1-2. Bu mɛ sīdee na edoba nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl dap yerebah nɛ pya kanɛɛ anii’ee a?

 NƐƐ lɛɛratam Pɔɔl bee wereloo dɛ̄dɛɛ̄ pya wuga bu bɔŋanaloo. A bee biibahkɛ̄ si tam lo ekuū wa dɛɛ̄ loo. (Doonu 20:31) Lo ama bee doo kɔ pya ye wuga bu yira a were ye loo kaāna. A ɛrɛ sɔ̄ “dɛ̄dɛɛ̄ aba [bee] to” gbɛnɛ to, sɔ̄ pya kanɛɛ a aa Ɛfɛsɔs bee suā kɔ ba naale emuɛna ye. (Doonu 20:37) Bu aba lo sīdee, pya kanɛɛ a su loo nɛ esiatam wereloo pya wa wuga nɛɛdam le nɛɛwa kaāna sa doo dɛ̄dɛɛ̄ nu ba dap doo lo eyerebah wa nɛ sɔ̄ alu ebɛɛ̄. (Fil 2:16, 17) Kerewo, a ɛrɛ sɔ̄ pya kanɛɛ ama wee kpesī pya nu finiabah. Ena edap wa yerebah nɛ kɔ ba a be eebah pya nu finiabah ama a?

² Pya kanɛɛ lo ba gaa si e’aga tam ama dap nɔ edoba Pɔɔl. (1 Kɔr 11:1) Alɛ bee lenage nɛɛ. Pɔɔl bee le nɛɛ a naa mmana lo a wee ye aganage bah lo edoo nu a lee pio sɔ̄. (Rom 7:18-20) Sa a bee tāma keekee taāŋa. Mɛ Pɔɔl naa bee ɔɛloo ye ale peere ye ɛɛbu. Tɛ̄maloo enɔ edoba Pɔɔl, pya kanɛɛ edap be eebah pya nu finiabah ba kpesī sa kiisī lo e’ɛrɛ ɛɛbu sɔ̄ ba aa taāŋabah Jɛhova. I naa ɛp kɛ̄ ba dap doo lo ama doo.

3. Ena i kɔnia bu ekobee ue ama a, e ena lo ama eyerebah i nɛ kɔ i doo a?

³ Bu ekobee ue ama i kɔnia nia pya nu finiabah lo pya kanɛɛ aa kpesī gbɛnɛ-edo sɔ̄, lo a le: (1) kuūnadɛɛ̄ loo tam zue ue le pya dɔɔ̄na tam, (2) lulu pya tɔɔ̄loo naana pee a para kuūdɛɛ̄loo, (3) tātāma ba alaba e’ɔaloo, le (4) tātāma kɛ̄tɔɔ̄ a naa mmana lo pya dɔɔ̄na ɛrɛ. I gaa le nɔ kɛ̄ Pɔɔl bee be eebah ziī ziī nu finiabah ama doo, le kɛ̄ pya kanɛɛ dap nɔ ye edoba doo.

4. Ena anua a dap agabah pya kanɛɛ lo ezaāsī tam zue ue a?

⁴ Nu anua a dap lu finiabah. Pya kanɛɛ ɛrɛ pya dɔɔ̄na dɔɔ̄na tam a wa le bah gbaāloo ezaāsī tam zue ue. Bu edoba, gbɛnɛ-edo aba wee lu nɛɛ bee kasi loo enɔānu taɛyɛɛ kaɛ, gbaāloo sesere Enɔānu Baibol Bu Bɔŋanaloo. Pio sɔ̄, ba wee nɛnage dɔɔ̄na dɔɔ̄na ekɔaue. Ba gaa kpɔā pya yerebahtam, e ba gaa su ɛɛbu yeā mɛm loo pya wuga nɛɛdam le nɛɛwa. (1 Pit 5:2) Pio pya kanɛɛ aa si tam wuwu le sesere Tɔ Nɔnu Buɛ̄-mɛnɛ leere gbaāloo pya dɔɔ̄na tɔ i wee su daānu bu taāŋabah Bari. Kaɛlɛɛ wo, dookɛ̄ pya dɔɔ̄na a le bu bɔŋanaloo le doo, tam a kuī loo pya kanɛɛ ee dɛ̄dɛɛ̄ tam, na tam zue ue.—Mat 28:19, 20.

