Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 14

Akulu a Mpingo—Pitirizani Kutowezera Citsandzo ca Mpostolo Paulu

Akulu a Mpingo—Pitirizani Kutowezera Citsandzo ca Mpostolo Paulu

“Towezerani ine.”—1 AKOR. 11:1.

NYIMBO 99 Nsoka Ukulu wa Abale

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA *

1-2. Thangwi yanji citsandzo ca mpostolo Paulu cinakwanisa kuphedza akulu a mpingo lero?

 MPOSTOLO Paulu akhafuna kakamwe Akristu andzace. Iye akhaphata basa mwaphinga toera kuatsalakana. (Mabasa 20:31) Na thangwi ineyi, abale na alongo akhafuna kakamwe Paulu. Ntsiku inango, akulu a mpingo a ku Efeso pidadziwa iwo kuti nee mbadaonanabve na Paulu, iwo “atoma kulira kakamwe.” (Mabasa 20:37) Ninga mpostolo Paulu, akulu a mpingo a lero asafuna kakamwe abale na alongo mu mpingo, pontho asawangisira kakamwe toera kuaphedza. (Afil. 2:16, 17) Mbwenye midzidzi inango, akulu a mpingo asathimbanambo na pinentso. Ninji pinafuna kuaphedza toera kukunda pinentso pyenepi?

2 Akulu a mpingo anaphedzeka kakamwe angatowezera citsandzo ca mpostolo Paulu. (1 Akor. 11:1) Iye nee akhali na maluso ninga a aanju. Paulu akhali munthu wakusowa ungwiro, wakuti midzidzi inango akhanentseka toera kucita pinthu pyadidi. (Aroma 7:18-20) Pontho iye akhathimbanambo na nyatwa zakusiyana-siyana. Mbwenye Paulu nee abwerera nduli. Iye apitiriza kukhala wakutsandzaya. Akulu a mpingo angatowezera citsandzo ca mpostolo Paulu, iwo anakwanisa kukunda pinentso pinathimbana na iwo, mbapitiriza kutumikira Yahova mwakutsandzaya. Tendeni tione kuti anacita tani pyenepi.

3. Tinapfundzanji mu nsolo uno?

3 Mu nsolo uno tinapfundza pinthu pinai pyakuti midzidzi inango pisanentsa toera akulu a mpingo apicite: (1) kukhala na ndzidzi wakumwaza mphangwa na wakucita mabasa anango, (2) kukhala na ndzidzi toera kuwangisa abale na alongo, (3) kukhonda kubwerera nduli thangwi yakusowa kwawo ungwiro na (4) kutumikira pabodzi na anango akuti ndi akusowambo ungwiro. Ife tinapfundza kuti mpostolo Paulu akunda tani pinentso pyenepi, pontho kuti akulu a mpingo anatowezera tani citsandzo cace.

KUKHALA NA NDZIDZI WAKUMWAZA MPHANGWA NA WAKUCITA MABASA ANANGO

4. Thangwi yanji midzidzi inango mphyakunentsa kuna akulu a mpingo kupangiza citsandzo cadidi m’basa yakumwaza mphangwa?

4 Thangwi yanji pinakhala pyakunentsa. Kusiyapo kutsogolera basa yakumwaza mphangwa, akulu a mpingo ali na mabasa mazinji mu mpingo. Mwacitsandzo, azinji asatsogolera nsonkhano wa pakati pa sumana, pontho asacitisa Pfundziro ya Bhibhlya ya Mpingo. Iwo asacita nkhani zapakweca na nkhani zinango. Iwo asapfundzisa atumiki akutumikira mabasa akusiyana-siyana, pontho mwakutsandzaya, asacedzera abale na alongo toera kuawangisa. (1 Ped. 5:2) Akulu a mpingo anango asamanga na kusasanyira Nyumba za Umambo na nyumba zinango zinaphatisirwa toera kulambira Yahova. Ngakhale tenepo, ninga amwazi mphangwa onsene mu mpingo, basa yakufunika kakamwe kuna akulu a mpingo ndi kumwaza mphangwa zadidi.—Mat. 28:19, 20.

