Ba tɛnɛ mɛ ka ya ni

Gwe ka abɛli tɛnɛ

TƐNƐ TI MANDANGƆ 14

Abiazi, ĩ ngbã lá kwɛ landangɔ se lɛlo tɛ Toma Polo

Abiazi, ĩ ngbã lá kwɛ landangɔ se lɛlo tɛ Toma Polo

“Ale ĩ mu nzɔ̃ lɛlo tɛ mbi.”​—1 KƆR. 11:1.

BIA 99 Tozali na bandeko ebele

NA NDUNU NI *

1-2. Ngasia la se lɛlo tɛ toma Polo alengbi ti zangɔ abiazi ndɛ nɛ?

 TOMA Polo ndo yendó ayata lo awakristo. Na lo ni la, lo ndo lindó zu na lo tɛ ala. (Aw. 20:31) Nda mɛndó ayata ndo ye lo gba la. Na ngoi mɛndó abiazi ti Efɛzɛ ama ya, ta ala na diringɔ hũngɔ tɛrɛ Polo ma ko, ala “zu ato[ndó] to.” (Aw. 20:37) Mabere Polo, abiazi ko la ndo hɛ̃ tɛrɛ la gba na ya kwa tɛ la ko, ala ndo ye ayata kɔli na ayata wali gba, wa ala ndo li zu mɛ ala lengbi ti lingɔ so zangɔ ayata la. (Fil. 2:16, 17) Abɛse ngaso ko, ngoi mɛndɛ̃ abiazi ndo tengbi nga na kpengba kpale. Ye mɛ alengbi ti zangɔ la ya, ala nwɔ̃ akpale niko nɛ?

2 Abiazi alengbi ti luangɔ awangɔ na ndo nzɔ̃ lɛlo tɛ toma Polo. (1 Kɔr. 11:1) Ta Polo ndó nga ma angelo ma. Polo dundó zo ti zangangɔ lengbingɔ mabere e, na ya ngoi mɛndɛ̃ ayɔndó ya, lo li kpengbani ti nɛngɔ ya, lo li aye ti nzɔ̃ni. (Rom. 7:18-20) Wa lo tengbi ngandó na akpengba kpale gba nvɛ̃ni. Kanda ta Polo dirindó gesi bere akpale niko onzindó dengɔ bɛ tɛ lo ma. Se abiazi landa se lɛlo tɛ Polo ko, ala na nwɔ̃ngɔ akpengba kpale mɛ ala ndo tengbi na ni, wa ala na ngbãngɔ bo lá kwɛ lingɔ kwa hɛ̃ Yehova na dengɔ bɛ. Zia e ba se mɛ ala lengbi ti lingɔ na ni.

3. Ye mɛ ndɛ e na mandangɔ so ya tɛnɛ mɛ nɛ, wa ye mɛ na zangɔ e ya e li ni nɛ?

3 Na ya tɛnɛ mɛ ndɛ e manda ko, e na bangɔ akpale siɔ mɛ abiazi ndo li mɛ ta lingɔ ni ndo du woni ma: Ti (1) kpãngɔ kwa ti fangɔ tɛnɛ na ndo tɛ lo, kpãngɔ nga akumba mɛndɛ̃ na ndo tɛ lo. Ti (2) mungɔ ngoi ti sangɔ ngunu bɛ ayata kɔli na ayata wali. Ti (3) ala ndo li kpengbani ti nɛngɔ ya, ta ala nzɛ̃ ma na lo mɛ ya, ala du azi mɛ ndo li siɔ kpale. Wa ti (4) ala ndo gbe bɛ la na ndo yungɔ ndo tɛ ayata la mɛ adu nga azi ti zangangɔ lengbingɔ. E na mandangɔ ye mɛndó aza toma Polo ya, lo nwɔ̃ aye niko, nga na se mɛ abiazi alengbi ti landangɔ se lɛlo tɛ lo.

