Skip to content

Skip to table of contents

NKHANI YOPHUNZILA N.° 14

Akulu—Pitilijani kukonkheja ntumwi Paulo

Akulu—Pitilijani kukonkheja ntumwi Paulo

Mukokonkheja newo.”1 AKOR. 11:1.

NYIMBO N.° 106 Kulishani nkhalidwe wa chikondi

VATIKUTI TIPHUNZILE *

1-2. Kansi chisanzo cha Paulo chingaŵayavye tyani akulu masiku ŵano?

 NTUMWI Paulo enzekonda abale ŵake. Ndipo enzekata ntchito mwakhama kuti aŵayavye. (Mac. 20:31) Vamene ivi vichitisha kuti abale ŵake komasoti alongo nawo akomukonda ngako. Pa nthawe iyakine akulu aku Efeso, “elila ngako” pechimvwa kuti azawonanenayelinisoti. (Mac. 20:37) Akulu olipeleka oŵakondasoti abale na alongo ŵawo ndipo ochita vonse vangakwanishe poŵayavya. (Afil. 2:16, 17) Koma nthawe ziyakine akulu okumana na mavuto ayakine. Lomba kansi n’chinji chingaŵayavye kulimbana na mavuto amene aŵa?

2 Akulu akhama amene aŵa ofunika kuganizila chisanzo cha Paulo. (1 Akor. 11:1) Yove enzelini munthu wapadela chifukwa enzelini wangwilo, ndipo nthawe ziyakine enzevutika kuchita vinthu viweme. (Aro. 7:18-20) Nthawe ziyakinesoti enzefunika kulimbana na mavuto osiyana-siyana. Koma vamene ivi viliyemuchitishe kutaya ntima olo kumuchitishasoti kuti osati akosangalala. Keno akulu okonkheja chisanzo cha Paulo angakwanishe kulimbana na mavuto ŵakukumana nawo nopitilija mphela kunkhala osangalala potumikila Yehova. Tiyeni tiwone mwangachitile vamene ivi.

3. Kansi tikambilane chinji mu nkhani ino, ndipo kuchita vamene ivi kutiyavye tyani?

3 Mu nkhani ino, tikambilane mavuto okwana 4 ŵakukumana nawo akulu kanyinji-kanyinji: (1) kuyaŵa nthawe kuti akokwanisha kukatako ntchito yolalikila komasoti ntchito ziyakine, (2) kufwana nthawe yolimbikisa abale ŵawo komasoti alongo, (3) kufoka chifukwa cha vinthu vakuphoniyesha, komasoti (4) kuchita vinthu na ŵanthu amene ni angwilolini. Tiwonesoti vechichita Paulo polimbana na iliyonse mwa mavuto amene aŵa komasoti mwangamukonkhejele akulu.

KUYAŴA NTHAWE KUTI AKOLALIKILA KOMASOTI KUKATA NTCHITO ZIYAKINE

4. Ndaŵa yanji nthawe ziyakine akulu vingaŵavute kusogolela pa ntchito yolalikila?

4 Chifukwa chake kuchita vamene ivi kungankhale kovuta. Akulu ali na maudindo anyinji kuyangijila pa kusogolela ntchito yolalikila. Mwachisanzo, anyinji ochitisha misonkhano ya nkati mwa sondo komasoti Phunzilo ya Baibolo ya Mpingo. Ove olaŵilasoti nkhani ziyakine pamisonkhano. Ochita khama kuphunzisa atumiki othandiza ndipo osangalala kulimbikisa abale na alongo ŵawo nthawe na nthawe. (1 Pet. 5:2) Akulu ayakine oyavya pa ntchito yomanga nokonza Ng’anda za Ufumu komasoti malo ayakine olambilila. Koma olo n’tetyo, molingana na ŵanthu onse mumpingo, akulu onkhala pasogolo pokata ntchito yolalikila uthenga uweme.—Mt. 28:19, 20.