5. Ndi citsandzo cipi cidakhazikisa Paulu ninga m’mwazi mphangwa?

5 Akulu a mpingo anapfundzanji na citsandzo ca Paulu. Pa Afilipi 1:10, Paulu asatipanga kuti akwanisa tani kukhala m’mwazi mphangwa wadidi. Iye alonga: ‘Dzindikirani kuti ndi pinthu pipi pyakufunika kakamwe.’ Mwandimomwene ndi pyenepi pikhacita Paulu. Iye akhadapaswa basa yakumwaza mphangwa, pontho mu pyaka pizinji, iye akhaona basa ineyi ninga yakufunika kakamwe mu umaso wace. Iye akhamwaza mphangwa “pakweca, pontho nyumba na nyumba.” (Mabasa 20:20) Paulu nee akhamwaza mphangwa kabodzi pa sumana, peno pa ndzidzi ubodzi ene pa ntsiku. Iye akhabandza miyai yonsene toera kumwaza mphangwa. Mwacitsandzo, mu ndzidzi ukhadikhira iye andzace ku Atena, iye amwaza mphangwa zadidi kuna nsoka wa anthu a cidzo, pontho anango mwa iwo abvesera mwadidi mphangwa zace. (Mabasa 17:16, 17, 34) Ngakhale mu ndzidzi ‘ukhadamangwa iye na maunyolo,’ Paulu akhapitiriza kumwaza mphangwa kuna ale akhali dhuzi na iye.—Afil. 1:13, 14; Mabasa 28:16-24.

6. Kodi Paulu apfundzisa anango toera acitenji?

6 Paulu akhaphatisira mwadidi ndzidzi wace. Kazinji kene akhaphemba anango toera amwaze mphangwa pabodzi na iye. Mwacitsandzo, paulendo wace wakutoma ninga misionaryo, iye aenda pabodzi na Juwau Marko; mbwenye paulendo wace waciwiri, iye aenda na Timoti. (Mabasa 12:25; 16:1-4) Mwakukhonda penula, Paulu awangisira kakamwe toera kuapfundzisa kutsalakana mabasa a mpingo, basa yakucedzera abale na pinthu pikhafunika iwo kucita toera athimizire maluso awo akupfundzisa.—1 Akor. 4:17.

Towezerani citsandzo ca Paulu cakukhala wakukhunganyika toera kumwaza mphangwa (Onani ndima 7) *

7. Akulu a mpingo anatowezera tani uphungu wa Paulu unagumanika pa Aefesi 6:14, 15?

7 Tisapfundzanji. Akulu a mpingo anakwanisa kutowezera Paulu, tayu basi ene pakumwaza mphangwa nyumba na nyumba, mbwenye asafunikambo kukhala akukhunganyika toera kumwaza mphangwa midzidzi yonsene. (Lerini Aefesi 6:14, 15.) Mwacitsandzo, iwo anakwanisa kumwaza mphangwa mu ndzidzi unaenda iwo kagula pinthu peno pa basa pawo. Pontho mu ndzidzi unaphedzera iwo mabasa akumanga nyumba za gulu, iwo anakwanisa kumwaza mphangwa kuna ale anakhala dhuzi na pana manga iwo, peno kuna ale anagula na iwo pinthu. Ninga Paulu, akulu a mpingo anakwanisambo kupfundzisa anango m’basa yakumwaza mphangwa, kuphatanizambo atumiki akutumikira.