KPÃNGƆ KWA TI FANGƆ TƐNƐ NA NDO TƐ LO, KPÃNGƆ NGA AKUMBA MƐNDƐ̃ NA NDO TƐ LO

4. Ye mɛ alengbi ti lingɔ ya, ta abiazi afa nzɔ̃ lɛlo na omɛ aba kwa ti fangɔ tɛnɛ ma nɛ?

4 Nda mɛ ta lingɔ ni ndo du woni ma. Ando yɔ ya, abiazi afa nzɔ̃ lɛlo na omɛ aba kwa ti fangɔ tɛnɛ, wa ando yɔ nga ya, ala kokisa akumba mɛndɛ̃ mɛ ala na ni. Na ndakisa, abiazi gba ka popo tɛ la ndo tambwisa bombi ti ya pɔsɔ, ala ndo du nga na kumba ti tambwisangɔ eteni mɛ aba mandangɔ Ngbangɔ ti ya bombi. Abiazi mɛndɛ̃ ndo li adiskur tɛ azi zu. Ala ndo mu nga ngoi gba ti hɛ̃ngɔ awa zangɔ na kwa fɔrmasiɔ̃, wa ala ndo du nga dã ti sangɔ ngunu bɛ ayata kɔli ná ayata wali. (1 Pet. 5:2) Abiazi mɛndɛ̃ ndo hɛ̃ ti la kaya kwa ti kĩngɔ ada ti Lo-lengɔ Gbia nga na ada mɛndɛ̃ ti teokrasi, wa ala ndo li nga kwa ti batangɔ ni. Abɛse ngaso ko, mabere azi zu ti ya bombi, abiazi nga na kumba ti pangɔ nzɔ̃ pa.​—Mat. 28:19, 20.

5. Se lɛlo ti nzɔ̃ni mɛndó Polo zia hɛ̃ abiazi na omɛ aba kwa ti fangɔ tɛnɛ nɛ?

5 Se lɛlo ti nzɔ̃ni mɛ Polo zia. Polo dundó wa fangɔ tɛnɛ ti ge ge ge. Ye mɛndó aza lo ya lo li ni nɛ? Lo tɛnɛ ni kaya Filipɛ 1:10, wa lo sa ngunu bɛ e ya, “Ĩ pɔna aye mɛ adu ngbondoni, NWT.” Polo ndo kpãndó awangɔ tɛ lo nvɛ̃ni na kwa. Yehova hɛ̃ndó lo kwa ti fangɔ tɛnɛ, wa lo ndo hũndó ni ya, ni du ye kɔi mɛ ngbondoni ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ lo, na lo ni la, lo hɛ̃ndó tɛrɛ lo na ya kwa niko na ya abulu gba. Lo ndo fandó tɛnɛ “na gbɛ lɛ azi nga ka ya da tɛ [la].” (Aw. 20:20) Ta lo ndo lindó kwa ni na pɛ ngoi yakere bere bo bi kɔi gɛgɛrɛ na ya pɔsɔ ma. Ngoi zu ko la, lo ndo luandó légé ti fangɔ tɛnɛ ko, lo ndo lindó ni! Na ndakisa, na ngoi mɛndó lo ndo kũ Silasi ná Timɔte ka kɔdɔrɔ ti Atɛnɛ ko, lo pandó nzɔ̃ pa hɛ̃ azi ti ndima, wa ambanga ka popo tɛ azi niko ayendó tɛnɛ mɛndó lo tɛnɛ. (Aw. 17:16, 17, 34) Abɛse na ngoi mɛndó “abi [lo] ka bɔlɔkɔ na lo mɛ ya, [lo] wa kwa tɛ Yezo Kristo” ko, Polo ndo pandó nzɔ̃ pa hɛ̃ azi mɛ so gunda lo.​—Fil. 1:13, 14; Aw. 28:16-24.

6. Formasiɔ̃ mɛndó Polo hɛ̃ ayata kɔli ná ayata wali nɛ?

6 Polo ndo salelandó ngoi tɛ lo na ndenge ti nzɔ̃ni. Lo ndo yɔndó ka ti ayata mɛndɛ̃ ya, ala ga ni na ala ani fa tɛnɛ ndoni kɔi. Na ndakisa, na ya kɔzo fɔ̃nɔ̃ tɛ Polo ti misiɔnɛrɛ ko, lo gwendó na Yoanɛ mɛ ando ili nga lo ya, Marko, wa na ya fɔ̃nɔ̃ tɛ lo ti sɛ ti misiɔnɛrɛ ko, lo gwendó na Timɔte. (Aw. 12:25; 16:1-4) Ta kitɛ da ma, lo ndo kambisandó hɛ̃ la se mɛ ala lengbi ti tambwisangɔ bombi nzɔ̃ni, se mɛ ala lengbi ti lingɔ kwa ti bangɔ ayata ti ya bombi, nga na se mɛ ala lengbi ti hangɔ tɛnɛ na ndenge ti nzɔ̃ni.​—1 Kɔr. 4:17.