5. Amunu edoba na Pɔɔl bee biekɛ̄ doodoo nɛɛ zue ue a?

⁵ Edoba Pɔɔl. Nu a bee yerebah nɛ Pɔɔl kɔ a kiisī leere na nu a kɔ bu Pya Filipai 1:10, lo a kɔ: “Doā-ɛp nu a lee kaāna.” Pɔɔl bee doonage pya nu alɛ bee kɔ pya dɔɔ̄na a doo ama. Bee lu enɛ ye tam zue ue, e bu gbɛnɛ-edo zua a bee ɛp lo tam nua gbɛnɛ. A bee zue ue “kɛ̄sī pya nɛɛ, le bu ziī ziī tɔ.” (Doonu 20:20) A naa bee sere aba ziī sɔ̄ esu zuema ue bu biradee, ale ziī dee bu kaɛ. A bee su ɛrɛgeba dee a ye kpaā nɛ zuema ue! Bu edoba, sɔ̄ a bee le Atɛns aa tɔɔ̄ baɛ pya le ɛɛ wee gbaa si tam, a bee zue ue nɛ pya gbɛnɛ gbɛnɛ nɛɛ a siābee, e pio aba bee yira. (Doonu 17:16, 17, 34) Kere sɔ̄ Pɔɔl bee le “kpɔgɔrɔ,” a bee zuenage ue nɛ pya a bee ye le kpaɛ̄.—Fil 1:13, 14; Doonu 28:16-24.

6. Ena Pɔɔl bee kpɔā pya dɔɔ̄na kɔ ba a dap doo a?

⁶ Pɔɔl bee su ye sɔ̄ daānu leere. A wee kue pya dɔɔ̄na kɔ ba a gbaae ye loo bu tam zue ue. Bu edoba, tua sɔ̄ a bee si tam zue ue aā ziī edo yii ziī, a bee aara Jɔn Maak, e a bee aara Timoti bu ye eree baɛ sɔ̄ si tam zue ue aā ziī edo yii ziī. (Doonu 12:25; 16:1-4) Baɛbaɛ beenyiɛ naale loo kɔ Pɔɔl bee tɔgɛ pya nɛɛ ama kɛ̄ enɔɔ bɔŋanaloo doo, le kɛ̄ esitam kuūdɛɛ̄loo sa lu pya a para tɔgɛnu doo.—1 Kɔr 4:17.

7. Bu mɛ sīdee na pya kanɛɛ dap nyɔɔnɛ zuurabahtɔ̄ Pɔɔl a le bu Pya Ɛfɛsɔs 6:14, 15 a?

⁷ Nu i nɔ aāloo. Pya kanɛɛ edap nɔ edoba Pɔɔl, naale aba kɔ ba ezue ue aā ziī tɔ yii ziī, mɛ ba ekpɛ̄naloo esu ɛrɛgeba dee a wa kpaānɛ zuema ue. (Buū Pya Ɛfɛsɔs 6:14, 15.) Bu edoba, ba dap zue ue sɔ̄ ba si wee yaɛnu ale bie wa kɛ̄tam. Ale sɔ̄ ba gaa si tam loo pya tɔ i wee su daānu bu  taāŋabah Bari, ba dapnage zue ue nɛ pya a wa tɔɔ̄ waɛloo le pya a wa oore nu. Doodoo Pɔɔl, pya kanɛɛ dap su sɔ̄ ba le uwe zue ue kpɔā pya dɔɔ̄na gbaāloo pya yerebahtam.

8. Ena alu ebɛɛ̄ kɔ nɛɛ kanɛɛ a doo pio sɔ̄ a?

⁸ Naa bɔloo kɔ pya kanɛɛ alu kirikiri loo tam bu bɔŋanaloo ale tam bu sɛkiut mmɛ kɛ̄ ba naa ɛrɛna sɔ̄ nɛ tam zue ue. Lokwa ba dap kuūnadɛɛ̄, a ɛrɛ sɔ̄ ba dap kiī pya dɔɔ̄na tam alu enɛ wa. Lo ba yere kara sa kɛɛrɛ nu akiiloo tam ba gbī enɛ wa, ba edap muɛ lo a le susu lo tam edoo kɔ ba aa dapna doo pya nu alu gbɛnɛ, doodoo sere enɔānu butɔ ziī ziī kaɛ, ɛrɛ mmɛɛ̄ epoo bu tam zue ue, ale kpɔā pya wa miɔŋɔ kɔ ba a para zue ue. A wee agaloo pio nɛɛ lo ekiī tam alu enɛ wa, kerewo, ba dap suā leere kɔ Jɛhova edābeeloo taɛ ba ɛrɛ lo elu pya a kuūnadɛɛ̄ bu dɛ̄dɛɛ̄ nu.

