1-2. Mufuano wakue mutumua Paulo kunti wakwasia siani bakote loonu?

 MUTUMUA Paulo waali wabatonene balupua bakue. Waabombele saana eevi kubeemena. (Miil Bat. 20:31) Keekio i kyaalengele balupua ni bankazi baye bamutonene saana. Lwendo lumo, musita bakote ba ku Efeso lubaaunvuile nangue te bakaba kumumona kabili, ‘baalilile ni kukolosia mensozi.’ (Miil Bat. 20:37) Bakote betu bepeele saana, ni beene babatonene saana balupua ni bankazi, kabili bali baikwinda saana eevi kubakwasia. (Baf. 2:16, 17) Anzia evio, nsita inge bakote bali basaakaana ni maavia. Ni kiki kili kuviinda kubakwasia?

² Baalia bakote bali babomba kwa mute, kunti batontonkania palua mufuano wakue Paulo. (1 Bakor. 11:1) Tabanga wali na buviinde nga bolia bwa bamalaika. Paulo abanga wali muntu asipuililikile, nsita inge abanga waluisia palua kukita bintu biweeme. (Bar. 7:18-20) Kabili, abanga wali ni maavia engi. Inzi, Paulo taalekeele ao kuzeezia nsaansa yakue. Kupitila kumupala Paulo, bakote kunti baviinda kuluisia maavia abali basaakaana nao, ni kusiala basuungile nsaansa yabo musita ubali mukubomba miilo yakue Yehova. Loonu, tumone bakote vibali kuviinda kukita evio.

3. Tuli kulondoluela ki mu leeli lyasi, kabili ni bintu ki binge bituli kusambilila?

³ Mu leeli lyasi tuli kulondoluela maavia ana ali apata bakote: (1) kupata musita utosiizie wa kusimikila ni wa kubomba miilo inge ibapalile kukita, (2) kupata musita wa kubakoselezia balupua ni bankazi, (3) kuluisia butope bwabo beene, ni (4) kubomba pamo ni bantu bange basipuililikile. Tuli kulondoluela kintu kyaamukwasiizie Paulo kuluisia kila buavia, kabili tuli kumona bakote vibali kuviinda kupala mufuano wakue.

4. Juu ya ki paange bakote kunti bamona kyakolele kuya bali mufuano uweeme mu miilo ya kusimikila?

⁴ Juu ya ki kunti kyakola? Kukila pa kuya baali mufuano uweeme mu miilo ya kusimikila, bakote bali basaangua baali ni miilo inge ingi. Kwa mufuano, lingi bakote bali baimanina kulonghaana kwa mu bukata bwa mu mulungu ao kutungulula Lisambililo lya Bibilia lya Kilonghaano. Kabili, kunti balanda ni maasi ange. Bali baikwinda saana eevi kubeelezia babombi bali babombela, kabili bali basaangua ni mute wa kubakoselezia balupua ni bankazi. (1 Pet. 5:2) Bakote bange bali babomba miilo ya kukuula ni kusuunga Masesi a Bukolo ni bikuulua binge bili byabombiiwa juu ya kumupupa Yehova. Inzi, nga evelia vili bantu bonse mu kilonghaano, kusimikila mpunda iweeme i miilo ya mana saana ili yakita bakote.​—Mat. 28:19, 20.

