcɛ ku ujɔ lɛ uklɔ ɛyɛɛyɛyi ō ya, gwu uklɔ kóō yɔ i gbɔbu ipu uklɔ ku ɔna ō ta a. Ocabɔ mafu, igbalɛwa ōhī ku uwa gē wɛ ɔcugada ku ōjila ku ɔtahɛ ku alaadi, klla gē leyikwu Ubáyíbu Oklɔcɛ Ku Ujɔ. É gē ya ɛlā ō ka tɛɛcɛ ɛyɛɛyɛyi duu. É klla gē yuklɔ lɔfu lɔfu ō ya ɛɛ kéē nwu ācɛ o ta anyakwɔcɛ ku ujɔ abɔ ɛlā, klla ceyitikwu je ɔtu ō tu kwu ɔtu lɛ ayinɛ ipu ujɔ. (1 Upít. 5:2) Anyakwɔcɛ ku ujɔ ōhī klla gē yuklɔ ku ō gwo, mla ō tubi ku Agbla Ku Ajɔɔcɛ mla aɔlɛ ɛyɛɛyɛyi ō bi gba ɛ̄gbā ku alɔ. Naana a, bɛɛka oduudu ayinɛ ipu ujɔ, ɔna ō ta cɛgbá lɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ fiyɛ duu a.—Umát. 28:19, 20.

5. Ocabɔ nyá nɛ Upɔlu je taajɛ abɔɔ ó wɛ ɔcɛ o tɔɔna ɛlā Ɔwɔico a?

⁵ Ɔdā nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ocabɔ ku Upɔlu. Ɔdā okpɔcii nōo ta Upɔlu abɔ kóō lɛ uklɔ ku ɔna ō ta ku nu ya kwɛyi a, yɔ ipu ɔkpá ku Ācɛ Ufílipāyi 1:10, abɔ kahinii: “Je ɔdā nōo lɔhi fíyɛ́ dúú ā.” Upɔlu abɔyi nu bi ukɔ́ nɛ ó tu nyā le yuklɔ. Ó jé ku uklɔ okpɔcii nɛ ó lɛ a, wɛ uklɔ ku ɔna ō ta. Ohigbu ɛnyā ihayi alɛwa, uklɔ ku ɔna ō ta a wɛ ɔdā o cɛgbá lɛ ɔ fiyɛ duu a. Ó gē ‘tɔ́ɔna kú ɛlɔ̄ɔwɔicō ŋma ɔlɛ gā ɔlɛ mɛ́mla ɔgbɔ́ kú ójila.’ (Ācot. 20:20) Ó lɛ ɛ̄cī amāŋ ka eko éyi taajɛ nɛ ó géē yɔ i tɔɔna piii ipu alaadi ofoofunu ŋ. Amáŋ ó gē tɔɔna ɛga doodu mɛmla eko doodu nɛ ó má ācɛ! Ocabɔ mafu, ó lɛ eko éyi nɛ ó hayi yɔ i gbeyi aɔkpa ku nu nōo ŋma Atɛnsi a, ɛga nɛ ó hayi a ó lɛ ígwu ku ācɛ ocɛgbá nɛhi má anu ó lɛ ɔna ta lɛ uwa a, ɛlā a kē he ōhī ku uwa ɔtu nɛhi. (Ācot. 17:16, 17, 34) Eko nɛ ó kē yɔ inu “agbá” a, ó gɔbu yɔ i tɔɔna lɛ ācɛ nōo yɔ ɛgiyi nu a.—Ufíl. 1:13, 14; Ācot. 28:16-24.

6. Ɔdi nɛ Upɔlu nwu ācɛ ɔhá kéē ya a?

