1-2. Kumbi chakuwoniyapu cha wakutumika Paulo chingaŵawovya wuli ŵara mazuŵa nganu?

 WAKUTUMIKA Paulo waŵayanjanga ukongwa abali ndi azichi ŵaki. Iyu wagwiranga ntchitu mwaphamphu kuti waŵaphwere. (Machi. 20:31) Ndichu chifukwa chaki Akhristu anyaki amuyanjanga ukongwa. Nyengu yinyaki, ŵara a ku Efeso ŵati aziŵa kuti azakumuwona so cha “angwamba kuliya ukongwa.” (Machi. 20:37) Ŵara wo agwira ntchitu mwaphamphu, nawu atiŵayanja ukongwa abali ndi azichi ŵawu ndipu achita vosi vo angafiska kuti aŵawovyi. (Afi. 2:16, 17) Kweni nyengu zinyaki, ŵara vitiŵasuzga kuchita vosi vo akhumbika kuchita. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingaŵawovya?

² Ŵara wo agwira ntchitu mwaphamphu angaŵanaŵaniya chakuwoniyapu cha Paulo. (1 Akori. 11:1) Iyu wenga ndi nthazi zapade kuphara ŵanthu wosi cha. Paulo wenga wambula kufikapu, mwakuti nyengu zinyaki wasuzgikanga kuchita cho ntchamampha. (Aro. 7:18-20) Ndipuso iyu wakumananga ndi masuzgu nganandi. Kweni Paulo wanguwere vuli cha pamwenga kuleka kukondwa. Asani ŵara ayezga chakuwoniyapu chaku Paulo angalutirizga kuteŵete Yehova mwalikondwa chinanga kuti akumana ndi masuzgu. Tiyeni tiwoni mo angachitiya venivi.

3. Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi, nanga yitiwovyengi kuchitanji?

³ Mu nkhani iyi, tikambiskanengi vinthu vinayi vo kanandi chituŵa chipusu cha kuti ŵara avichiti: (1) kusaniya nyengu yakukwana yakupharazgiya kweniso kuphwere maudindu nganyaki, (2) kuja aliska amampha, (3) kulimbana ndi vo anangisa, ndipuso (4) kulimbana ndi vo anyaki anangisa. Tikambiskanengi mo Paulo wangumaliyana ndi suzgu lelosi pakulija kweniso mo ŵara angayezge chakuwoniyapu chaki.

4. Ntchifukwa wuli nyengu zinyaki ŵara vitiŵasuzga kulongo chakuwoniyapu chamampha pa ntchitu yakupharazga?

⁴ Ntchifukwa wuli kungaŵa kwakusuzga? Ŵara ŵe ndi maudindu nganandi, kusazgapu kulongozga pa ntchitu yakupharazga. Mwakuyeruzgiyapu, ŵara anandi aja macheyamani pa unganu wa mukati mwa sabata kweniso achitiska Sambiru la Bayibolu la Mpingu. Yiwu akamba so nkhani zinyaki. Atesesa so kusambiza ateŵeti akovya ndipuso akondwa kuchiska abali ndi azichi. (1 Petu. 5:2) Ŵara anyaki agwiraku ntchitu yakuzenga ndipuso kunozga Nyumba za Ufumu kweniso nyumba zinyaki za gulu laku Chiuta. Kweni nge mo viliri ndi weyosi mumpingu, ntchitu yakukhumbika ukongwa yo ŵara agwira, nkhupharazga uthenga wamampha.—Mate. 28:19, 20.

