1-2. Unfa di woto u apösutu Paulosu sa heepi dee gaanwomi a di ten aki?

 APÖSUTU Paulosu bi lobi dee baaa ku dee sisa fëën, nöö a bi ta mbei hii möiti faa bi sa heepi de (Tjab. 20:31). Di soni aki mbei dee baaa ku dee sisa bi lobi Paulosu gaanfa seei. Wan pasi a bi pasa seei taa dee gaanwomi u Efeise tuu bi ta „bai ta këë” di de jei taa fa Paulosu o go dë, nöö de an o si ën nöiti möön (Tjab. 20:37). Wë sö nöö dee gaanwomi fuu lobi dee baaa ku dee sisa gaanfa seei, nöö de ta du hii soni di de sa du u de heepi de (Fil. 2:16, 17). Ma tökuseei so juu soni ta taanga da dee gaanwomi tu. Wë andi sa heepi de?

² Wë dee gaanwomi fuu dee ta wooko taanga, sa djeesi Paulosu (1 Kol. 11:1). Paulosu an bi dë kuma dee basia u Gadu köndë. A bi dë wan zöndu libisëmbë di a bi ta taanga da so juu u du soni a wan bunu fasi (Lom. 7:18-20). A bi abi sömëni bookohedi. Ma tökuseei an bi lasi hati, ma a bi ta dë waiwai go dou. Te dee gaanwomi ta djeesi Paulosu, nöö de o sa pasa dee tesi dee ta miti de, söseei de o sa ta dini Jehovah waiwai go dou. Boo luku unfa de sa du di soni aki.

3. Andi woo luku a di woto aki, nöö un woto soni woo lei tu?

³ A di woto aki, woo luku fö soni di sa ta taanga da dee gaanwomi u de du. (1) A sa ta taanga da de u de feni ten tjika u du di peleikiwooko ku dee woto wooko di de musu du. (2) A sa ta taanga da de u de feni ten tjika u de da dee baaa ku dee sisa u de taanga. (3) De sa ta lasi hati u di deseei ta mbei föutu, söseei (4) dee föutu dee wotowan ta mbei sa ta toobi de. Woo luku andi bi heepi Paulosu ku hiniwan u dee soni aki, söseei woo luku unfa dee gaanwomi sa djeesi ën.

4. Faandi mbei a sa ta taanga da dee gaanwomi u de ta tei fesi a di peleikiwooko?

⁴ Faandi mbei a sa ta taanga? Dee gaanwomi abi sömëni woto soni u du, boiti di tei di de musu ta tei fesi a di peleikiwooko. Sömëni u de ta tei fesi a di mindiwiki komakandi, söseei de ta tei fesi a di kemeente Bëibel-lei. Söseei so juu de musu ta hoi woto taki tu. De ta heepi dee dinai u de sa tja möön faantiwöutu, söseei ku piizii de ta da dee baaa ku dee sisa u de taanga (1 Pet. 5:2). So gaanwomi ta heepi mbei nasö seeka kamian ka u nango dini Gadu. Ma tökuseei hii dee gaanwomi aki abi di faantiwöutu u paaja di bunu buka kuma hii dee woto peleikima a di kemeente.​—Mat. 28:19, 20.

5. Andi ta lei taa Paulosu bi ta si di peleikiwooko kuma di möön fanöudu soni?

⁵ Andi dee gaanwomi sa lei u Paulosu? Di soni di bi ta heepi Paulosu, hën da di soni di sikifi a Filipi 1:10, ka Paulosu seei ta taki taa: „Ko sabi andi da dee möön fanöudu soni.” Paulosu seei bi ta du di soni di a taki aki. A bi kisi di faantiwöutu u du di peleikiwooko, nöö sömëni jaa longi a bi ta si di wooko dë kuma di möön fanöudu soni. A bi ta peleiki da sëmbë a kamian ka hia sëmbë bi ta ko, söseei a sëmbë pisi tu (Tjab. 20:20). An bi ta peleiki a wan apaiti pisiten u di daka, nasö a wan kodo daka a di wiki nöö a kaba. Ma a bi ta tei hiniwan okasi di a feni faa peleiki da wotowan! Di a bi dë na Atene ta wakiti dee wotowan fëën, hën a bigi paaja di bunu buka da wanlö nëbai sëmbë di bi sai dë. So u dee sëmbë aki bi haikëën (Tjab. 17:16, 17, 34). Di Paulosu bi dë a dunguwosu seei, a bi ta peleiki da dee sëmbë dee a bi ta miti.​—Fil. 1:13, 14; Tjab. 28:16-24.