⁶ Upɔlu bi eko nɛ ó lɛ a le yuklɔ ɔwɛ olɔhi. Igbalɛwa ó gē hi ācɛ ɔhá igwú kéē ba ɔ iyē ipu uklɔ ku ɔna ō ta a. Ocabɔ mafu, ipu uklɔ ku ɔna ō ta aflɛyi ku nu, ó da Ijɔni néē hi ka Umaki a kóō ba ɔ iyē. Eko nɛ ó kē gā uklɔ ku ɔna ō ta ku nu igbɔmpa a, ó da Utimoti kóō ba ɔ iyē. (Ācot. 12:25; 16:1-4) Ó lɛ aafu ŋ, Upɔlu géē ya ɛjɛɛji ɔfu ku nu o ya ɛɛ kóō nwu ācɛ a ɛlā lɔɔlɔhi ɛgɛ néē géē leyikwu ujɔ, ō yuklɔ kóō ta ayinɛ ɔtu kwu ɔtu, mla ō yuklɔ kóō nwu ācɛ ɛlā a lɔɔlɔhi.—1 Ukɔ́r. 4:17.

7. Ɛgɛnyá nɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ lɔfu bi ɛlā ku Upɔlu, nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 6:14, 15 a le yuklɔ a?

⁷ Ɔdā nɛ alɔ nwu a. Anyakwɔcɛ ku ujɔ cika ō yɛce ocabɔ ku Upɔlu, ó wɛ oŋma lɛ ō tɔɔna ŋma ɔlɛ gā ɔlɛ ofoofunu ŋ. Amáŋ é cika ō le tutu kéē tɔɔna eko doodu, mla ɛga doodu néē má ācɛ nōo tɔɔtɛ. (Jé Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 6:14, 15.)  Ocabɔ mafu, é lɔfu tɔɔna lɛ ācɛ eko néē yɔ i nyɔ gáā lá ɔlá amāŋ eko néē yɔ ɛga o yuklɔ ku uwa. Eko néē kē yɔ i gwo Agbla Ku Ajɔɔcɛ, é lɔfu bi eko ɔɔma le tɔɔna lɛ ācɛ nōo lā ɔwɛ abɔɔ a, mla ācɛ nōo gē wa gáā je ɔlá lá lɛ uwa a. Bɛɛka Upɔlu a, anyakwɔcɛ ku ujɔ cika ō bi eko néē gē bi le yuklɔ ku ɔna ō ta a le nwu ācɛ ɔhá ɛlā, kwu ācɛ o ta anyakwɔcɛ ku ujɔ abɔ duu.

8. Ekoohi, ɔdi nɛ ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ cɛgbá ō ya a?

⁸ Anyakwɔcɛ ku ujɔ i cika ō bi ɛjɛɛji eko, le yuklɔ néē je lɛ uwa ipu ujɔ amāŋ ipu usɛkut a, nōo géē ya kéē hii lɛ eko ō le yuklɔ ku ɔna ō ta gɛ ŋ nɛ ŋ. O ya ɛɛ kóō tɔɔtɛ lɛ uwa ō ya ɔdā néē cɛgbá ō ya piii a, ekoohi é cɛgbá ō ta ō miyɛ uklɔ ōhī néē je lɛ uwa a. Igbihi néē lɛ ɛlá gbo tu ɔ lɔɔlɔhi klla lɛ ɔkɔ gba lɛyikwu ɔ, é lɔfu gáā má ka ɔdaŋ nɛ aa lɛ uklɔ ɔɔma miyɛ, ó gáā lɔfu tɔɔtɛ lɛ aa ō leyikwu aɔdā o cɛgbá fiyɛ duu a gɛ ŋ. Aodee bɛɛka ō ya oklɔcɛ ku apɔlɛ ipu alaadi doodu, ō lɛ eko ō yuklɔ ku ɔna ō ta mla ō nwu ayipɛ ɔlɛ uwa ku é jé ō tɔɔna duu a. Ó gē tɔɔtɛ lɛ ācɛ ōhī ō ta ō miyɛ uklɔ néē je lɛ uwa a ŋ, amáŋ é cɛgbá ō jé kpɔcii ka Ujehofa jé ɛgɛ nɛ ɔtu yɔ i ya uwa, lɛyikwu ō leyikwu ɛjɛɛji uklɔ néē je lɛ uwa a lɔɔlɔhi.