5. Ni mufuano ki waabiikile Paulo palua miilo ya kusimikila?

⁵ Bakote kunti basambilila ki kupitila mufuano wakue Paulo? Paulo waakwasiiziwe na kintu kili mu Bafilipi 1:10. Waasokele eevi: “Muye mwali ni maano a kwinika bintu bikindeeme.” Paulo waakoonkele ozo musoko wakue. Waapeelue miilo ya kusimikila, kabili mu miaka ingi, abanga wamwene miilo ezio kuya yali pakati ka bintu bya mana saana. Abanga wasimikila “ntaanzi ya bantu ni nsesi kwa nsesi.” (Miil Bat. 20:20, NWT) Tabanga wakitasie nsita iniini mu koba wasimikila, ao kusimikilasie busiku bumo mu mulungu. Abanga wasimikila ku fuasi yonse ni nsita yonse ili kumoneka! Kwa mufuano, musita lwabanga wapembeele benakue ku Atene, waasimikiile kikundi kibeleele kya bantu, kabili kukita evio kwaaleetele mazabo aweeme. (Miil Bat. 17:16, 17, 34) Atasie musita lwabanga ‘wakakilue,’ Paulo waabasimikiile baalia babanga bamuzyungulukiile.​—Baf. 1:13, 14; Miil Bat. 28:16-24.

6. Paulo abanga wababeelezia bange kukita ki?

⁶ Paulo waabombiizie buino saana musita wakue. Lingi, abanga wabakupa bange baye nakue mu miilo ya kusimikila. Kwa mufuano, mu lwendo lwakue lwa kuanza lwa bumisionere, waamutweme Yoane Marko, ni mu lwendo lwa bubili, waamutweme Timoteo. (Miil Bat. 12:25; 16:1-4) Kakiine, Paulo waaikwindile saana kubasambilizia babo balalume vya kupaanga kilonghaano, vya kukita miilo ya busuungi, ni vya kwaluka ni bufundi mu miilo ya kusambilizia.​—1 Bakor. 4:17.

7. Bakote kunti bakoonka siani musoko waafumiizie Paulo uli mu Baefeso 6:14, 15?

⁷ Pali lisomo ki? Bakote kunti bamupala Paulo kupitila kusimikila apanasie nsesi kwa nsesi, inzi kabili kupitila kuya baiteaniiziesie kusimikila ku fuasi yonse ni nsita yonse ili kumoneka. (Soma Baefeso 6:14, 15.) Kwa mufuano, kunti basimikila musita ubali mukusita bintu ao ku fuasi ibali babombela miilo. Ao musita ubali  bakwasia miilo ya kukuula Nsesi ya Bukolo, kunti babasimikila bantu bekeele peepi ao baalia bali babasisia bintu. Nga vyaakitile Paulo, bakote kunti babombia musita ubali bapisia mu miilo ya kusimikila eevi kubabeelezia bange, kubiika mukati ni babombi bali babombela.

8. Nsita inge paange mukote kunti wakita ki?

⁸ Bakote te bapalile ata kaniini kuya bali ni bingi saana bya kukita mu kilonghaano ao mu muputule bili kulengia bandue kupata nsita ya kusimikila. Eevi baye baali ni musita wa kukita bintu bibapalile kukita, nsita inge kunti bakaana kwitabila kukita miilo inge. Kisia kutontonkania ni kupepa palua kaako, paange kunti bainika nangue kine baitabila ezio miilo kunti baandua kukita bintu binge bya mana saana. Bebio bintu kunti byabiika mukati kutungulula lupupo lwa mu lupua kila mulungu, kuya bali ni mute saana mu miilo ya kusimikila ni kubabeelezia baana babo mu ezio miilo. Bange bali bamona kyakolele kukaana kine bapeelua miilo inge, inzi baye basininkiziizie nangue Yehova amanine nkulu yabo ya kuya bali ni malanga ateekameene mu bintu byonse.

9. Baalia bakote bali basaangua ni bingi saana bya kukita, kunti bamona kyakolele kukita ki?

⁹ Juu ya ki kunti kyakola? Bantu bakue Yehova bali mukusaakaana ni maavia engi. Mu enu nsiku ya kupeleezia, fwe bonse tukabiile kukoseleziiwa, kukwasiiwa ni kuteekiiwa mutima. Kabili, nsita inge bange bali basaangua bakabiile kukwasiiwa eevi batiine lwendo lubiipile. (1 Bat. 5:14) Kakiine, bakote tebaviinda kufumia maavia onse ali asaakaana ni bantu bakue Yehova. Anzia evio, Yehova atonene bakote bakite maka abo onse eevi kukoselezia ni kusuunga mikooko yakue. Ale bakote vibali mbeela ni miilo ingi ya kukita, kunti bapata siani nsita ya kubakwasia balupua ni bankazi bakabiile kukwasiiwa?