5. Kumbi Paulo wakutileke chakuwoniyapu wuli nge mupharazgi?

⁵ Chakuwoniyapu chaku Paulo. Pa lemba la Afilipi 1:10, Paulo watitikambiya vo vingumuwovya kuti waje mupharazgi walusu. Iyu wanguti: “Musimikizi kuti vinthu vakukhumbika ukongwa ndi nivi.” Paulo wangulondo ulongozgi waki. Iyu wangupaskika uteŵeti ndipu kwa vyaka vinandi wawonanga uteŵeti wenuwu kuti ntchinthu chakukhumbika ukongwa pa umoyu waki. Iyu wangupharazga “pakweru kweniso kunyumba ndi nyumba.” (Machi. 20:20) Iyu wapharazganga waka kwa nyengu yimanavi cha pa zuŵa, pamwenga zuŵa limoza pa sabata. Kweni wapharazganga nyengu yeyosi yo wasaniyanga mpata! Mwakuyeruzgiyapu, pa nyengu yo walindizganga anyaki ku Atene, wangupharazgiya gulu la ŵanthu akuzirwa ndipu anyaki mwaku yiwu anguvwisiya. (Machi. 17:16, 17, 34) Chinanga mphanyengu yo ‘wangumangika,’ Paulo wangupharazgiya ŵanthu wo ŵenga nayu pafupi.—Afi. 1:13, 14; Machi. 28:16-24.

6. Kumbi Paulo wanguŵasambizanji ŵanthu anyaki?

⁶ Paulo wayigwiriskiyanga ntchitu mwakwenere nyengu yaki. Kanandi wapemphanga ŵanthu anyaki kuti alutiyi nayu limoza mu uteŵeti. Mwakuyeruzgiyapu, pa ulendu waki wakwamba wa umishonale, wanguluta ndi Yohane Mariko, ndipu pa ulendu waki wachiŵi wanguluta ndi Timote. (Machi. 12:25; 16:1-4) Tikayika cha kuti Paulo wangwesesa kusambiza ŵanthu ŵenaŵa mo angachitiya vinthu umampha mumpingu, mo angachitiya maulendu nga uliska kweniso mo angajaliya asambizi alusu.—1 Akori. 4:17.

7. Kumbi ŵara angalondo wuli ulongozgi wo Paulo wangukamba pa Aefeso 6:14, 15?

⁷ Vo ŵara angasambirapu. Ŵara angayezga Paulo mwa kupharazga kunyumba ndi nyumba pe cha, kweni mwakuja so akunozgeka kupharazga kwekosi ndipuso nyengu yeyosi. (Ŵerengani Aefeso 6:14, 15.) Mwakuyeruzgiyapu,  yiwu angapharazga asani aluta kuchigula vinthu pamwenga ko agwira ntchitu. Pamwenga asani agwira ntchitu yakuzenga Nyumba ya Ufumu, angapharazgiya ŵanthu wo aja kufupi kweniso ku ŵanthu amalonda. Mwakuyanana ndi Paulo, ŵara angagwiriskiya ntchitu nyengu yo ŵe mu uteŵeti kuti asambizi ŵanthu anyaki, kusazgapu ateŵeti akovya.

8. Kumbi mura wangakhumbika kuchitanji nyengu zinyaki?

⁸ Ŵara akhumbika cha kutangwanika ukongwa ndi ntchitu za pa mpingu pamwenga mudera, mpaka kutondeka kusaniya nyengu yakupharazgiya. Kuti asaniyengi nyengu yakuchitiya vosi vo akhumbika kuchita, nyengu zinyaki atenere kukana ntchitu zinyaki. Pavuli pa kuŵanaŵaniyapu kweniso kupemphera, angaziŵa kuti asani azomera kuchita ntchitu yinyaki angatondeka kuchita vinthu vakukhumbika ukongwa. Vinthu ivi vingasazgapu kuchitiska kusopa kwa pabanja sabata yeyosi, kupharazga mwakukwana pamwenga kusambiza ŵana ŵawu kupharazga. Ŵara anyaki vitiŵasuzga kukana ntchitu zinyaki zo apaskika, kweni yiwu angasimikiza kuti Yehova wavwisa kuti akhumba kuchita umampha vinthu vosi.

9. Kumbi ŵara wo atangwanika akumana ndi suzgu wuli?

⁹ Ntchifukwa wuli kungaŵa kwakusuzga? Ŵanthu aku Yehova akumana ndi mayeseru nganandi. Mu mazuŵa nganu ngakumaliya, tosi tikhumbika kuchiskika, kuwovyeka kweniso kupembuzgika. Ndipu nyengu zinyaki, anyaki angakhumbika kuŵawovya kuti akhwechi kuchita vinthu viheni. (1 Ate. 5:14) Mbuneneska kuti ŵara angatuzgapu cha mayeseru ngosi ngo ŵanthu aku Yehova akumana nangu. Chinanga kuti vingaŵa viyo, Yehova wakhumba kuti ŵara achitengi vosi vo angafiska kuti achiskengi kweniso kuvikiliya mbereri zaki. Kumbi ŵara wo atangwanika, angachita wuli kuti asaniyengi nyengu yakovye abali ndi azichi wo akhumbika chovyu?