Nga ma Polo, ĩ du dã ti fangɔ tɛnɛ (Ba paragrafɛ ti 7) *

7. Ngasia la abiazi alengbi ti tɔndɔngɔ tɛnɛ mɛ polo tɛnɛ mɛ kaya Efɛzɛ 6:14, 15 nɛ?

7 Wangɔ mɛ elengbi ti luangɔ. Ta abiazi alengbi bo ti landangɔ se lɛlo tɛ Polo na ya kwa ti fangɔ tɛnɛ ti nyɔ̃ da na nyɔ̃ da ma, kanda ala lengbi nga ti lingɔ ni na fangɔ tɛnɛ ngoi zu se ala lua lége. (Di Efɛzɛ 6:14, 15.) Na ndakisa, ala lengbi ti fangɔ tɛnɛ na ngoi mɛ ala gwe ngele, bere ala fa nga tɛnɛ hɛ̃ afɔ̃ la ti kwa. Wa se du ya, ala ndo hɛ̃ ti la kaya kwa ti kĩngɔ ada ti Lo-lengɔ Gbia ko, ala lengbi ti pangɔ nzɔ̃ pa hɛ̃ azi mɛ so gunda ndo mɛ ala ndo li na kwa, bere hɛ̃ azi mɛ ndo ka aye ti kwa hɛ̃ la. Wa nga ma Polo, na ngoi mɛ ala ndo fa tɛnɛ ndoni kɔi na ayata la ko, ala lengbi ti hɛ̃ngɔ ala ná awa zangɔ na kwa fɔrmasiɔ̃.

8. Ye mɛ ayɔ ya, biazo li na ya ngoi mɛndɛ̃ nɛ?

8 Ta ayɔ ya, biazo hɛ̃ tɛrɛ lo zu na kokisangɔ bo kumba tɛ lo ti ya bombi bere ti ya kɛlɛ kɛlɛ, wa lo zanga ngoi ti lingɔ kwa ti fangɔ tɛnɛ ma. Ti nɛngɔ ya, lo li kwa tɛ lo nzɔ̃ni ko, ngoi mɛndɛ̃ na yɔngɔ ya, lo ndo kɛ̃ ambanga akwa mɛndɛ̃ mɛ ayɔ ka ti lo ya, lo li ni. Na pɛ kambisangɔ ni na ya sambela hɛ̃ Yehova ko, lo na hũngɔ ya, se lo ye kumba niko ko, ngoi mɛndɛ̃ ni na lingɔ ya, ta lo di kpã aye mɛ ngbondoni na ndo ti uzu ma. Mabere kumba tɛ lo ti lingɔ sambela ti ndasewa pɔsɔ kɔi kɔi, dungɔ na ge ge ge kaya kwa ti fangɔ tɛnɛ, nga na hɛ̃ngɔ ayati lo formasiɔ̃ na ya kwa ti fangɔ tɛnɛ. Ambanga azi mɛndɛ̃ ndo hũ siɔni kɛ̃ngɔ kumba kɔi mɛ a hɛ̃ la, kanda ala lengbi ti yengɔ na bɛ la kɔi ya, Yehova hĩnga gwɛ̃ mɛ ala na ni ti kpãngɔ ye kɔi kɔi na ndo tɛ lo.