9. Amunu nu finiabah na pya kanɛɛ ba ɛrɛ gbɛnɛkpo nu edoo a wa le bah aa kpesī a?

⁹ Nu anua a dap lu nu finiabah. Pya nɛɛ Jɛhova aa tɛɛ̄bu gbɛnɛ-edo taāŋa. Bu kpɛdumɛ dee ama, dɛ̄dɛɛ̄ ii gbī yere mɛm loo, yerekpotɛ̄ le egbɔ̄nyiɛ. E pio sɔ̄, siga nɛɛ gbī yerebah lo ekpooraloo aaloo elap dogo a bee piya. (1 Tɛs 5:14) Kɛādoo, pya kanɛɛ naale edap lɛɛ dɛ̄dɛɛ̄ taāŋa pya nɛɛ Jɛhova aa kpesī anii’ee. Kerewo, Jɛhova gbī kɔ pya kanɛɛ a doo ɛrɛgeba nu ba dap doo lo eyere mɛm loo sa kpega pya ye naana pee. Bu mɛ sīdee na pya kanɛɛ ba ɛrɛ gbɛnɛkpo nu edoo a wa le bah edap gbī sɔ̄ esu yeābah nɛ pya wa wuga bu bɔŋanaloo a?

10. Dɛɛa nyɔɔ ue a le bu 1 Pya Tɛsalɔnaika 2:7, mɛ sīdee na Pɔɔl bee kuūdɛɛ̄loo pya nɛɛ Jɛhova a?

¹⁰ Edoba Pɔɔl. Pɔɔl bee gbī pya sīdee esu kaɛ̄ŋɛ pya ye wuga sa wa yere mɛm loo. Pya kanɛɛ edoo leere lo enyɔɔnɛ ye le edoba ama, tɛ̄maloo e’aara pya nɛɛ Jɛhova bu sīdee wereloo le toesaɛ̄ le loo. (Buū 1 Pya Tɛsalɔnaika 2:7.) Pɔɔl bee doo kɔ pya le ɛɛ aa gbaa taāŋabah Bari a suā kɔ a weree wa loo sa Jɛhova werenage wa loo. (2 Kɔr 2:4; Ɛfɛs 2:4, 5) Pɔɔl bee aara pya a le bu bɔŋanaloo doodoo pya ye gbo sa wa su sɔ̄ tɔ̄makpaɛ̄. A bee tɔgɛ kɔ a dɛrɛe wa nyiɛ nyɔɔ tɛ̄maloo ekɔ pya nu a gaa ye taāŋɛ le pya kɛ̄ a ɔloo wa nɛ. (2 Kɔr 7:5; 1 Tim 1:15) Kerewo, Pɔɔl naa bee sere ekɛɛrɛ nyɔɔ pya alɛɛ taāŋa. Taāwo, a bee gbī eyerebah nɛ pya ye wuga nɛɛdam le nɛɛwa.

11. Ena anua Pɔɔl bee nɛ zuurabahtɔ̄ pya ye wuga nɛɛdam le nɛɛwa a?

¹¹ Pio sɔ̄, a wee lu ebɛɛ̄ kɔ Pɔɔl a nɛ zuurabahtɔ̄ pya ye wuga nɛɛdam le nɛɛwa. Mɛ a naa wee doo wo nyɔɔbee bu ye aa  biira. A wee wa zuurabahtɔ̄ nyɔnɛbee a kuū wa dɛɛ̄ loo, sa gbī ekpega wa lɛɛ loo pya nu alu gɛɛgɛɛloo. A wee piiga lo edoo kɔ ye zuurabahtɔ̄ a waɛ edābeeloo, e a wee gbī kɔ ba a su baɛbah suā lo zuurabahtɔ̄. Bu edoba, bu kpa Pɔɔl bee ɛm ma pya Kɔrint, a bee wa nɛ e’agabah zuurabahtɔ̄. Sɔ̄ e’ɛma lo kpa sah, a bee yere Taitɔs wa siāloo. A bee taɛ Pɔɔl kaāna lo esuā kɛ̄ ba bee doo dogo doo kiiloo kpa a bee wa ɛm ma. Naa ɛp kɛ̄ bu ye bee ɛɛ doo sɔ̄ a suā kɔ ba su lo zuurabahtɔ̄ leere a!—2 Kɔr 7:6, 7.