5. Kansi Paulo epeleka chisanzo chotyani pa nkhani yolalikila?

5 Chisanzo cha Paulo. Mfundo yamene imuyavya Paulo kuti akokata luweme ntchito yake, yupezeka pa Afilipi 1:10, pamene yove etilimbikisa kuti: “Mukosimikijila kuti vinthu vofunika ngako ni vini.” Yove enzekonkheja malangizo amene aŵa ŵechipeleka. Yove enze echingopasiwa utumiki wakuti achite ndipo kwa vyaka vinyinji enzewona utumiki wamene uyo monga chinthu chofunika ngako. Enzelalikila “pa malo owonekela komasoti ku ng’anda na ng’anda.” (Mac. 20:20) Paulo enzelalikilalini tyala pa nthawe iyakine olo pa nsiku iyakine pa sondo. Mmalomwake, enzelalikila pa mpata uliwonse wamene wapezeka! Mwachisanzo, penzeyembekezela ayake ku Atene, yove elalikila uthenga uweme kuli ŵanthu ayakine otchuka ndipo ayakine mwa ŵanthu amene aŵa emvwishila uthenga wake. (Mac. 17:16, 17, 34) Olo pa nthawe ‘yechimangiwa,’ Paulo enzelalikila kuli ŵanthu amene enzenkhala naye pafupi.—Afil. 1:13, 14; Mac. 28:16-24.

6. Kansi Paulo ephunzisa ayakine kuchita chinji?

6 Paulo enzekatishila ntchito luweme nthawe yake. Yove kanyinji-kanyinji enzesenga ayakine kuti akolalikila naye pamozi. Mwachisanzo, pa ulwendo wake woyamba wa umishonale etola Yohane woitiwasoti kuti Maliko, ndipo pa ulwendo wachiŵili etola Timoteyo. (Mac. 12:25; 16:1-4) N’vosakaikisha kuti Paulo eyeja-yeja kuphunzisa analume amene aŵa mwangayendeshele vinthu mumpingo, kuchita maulwendo a uchiŵeta komasoti kunkhala aphunzisi aweme.—1 Akor. 4:17.

Mukokonkheja Paulo ponkhala okonzeka kulalikila (Onani ndime 7) *

7. Kansi akulu angakonkheje tyani malangizo a Paulo opezeka pa Aefeso 6:14, 15?

7 Phunzilo. Akulu angakonkheje Paulo osati kungolalikila tyala ku ng’anda na ng’anda, koma ponkhala okonzeka kulalikilasoti pa mpata uliwonse. (Ŵelengani Aefeso 6:14, 15.) Mwachisanzo, ove angalalikile akaluta kuyagula vinthu olo ku ntchito kwawo. Olosoti keno oyavya pa ntchito yomanga Ng’anda ya Ufumu angalalikile kuli ŵanthu onkhala pafupi na pa malo amene awo komasoti kuli ogulisa malonda. Molingana na Paulo, akulu angakatishile ntchito nthawe yaluta mu utumiki pophunzisa ayakine kupamikijapo atumiki othandiza.

8. Kansi nthawe ziyakine nkulu angafunike kuchita chinji?

8 Akulu ofunika kupewa kunkhala ngako bize na ntchito za pampingo olo zadela mpaka kufwika posoŵa nthawe yolalikila. Kuti akoyaŵa luweme nthawe yawo, nthawe ziyakine angafunike kukana kuchita mautumiki ayakine. Pavuli poganizila komasoti kupemphelela utumiki wamene uyo wapasiwa, angaziŵe kuti keno angavomele utumiki wamene uyo angakwanishelini kusamalila vinthu viyakine vofunika ngako. Vinthu vamene ivi vofunika vupamikijapo kuchita kulambila kwa pabanja sondo iliyonse, kukatako ntchito yolalikila mokwanila komasoti kuphunzisa ŵana ŵawo kulalikila. Ayakine vuŵavuta kukana utumiki wapasiwa. Koma ove ofunika kunkhala osimikijila kuti Yehova omvwisha kuti ofuna kuyaŵa luweme nthawe yawo.

KULIMBIKISA ABALE NA ALONGO

9. Kansi akulu amene onkhala bize okumana na vuto yotyani?

9 Chifukwa chake vingankhale vovuta. Ŵanthu a Yehova okumana na mavuto anyinji. Masiku ŵano osilijila tonse tufunika kulimbikisiwa, kuyavyiwa komasoti kutonthojewa. Nthawe ziyakinesoti ŵanthu ayakine ofunika kuyavyiwa kuti apewe kuchita viipa. (1 Ates. 5:14) N’chendi kuti akulu angasilijelini mavuto onse ŵakukumana nawo ŵanthu a Yehova. Olo n’tetyo, Yehova ofuna kuti akulu akoyeja-yeja kulimbikisa komasoti kuteteza mbelele zake. Lomba, kansi akulu amene onkhala kale na vochita vinyinji angafwane tyani nthawe yoyavya abale na alongo?