9. Ɔdi lɔfu tɔɔtɛ lɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ ŋ, ohigbu ka é bi ɔdā alɛwa abɔ yɔ i ya a?

⁹ Ɔdā nōo ya nōó lɔfu tɔɔtɛ ŋ ma. Ācɛ o gba Ujehofa ɛ̄gbā gē má unwalu ɛyɛɛyɛyi. Ofiyɛ duu ɛpleeko amoomɛ nyā, oduudu alɔ cɛgbá ɔtu ō tu kwu ɔtu, otabɔ mla ɔtoole. Ekoohi ācɛ ōhī klla cɛgbá otabɔ o ya ɛɛ kéē hii ya uce obɔbi ŋ. (1 Utes. 5:14) Ɔkwɛyi anyakwɔcɛ ku ujɔ i lɔfu ō je ɛjɛɛji unwalu, nɛ ācɛ o gba Ujehofa ɛ̄gbā yɔ i má ipu ɛcɛ a gla ŋ. Naana a, Ujehofa dɔka kéē je ɔtu ō tu kwu ɔtu mla ogbotu nɛ ācɛ ɔlɛ nu cɛgbá a lɛ uwa. Naana nɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ lɛ ɔdā alɛwa ō ya icɛ a, ɛgɛnyá néē gáā lɛ eko kpɔ ō bi le je otabɔ nɛ ayinɛ cɛgbá nu a lɛ uwa a?

10. Ɔdi nɛ ɔkpá ku 1 Ācɛ Utesaloníka 2:7 ka Upɔlu ɔ ya, o ya ɛɛ kóō leyikwu ayinɛ ipu ujɔ a?

¹⁰ Ɔdā nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ocabɔ ku Upɔlu. Upɔlu gē tutu eko doodu ō ta ayinɛ ahinya, klla je ɔtu ō tu kwu ɔtu néē cɛgbá a lɛ uwa. Ó géē lɔhi nɛhi ku anyakwɔcɛ ku ujɔ kéē yɛce ocabɔ ku nu, oŋma lɛ ō yihɔtu klla gbonɛnɛ lɛ ayinɛ. (Jé 1 Ācɛ Utesaloníka 2:7.) Upɔlu da oduudu ayinɛ a ka anuɔ yihɔtu uwa nɛhi, ka Ujehofa kē yihɔtu oduudu uwa duu. (2 Ukɔ́r. 2:4; Āfi. 2:4, 5) Upɔlu ya ɛlā mla oduudu ācɛ ipu ujɔ bɛɛka ku é wɛ ɔkpa ku nu a, ó klla lɛ eko taajɛ lɛ oduudu uwa. Upɔlu klla mafu ka ó kpɔtuce uwa ŋma lɛ ō da uwa ɛjɛɛji ɔtu ku nu, ɔdā nōo gē je unwalu lɛ ɔ mla ajila iyē ŋ ku nu. (2 Ukɔ́r. 7:5; 1 Utím. 1:15) Amáŋ Upɔlu i leyikwu unwalu ku nu fiyɛ ɔfu ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma ó dɔka ō ta ayinɛ nu abɔ.

11. Ɔdiya nɛ Upɔlu tu ayinɛ nu ukɔ́ a?