12. Bu mɛ sīdee na pya kanɛɛ eyere mɛm loo pya le aba aa gbaa taāŋabah Bari a?

¹² Nu i nɔ aāloo. Pya kanɛɛ dap nɔ edoba Pɔɔl tɛ̄maloo esu sɔ̄ tɔ̄makpaɛ̄ pya wa wuga bu Kraist. Ziī sīdee a dap lu edoo lo ama na tɛ̄maloo ebagara ina enɔānu lokwa o dap nyɔɔnɛ pya dɔɔ̄na kɔnia sɔh lo eyere wa mɛm loo. A naa wee su gbɛnɛkpo sɔ̄, lo eyere mɛm loo ziī wuga nɛɛdam ale nɛɛwa lo a le bu ebɛɛ̄. (Rom 1:12; Ɛfɛs 5:16) Nɛɛ kanɛɛ a nyɔɔnɛ edoba Pɔɔl wee yerenage mɛm loo pya le ɛɛ aa gbaa taāŋabah Bari tɛ̄maloo esu Muɛ̄ Ue Bari aŋɛnɛtɛ̄ wa yira, sa doo kɔ ba a suā kɔ Bari were wa loo kaāna. Gbaāloo wo, a wee wa tɔgɛnage wereloo kumaloo. A wee kiisī lo enyɔɔnɛ wa kɔnia ue dɛ̄dɛɛ̄ sɔ̄ sa gbī pya sīdee ekaɛgɛ wa. Ɛrɛgeba sɔ̄ alu ebɛɛ̄ kɔ nɛɛ kanɛɛ a nɛ zuurabahtɔ̄, a ɛrɛ edoo kɔ a dɛɛa nyɔɔ Muɛ̄ Ue Bari. Alu ebɛɛ̄ kɔ a kɔ taɛ nu alu taāŋa, kerewo, a bɔloo kɔ a doo wo bu sīdee alu fɛgɛ, nyɔɔbee a gbī kɔ alu esu baɛbah suā lo zuurabahtɔ̄ sa yere bu dogo.—Gal 6:1.

13. Amunu pah na kɛ̄ ziī nɛɛ kanɛɛ ɔloo edap ye ɛrɛ nyɔɔ a?

¹³ Nu anua a dap lu nu finiabah. Pya kanɛɛ naa mmana. Ba wee tɛɛ̄nage ekwɔ dookɛ̄ pya dɔɔ̄na wee doo. (Rom 3:23) Pio sɔ̄, a dap wa agabah lo e’ɛp kɛ̄ ba ɔloo bu sīdee a kuūnadɛɛ̄. Pio aba dap sere ekɛɛrɛ nyɔɔ pya nu ba naa dap doo mmɛ kɛ̄ edoo kɔ loo wa a ɔ. E pio aba dap nwaabah leere ue aba aba loo kɛ̄ ba tɛɛ̄ ekwɔ, e lo ama edoo kɔ ba aa dapna muɛ kɛ̄ alu ebɛɛ̄ kɔ ba a kwabaloo bu wa dum.

14. Dookɛ̄ ue a le bu Pya Filipai 4:13 kɔ doo, mɛ sīdee na kumalookɛ̄ bee yerebah nɛ Pɔɔl kɔ a dap tāma ye e’ɔaloo a?

¹⁴ Edoba Pɔɔl. Nyɔnɛbee Pɔɔl bee kumalookɛ̄ a, a bee yere nukuādɛɛ̄loo kɔ a naale edabe tāma ye e’ɔaloo nyɔɔ ye loo. A gbī yere mɛm loo a aabah Bari. Tua sɔ̄, Pɔɔl bee le nɛɛ erabee lo a wee tɛ̄ŋaloo Pya Nɛɛ Kraist bu e’agabah. Mɛ sɔ̄ esaa, a bee muɛ kɔ a naa gaa dooe leere sa bee  kpɛ̄naloo enyaana ye elap dogo. (1 Tim 1:12-16) Tɛ̄maloo yerebah Jɛhova, Pɔɔl bee lu nɛɛ kuūdɛɛ̄loo a ɛrɛ wereloo, toesaɛ̄ le kumalookɛ̄. A bee muɛ kɔ pya nu a gaa bee dooe bee piya, e a bee ye kiɛ̄ kaāna, kerewo, a bee dɛɛa nyɔɔ Jɛhova kɔ e’aaeloo ye nɛ, taā a sere ekɛɛrɛ nyɔɔ pya ye dɔ kiikɛ̄. (Rom 7:21-25) A naa bee ɛmadɛɛ̄ kɔ elue nɛɛ a mmana. Taāwo, a bee piiga lo enyimɛ ye elap dogo doodoo Nɛɛ Kraist, sa dɛɛa nyɔɔ Jɛhova kɔ a yerebah ye nɛ lo esi ye tam mmɛnɛ.—1 Kɔr 9:27; buū Pya Filipai 4:13.