8. Midzidzi inango akulu a mpingo asafunika kucitanji?

8 Akulu a mpingo nee asafunika kukhala akuphatika kakamwe na mabasa a mu mpingo peno a cisa cawo mpaka kusowa ndzidzi toera kumwaza mphangwa. Toera akwanise kuphatisira mwadidi ndzidzi wawo, midzidzi inango iwo asafunika kukhonda mabasa anango. Pakumala kunyerezera mwadidi na kucita phembero thangwi ya pyenepi, panango iwo anadzindikira kuti angatawira basa ineyi, nee anakwanisa kukhala na ndzidzi wakucita pinthu pinango pyakufunika kakamwe. Pinthu pyenepi pisaphataniza kucita kulambira kwa banja masumana onsene, kukhala aphinga m’basa yakumwaza mphangwa na kupfundzisa anawo basa ineyi. Kuna anango pisanentsa kukhonda mabasa anango, mbwenye iwo asafunika kukhala na cinyindiro cakuti Yahova asabvesesa cifuno cawo cakukhala na maonero akulinganira mu pinthu pyonsene.

KUKHALA NA NDZIDZI TOERA KUWANGISA ABALE NA ALONGO

9. Ndi pinentso pipi pinathimbana na akulu a mpingo anango akuti ali na pizinji toera kucita?

9 Thangwi yanji pinakhala pyakunentsa. Atumiki a Yahova asathimbana na nyatwa zizinji. Mu ntsiku zino zakumalisa, ife tonsene tisafuna ciphedzo, ciwangiso na cibalangazo. Pontho midzidzi inango, anango asafunika kuphedzwa toera acalire makhaliro akuipa. (1 Ates. 5:14) Ndimomwene kuti akulu a mpingo nee anakwanisa kumalisa nyatwa zonsene zinathimbana na atumiki a Yahova. Ngakhale tenepo, Yahova asafuna kuti akulu a mpingo acite pyonsene pinakwanisa iwo toera kuwangisa na kutsidzikiza mabira ace. Nakuti akulu a mpingo anango ali na pizinji toera kucita, kodi iwo anakwanisa tani kugumana ndzidzi toera kuwangisa abale na alongo awo?

Simbani anango, pontho awangiseni (Onani ndima 10, 12) *

10. Mwakubverana na 1 Atesalonika 2:7, kodi Paulu akhatsalakana tani atumiki a Yahova?

10 Akulu a mpingo anapfundzanji na citsandzo ca Paulu. Ndzidzi onsene Paulu akhali dzololo toera kusimba na kuwangisa anango. Akulu a mpingo asafunikambo kutowezera citsandzo ca Paulu cakutsalakana atumiki a Yahova mwaufuni na mwakukoma ntima. (Lerini 1 Atesalonika 2:7.) Paulu apasa cinyindiro abale na alongo kuti iye akhaafuna, pontho Yahova akhaafunambo. (2 Akor. 2:4; Aef. 2:4, 5) Paulu akhaona anthu mu mpingo ninga axamwali, pontho akhamala ndzidzi uzinji mbakacedza nawo. Iye apangiza kuti akhaanyindira mukuapanga madodo ace na pinthu pikhandzudzumisa. (2 Akor. 7:5; 1 Tim. 1:15) Mbwenye Paulu nee akhanyerezera nyatwa zace basi. M’mbuto mwace, iye akhafuna kuphedza Akristu andzace.

11. Thangwi yanji Paulu apereka uphungu kuna abale na alongo ace?

11 Midzidzi inango, Paulu akhafunika kupasa uphungu abale na alongo ace. Mbwenye iye nee akhacita pyenepi thangwi yakuipirwa na iwo. Iye akhaapasa uphungu thangwi akhaafuna, pontho akhafuna kuatsidzikiza mu ngozwi zakusiyana-siyana. Iye akhawangisira toera kupasa uphungu wakukhonda nentsa kuubvesesa, pontho akhafuna kuti iwo auphatisire. Mwacitsandzo, mu tsamba idalembera iye Akristu a ku Korinto, Paulu aapasa uphungu wamphambvu. Pakumala kulemba tsamba ineyi, iye atuma Tito toera aende kuna iwo. Paulu akhafuna kakamwe kudziwa khala iwo abvera uphungu udapereka iye mu tsamba yace peno nkhabe. Iye akomerwa kakamwe pidadziwa iye kuti iwo abvera uphungu unoyu.—2 Akor. 7:6, 7.