6. Andi Paulosu bi lei wotowan u de du?

⁶ Paulosu bi ta wooko ku di ten fëën a di möön bunu fasi. A bi ta kai wotowan u de ko ku ën a di peleikiwooko tu. Di fosu pasi di a bi o du di sëndëlengiwooko, hën a bi kai Johanisi, di de ta kai Maikusi tu, faa ko ku ën. Nöö a di u tu pasi, a bi kai Timoteo (Tjab. 12:25; 16:1-4). Wë u ta fusutan taa Paulosu bi lei dee womi aki unfa de musu seeka soni a di kemeente, unfa de musu heepi dee baaa ku dee sisa a di kemeente, söseei unfa de sa ko dë bunu leima.​—1 Kol. 4:17.

7. Unfa dee gaanwomi sa wooko ku di soni di Paulosu taki a Efeise 6:14, 15?

⁷ Andi u ta lei? Dee gaanwomi sa djeesi Paulosu u di de o ta peleiki a sëmbë pisi, söseei u di de o ta dë kabakaba u peleiki da sëmbë a hiniwan okasi di de feni. (Lesi Efeise 6:14, 15.) De sa ta peleiki te de go bai soni a wan kamian, nasö te de dë a wooko. Te de go heepi u  mbei Könuköndë zali, nöö de sa ta peleiki da dee sëmbë dee ta libi zuntu ku di zali, nasö de sa ta peleiki da dee sëmbë dee ta sei soni da de. Leti kuma Paulosu, dee gaanwomi sa ta tei di ten di de dë a di peleikiwooko, u de lei wotowan a di kemeente soni, te kisi dee dinai seei tu.

8. Andi gaanwomi musu ta du so juu?

⁸ Dee gaanwomi an musu abi hia soni ta du a di kemeente, nasö a di keling sö tee taa de an ta feni ten möön u de du di peleikiwooko. U de sa feni ten u de sa ta du hii dee wooko di de abi, nöö so juu a o dë u de ta piki taa de an o sa tei so wooko a de liba. Kandë te de begi nasö de kai pakisei a di soni aki, nöö de sa ko si taa ee de tei so wooko a de liba, nöö de an o sa du dee möön fanöudu soni möön. Kandë de an o sa ta hoi Wosudendu Dini hiniwan wiki. Kandë de an o sa ta dë fajafaja a di peleikiwooko, nasö de an o sa ta heepi dee mii u de u de sa ta du di peleikiwooko tu. A ta taanga da so gaanwomi u de taki taa de an o sa tei so faantiwöutu a de liba. Ma de sa dë seiki taa Jehovah ta fusutan taa de kë tja dee peipei faantiwöutu di de abi a wan bunu fasi.

9. Andi sa ta taanga da dee gaanwomi u di de abi hia soni ta du?

⁹ Faandi mbei a sa ta taanga? Sömëni fuka ta miti dee sëmbë u Jehovah. Hii u tuu abi kötöhati fanöudu, söseei u abi heepi fanöudu a dee lasiti daka aki. Boiti di dë, so juu a o dë fanöudu u heepi wan sëmbë fu an du wan soni di an bunu (1 Tes. 5:14). Wë u sabi taa dee gaanwomi an o sa puu hii dee fuka dee ta miti dee sëmbë u Jehovah a di ten aki. Ma hii fa a dë sö, tökuseei Jehovah kë u dee gaanwomi du hii soni di de sa du u de da dee sëmbë fëën taanga, söseei u de heepi de. Unfa dee gaanwomi dee abi hia soni ta du kaa, sa feni ten u de ta da dee baaa ku dee sisa u de di heepi di de abi fanöudu?