Commend otheMukoŵatembeja ayakine komasoti kuŵalimbikisa (Onani ndime 10, 12) *

10. Mokatijana na 1 Atesalonika 2:7, kansi Paulo enzeŵasamalila tyani ŵanthu a Yehova?

10 Chisanzo cha Paulo. Nthawe zonse Paulo enzeyeja-yeja kuŵatembeja abale ŵake noŵalimbikisa. Akulu nawo angachite bwino kutolela chisanzo chake pokonda abale komasoti kuŵawamila ntima. (Ŵelengani 1 Atesalonika 2:7.) Paulo esimikijila Akhilisitu ayake kuti oŵakonda komasoti kuti Yehova oŵakondasoti. (2 Akor. 2:4; Aef. 2:4, 5) Yove enzewona ŵanthu a mumpingo monga ayake ndipo enzefwana nthawe yotandala nawo. Yove ewonesha kuti enzeŵadalila poŵauja momasuka vinthu vamene venzemudesa nkhaŵa komasoti vofoka vake. (2 Akor. 7:5; 1 Tim. 1:15) Komalomba, yove enzenkhalilalini tyala kuganizila za mavuto ŵake. Mmalomwake, enzefuna kuyavya abale ŵake.

11. Ndaŵa yanji Paulo enzepeleka malangizo kuli abale komasoti alongo ŵake?

11 Nthawe ziyakine Paulo enzefunika kupeleka malangizo kuli abale komasoti alongo ŵake. Koma enzechitalini vamene ivi chifukwa chakuti wakalipa. Yove enzeŵapasa malangizo chifukwa choŵakonda ndipo enzefuna kuŵateteza ku vinthu vosiyana-siyana. Enzepeleka malangizo omvwika luweme, ndipo enzefuna kuti ŵanthu amene awo aŵalondele malangizo amene awo. Mwachisanzo, mu kalata yake yechilembela Akhilisitu aku Korinto, Paulo eŵapasa malangizo amphamvu. Pavuli poŵalembela kalata yamene iyi, eŵatumijilasoti Tito. Yove enzefunishisha kuziŵa mwamene ŵanthu amene awo mwalondelela malangizo ŵake. Paulo esangalala ngako pechiziŵa kuti ŵanthu amene awo eŵalondela malangizo ŵake noŵakonkheja!—2 Akor. 7:6, 7.

12. Kansi akulu angaŵalimbikise tyani Akhilisitu ayawo?

12 Phunzilo. Akulu angakonkheje Paulo pofwana nthawe yotandala na Akhilisitu ayawo. Njila iyakine yangachitile vamene ivi, ni kufwika mokulumija pamisonkhano na cholinga chakuti akotandala na ayakine komasoti kuŵalimbikisa. Kanyinji-kanyinji pakungofunika tyala maminesi atontho kuti tilaŵile vinthu vamene vingalimbikise m’bale olo mulongo. (Aro. 1:12; Aef. 5:16) Nkulu wamene otolela chisanzo cha Paulo otang’ishasoti chikhululupililo cha Akhilisitu ayake pokatishila ntchito Baibolo komasoti oŵasimikijila kuti Mulungu oŵakonda. Kuyangijila pamene apo, yove oŵayavya kuziŵa kuti oŵakonda. Olaŵila nawo pafupi-pafupi ndipo oyeja-yeja kuŵatembeja. Pa nthawe yakufunika kupeleka malangizo nkulu wamene uyo, owoneshesha kuti malangizo amene awo ofumila m’Mawu a Mulungu. Yove opeleka malangizo mosapita mmbali, koma mowama ntima chifukwa ofuna kuti abale na alongo amene awo aŵalondele malangizo ŵake.—Aga. 6:1.

KULIMBANA NA VAKUPHONIYESHA

13. Kansi nkulu angamvwe tyani chifukwa cha vinthu vakuphoniyesha?

13 Chifukwa chake vingankhale vovuta. Akulu ni angwilolini. Tetyo, molingana na munthu aliyense ove nawo ophoniyesha. (Aro. 3:23) Nthawe ziyakine vingoŵavuta kunkhala na maganizo aweme pali vala vakuphoniyesha. Payakinesoti angafoke chifukwa choganizila ngako vangalekekwanisha kuchita. Ayakinesoti angolikhululukila pali vala vakuphoniyesha, vamene vingachitishe kuti osati akowona kufunika kochinja vinthu viyakine pa moyo wawo.