10. Nga vilandile lileembo lya 1 Batesalonika 2:7, Paulo waalangiliile siani nangue waali waemena bantu bakue Yehova?

¹⁰ Bakote kunti basambilila ki kupitila mufuano wakue Paulo? Paulo abanga wakeba nzila ya kubatasia ni kubakinkizia balupua bakue. Bakote, bali bakita buino kupala mufuano wakue Paulo, kupitila kubalangilila bantu bakue Yehova ntono ilambaleele. (Soma 1 Batesalonika 2:7.) Paulo waabalangiliile bazumizi nakue nangue abanga wabatonene, kabili nangue ni Yehova abatonene. (2 Bakor. 2:4; Baef. 2:4, 5) Paulo waali wabakitila bantu ba mu kilonghaano nga babibuza bakue, kabili waali wapisia musita pamo naabo. Waalangiliile nangue waali wabaswapiile kupitila kubabuila bila kubafiika bintu byaali byamuleetela muenzo ni kusipuililika kwakue. (2 Bakor. 7:5; 1 Tim. 1:15) Anzia evio, Paulo taapoozele saana maano ku maavia akue muine. Inzi, waali watonene kubakwasia balupua bakue.

11. Juu ya ki Paulo waali wabasoka balupua ni bankazi bakue?

¹¹ Nsita inge, Paulo waali wabasoka balupua ni  bankazi bakue. Inzi, taali wakita evio wafipilue. Waali wabapeela masoke paantu waali wabatonene, kabili paantu waali watonene kubasuunga te kunti bapatue na maavia paleepale. Waali waikwinda kukita musoko wakue uye waleengele kunvuika, kabili waali watona bantu betabile musoko ozo. Kwa mufuano, mu mukanda waabaleembeele Bakorinto, Paulo waafumiizie musoko wakosele. Kisia kuleemba ozo mukanda, waamutumine Tito ayeko. Paulo waali waemene mu maano waiipuzia kine mukanda wakue kunti wapokelelua siani. Waasekeleele saana musita lwaaunvuile nangue baaitabiile musoko wakue ni kuubombia!​—2 Bakor. 7:6, 7.

12. Bakote kunti babakoselezia siani balupua ni bankazi?

¹² Pali lisomo ki? Bakote kunti bapala mufuano wakue Paulo kupitila kupisia nsita pamo ni balupua ni bankazi. Nzila imo ya kukita evio, ni kufika ntaanzi ya musita ku kulonghaana eevi kulondolola pamo ni bange mu nzila ya kukinkiziana. Lingi kili kyatwamasie dakika iniini eevi kufumia milandu ya kukoselezia ni ya ntono ku balupua ni bankazi bakabiile kukoseleziiwa. (Bar. 1:12; Baef. 5:16) Kabili, mukote ali wakoonka mufuano wakue Paulo, ali wabakoselezia balupua ni bankazi kupitila Mulandu Wakue Leeza ni kubasininkiziizia nangue Leeza abatonene. Kabili ali wasininkizia nangue balupua ni bankazi bamanine nangue weene abatonene. Ali walondolola naabo lingi, ni kukeba bintu biweeme bibali bakita eevi abatasie. Kine kyapala mukote afumie musoko, ali wasininkizia nangue musoko wakue uswapiile Mulandu Wakue Leeza. Teezi kufiika kintu inzi ali walangilila buwaame paantu atonene musoko wakue ubombiiwe.​—Bag. 6:1.