10. Unfa Paulosu bi ta heepi dee sëmbë u Jehovah, te u luku 1 Tesalonika 2:7?

¹⁰ Andi dee gaanwomi sa lei u Paulosu? Paulosu bi ta dë kabakaba hii juu u gafa dee baaa ku dee sisa, söseei u da de taanga. Te dee gaanwomi ta lei taa de lobi dee baaa ku dee sisa u de, söseei te de ta booko de hedi ku de, nöö de ta lei taa de ta djeesi Paulosu. (Lesi 1 Tesalonika 2:7.) Paulosu bi ta mbei dee baaa ku dee sisa sabi taa a lobi de, söseei a bi ta mbei de si taa Jehovah lobi de tu (2 Kol. 2:4; Ef. 2:4, 5). Paulosu bi ta si dee sëmbë a di kemeente kuma mati fëën, nöö de bi ta du soni makandi. A bi ta lei taa a ta futoou de, u di a bi ta piki de andi da dee bookohedi fëën, söseei a bi ta mbei de sabi andi da dee suwakifasi fëën (2 Kol. 7:5; 1 Tim. 1:15). Paulosu an bi ta buta pakisei a dee bookohedi fëën wanwan nöö, ma a bi ta suku fasi faa heepi dee baaa ku dee sisa fëën.

11. Faandi mbei Paulosu bi leti dee baaa ku dee sisa fëën buta a pasi?

 ¹¹ So juu a bi ta dë fanöudu u Paulosu leti dee baaa ku dee sisa fëën buta a pasi. Ma an bi ta du di soni dë ku hatiboonu. A bi ta leti de buta a pasi, u di a bi lobi de, söseei u di an bi kë u hogi miti de. An bi ta taki soni di bi o taanga da de u de fusutan, söseei a bi ta hoi di fii u de a pakisei. Di Paulosu bi sikifi biifi manda da dee baaa ku dee sisa u Kolenti, nöö a bi leti de buta a pasi. Baka di a sikifi di biifi dë, hën a manda Titusi go a de. Paulosu bi kë sabi andi dee baaa ku dee sisa u Kolenti bi du di de lesi di biifi. Wë a bi wai seei di a ko jei taa de bi du dee soni dee a bi taki a di biifi!​—2 Kol. 7:6, 7.

12. Unfa dee gaanwomi sa da dee baaa ku dee sisa u de taanga?

¹² Andi u ta lei? Dee gaanwomi sa djeesi Paulosu te de ta dë makandi ku dee woto baaa ku sisa u de. Wan fasi fa de sa ta du di soni aki, hën da te de ta dou fuuku a dee komakandi sö taa de sa ta da woto ku wotowan. Möön gaanfa, wantu miniti nöö tjika kaa u de sa taki wan soni di sa da dee baaa ku dee sisa u de taanga (Lom. 1:12; Ef. 5:16). Wan gaanwomi di ta djeesi Paulosu, o wooko ku di Wöutu u Gadu u da dee baaa ku dee sisa taanga, söseei a o heepi de u de ko dë seiki taa Gadu lobi de. Sö wan gaanwomi o mbei de sabi tu taa a lobi de. A ta suku fasi faa sa ta jei fa u de, söseei a ta gafa de a hiniwan okasi di a feni. Te wan gaanwomi o leti wan sëmbë buta a pasi, nöö a ta wooko ku di Wöutu u Gadu. A ta taki soni kumafa a dë tuutuu. Ma tökuseei an ta fan goofu ku wotowan, u di a ta hoi dee fii u de a pakisei.​—Gal. 6:1.