14. Mokatijana na Afilipi 4:13, kansi kulichefya kwimuyavya tyani Paulo kulimbana na vinthu venzephoniyesha?

14 Chisanzo cha Paulo. Molichefya, Paulo eziŵa kuti payeka sembe aliyekwanishe kulimbana na vofoka vake. Yove enzefunikila mphamvu zakupeleka Mulungu. Poyamba, yove enzelipeleka ngako potamanisha Akhilisitu. Koma pavuli pake, echizaziŵa kuphoniya kwake ndipo enze wofunishisha kuchinja mwenzewonela vinthu komasoti minkhalidwe yake. (1 Tim. 1:12-16) Moyavyiwa na Yehova, Paulo enkhala m’chiŵeta wachikondi, wachifundo komasoti wolichefya. Yove enzeziŵa kuti enzephoniyesha vinthu vinyinji, koma enzenkhalilalini tyala kuganizila vamene ivo chifukwa enzekhulupilila kuti Yehova amukhululukile. (Aro. 7:21-25) Yove enzeyembekezelalini kuti akochita vinthu vonse paliye kuphoniyesha. Mmalomwake, enzeyeja-yeja kunkhala na minkhalidwe iweme ndipo molichefya enzedalila Yehova kuti amuyavye kukwanilisha utumiki wake.—1 Akor. 9:27; ŵelengani Afilipi 4:13.

Mukoyeja-yeja kulimbana na vinthu vamuphoniyesha (Onani ndime 14-15) *

15. Kansi akulu angachite tyani kuti akowona vinthu vakuphoniyesha moyenela?

15 Phunzilo. Akulu oikiwalini pa udindo chifukwa chakuti ni angwilo. Koma olo n’tetyo, Yehova oyembekezela kuti ove akovomekeja vakuphoniyesha noyeja-yeja kunkhala na minkhalidwe iweme. (Aef. 4:23, 24) Nkulu ofunika kulifufuza pokatishila ntchito Mawu a Mulungu nochinja keno pangafunikile. Akachita tetyo, Yehova angamuyavye kuti akosangalala komasoti kuti akochita luweme utumiki wake.—Yak. 1:25.

KUCHITA VINTHU NA ŴANTHU AMENE NI ANGWILOLINI

16. Kansi chingachitike n’chinji keno nkulu akungoganizila vakuphoniyesha ayakine?

16 Chifukwa chake vingankhale vovuta. Akulu angoziŵa vakuphoniyesha abale olo alongo mumpingo chifukwa chakuti kanyinji-kanyinji ochita nawo vinthu pamozi. Tetyo, keno ove angaleke kunkhala osamala angakhumudwe nawo, kuŵachitila vinthu paliye kuwonesha chifundo olo kuŵaweluza. Paulo echenjeja Akhilisitu kuti vamene ivi niye vakufuna Satana kuti ove akochita.—2 Akor. 2:10, 11.

17. Kansi Paulo enzeŵawona tyani abale ŵake komasoti alongo?

17 Chisanzo cha Paulo. Yove nthawe zonse enzeŵawona moyenela abale ŵake komasoti alongo. Enzeziŵa venzephoniyesha chifukwa nthawe ziyakine vochita vawo venzemukhumudwisa. Olo n’tetyo, Paulo enzeziŵa kuti munthu akaphoniyesha vinthu viyakine vutanthauzalini kuti ni muipa. Yove enzeŵakonda abale ŵake ndipo enzeganizila ngako minkhalidwe yawo iweme. Pa nthawe yamene ove enzevutika kuchita viweme, yove enzewona kuti volinga vawo ni viweme komasoti kuti enzefunika tyala kuyavyiwa.

18. Kansi tuphunzilapo chinji tikawona mwamene Paulo mwechiyavyila Eodiya na Suntuke? (Afilipi 4:1-3)

18 Ganizilani mwamene Paulo mwechiyavyila alongo aŵili a mumpingo waku Filipi. (Ŵelengani Afilipi 4:1-3.) Vuwoneka kuti Eodiya na Suntuke elola kuti kuphoniyana maganizo pa vinthu viyakine kuŵayaŵanishe. Paulo aliyeŵachitile vinthu paliye kuŵawonesha chifundo olo kuŵaweluza. Mmalomwake, enzeganizila ngako minkhalidwe yawo iweme. Ove enze alongo okhulupilika amene etumikila Yehova kwa nthawe itali. Paulo enzeziŵa kuti Yehova enzeŵakonda. Chifukwa chakuti enzeŵawona moyenela, yove eŵalimbikisa alongo amene aŵa kuti asilije kusamvwana kwawo. Kuganizila ngako minkhalidwe iweme ya ŵanthu ayakine, kwimuyavya kuti akonkhala wosangalala komasoti kuti akokatijana ngako na ŵanthu a mumpingo wamene uyo.