MUNGƆ NGOI TI NƐNGƆ YA, ALA SA NGUNU BƐ AYATA KƆLI NA AYATA WALI

9. Akpengba kpale mɛndɛ̃ mɛ abiazi alengbi ti tengbingɔ na ni nɛ?

9 Nda mɛ ta lingɔ ni ndo du woni ma. Awakwa tɛ Yehova ndo tengbi na akpengba kpale gba. Na ya dangba bi mɛ e na ni ko, e zu e na gwɛ̃ ya asa ngunu bɛ e, a hɛ̃ e ti wa a gbɔ̃ nga bɛ e. Ngoi mɛndɛ̃, ando yɔ ya, aza azi mɛndɛ̃ na lo mɛ ya, ala ti na dɔngɔ nɔ̃ ti siɔni. (1 Tɛs. 5:14) Adu biani ya, ta abiazi alengbi ti onzingɔ atara zu mɛ ayata kɔli na ayata wali ndo tengbi na ni ma. Abɛse ngaso ko, Yehova yɔ ka ti la ya, ala li zu mɛ ala lengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, ala sa ngunu bɛ ayata la, wa ala bata nga angãsa ngbaga tɛ lo nzɔ̃ni. Na bangɔ akumba zu mɛ abiazi na ni, ngasia la, ala lengbi ti mungɔ ngoi ti nɛngɔ ya, ala bata ayata ti ya bombi nɛ?

Ĩ hɛ̃ azi mɛndɛ̃ sia kɔli, wa ĩ sa nga ngunu bɛ la (Ba paragrafɛ ti 10, 12) *

10. Na bangɔ tɛnɛ mɛ kaya 1 Tɛsalonikɛ 2:7, aye mɛndó Polo li ti nɛngɔ ya, lo bata azi tɛ Yehova nɛ?

10 Se lɛlo ti nzɔ̃ni mɛ Polo zia. Polo ndo dundó ngoi zu dã ti hɛ̃ngɔ ayata kɔli ná ayata wali sia kɔli, nga na sangɔ ngunu bɛ la. Abiazi ndo landa se lɛlo tɛ lo na dungɔ dã ti lingɔ kpale tɛrɛ ayata la ti ya bombi na songo. (Di 1 Tɛsalonikɛ 2:7.) Polo ndo fandó na ayata kɔli ná ayata wali yangondo ya, lo ndo ye la, wa Yehova ndo ye nga ala. (2 Kɔr. 2:4; Ef. 2:4, 5) Ala tindó mabere akwa lo, lo ndo mundó ngoi ti dungɔ ndoni kɔi na la. Lo fandó ya, lo ndo kpã bɛ lo ndo la na ndenge mɛndó lo ndo tɛnɛ tɛnɛ hɛ̃ la yangondo na omɛ aba mbɛtɔ mɛndó lo ndo ma nga na nzɛ̃ngɔ mɛndó lo na ni. (2 Kɔr. 7:5; 1 Tim. 1:15) Kanda ta Polo ndo kpã bondó lɛlo na ndo akpengba kpale tɛ lo nvɛ̃ni ma. Wa lo ndó na gwɛ̃ ti zangɔ azi mɛndɛ̃.

11. Nda mɛndó Polo ndo hɛ̃ ayata kɔli ná ayata wali wangɔ nɛ?

11 Na ya ambanga ngoi mɛndɛ̃ Polo ndo hɛ̃ndó ayata lo awakristo wangɔ. Kanda ta lo ndo lindó ni na lo mɛ ya, lo ma ngɔnzɔ ma. Lo ndo hɛ̃ndó ala wangɔ na lo mɛ ya, lo ndo yendó ala, wa lo ye ngandó batangɔ ala. Lo ndo lindó kpengbani ti nɛngɔ ya, wangɔ tɛ lo adu woni, wa azi aye ni iɔ. Na ndakisa, kaya mbeti kɔi mɛndó lo to hɛ̃ azi ti Kɔrinto ko, Polo hɛ̃ndó ala wangɔ ti kpengbani. Kanda na gesi, lo tondó Tito ka tɛ ala. Na lo nɛ? Na lo mɛ ya, lo ndó na songɔ bɛ kpengbani ti hĩngangɔ ye mɛndó ayata li na pɛ luangɔ mbeti tɛ lo. Polo mandó dengɔ bɛ gba na ngoi mɛndó lo ma ya, ala ye wangɔ tɛ lo, wa ala kpã nga ni na kwa!​—2 Kɔr. 7:6, 7.