13. Unfa dee föutu di wan gaanwomi ta mbei, sa mbei a ko ta fii?

¹³ Faandi mbei a sa ta taanga? Dee gaanwomi da zöndu libisëmbë, nöö deseei ta mbei föutu tu kumafa hii u tuu ta mbei föutu (Lom. 3:23). A sa ta taanga da de u de si dee föutu di de ta mbei a di soifi fasi. So gaanwomi sa ta buta pakisei a dee föutu di de ta mbei sö tee taa de lasi hati. Ma a di woto së, i abi so gaanwomi di sa ta pakisei taa dee föutu u de an hogi sö, nöö de an ta si kuma a dë fanöudu u de tooka.

14. Unfa sakafasi bi heepi Paulosu ku dee föutu dee a bi ta mbei, te u luku Filipi 4:13?

¹⁴ Andi dee gaanwomi sa lei u Paulosu? U di Paulosu bi abi sakafasi, mbei a bi fusutan taa a bi abi heepi fanöudu te a bi mbei föutu. A bi abi di taanga u Gadu fanöudu. Paulosu bi dë wan sëmbë di an bi ta haika sëmbë fan, söseei a bi ta du ku dee Keesitu sëmbë. Ma bakaten di a bi ko fusutan taa dee soni dee a bi ta du an bi bunu, nöö a bi dë kabakaba u tooka di fasi fa a bi dë (1 Tim. 1:12-16). Jehovah bi  heepi Paulosu faa ko dë wan gaanwomi di lobi wotowan, di abi fii da wotowan, söseei di abi sakafasi. Paulosu bi sabi taa a bi ta mbei föutu, ma an bi ta buta pakisei a di soni dë hii juu. A bi ta biibi taa Jehovah bi dëën paadon (Lom. 7:21-25). Paulosu an bi ta pakisei taa an o mbei föutu nöiti. Ma a bi ta mbei taanga möiti faa bi ko abi dee fasi dee Keesitu sëmbë musu ko abi, söseei a bi abi di futoou taa Jehovah o heepi ën faa sa du di wooko fëën.​—1 Kol. 9:27; lesi Filipi 4:13.

15. Andi sa heepi wan gaanwomi faa si dee föutu fëën a di soifi fasi?

¹⁵ Andi u ta lei? Wan baaa an ta ko dë gaanwomi u di an ta mbei föutu. Ma tökuseei Jehovah kë taa te a mbei wan föutu, nöö a musu tei taa a mbei wan föutu, söseei a musu mbei möiti faa ko abi dee fasi dee Keesitu sëmbë musu ko abi (Ef. 4:23, 24). Wan gaanwomi musu mbei di Bëibel heepi ën faa si dee soni dee a musu tooka, nöö a musu mbei möiti u tooka de tu. Te a du sö, nöö Jehovah o heepi ën faa ta dë waiwai, söseei a o heepi ën faa dë wan bunu gaanwomi.​—Jak. 1:25.

16. Andi sa pasa ee wan gaanwomi ta buta pakisei tumisi a dee föutu u wotowan?

¹⁶ Faandi mbei a sa ta taanga? U di dee gaanwomi lo’ u dë makandi ku dee baaa ku dee sisa u di kemeente, mbei de sa ta si dee föutu u de. Ee de an köni, nöö hati u de sa ko ta boonu ku de, de sa ko ta fan goofu ku de, nasö de sa ko ta kuutu de. Wë Paulosu bi piki dee Keesitu sëmbë taa Saatan bi o kë taa de ko ta du soni a di lö fasi dë.​—2 Kol. 2:10, 11.

17. Unfa Paulosu bi ta si dee baaa ku dee sisa fëën?

¹⁷ Andi dee gaanwomi sa lei u Paulosu? Hii juu Paulosu bi ta buta pakisei a dee bunu fasi u dee baaa ku dee sisa. A bi ta si dee föutu di dee baaa ku dee sisa fëën bi ta mbei, nöö so juu dee soni di de bi ta du bi ta toobi ën tu. Ma tökuseei Paulosu bi sabi taa wan sëmbë sa ta mbei föutu, ma di soni dë an kë taki taa di sëmbë dë da wan hogihati sëmbë. A bi lobi dee baaa ku dee sisa fëën, nöö a bi ta buta pakisei a dee bunu fasi u de. A bi sabi taa dee baaa ku dee sisa fëën bi kë du soni a wan bunu fasi, hii fa a bi ta taanga da de. A bi ta hoi a pakisei taa de bi abi heepi fanöudu.