Mukoyeja-yeja kuti osati mukoweluza ayakine (Onani ndime 19) *

19. (a) Kansi akulu angachite tyani kuti akoŵawona moyenela Akhilisitu ayawo? (b) Kansi mwaphunzila chinji pa chithunzi chamene chuwonesha nkulu okatako ntchito yotuŵisha mu Ng’anda ya Ufumu?

19 Phunzilo. Akulu, mukowona minkhalidwe iweme yalinayo abale na alongo ŵanu. Tonse niselini angwilo, koma olo n’tetyo aliyense ali na minkhaliwe iyakine iweme. (Afil. 2:3) N’chendi kuti nthawe na nthawe akulu ofunika kupeleka malangizo kuli m’bale olo mulongo. Koma molingana na Paulo, ove ofunika kuyeja-yeja kuti osati akoganizila ngako vochita na mawu okhumudwisa ŵawalaŵila munthu wamene uyo. Mmalomwake, ove angachite bwino kuganizila ngako mwamene munthu wamene uyo mwakukondela Yehova, kupilila kwake pomutumikila, komasoti kuti angakwanishe kuchita viweme. Akulu amene oŵawona moyenela abale komasoti alongo ŵawo, oŵayavya kuwona kuti onse mumpingo oŵakonda.

PITILIJANI KUKONKHEJA PAULO

20. Kansi akulu angachite tyani kuti apitilije kupindula na chisanzo cha Paulo?

20 Mwewo akulu, mungapindule ngako mukapitilija kuphunzila vokhuza Paulo. Mwachisanzo, mu Watch Tower Publications Index, mungafufuze pa kamutu kakuti Paul pavuli pake pa kamutu kakuti example for elders.” Mukoŵelenga magazini ayakine amene atomolewa pamene apo, mukolikonsha kuti: ‘Kansi chisanzo cha Paulo chinganiyavye tyani kuti nipitilije kunkhala wosangalala panukwanilisha udindo wangu monga nkulu?’

21. Kansi akulu ofunika kukumbukila chinji?

21 Akulu, mukokumbukila kuti Yehova oyembekezelalini kuti munkhale angwilo, koma ofuna kuti munkhale okhulupilika. (1 Akor. 4:2) Yehova enzesangalala naye Paulo chifukwa chakuti enzekata ntchito mwakhama komasoti enze wokhulupilika. Mwewo namwe osati mukokaikila kuti Yehova osangalala na vamuchita pomutumikila. Yehova aluŵelini “ntchito yanu na chikondi chemwiwonesha pa zina yake, mwa kutumikila atuŵa ndipo mupitilija kuŵatumikila.”—Ahe. 6:10.

NYIMBO N.° 88 Niziŵisheni njila zanu

^ ndime 5 Tuŵatembeja ngako akulu achikondi chifukwa cha khama yakuwonesha potisamalila! Mu nkhani ino, tikambilane mavuto okwana 4 ŵakukumana nawo kanyinji-kanyinji. Tiwonesoti mwamene chisanzo cha Paulo mwachingayavyile akulu masiku ŵano kulimbana na mavuto amene aŵa. Nkhani ino, itiyavye kuti tikoŵamvwisha komasoti itilimbikise kuti tikoŵawonesha chikondi noŵayavya kuti akokata ntchito yawo mosavuta.

^ ndime 61 MAWU OFOTOKOZA VITHUNZI: Pavuli pakuti wakotoka ku ntchito, m’bale olalikila muyake wakukata naye ntchito.

^ ndime 63 MAWU OFOTOKOZA VITHUNZI: Nkulu olimbikisa mowama ntima m’bale wamene okonda kunkhala payeka.

^ ndime 65 MAWU OFOTOKOZA VITHUNZI: M’bale opeleka malangizo othandiza kuli m’bale muyakine wamene wakhumudwa chifukwa cha vinthu vachitika.

^ ndime 67 MAWU OFOTOKOZA VITHUNZI: Nkulu omuweluzalini m’bale wamene wasokonezewa na vinthu viyakine nosiya ntchito yamene wenze walipeleka kuti aikate.