12. Kodi akulu a mpingo anawangisa tani Akristu andzawo?

12 Tisapfundzanji. Akulu a mpingo anakwanisa kutowezera citsandzo ca Paulu angakhala na ndzidzi wakucedza na Akristu andzawo. Njira ibodzi yakucita pyenepi ndi kufika nakweru pa misonkhano ya mpingo na cifuno cakucedza na anango toera kuawangisa. Kazinji kene nee pisaphemba ndzidzi uzinji toera kulonga mafala aufuni na akuwangisa kuna abale na alongo athu. (Aroma 1:12; Aef. 5:16) Nkulu wa mpingo wakuti asatowezera citsandzo ca Paulu asaphatisirambo Bhibhlya toera kuwangisa cikhulupiro ca abale na alongo ace mbaapasa cinyindiro cakuti Mulungu asaafuna. Kusiyapo pyenepi, iye asacita pinthu pinapangiza kuti asafuna Akristu andzace. Iye asacedza nawo kazinji kene, pontho asasaka miyai toera kuasimba. Nkulu wa mpingo angafuna kupereka uphungu, asafunika kukhala na cinyindiro cakuti uphungu wace usabverana na pinalonga Bhibhlya. Iye asapereka uphungu unafunika kuna munthu anapasa iye uphungu, mbwenye asacita pyenepi mwakukoma ntima, thangwi asafuna kuti abale na alongo aphatisire uphungu wace.—Agal. 6:1.

KUKHONDA KUBWERERA NDULI THANGWI YAKUSOWA UNGWIRO

13. Ndi maonero api akuti akulu a mpingo anakwanisa kukhala nawo thangwi ya madodo awo?

13 Thangwi yanji pinakhala pyakunentsa. Akulu a mpingo ndi akusowa ungwiro. Iwo asadodomambo ninga anthu anango onsene. (Aroma 3:23) Thangwi ya madodo awo, midzidzi inango pinakhala pyakunentsa kuna iwo toera kukhala na maonero akulinganira. Anango anakwanisa kufewa manungo thangwi yakunyerezera kakamwe pinacimwana iwo kucita. Anangombo anakwanisa kunyerezera kuti nee asafunika kuwangisira toera akwanisembo kucita pinthu pinango.

14. Mwakubverana na Afilipi 4:13, kucepeseka kwaphedza tani Paulu toera akhale na maonero akulinganira thangwi ya madodo ace?

14 Akulu a mpingo anapfundzanji na citsandzo ca Paulu. Paulu adzindikira kuti iye nee mbadakwanisa kucita pizinji na mphambvu zace. Iye akhafuna ciphedzo ca mphambvu za Mulungu. Pakutoma, Paulu akhatcinga kakamwe Akristu, mbwenye mukupita kwa ndzidzi adzindikira kuti pikhacita iye pikhali pyakuipa, pontho akhali dzololo toera kucinja makhaliro ace na uunthu wace. (1 Tim. 1:12-16) Na ciphedzo ca Yahova, Paulu adzakhala nkulu wa mpingo waufuni, wantsisi na wakucepeseka. Iye akhadziwa madodo ace, mbwenye nee akhanyerezera kakamwe thangwi ya pyenepi. M’mbuto mwace, iye akhakhulupira kuti Yahova mbadamulekerera. (Aroma 7:21-25) Iye akhadziwa kuti nee mbadakwanisa kucita pinthu mwaungwiro. Ngakhale tenepo, iye akhawangisira toera kupangiza makhaliro Acikristu, pontho mwakucepeseka akhanyindira ciphedzo ca Yahova toera kukwanirisa basa yace.—1 Akor. 9:27; lerini Afilipi 4:13.