12. Ngasia la abiazi alengbi ti sangɔ ngunu bɛ ayata la ti nɛngɔ ya, loyengɔ tɛ la ati kpengbani nɛ?

12 Wangɔ mɛ elengbi ti luangɔ. Abiazi na landangɔ se lɛlo tɛ Polo se du ya, ala ndo mu ngoi ti dungɔ ndoni kɔi na ayata kɔli ná ayata wali. Lége kɔi mɛ ala lengbi ti lingɔ ni adu na gangɔ bombi uzu ti nɛngɔ ya, ala ndo tɛnɛ tɛnɛ na ayata, wa ala sa nga ngunu bɛ la. Ngoi mɛndɛ̃, ta ando yɔ ngoi gba ti nɛngɔ ya, e sa ngunu bɛ nyita mɛ na gwɛ̃ ya, asa ngunu bɛ ni ma, abɛse aminiti yakere alengbi ti zangɔ. (Rom. 1:12; Ef. 5:16) Abiazi alengbi nga ti landangɔ se lɛlo tɛ Polo na sangɔ ngunu bɛ ayata na lége ti Ngbangɔ ti nɛngɔ ya, loyengɔ tɛ ala ati kpengbani, wa ala ndo za ala ya, ta bɛ la li na ni ma ya, Yehova ndo ye ala. Abiazi ndo li zu ti nɛngɔ ya, ayata ahĩnga ya, ala ndo ye ala. Ala ndo tɛnɛ tɛnɛ na ayata ngoi zu, wa ala ndo gi nga lége ti hɛ̃ngɔ ala sia kɔli. Na ngoi mɛ abiazi ndo hɛ̃ wangɔ ko, ala ndo li zu ti nɛngɔ ya, wangɔ ni alo kaya Ngbangɔ. Ala ndo kambisa hɛ̃ zo yangondo aye mɛ ta ala hũ ni nzɔ̃ni ma, wa ala ndo li ni ngoi zu na songo na lo mɛ ya, ala na gwɛ̃ ya, nyita niko akpã awangɔ tɛ la na kwa.​—Gal. 6:1.

NGOI MƐ ALA NDO LI KPENGBANI TI NƐNGƆ YA, TA ALA NZƐ̃ MA NA LO MƐ YA, ALA DU AZI MƐ NDO LI SIƆ KPALE

13. Biazo mɛ ndo hĩnga yungɔ ndo tɛ lo alengbi ti mangɔ tɛrɛ lo ngasia?

13 Nda mɛ ta lingɔ ni ndo du woni ma. Ta abiazi adu azi ti lengbingɔ ma, ala ndo yu nga ndo mabere azi zu. (Rom. 3:23) Alengbi ti dungɔ pɛnɔ ya, ala du na dangɔ bɛ ti nzɔ̃ni na ndo yungɔ ndo tɛ ala. Ambanga alengbi ti dungɔ na sɔngɔ bɛ kpengbani na ndo zangangɔ lengbingɔ tɛ ala, wa ali nga ya, ala ti na nzɛ̃ngɔ. Ambanga mɛndɛ̃ alengbi ti hũngɔ ya, ta yungɔ ndo tɛ ala adu kpengbani ma, ye mɛ lengbi ti tongɔ ala ya, ta ala li kpengbani ti nɛngɔ ya, ala gbinyangbi aseliye tɛ la ti siɔni ma la.