13. Kusipuililika kunti kwamulengia mukote akite ki?

¹³ Juu ya ki kunti kyakola? Bakote te bapuililikile. Ni beene bali bakita bilubo nga bantu bange. (Bar. 3:23) Paange kunti bamona kyakolele kuya bali ni malanga aweeme palua kusipuililika kwabo. Bange kunti baya baema saana palua kusipuililika kwabo ni kubalengia bafikiila kutioka mutima. Bange kunti baya batontonkania nangue bilubo byabo te bikata saana, kabili nangue te bakabiile kwaluluka ata kaniini.

14. Nga vilandile Bafilipi 4:13, kwikeefia kwaamukwasiizie siani Paulo kuluisia bilubo byakue?

¹⁴ Bakote kunti basambilila ki kupitila mufuano wakue Paulo? Paantu Paulo waali waikeefiizie, waainikile nangue taviinda kuluisia aali yakue ya kusipuililika ku maka akue muine. Waali wakabiile maka afumine kuli Leeza. Lwa ntaanzi Paulo waabasaanzile saana Bakristu. Inzi kisia, waainikile nangue bintu byabanga wakita te bibanga byaweeme, kabili waatonene kwalulula aali ni bumuntu bwakue. (1 Tim. 1:12-16) Kupitila kukwasiiwa na Yehova, Paulo waalukile musuungi ali ni ntono, ali ni nkumbu kabili  ekefiizie. Waali wamanine nangue abanga wali ni bilubo bingi, inzi taatwaliliile kutontonkania palua bebio bilubo. Inzi, waali wasininkiziizie nangue Yehova wakaba kumweleela. (Bar. 7:21-25) Paulo taali waswapiile kuya wapuililikile. Inzi, waakitile maka akue onse eevi awamie bumuntu bwakue bwa Kikristu, ni kumuswapila Yehova waikefiizie eevi amukwasie kufikilizia miilo yakue.​—1 Bakor. 9:27; soma Bafilipi 4:13.

15. Mukote kunti waaluka siani ni malanga aweeme palua kusipuililika kwakue?

¹⁵ Pali lisomo ki? Bakote, te beezi kusaakulua paantu bapuililikile. Inzi, Yehova aswapiile baye baitabila nangue bali ni bilubo, kabili baye bakuzia mibeele ya Kikristu. (Baef. 4:23, 24) Mukote apalile kwitoosia muine kupitila Mulandu wakue Leeza ni kwalulula paalia papalile kuwaamia. Keekio kunti kyalengia Yehova amukwasie aye wali mukote aweeme kabili wali ni nsaansa.​—Yak. 1:25.

16. Kine mukote ali wapooza saana maano ku bilubo bya bange, kunti kwaaluka ki?

¹⁶ Juu ya ki kunti kyakola? Kine bakote bali bapisia nsita ingi pamo ni balupua ni bankazi ba mu kilonghaano kyabo, paange kunti kyaya kyaleengele kumona bilubo bya balupua ni bankazi. Kine te bakengeele, kunti bafiitua ni kulangilila mibeele isili ya buwaame ni kuya batosia-toosia bilubo. Paulo waabasokele Bakristu nangue Sataana i atonene baye bakita evio.​—2 Bakor. 2:10, 11.

17. Paulo waali wabamwene siani balupua ni bankazi bakue?

¹⁷ Bakote kunti basambilila ki kupitila mufuano wakue Paulo? Abanga wali ni malanga aweeme palua balupua ni bankazi. Abanga wamanine buino bilubo byabo, paantu nsita inge bintu bibabanga bakita, bibanga byamukumia ni weene palwakue. Anzia evio, Paulo abanga wamanine nangue kine muntu wakita kilubo, keekio te kilangiliile nangue ozo muntu ni mubiifi. Waali wabatonene balupua bakue, kabili waali wapooza saana maano ku mibeele yabo iweeme. Musita balupua ni bankazi lubaali bamona kyakolele kukita bintu biweeme, weene waali wainika nangue batonene kukita bintu biweeme kabili nangue bapalilesie kukwasiiwa.