10. Mwakukoliyana ndi 1 Atesalonika 2:7, kumbi Paulo waŵaphweriyanga wuli ŵanthu aku Yehova?

¹⁰ Chakuwoniyapu chaku Paulo. Paulo wasaniyanga nthowa zakuwonge abali ndi azichi ŵaki kweniso kuŵachiska. Ŵara angachita umampha kuyezga chakuwoniyapu chaku Paulo mwakwanja abali ndi azichi. (Ŵerengani 1 Atesalonika 2:7.) Paulo wangusimikiziya Akhristu anyaki kuti waŵayanjanga ndipuso kuti Yehova nayu waŵayanjanga. (2 Akori. 2:4; Aefe. 2:4, 5) Paulo wawonanga Akhristu anyaki mumpingu nge mabwezi ngaki ndipu wachezanga nawu. Iyu wangulongo kuti watiŵathemba mwakuŵakambiya mwambula kubisa vinthu vo vamufipiskanga mtima kweniso vo wanangisanga. (2 Akori. 7:5; 1 Timo. 1:15) Chinanga kuti venga viyo, iyu wakhumbanga kuti yiwu aŵanaŵaniyengi masuzgu ngaki cha. Mumalu mwaki, wakhumbanga kovya abali ŵaki.

11. Ntchifukwa wuli Paulo waŵapaskanga ulongozgi abali ndi azichi ŵaki?

¹¹ Nyengu zinyaki, Paulo wakhumbikanga kupereka ulongozgi kwa abali ndi azichi ŵaki. Kweni  wachitanga venivi chifukwa chakuti wakwiya cha. Iyu waperekanga ulongozgi chifukwa chakuti waŵayanjanga kweniso wakhumbanga kuŵavikiliya ku masuzgu ngakupambanapambana. Iyu wayesesanga kupereka ulongozgi wakuvwika umampha ndipu wakhumbanga kuti awulondiyengi. Mwakuyeruzgiyapu, mukalata yo wangulembe Akhristu a ku Korinto, Paulo wangupereka ulongozgi wanthazi. Wati walemba kalata yeniyi, wanguŵatumiziya Tito. Paulo wakhumbisiskanga kuziŵa mo yiwu anguyilonde kalata yaki. Iyu wangukondwa ukongwa kuvwa kuti anguwulonde umampha ulongozgi waki ndipu anguwugwiriskiya ntchitu!—2 Akori. 7:6, 7.

12. Kumbi ŵara angachiska wuli Akhristu anyawu?

¹² Vo ŵara angasambirapu. Ŵara angayezga Paulo mwakucheza ndi Akhristu anyawu. Nthowa yimoza yo angachitiya venivi, nkhufika pa maunganu mwaliŵi kuti achiskanengi ndi abali kweniso azichi. Kanandi vito ŵaka maminisi ngamanavi kuchiska mubali pamwenga mzichi yo wakhumbika kuchiskika. (Aro. 1:12; Aefe. 5:16) Mura yo wayezga chakuwoniyapu chaku Paulo, wangachiska so Akhristu anyaki mwakugwiriskiya ntchitu Mazu ngaku Chiuta kweniso kuŵasimikiziya kuti Chiuta watiŵayanja. Ndipuso iyu watiŵalongo abali ndi azichi kuti watiŵayanja. Iyu walongoro nawu kaŵikaŵi ndipu wasaniya mpata wakuŵawovye. Asani mura wapereka ulongozgi wawonesesa kuti utuliya mu Mazu ngaku Chiuta. Watiŵakambiya mwambula kuyeŵapu mani vo aleka kuchita umampha kweni wachita venivi mwachanju chifukwa chakuti wakhumba kuti yiwu agwiriskiyi ntchitu ulongozgi wo waŵapaska.—Aga. 6:1.