¹¹ Ekoohi Upɔlu cɛgbá ō tu ayinɛ nu ukɔ́. Amáŋ ó ya ɛnyā jejee ipu icɔnu ɛɛ ŋ. Ó gē tu  uwa ukɔ́ a ohigbu ka ó yihɔtu uwa, klla dɔka ō gbo uwa ŋma ipu ɔdā obɔbi ɛyɛɛyɛyi. Ohigbu ɛnyā ó gē ceyitikwu ya kéē jɛyi ku ukɔ́ a lɔɔlɔhi, klla gē lɛ ɛlá kwu ɛgɛ nɛ ó gē bi lɛ tu ukɔ́ a, o ya ɛɛ kéē bi ɔ le yuklɔ. Ocabɔ mafu ipu uleta nɛ ó ta gē lɛ Ācɛ Ukɔ́rīnti a, Upɔlu tu uwa ukɔ́ lɔfu lɔfu. Igbihi nɛ ó lɛ uleta a ta kwɛyi a, ó kwu tu Utáyítɔ̄si ɛhɔ fu uwa. Amáŋ ɔtu gbɔɔ ō je unwalu lɛ Upɔlu ku ɛgɛ nɛ uleta a lɔfu lɛ abɔ kwu ayinɛ a iyē a. Ohigbu ɛnyā Upɔlu gweeye nɛhi abɔ ó gáā le po ka ācɛ a miyɛ ukɔ́ a, klla yɔ i bi ɔ le yuklɔ a!—2 Ukɔ́r. 7:6, 7.

12. Ɛgɛnyá nɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ gáā lɛ ɔfu tu ayinɛ iyē ipu ujɔ a?

¹² Ɔdā nɛ alɔ nwu a. Anyakwɔcɛ ku ujɔ cɛgbá ō yɛce ocabɔ ku Upɔlu, oŋma lɛ ō lɛ eko taajɛ yɔ tɔha mla ayinɛ ipu ujɔ. Ɔwɛ éyi néē kē lɔfu ya ɛnyā gla a, wɛ oŋma lɛ ō wa ōjila ku ujɔ teeko, o ya ɛɛ kéē kɛla ō tu ɔtu kwu ɔtu tɔha mla ācɛ ɔhá. Uminiti ligii foofunu nōó gē je ō le je ɔtu ō tu kwu ɔtu, nɛ ayinɛ alɔ cɛgbá a lɛ uwa. (Uróm 1:12; Āfi. 5:16) Ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ duuma nōo kē yɛce ocabɔ ku Upɔlu, géē bi Ubáyíbu le je ɔfu tu ayinɛ nu iyē klla géē cɛ lɛ uwa jé kpɔcii ka Ujehofa yihɔtu ku uwa. Ó kē cɛgbá ō ya ku ayinɛ nɛ ó yɔ i leyikwu uwa a, kéē jé ka ó yihɔtu ku uwa ɔkwɔɔkwɛyi. Ó géē yɔ i kɛla tɔha mla uwa eko doodu, klla géē yɔ i dɔka ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi nɛ ó géē yɔ i ta uwa ahinya ku ɔdā néē yɔ i ya a. Ɔdaŋ ka ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ cɛgbá ō tu ɔyinɛ duuma ukɔ́ piii, ukɔ́ ɔɔma cika kóō ŋma ipu Ubáyíbu. Ó klla cɛgbá ō lɛ abɔ kwu ɔcɛla piii a wɛɛcɛ amáŋ ó cɛgbá ō ya ɔ ɔwɛ ogbonɛnɛ, cɛɛ o géē tɔɔtɛ lɛ ayinɛ a kéē bi ɔ le yuklɔ.—Ugal. 6:1.

13. Ɛgɛnyá nɛ a jila iyē ŋ ku ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ lɔfu lɛ abɔ kwu ɔ iyē lɛ a?

¹³ Ɔdā nōo ya nōó lɔfu tɔɔtɛ ŋ ma. Anyakwɔcɛ ku ujɔ i jila iyē ŋ. Bɛɛka oduudu ācɛ a, é gē nyileyi. (Uróm 3:23) Ekoohi ó lɔfu lɔnɔ tu uwa ō bi eyi okpaakpa, le má ajila iyē ŋ ku uwa. Ōhī ku uwa kē i junwalu lɛ iyi uwa nɛɛnɛhi ohigbu ajila iyē ŋ ku uwa, cɛɛ ɔtu gbɔɔ ō gbenyi lɛ uwa. Aōhī ku uwa kē i gbɛla ka ajila iyē ŋ ku uwa i wɛ ɔdā duuma ŋ, ohigbu ɛnyā é gē ceyitikwu ya opiyabɔ duuma lɛyikwu ɔ ŋ.

14. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Ācɛ Ufílipāyi 4:13 ka a, ɛgɛnyá nɛ ō ta iyi ɔcɛ waajɛ ta Upɔlu abɔ kóō lɔtu ku ajila iyē ŋ ku nu a?

¹⁴ Ɔdā nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ocabɔ ku Upɔlu. Abɔ Upɔlu wɛ ɔcɛ o ta iyi nu waajɛ a, ó jé ka anuɔ i gáā lɔtu ku ajila iyē ku anuɔ ofoofu anuɔ gla ŋ. Ó cɛgbá ɔfu nōo ŋma ɛgiyi Ɔwɔico a. Gbɔbu, Upɔlu ya Ācɛ O Yɛce Ukraist ŋmo nɛɛnɛhi. Amáŋ igbihaajɛ, ó cɛ ka ɔdā nɛ ó ya a wɛ ɔdobɔbi, klla cɛ ō lɛ opiyabɔ nɛ ó cɛgbá ipu oyeeyi ku nu a ya. (1 Utím. 1: 12-16) Mla otabɔ ku Ujehofa, Upɔlu kwu piya ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ nōo lɛ ihɔtu, gē meyinyinyi klla ta iyi nu waajɛ nɛhi. Ó jé ɛjɛɛji ɛga nɛ ajila iyē ŋ ku nu ya kóō ya lɔhi ŋ ma, amáŋ ó gɔbu yɔ i gbɛla lɛyikwu ɔ eko doodu ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma a, ó kpɔtuce ka Ujehofa géē je je ya ɔ ɛhi. (Uróm 7:21-25) Ó kē yaajɛ yɔ i gbeyi gbeeko nɛ ó kwu jila iyē ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma ó ceyitikwu yuklɔ lɔfu lɔfu, o ya ɛɛ kóō lɛ uce ku Ɔcɛ O Yɛce Ukraist lɛ. Ó klla ta iyi nu waajɛ gboolo ce otabɔ ku Ujehofa, o ya ɛɛ kóō lɛ uklɔ ku ɔna ō ta ku nu ya kwɛyi.—1 Ukɔ́r. 9:27; jé Ācɛ Ufílipāyi 4:13.

15. Ɔdi gáā ta ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ abɔ kóō leyi má ajila iyi ŋ ku nu ɔwɛ kpaakpa a?

¹⁵ Ɔdā nɛ alɔ nwu a. Anyakwɔcɛ ku ujɔ cika ō jé, ka é fu uwa ohigbu ka é jila iyē ŋ. Naana a, Ujehofa dɔka kéē yɔ i má ɛga néē gē ya lɔhi ŋ ma, o ya ɛɛ kéē yɔ i ceyitikwu ya opiyabɔ, cɛɛ kéē lɛ uce ku Ācɛ O Yɛce Ukraist lɛ. (Āfi. 4:23, 24) Ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ cɛgbá ō bi oklɔcɛ ku abɔyi nu le jila iyi nu má, cɛɛ kóō má ɛga nɛ ó yɔ i ya lɔhi ŋ ma, o ya ɛɛ kóō lɛ opiyabɔ nɛ ó cɛgbá a ya. Ɔdaŋ ka ó le ya lɛ a, Ujehofa géē ta ɔ abɔ kóō yɔ i lɛ eeye klla je piya ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ olɔhi.—Ujɛ́m. 1:25.