Wangisirani toera kukhala na maonero akulinganira thangwi ya madodo anu (Onani ndima 14-15) *

15. Akulu a mpingo asafunika kukhala na maonero api thangwi ya madodo awo?

15 Tisapfundzanji. Akulu a mpingo nee asakhazikiswa thangwi yakukhala aungwiro. Mbwenye Yahova asadikhira kuti akulu a mpingo adzindikire madodo awo mbawangisira toera kukulisa makhaliro Acikristu. (Aef. 4:23, 24) Nkulu wa mpingo asafunika kupfundza Bhibhlya toera adzindikire makhundu anafunika iye kusasanyira. Angacita pyenepi, Yahova anam’phedza toera akhale nkulu wa mpingo wadidi na wakutsandzaya.—Tiya. 1:25.

KUTUMIKIRA PABODZI NA ANANGO AKUTI NDI AKUSOWAMBO UNGWIRO

16. Ninji pinafuna kucitika nkulu wa mpingo anganyerezera basi ene madodo a anango?

16 Thangwi yanji pinakhala pyakunentsa. Akulu a mpingo angakhala ndzidzi uzinji na abale na alongo mu mpingo, pisakhala pyakukhonda nentsa toera iwo aone madodo a abale na alongo. Mbwenye angakhonda kucita mphole-mphole, akulu a mpingo anatoma kukhala akuipirwa, mbatoma kutsalakana mwakuipa abale na alongo. Paulu acenjeza Akristu kuti Sathani asafuna kuti iwo acite pyenepi.—2 Akor. 2:10, 11.

17. Paulu akhaona tani abale na alongo ace?

17 Akulu a mpingo anapfundzanji na citsandzo ca Paulu. Ndzidzi onsene Paulu akhali na maonero adidi thangwi ya abale na alongo ace. Iye akhadziwa kuti iwo akhadodoma, thangwi midzidzi inango pikhacita iwo pikhantsukwalisa. Ngakhale tenepo, Paulu akhadziwa kuti munthu angacita madodo, nee pisabveka kuti iye ndi munthu wakuipa. Iye akhafuna kakamwe Akristu andzace, pontho akhanyerezera pya makhaliro awo adidi. Mu ndzidzi ukhacimwana abale na alongo ace kucita pinthu pyadidi, iye akhadzindikira kuti iwo akhafuna kupicita, pontho toera kucita pyenepi akhafuna ciphedzo.

18. Tisapfundzanji na njira idaphedza Paulu Evodhiya na Sintike? (Afilipi 4:1-3)

18 Mwacitsandzo, onani kuti Paulu aphedza tani alongo awiri a ku mpingo wa ku Filipi. (Lerini Afilipi 4:1-3.) Panango Evodhiya na Sintike akhadatsukwalisana mbasiya kukhala axamwali. Paulu nee aipirwa nawo peno kuatsalakana mwakuipa. M’mbuto mwace, iye akhaona makhaliro awo adidi. Alongo anewa akukhulupirika akhatumikira Yahova mu pyaka pizinji. Iye akhadziwa kuti Yahova akhaafuna. Paulu akhali na maonero adidi thangwi ya alongo anewa. Natenepa, iye aawangisa toera akhazikise ntendere pakati pawo. Nakuti Paulu akhaona makhaliro adidi a anango, pyenepi pikham’phedza toera kukhala wakutsandzaya na kukhala na uxamwali wakuwanga na abale na alongo mu mpingo.

Wangisirani toera mukhonde kutonga anango (Onani ndima 19) *

19. (a) Akulu a mpingo asafunika kucitanji toera aone Akristu andzawo munjira yadidi? (b) Mwapfundzanji na foto inapangiza nkulu wa mpingo anacenesa Nyumba ya Umambo?