13. Kumbi vo mura watondeka kuchita vingamukwaska wuli?

¹³ Ntchifukwa wuli kungaŵa kwakusuzga? Ŵara mbambula kufikapu. Nge munthu munyaki weyosi, nawu anangisa. (Aro. 3:23) Yiwu angatondeka kuja ndi maŵanaŵanu ngakwenere pa vinthu vo anangisa. Anyaki angafipa mtima ukongwa ndi vo anangisa, mwakuti angaguŵa. Anyaki angaŵanaŵana kuti vo anangisa vikulu viŵi cha ndipu akhumbika cha kusintha.

14. Mwakukoliyana ndi Afilipi 4:13, kumbi kujiyuyuwa kungumuwovya wuli Paulo kuti waviwonengi mwakwenere vinthu vo wanangisanga?

¹⁴ Chakuwoniyapu chaku Paulo. Chifukwa chakuti Paulo wenga wakujiyuyuwa, wanguziŵa kuti vo wanangisa wangalimbana navu yija cha. Wakhumbikanga kovyeka ndi Chiuta. Wechendaje Mkhristu, Paulo waŵatombozanga ukongwa Akhristu. Kweni pavuli paki, iyu wanguziŵa kuti wangunangisa ndipu wakhumbisiskanga kusintha mo wawoniyanga vinthu kweniso jalidu laki. (1 Timo. 1:12-16) Chifukwa chakuti wanguwovyeka ndi Yehova, Paulo wanguja mura walisungu, wachanju kweniso wakujiyuyuwa. Iyu vamupwetekanga kuziŵa vinthu vo wanangisanga  kweni wangugomezga kuti Yehova wamugowokiyengi. (Aro. 7:21-25) Iyu wakhazganga cha kuti wachitengi umampha pe vinthu. Mumalu mwaki, wanguyesesa kusintha umunthu waki ndipu mwakujiyuyuwa wathembanga Yehova kuti wamuwovyengi kufiska uteŵeti wo wangupaskika.—1 Akori. 9:27; ŵerengani Afilipi 4:13.

15. Kumbi ŵara atenere kuviwona wuli vo anangisa?

¹⁵ Vo ŵara angasambirapu. Ŵara asankhika chifukwa chakuti mbakufikapu cha. Kweni Yehova wakhumba kuti yiwu azomerezgengi vo anangisa kweniso kusintha umunthu wawu. (Aefe. 4:23, 24) Mura watenere kusambira Mazu ngaku Chiuta kuti ngamuwovyi kujifufuza ndi kusintha vinthu vo wakhumbika kusintha. Asani wachita viyo, Yehova wangamuwovya kuti wakondwengi kweniso kuja mura wamampha.—Yako. 1:25.

16. Kumbi ndi vinthu wuli ukongwa vo vingachitika asani mura waŵanaŵaniya ukongwa vo abali ndi azichi anangisa?

¹⁶ Ntchifukwa wuli kungaŵa kwakusuzga? Asani ŵara agwiriya ntchitu limoza ndi abali ndi azichi mumpingu, vingaŵa vambula kusuzga kuwona vo yiwu anangisa. Kweni asani angaleka kuphwere, ŵara angaguŵa, angachita vinthu mwambula lisungu, pamwenga kuŵayeruzga abali ndi azichi ŵawu. Paulo wangutcheŵeska Akhristu kuti Satana wakhumba kuti achitengi venivi.—2 Akori. 2:10, 11.

17. Kumbi Paulo waŵawonanga wuli abali ndi azichi ŵaki?

¹⁷ Chakuwoniyapu chaku Paulo. Nyengu zosi waŵawonanga mwakwenere abali ndi azichi ŵaki. Iyu waziŵanga umampha vo yiwu anangisanga, mwakuti nyengu zinyaki vo yiwu achitanga vamuguŵiskanga. Kweni Paulo waziŵanga kuti chifukwa chakuti munthu munyaki wanangiska vinthu ndikuti ving’anamuwa kuti ndi muheni cha. Iyu wayanjanga abali ŵaki ndipu waŵanaŵaniyanga ukongwa mijalidu yawu yamampha. Asani abali ndi azichi ŵaki atondeka kuchita cho ntchamampha, iyu waziŵanga kuti ŵenga ndi vilatu vamampha ndipu akhumbikanga ŵaka kuwovyeka.