16. Ɔdi lɔfu ya ɔdaŋ ka anyakwɔcɛ ku ujɔ gbɔɔ ō leyikwu ɛga nɛ ayinɛ i gē ya lɔhi ŋ ma?

¹⁶ Ɔdā nōo ya nōó lɔfu tɔɔtɛ ŋ ma. Ɔdaŋ ku anyakwɔcɛ ku ujɔ gē le eko taajɛ lɔɔlɔhi yɔ tɔha mla ayinɛ ipu ujɔ, ó géē ya kéē má ajila iyē ŋ ku uwa fiyɛ. Ɔdaŋ ka é lɛ ɛlá kwu ɔ ŋ, anyakwɔcɛ ku ujɔ ɔɔma lɔfu gbɔɔ ō cɔnɔ, i gáā gbonɛnɛ lɛ uwa gɛ ŋ klla géē gbɔɔ ō leyikwu ɛga néē gē ya lɔhi ŋ ma fiyɛ. Upɔlu pi Ācɛ O Yɛce Ukraist ahɔ̄ ka ɔɔma nɛ Usetan kē dɔka kéē ya a.—2 Ukɔ́r. 2:10, 11.

17. Ɛgɛnyá nɛ Upɔlu leyi má ayinɛ nu ipu ujɔ a?

¹⁷ Ɔdā nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ocabɔ ku Upɔlu. Ó gē bi eyī olɔhi le má ayinɛ nu eko doodu. Ó jé ka é gē nyileyi, ohigbu ka ekoohi é ya ɔdā nōo kwu ɔ iyē duu. Amáŋ Upɔlu jé ka ɔdaŋ nɛ ɔcɛ i kweyi gedee ŋ lɛ uce obɔbi ya, ɔɔma i wɛ ka ɔcɛ ɔɔma wɛ ɔcɛ obɔbi ŋ. Ó yihɔtu ayinɛ nu nɛhi, klla gē ceyitikwu leyikwu ɛga néē gē ya lɔhi a. Ɔdaŋ ka ó gē tɔɔtɛ lɛ ayinɛ nu ō ya ɔdā okpaakpa eko doodu ŋ, ó gē gbɛla ka é dɔka ō ya ɔdā olɔhi a, amáŋ ka é cɛgbá otabɔ.

18. Ɔdi nɛ a nwu ŋma ɔdā nɛ Upɔlu ya ipu āhɔ̄ ku Uyodíya mla Usíntīki a? (Ācɛ Ufílipāyi 4:1-3)

¹⁸ Leyi yɛ ocabɔ ku ɛgɛ nɛ Upɔlu ya ɛlā mla ayinɛ nɔnya ɛpa ipu ujɔ ku Ufilipayi a. (Jé Ācɛ Ufílipāyi 4:1-3.) Ó lɛbɛɛka Uyodíya mla Usíntīki lɛ unwalu ɔtahɛ ku iyi uwa nōo ya kéē wɛ ɔkpa gɛ ŋ ma. Upɔlu I cɔnu amāŋ leyikwu ɛga néē ya bɔbi a o ya ɛɛ kóō ŋmo uwa ɛpɔbi ŋ, ikɔkɔ ɔɔma ó leyikwu auce ō ya olɔhi néē lɛ a. É wɛ ayinɛ nɔnya nōo hayi kpaakpa, humayi gba Ujehofa ɛ̄gbā ŋmifi ihayi alɛwa. Upɔlu jé ka Ujehofa yihɔtu uwa nɛhi. Ohigbu ka Upɔlu bi ɛlá olɔhi ɔtu lɛyikwu uwa, ó lɛ ɔtu ō tu kwu ɔtu je lɛ uwa kéē lɛ ɛbɔ ya mla iyi  uwa. Ohigbu ka Upɔlu gē ceyitikwu leyikwu uce olɔhi ō ya ku ācɛ ɔhá ofoofunu a, ó le tɔɔtɛ lɛ ɔ ō gɔbu yɔ i lɛ eeye, klla lɛ ɛma olɔfu mla oduudu ācɛ ipu ujɔ.