19 Tisapfundzanji. Akulu a mpingo, onani makhaliro adidi ali na abale na alongo anu. Ife tonsene ndife akusowa ungwiro. Ngakhale tenepo, m’bodzi na m’bodzi wa abale athu ali na makhaliro akuti tisakomerwa nawo. (Afil. 2:3) Ndimomwene kuti midzidzi inango akulu a mpingo asafunika kupasa uphungu abale na alongo. Mbwenye ninga Paulu, iwo asafunika kuwangisira toera akhonde kunyerezera kakamwe pya macitiro na mafala akudzidzida adalonga munthu. M’mbuto mwace, iwo asafunika kunyerezera kakamwe thangwi ya ufuni uli na munthu unoyu kuna Yahova, kupirira kunacita iye pakutumikira Mulungu na kuwangisira kwace toera kucita pinthu pyadidi. Akulu a mpingo akuti asaona makhaliro adidi a anango, asaphedza abale na alongo toera aone kuti asafuniwa na onsene mu mpingo.

PITIRIZANI KUTOWEZERA CITSANDZO CA PAULU

20. Akulu a mpingo anacitanji toera apitirize kuphedzeka na citsandzo ca Paulu?

20 Akulu a mpingo anaphedzeka kakamwe angapitiriza kupfundza citsandzo ca Paulu. Mu Índice das Publicações da Torre de Vigia, munakwanisa kugumana mphangwa zizinji zinalonga thangwi ya Paulu. Sakani padalembwa Paulo,” buluka penepo sakani nsolo ung’ono wakuti “exemplo para os anciãos.” Mu ndzidzi unaleri imwe mphangwa zinagumanika m’mabukhu na m’marevista anango anagumanika mwenemo, bvundzikani: ‘Citsandzo ca Paulu cinandiphedza tani toera ndipitirize kukhala wakutsandzaya mu ndzidzi unatumikira ine ninga nkulu wa mpingo?’

21. Kodi akulu a mpingo asafunika kukumbukanji?

21 Akulu a mpingo, kumbukani kuti Yahova nee asadikhira kuti mukhale aungwiro; mbwenye asafuna kuti mukhale akukhulupirika. (1 Akor. 4:2) Yahova akhakomerwa na basa yaphinga ikhacita Paulu na kukhulupirika kwace. Imwe musafunikambo kukhala na cinyindiro cakuti Mulungu asakomerwa na basa inam’phatira imwe. Yahova cipo anadzaduwala “basa yanu na ufuni udapangiza imwe kuna dzina yace pakutumikira anthu akucena, mbamupitiriza kuatumikira.”—Aheb. 6:10.

NYIMBO 87 Bwerani Mudzawangiswe pa Misonkhano!

^ Ife tisapereka takhuta thangwi ya basa inacita akulu a mpingo mwaphinga. Mu nsolo uno tinapfundza pinthu pinai pyakuti midzidzi inango pisanentsa toera akulu a mpingo apicite. Tinapfundzambo kuti citsandzo ca mpostolo Paulu cinaphedza tani akulu a mpingo toera akunde pinentso pyenepi. Nsolo uno unaphedza ife tonsene toera tikhale na mabvero mabodzi ene na a akulu a mpingo mbatikulumizika toera kuafuna na kuaphedzera.

^ FOTO TSAMBA: M’bale akumwazira mphangwa ndzace wakubasa mu ndzidzi unakotoka iwo.

^ FOTO TSAMBA: Mwakukoma ntima, nkulu wa mpingo akucedza na m’bale wakuti ali na nsambo wakukhonda kucedza na anango.

^ FOTO TSAMBA: M’bale akupereka uphungu kuna m’bale unango wakuti nee akomerwa na cinthu cidacitika.

^ FOTO TSAMBA: Nkulu wa mpingo nee aipirwa na m’bale wakuti ali wakudzudzumika na pinango mbakhonda kucita basa idalonga iye kuti mbadaicita.