14. Na bangɔ Filipɛ 4:13, se lɛlo ti nzɔ̃ni na omɛ aba dungɔ na seliye ti zungɔ na tɛrɛ mɛ Polo zia hɛ̃ e nɛ?

14 Se lɛlo ti nzɔ̃ni mɛ Polo zia. Na lo mɛ ya, Polo ndó na seliye ti zungɔ na tɛrɛ ko, lo yendó ya, ta lo lengbi ti nwɔngɔ nzɛ̃ngɔ tɛ lo na ngunu tɛ lo nvɛ̃ni ma. Lo ndó na gwɛ̃ ti ngunu mɛ alo ka tɛ Nzapa. Uzu ti lo tingɔ wakristo ko, lo hɛ̃ndó awakristo pɛnɔ na ndenge ti siɔni nvɛ̃ni. Kanda na gesi, lo yendó ya, ni li siɔni, wa lo ye ngandó gbinyangbingɔ bingangɔ li nga na aseliye tɛ lo mɛndɛ̃. (1 Tim. 1:12-16) Na lége ti lisalisi tɛ Yehova, Polo tindó wa batangɔ ngasã gbaga ti songo mɛ lo ndo kpã tɛrɛ lo na ndo tɛ azi mɛndɛ̃ nga ti zungɔ na tɛrɛ. Lo ndo mandó sɔngɔ bɛ kpengbani na lo ti asiɔ kpale tɛ lo; kanda na se lɛ kpãngɔ lɛ lo na ndo asiɔ kpale tɛ lo ko, lo kpãndó bɛ lo zu ya, Yehova lengbi ti kangɔ lɛlo na ndo asiɔ kpale tɛ ni. (Rom. 7:21-25) Ta Polo ndo gindó lingɔ aye na se ti lengbingɔ ma. Kanda lo lindó kpengbani ti landangɔ aseliye tɛ Yezo Kristo, wa na zungɔ na tɛrɛ zu, lo kpãndó bɛ lo ya, Yehova na zangɔ lo ti nɛngɔ ya, lo li kwa tɛ lo.​—1 Kɔr. 9:27; di Filipɛ 4:13.

Ĩ li kpengbani ĩ nwɔ nzɛ̃ngɔ tɛ ĩ (Ba paragrafɛ ti 14-15) *

15. Dangɔ bɛ ti ngasia la abiazi alengbi ti dungɔ na ni na ndo yungɔ ndo tɛ la nɛ?

15 Wangɔ mɛ elengbi ti luangɔ. Ta ando pɔna nyita kɔli ya, lo ti biazo na lo mɛ ya, lo du zo ti lengbingɔ ma. Gwɛ̃ tɛ Yehova du ya, abiazi ahĩnga yungɔ ndo tɛ ala, wa ala li kpengbani ya, ala ti na seliye tɛ awakristo. (Ef. 4:23, 24) Ayɔ ya, biazo kɔi kɔi aba tɛrɛ lo nzɔ̃ni na lége ti Ngbangɔ ti nɛngɔ ya, lo hĩnga ndo mɛ ayɔ ya, lo lɛkɛ ni na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ lo, wa lo lɛkɛ nga ni iɔ. Se lo li ngaso ko, Yehova na zangɔ lo ya, lo du na dengɔ bɛ, wa lo ti nga nzɔ̃ wa batangɔ ngasã gbaga.​—Zk. 1:25.

ALA NDO GBE BƐ LA NA NDO YUNGƆ NDO TƐ AYATA LA MƐ ADU NGA AZI TI ZANGANGƆ LENGBINGƆ

16. Ye mɛ alengbi ti lingɔ tɛrɛ lo se du ya, abiazi ndo kpã bo lɛ la ndo yungɔ ndo tɛ ayata nɛ?

16 Nda mɛ ta lingɔ ni ndo du woni ma. Na lo mɛ ya, abiazi ndo du ndoni kɔi na ayata ti ya bombi ngoi gba ko, ala lengbi ti hũngɔ yungɔ ndo tɛ la. Se ta ala du na kpengba lɛ ma ko, ala lengbi ti mangɔ ngɔnzɔ na lo ni, lingɔ kakulu lo tɛrɛ la bere tɛnɛngɔ siɔni na lo tɛ ayata. Polo tɛnɛndó hɛ̃ awakristo yangondo ya, se ala li ngaso ko, afa ya, ala ndo li aye mɛ bɛ Satana ndo ye.​—2 Kɔr. 2:10, 11.

17. Polo ndo hũndó ayata lo awakristo ngasia?

17 Se lɛlo ti nzɔ̃ni mɛ Polo zia. Polo ndo dundó na dangɔ bɛ ti nzɔ̃ni ngoi zu na lo tɛ ayata lo awakristo. Lo hĩngandó nzɔ̃ni ya, ala du azi mɛ ndo yu ndo, ngoi mɛndɛ̃ aye mɛndó ala ndo li ko, ando hɛ̃ndó lo pɛnɔ. Abɛse ngaso ko, Polo hĩngandó nzɔ̃ni ya, se zo yu ndo ko, ta afa ya, lo du siɔ zo ma. Lo ndo yendó ayata lo awakristo, na lo ni la, lo ndo kpã bondó lɛ lo na ndo aseliye tɛ la ti nzɔ̃ni. Na ngoi mɛndó ando ti pɛnɔ ka tɛ la ti nɛngɔ ya, ala li aye ti nzɔ̃ni ko, Polo ndo hũndó ya, ala na dangɔ bɛ ti nzɔ̃ni, wa ayɔ nga ya, aza ala.