18. Kumbi mwasambiranji kwaku Paulo chifukwa cha mo wanguwovye Yudiya ndi Suntuke? (Afilipi 4:1-3)

¹⁸ Mwakuyeruzgiyapu, ŵanaŵaniyani mo Paulo wanguwovye azichi ŵaŵi mu mpingu wa ku Filipi. (Ŵerengani Afilipi 4:1-3.) Yudiya ndi Suntuke atenere kuti anguyambana ndipu anguleka kwanjana. Paulo wanguŵakalipiya cha pamwenga kuŵayeruzga. Mumalu mwaki wanguŵika maŵanaŵanu pa mijalidu yawu yamampha. Yiwu ŵenga azichi akugomezgeka wo anguteŵete Yehova kwa nyengu yitali. Paulo wanguziŵa kuti Yehova watiŵayanja. Chifukwa chakuti Paulo waŵawonanga mwakwenere azichi ŵenaŵa, wanguŵachiska kuti aje so pa chimangu. Chifukwa chakuti Paulo waŵikanga maŵanaŵanu pa mijalidu yamampha ya Akhristu anyaki, iyu wangulutirizga kukondwa kweniso  kuja pa ubwezi wakukho ndi ŵanthu a mumpingu wenuwu.

19. (a) Kumbi ŵara angalutirizga wuli kuŵawona mwakwenere Akhristu anyawu? (b) Kumbi mungasambiranji pa chithuzi cho chilongo mura yo watowesa mu Nyumba ya Ufumu?

¹⁹ Vo ŵara angasambirapu. Ŵara muwonengi mijalidu yamampha yo abali ndi azichi ŵinu ŵenayu. Weyosi ngwambula kufikapu, kweni weyosi we ndi mijalidu yo tingayanja. (Afi. 2:3) Mbuneneska kuti ŵara nyengu zinyaki angapereka ulongozgi ku mubali pamwenga mzichi. Kweni nge Paulo, ŵara akhumbika ŵaka kuwona vinthu viheni vo munthu wakamba pamwenga kuchita cha. Mumalu mwaki, yiwu angachita umampha kuŵanaŵaniya fundu yakuti, watanja Yehova, wakunthiyapu pakuteŵete Chiuta kweniso kuti wangasintha. Ŵara wo aŵanaŵaniya mijalidu yamampha ya anyawu, angawovya abali ndi azichi ŵawu kuwona kuti atanjika ndi ŵanthu wosi mumpingu.

20. Kumbi ŵara angalutirizga wuli kuyanduwa ndi chakuwoniyapu chaku Paulo?

²⁰ Yimwi ŵara, mungachita umampha kulutirizga kusambira chakuwoniyapu chaku Paulo. Mwakuyeruzgiyapu, mungaŵerenga mu Watch Tower Publications Index, pa mutu wakuti “Paul” ndipu pavuli paki pa kamutu kakuti “example for elders.” Muchiŵerenga fundu zo ze penipo, mungajifumba kuti, ‘Kumbi chakuwoniyapu chaku Paulo, chingandiwovya wuli kulutirizga kukondwa ndi chifiska ntchitu yangu nge mura?’

21. Kumbi ŵara angasimikizanji?

²¹ Ŵara, mukumbukengi kuti Yehova watikupemphani kuti muje akufikapu cha, kweni watikupemphani kuti muje akugomezgeka. (1 Akori. 4:2) Yehova wangukondwa ndi phamphu laku Paulo kweniso kugomezgeka kwaki. Namwi mungasimikiza kuti Chiuta wawona kuti uteŵeti wo mutimuchitiya ngwakuzirwa. Yehova ‘wangaluwa cha ntchitu yinu ndi chanju cho mungulongo pa zina laki, pakuti munguteŵete akupaturika ndipu mweche kuŵateŵete.’—Ahe. 6:10.