18. Andi u ta lei u di fasi fa Paulosu bi heepi Jodia ku Sentike? (Filipi 4:1-3)

¹⁸ Buta pakisei a di fasi fa Paulosu bi heepi tu sisa a di kemeente u Filipi. (Lesi Filipi 4:1-3.) Kandë wan soni bi pasa di bi mbei Jodia ku Sentike an bi ko dë mati möön. Wë Paulosu an bi gandji da de, söseei an bi kuutu de, ma a bi buta pakisei a dee bunu fasi di de bi abi. Dee tu sisa aki bi dini Jehovah wan longi pisiten kaa. Nöö Paulosu bi sabi taa Jehovah lobi de. U di a bi ta pakisei bunu u dee tu sisa aki, mbei a bi da de taanga u de ko ta libi fiifii ku deseei baka. U di Paulosu bi ta buta pakisei a dee bunu fasi u wotowan, mbei a bi sa ta dë  waiwai hii juu, söseei a bi sa ta libi fiifii ku dee baaa ku dee sisa u di kemeente dë.

19. (a) Andi sa heepi dee gaanwomi u de sa ta si dee bunu fasi u dee baaa ku dee sisa u de? (b) Andi i sa lei a di peentje ka wan gaanwomi ta seeka wan Könuköndë zali?

¹⁹ Andi u ta lei? Un dee gaanwomi, un buta pakisei a dee bunu fasi di dee baaa ku dee sisa fuunu abi. Wë hiniwan u de da zöndu libisëmbë, ma hiniwan u de abi bunu fasi tu (Fil. 2:3). So juu a ta dë fanöudu u wan gaanwomi heepi wan baaa nasö wan sisa faa tooka di fasi fa a ta pakisei. Ma kuma Paulosu, dee gaanwomi an musu ta buta pakisei a dee soni di wan sëmbë ta taki nasö di a ta du nöö a kaba. Ma de musu ta buta pakisei a di lobi di di sëmbë lobi Jehovah, söseei a di hoi di a ta hoi dou a di dini u Jehovah. De musu ta hoi a pakisei tu taa di sëmbë dë sa ko dë wan möön bunu sëmbë bakaten. Te dee gaanwomi ta buta pakisei a dee bunu fasi u wotowan, nöö de o heepi dee baaa ku dee sisa u di kemeente u de sa ta lobi de na de.

20. Unfa dee gaanwomi sa feni wini u di woto u Paulosu?

²⁰ Un dee gaanwomi, woon feni wini seei ee un ta lei soni a di woto u Paulosu go dou. Un sa go a di Index van Wachttoren-publicaties, nöö un suku „Paulus”, nöö un luku di pisi „voorbeeld voor ouderlingen”. Te joo lesi so u dee woto aki, nöö i hakisi iseei di soni aki: ’Unfa di woto u Paulosu sa heepi mi u mi ta du di wooko u mi kuma gaanwomi waiwai go dou?’

21. Fuun soni dee gaanwomi sa dë seiki fëën?

²¹ Wë un dee gaanwomi, un musu hoi a pakisei taa Jehovah sabi taa woon ta mbei föutu so juu. Ma a kë fuun hoi dou (1 Kol. 4:2). Jehovah bi wai ku di wooko di Paulosu bi du, söseei ku di fasi fa a bi hoi dou. Un sa dë seiki taa Jehovah ta tei dee wooko dee un ta du dëën u bigi tu. Nöiti Jehovah o „fëëkëtë dee bunu libi fuunu dee un ta libi naandë. A ta si fa un ta lobi ën ta heepi dee oto sëmbë fëën”.​—Heb. 6:10.