18. Na bangɔ Filipɛ 4:1-3, wangɔ mɛ e lua na ndo se mɛndó Polo li na kpale tɛrɛ Evodi ná Sɛntishe nɛ?

18 Zia e ba se mɛndó Polo li na kpale tɛrɛ ayata wali sɛ mɛndó kaya bombi ti Filipɛ. (Di Filipɛ 4:1-3.) Ngoi mɛndɛ̃ Evodi ná Sɛntishe aluandó tɛnɛ ka popo tɛ ala, wa ala ziandó ya, tɛnɛ niko akangbi popo tɛ la. Ta Polo lindó kakulu lo tɛrɛ la ma, bere lo tɛnɛndó siɔni na lo tɛ ala ma; lo kpãndó lɛlo na ndo seliye tɛ ala ti nzɔ̃ni. Ala dundó ayata wali ti loyengɔ, wa ala li ngandó kwa hɛ̃ Yehova na mbilimbili zu na ya abulu gba. Polo hĩngandó ya, Yehova ndo ye tɛrɛ la. Na lo mɛ ya, Polo ndó na dangɔ bɛ ti nzɔ̃ni na ndo ayata wali niko ko, lo sandó ngunu bɛ ala ya, ala lɛkɛ kpale ka popo tɛrɛ la. Na lo mɛ ya, Polo ndo kpãndó lɛ lo na ndo anzɔ̃ kpale tɛ azi mɛndɛ̃ ko, lo batandó dengɔ bɛ tɛ lo, wa lo ngbã bondó na mangbi ti nzɔ̃ni nga ti kpengbani na ayata mɛndɛ̃ ti ya bombi.

Ĩ li kpengbani ya, ta ĩ kpã bo lɛ ĩ na ndo siɔ kpale tɛ ayata ma (Ba paragrafɛ ti 19) *

19. (a) Ngasia la abiazi alengbi ti dungɔ na dangɔ bɛ ti nzɔ̃ni na ndo ayata la nɛ? (b) Wangɔ mɛ mɔ lua na ndo foto mɛ ando fa biazo kɔi mɛ ndo kpo da ti Lo-lengɔ Gbia nɛ?

19 Wangɔ mɛ elengbi ti luangɔ. Abiazi, ĩ li kpengbani ĩ kpã lɛ ĩ na ndo aseliye ti nzɔ̃ni tɛ ayata ĩ awakristo. Adu biani ya, ala zu, adu azi ti zangangɔ lengbingɔ; kanda ala nga na aseliye mɛ ĩ lengbi ti sepalangɔ na ni. (Fil. 2:3) Ti biani ko, ando yɔ ngoi mɛndɛ̃ ya, abiazi ahɛ̃ ayata mɛndɛ̃ wangɔ. Kanda, mabere Polo ko, ale abiazi ali kpengbani ti nɛngɔ ya, ta ala kpã bo lɛ la ndo atɛnɛ bere aseliye ti siɔni mɛ ayata ndo li, mɛ alengbi ti hɛ̃ngɔ ala ngɔnzɔ ma. Ayɔ ya, ala kpã lɛ la na ndo songo mɛ ayata la na ni na lo tɛ Yehova, na ndo kwa mɛ ala li hɛ̃ lo abulu gba, nga na nzɔ̃ dangɔ bɛ mɛ ala na ni ti lingɔ aye ti nzɔ̃ni. Abiazi ko la ndo kpã lɛ la na ndo aseliye ti nzɔ̃ni tɛ ayata mɛndɛ̃ ko, ala ndo li ya, mangbi ti nzɔ̃ni ná songo adu kaya bombi.