15. Amunu sīdee a kuūnadɛɛ̄ na a bɔloo kɔ pya kanɛɛ a ɛp kɛ̄ ba ɔloo a?

¹⁵ Nu i nɔ aāloo. Naa lu etubobaloo pya kanɛɛ nyɔɔbee ba lu pya a mmana. Kerewo, Jɛhova ɛmadɛɛ̄ kɔ ba a yiga wa ekwɔ e ba aa leere ue aba aba, sa piiga lo e’ɛrɛ elap dogo Pya Nɛɛ Kraist. (Ɛfɛs 4:23, 24) A bɔloo kɔ nɛɛ kanɛɛ a su Muɛ̄ Ue Bari ɛma’ɛp aba ɛɛ sa kwabaloo ɛrɛgeba kɛ̄ a muɛ kɔ alu ebɛɛ̄. E lo sɔ̄, Jɛhova eyerebah ye nɛ kɔ a ɛrɛ ɛɛbu sa kiisī leere.—Jem 1:25.

16. Ena edap sira lo a le ziī nɛɛ kanɛɛ bie ekɛɛrɛ nyɔɔ kɛ̄tɔɔ̄ a naa mmana lo pya dɔɔ̄na ɛrɛ a?

¹⁶ Nu anua a dap lu nu finiabah. Pya kanɛɛ dap muɛ kɛ̄tɔɔ̄ a naa mmana lo pya dɔɔ̄na a le bu bɔŋanaloo, nyɔɔbee ba aa wa nyɔɔnɛ danianu bu bah le bah. Nyɔɔwo, lo pya kanɛɛ naa nwaɛ̄dɛɛ̄, ba dap ɔloo, bɛloo ale bagara wa biaɛ. Pɔɔl bee zuurabahtɔ̄ Pya Nɛɛ Kraist kɔ Setan egbī kɔ ba a doo wo.—2 Kɔr 2:10, 11.

17. Pɔɔl bee ɛp pya ye wuga nɛɛdam le nɛɛwa doodoo wa?

¹⁷ Edoba Pɔɔl. A bee kiisī lo e’ɛp pya wuga nɛɛdam le nɛɛwa bu sīdee a bɔloo. A bee suā kɛ̄ ba naa aa doo leere, nyɔɔbee pio sɔ̄ wa elap dogo wee ye ɛrɛnage pɔrɔ pah nyɔɔ. Kaɛlɛɛ wo, Pɔɔl bee suā kee a le yɛɛ pɔrɔ elap dogo le nɛɛ alu pɔrɔ. A bee wereloo pya ye wuga sa bie ekɛɛrɛ nyɔɔ wa lele elap. Lo a le a gaa agabah pya ye wuga nɛɛdam le nɛɛwa lo edoo nu a lee, Pɔɔl wee su kɔ ba aa gbī edoo nu a lee, kerewo ba gbī yerebah.