19. (a) Ɛgɛnyá nɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ gáā bi eyī olɔhi le má ayinɛ uwa eko doodu a? (b) Ɔdi nɛ a lɔfu nwu ŋma ifoto ku ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ, nōo yɔ i tu Agbla Ku Ajɔɔcɛ bi a?

¹⁹ Ɔdā nɛ alɔ nwu a. Anyakwɔcɛ ku ujɔ, aa leyikwu uce ō ya olɔhi ku ayinɛ aa ipu ujɔ. O duuma ku alɔ i jila iyē ŋ, naana eyeeye ku alɔ lɛ uce olɔhi nɛ alɔ lɔfu dɔka. (Ufíl. 2:3) Ɔkwɛyi, ekoohi anyakwɔcɛ ku ujɔ cɛgbá ō tu ɔyinɛ ukɔ́ amāŋ pi ɔ ahɔ̄, bɛɛka Upɔlu a, é cika ō leyikwu uce amāŋ ɛlā i cɔnu nɛ ɔyinɛ ɔɔma ya a ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, kéē leyikwu ihɔtu nɛ ɔcɛ ɔɔma lɛ lɛ Ujehofa, ɔtu ō lé ku nu ipu ɛ̄gbā ō gba Ɔwɔico mla ɔtu caca o ya ɔdā olɔhi nɛ ó lɛ a. Anyakwɔcɛ ku ujɔ nōo gē leyikwu uce ō ya olɔhi ku ayinɛ uwa a, gē ya kéē jé ka oduudu ayinɛ ipu ujɔ yihɔtu uwa.

20. Ɛgɛnyá nɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ gáā gɔbu yɔ i lɛ itene ŋma ocabɔ ku Upɔlu a?

²⁰ Anyakwɔcɛ ku ujɔ, ó géē tu aa abɔ nɛhi ō gɔbu nwu ɛlā ŋma ocabɔ ku Upɔlu. Ocabɔ mafu, ipu Watch Tower Publications Index, a lɔfu má ikpɛyi ɛlā nōo kahinii: “Paul” cɛɛ ku a klla má ikpɛyi ɛlā nɛ̄ŋcɛ́ nōo kahinii: “Example for elders.” Abɔ a yɔ i má aɛlā ōhī néē ta abɔ a, da iyi uwa aɔka nyā kahinii: ‘Ɛgɛnyá nɛ ocabɔ ku Upɔlu gáā ta um abɔ yɔ i lɛ eeye gɔbu, abɔ um yɔ i yuklɔ ku ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ a?’

21. Ɔdi nɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ cɛgbá ō jé kpɔcii a?

²¹ Anyakwɔcɛ ku ujɔ, aa bla ka Ujehofa i yɔ i ka ku aa kwu jila iyē nóó, amáŋ ó leyice ku aa hayi kpaakpa lɛ ɔ. (1 Ukɔ́r. 4:2) Ujehofa gweeye nɛhi ku uklɔ olɔfu nɛ Upɔlu ya, mla ɛgɛ nɛ ó ceyitikwu hayi kpaakpa lɛ ɔ a. A kē cɛgbá ō jé kpɔcii duu, ka uklɔ nɛ a yɔ i ya lɛ Ujehofa a jɛ ɔ eyī nɛhi. Ujehofa i “gáā mlanyī úklɔ́ nɛ̄ aá yá lɛ ɔ́ ā ŋ́, ámāŋ ka ɛ́gɛ́nɛ̄ aá ma ihɔtū nɛ̄ aá lɛ lɛ ɔ́ ā fú ipú o tá ācɔ̄lóhɔ́nyɛtá aɔ́mpa aá abɔ̄, nɛ̄ aá klla yɔ̄ ī yá lɛ uwá kpɔ́ ā” ŋ.—Uhíb. 6:10.