Ĩ NGBÃ LÁ KWƐ LANDANGƆ SE LƐLO TƐ POLO

20. Ngasia la abiazi alengbi ti luangɔ anzɔ̃ kpale gba na ndo se lɛlo tɛ Polo nɛ?

20 Abiazi, ĩ na luangɔ anzɔ̃ kpale gba se du ya, ĩ ngbã lá kwɛ mandangɔ akpale na ndo se lɛlo tɛ Polo. Na ndakisa, kaya Index des publications des Témoins de Jéhovah, ĩ lengbi ti bangɔ bɛli tɛ mɛ “Polo” nga na bɛli tɛnɛ ti yakere “exemple pour les anciens.” Na ngoi mɛ ĩ na dingɔ aye niko ko, ĩ hũnda tɛrɛ ĩ na ndo mɛ, ‘Ngasia la se lɛlo tɛ Polo alengbi ti zangɔ mbi ya, mbi ngbã lá kwɛ lingɔ kwa tɛ mbi ti biazo na dengɔ bɛ nɛ?’

21. Ye mɛ abiazi alengbi ti yengɔ lo ni na bɛ la kɔi nɛ?

21 Abiazi, ale ta bɛ ĩ ali na ni ma ya, ta Yehova yɔ ka ti ĩ ya, ĩ du azi ti lengbingɔ ma, kanda Io yɔ bo ya, ĩ du mbilimbili. (1 Kɔr. 4:2) Bɛ Yehova dendó gba na lo ti kwa ti kpengbani mɛndó Polo li nga na mbilimbili tɛ lo. Na lo ni la, ĩ lengbi ti yengɔ na bɛ ĩ kɔi ya, Nzapa ndo hũ kwa tɛ ĩ ti mbilimbili ya, adu ngbondoni. “Kwa mɛ ndo ĩ li hɛ̃ ayata ĩ awa Kristo, ko ĩ dɛ ĩ li ni kpɔ ko, ta bɛ [Yehova] na lingɔ na ni ma. Kwa ni ndo fa yengɔ mɛ ĩ ye na lo.”​—Aeb. 6:10.

BIA 87 Yaká kozwa makasi!

^ par. 5 E ndo lua anzɔ̃ kpale gba na lo ti kwa ti kpengbani mɛ abiazi ti songo ndo li ti batangɔ na e. Na ya tɛnɛ mɛ ndɛ e manda ko, e na bangɔ akpale siɔ mɛ abiazi ndo li mɛ ta lingɔ ni ndo du woni ma. E nga na bangɔ se mɛ se lɛlo tɛ Toma Polo alengbi ti zangɔ abiazi ya, ala li akpale niko. Mandangɔ tɛnɛ mɛ na zangɔ nga e zu ya, e kpã tɛrɛ e na ndo tɛ abiazi wa e fa songo na ala ti nɛngɔ ya, ala li kwa tɛ la na ndenge ti nzɔ̃ni.

^ par. 61 KAMBISANGƆ NDA ALIMƆ: Na ngoi mɛ ala lo ti onzingɔ kwa ko, nyita kɔi ndo fa tɛnɛ hɛ̃ afɔ̃ lo ti kwa na ngoi mɛ ala ga diri ya da.

^ par. 63 KAMBISANGƆ NDA ALIMƆ: Biazo kɔi ndo tɛnɛ tɛnɛ na songo zu ndoni kɔi na nyita kɔi mɛ ndo ye dungɔ lo kɔi na bɛ lo.

^ par. 65 KAMBISANGƆ NDA ALIMƆ: Nyita kɔli kɔi ndo hɛ̃ wangɔ hɛ̃ nyita kɔli mɛndɛ̃ mɛ ama ngɔnzɔ na lo ti kpale kɔi mɛ ali tɛrɛ lo.

^ par. 67 KAMBISANGƆ NDA ALIMƆ: Na ngoi mɛ nyita kɔli kɔi ti palanga mɛ aye hɛ̃ngɔ ti lo na ya kwa ti kpongɔ da ti bombi, kanda lo zia ni lo ndo li aye mɛndɛ̃ ko, ta biazo kɔi tɛnɛ siɔ tɛnɛ hɛ̃ lo ma.