18. Ena o nɔ aāloo kɛ̄ Pɔɔl bee aabaloo kɛ̄tɔɔ̄ a bee le yɛɛ Yuodia le Sintiki doo a? (Pya Filipai 4:1-3)

¹⁸ Bu edoba, naa kɛɛrɛ kɛ̄ Pɔɔl bee aabaloo kɛ̄tɔɔ̄ a bee le yɛɛ baɛ wuga nɛɛwa a bee le bu bɔŋanaloo li Filipai doo. (Buū Pya Filipai 4:1-3.) Bee bee kɔ Yuodia le Sintiki bee lɛɛbaloo kɔ taāŋa a bee wa yii yɛɛ a doo kɔ ba a kāna. Pɔɔl naa bee bɛloo ale nwaabah wa biaɛ; a bee bie dɛɛ̄ nyɔɔ lele elap a wa le bu. Ba bee le pya wuga nɛɛwa ba bɔ ture nyiɛ loo, lo ba esiatam nɛ Jɛhova bu nyɔɔnyɔɔ sɔ̄. Pɔɔl bee suā kɔ Jɛhova were wa loo. Kɛ̄ Pɔɔl  bee ɛp baɛ wuga nɛɛwa ama bu sīdee a bɔloo doo, bee ye zū kɔ a yere wa mɛm loo kɔ ba a kwa taāŋa a bee wa le yɛɛ. Kɛ̄ a bee ɛp nu doo ama bee doo kɔ a kiisī lo e’ɛrɛ ɛɛbu sa agɛrɛtɛ̄ ye gbanialoo kumaloo pya dɔɔ̄na a le bu bɔŋanaloo.

19. (a) Bu mɛ sīdee na pya kanɛɛ e’ɛp pya dɔɔ̄na bu sīdee a bɔloo a? (b) Ena o dap nɔ aāloo foto a tɔgɛ nɛɛ kanɛɛ a gaa kwa kɛ̄ bie Tɔ Nɔnu Buɛ̄-mɛnɛ a?

¹⁹ Nu i nɔ aāloo. Pya kanɛɛ, bui ɛbaa lele elap dogo a le bu pya bui wuga nɛɛdam le nɛɛwa. Lɔgɔ nɛɛ a mmana naale, kerewo, ziī ziī nɛɛ ɛrɛ pya lele elap dogo i dap tɔgɛ nialoo. (Fil 2:3) Alu kaka kɔ, pio sɔ̄ a dap lu ebɛɛ̄ kɔ pya kanɛɛ a yerebah lo ekwabaloo ekɛɛrɛ ziī wuga nɛɛdam ale nɛɛwa aā ziī sɔ̄ yii ziī. Mɛ doodoo Pɔɔl, pya kanɛɛ a piiga lo e’ɛp emanyɔɔ kɛ̄ ziī nɛɛ kɔ ue sa doo dogo bu sīdee a naa lee doo. Sa ba ɛpnage kɛ̄ lo nɛɛ wereloo Jɛhova doo, kɛ̄ aa egerebu bu taāŋabah Bari doo, le kɔ a dap doo nu a lee sɔ̄ esaa. Pya kanɛɛ a ɛp lele elap a le bu pya dɔɔ̄na wee doo kɔ kaāna gbaaloo a le bu bɔŋanaloo sa doonage kɔ bɔŋanaloo a fɔg-loo.

20. Bu mɛ sīdee na pya kanɛɛ dap kiisī lo e’ɛrɛ biī aāloo edoba Pɔɔl a?

²⁰ Lo bɔɔlo pya kanɛɛ kiisī lo enɔ edoba Pɔɔl, eyerebah i nɛ. Bu edoba, bu Watch Tower Publications Index, o dap ɛp kɛɛ̄ nwīgbagbara ekobee ue a kɔ “example for elders” a le kɛɛ̄ gbɛnɛ ekobee ue a kɔ “Paul.” Sɔ̄ o gaa buū pio dɔ alu e’ɛm lo kɛ̄, bip aba ɔɔ kɔ: ‘Mɛ sīdee na edoba Pɔɔl edap mɛ yerebah nɛ kɔ m kiisī lo e’ɛrɛ ɛɛbu sɔ̄ m aa si na tam doodoo nɛɛ kanɛɛ a?’

21. Ena a bɔloo kɔ pya kanɛɛ a suā leere a?

²¹ Pya kanɛɛ, suaā kɔ Jɛhova naa gaa ɛmadɛɛ̄ kɔ bui lu pya a mmana, mɛ a gbī kɔ bui lu pya a bɔloo eture nyiɛ loo. (1 Kɔr 4:2) Jɛhova bee tɔgɛ nia loo kɛ̄ Pɔɔl bee piiga lo esi e’aga tam doo, le kɛ̄ a bee bɔ ture nyiɛ loo doo. Suā leere kɔ Bari tɔgɛnage nia loo pya nu o waa doo bu ye esiatam kaāna. Jɛhova naale “e’ibere bui tam le wereloo bui bee tɔgɛ kumaloo ye bee bu esiatam nɛ pya kaɛ.”—Hib 6:10.