18. Weewe, wasambilila ki kupitila nzila yaabombiizie Paulo eevi kupuisia buavia bubanga bwali na Euodia ni Sintike? (Bafilipi 4:1-3)

¹⁸ Kwa mufuano, mona Paulo vyaabakitiile bankazi babili ba mu kilonghaano kya Filipi. (Soma Bafilipi 4:1-3.) Paange ba Euodia ni Sintike te baali baunvuana, ni bukibuza bwabo bwali bwasyapuile. Paulo taabalangiliile mibeele isili ya buwaame ni kutosia-toosia bilubo byabo, inzi wapoozele saana maano ku mibeele yabo iweeme. Babo bankazi ba kisinka baamubombeele Yehova musita waleepele. Paulo abanga wamanine nangue Yehova abatonene. Paantu Paulo abanga wali ni malanga aweeme palua babo bankazi, keekio kyaamukinkiziizie  abakwasie babo bankazi bapuisie buavia bwabo bwa kusyunvuana. Paantu Paulo waali wapooza saana maano ku mibeele iweeme ya bange, waasuungile nsaansa yakue ni kusiala wali ni bukibuza bwa peepi pamo ni bantu ba mu kilonghaano.

19. (a) Bakote kunti batwalilila siani kuya bali ni malanga aweeme palua balupua ni bankazi babo? (b) Kunti wasambilila ki kupitila foto ilangiliile mukote ali mukukita busaka mu Nsesi ya Bukolo?

¹⁹ Pali lisomo ki? Mwe bakote, pooze maano ku mibeele iweeme ili na balupua ni bankazi beenu. Te kuli muntu apuililikile, inzi kila umo ali ni mibeele iweeme. (Baf. 2:3) Kulanda kisinka, nsita inge kunti kyapala bakote bamusoke lupua ao nkazi. Inzi nga Paulo, bakote bapalile kwikwinda saana eevi te kunti baye bapooza saana maano ku milandu ao ku bintu bya kukisia byaakikita muntu. Inzi, bali kukita buino kine bapooza saana maano ozo muntu vyamutonene Yehova, vyali mukusipikizia pa kumubombela Yehova ni vyali waikwinda kukita bintu biweeme. Baalia bakote bali baikwinda kupooza saana maano ku mibeele iweeme ya bange, bali bakwasia balupua ni bankazi beyunvue nangue batonenue na bantu bonse mu kilonghaano.

20. Bakote kunti batwalilila siani kunoonkela mu mufuano wakue Paulo?

²⁰ Mwe bakote, kutwalilila kusambilila mufuano wakue Paulo, kunti kwamikwasia. Kwa mufuano mu kitabu Fahirisi kunti wakeba pa mutue ulandile nangue, “Paulo,” kisia uye pa mutue uniini ulandile, “mfano kwa wazee Wakristo.” Musita luwasoma maasi ali moomo, iipuzie eevi: ‘Mufuano wakue Paulo kunti wankwasia siani kusuunga nsaansa yane musita undi mukubomba miilo yane nali mukote?’

21. Bakote kunti baya basininkiziizie ki?

²¹ Mwe bakote, languluke nangue Yehova tamiloombele muye mwapuililikile, inzi aloombele muye mwali ba kisinka. (1 Bakor. 4:2) Yehova waasekeleele paantu Paulo waabombele kwa mute, kabili abanga wali wa kisinka. Uye wasininkiziizie nangue Yehova amwene bintu byuli wakita mu miilo yakue kuya byali bya mana. Yehova taviinda ata kaniini ‘kulaba bikitua byenu ao ntono imwaalangisiizie mu miilo imwaabombele ni imuli mwabomba leenu pa mulandu wa bazumizi neenu.’​—Baeb. 6:10.