Skip to content

Skip to table of contents

CHIIYO 14

Nibaalu Amuzumanane Kutobelezya Chikozyano chaPawulu

Nibaalu Amuzumanane Kutobelezya Chikozyano chaPawulu

“Amwiiye ndime.”—1 KOR. 11:1.

LWIIMBO 99 Myaanda-myaanda Yabakwesu

ZITAYIIGWE *

1-2. Chikozyano chaPawulu ngachilabagwasya biyeni baalu?

 MWAAPOSTOLO Pawulu wakali kubayanda bakombinyina alubo wakali kubeleka changuzu kuti abagwasye. (Mil. 20:31) Eezi zyakapa kuti ambabo bamuyande loko. Aali chimwi chiindi baalu bakuEfeso “bakalila kapati” chiindi nibakaziba kuti tabachizoomuboni lubo. (Mil. 20:37) Baalu ambabo mazubaano balabayanda bakombinyina alubo babeleka changuzu kuti babagwasye. (Flp. 2:16, 17) Pesi chimwi chiindi baswaanana aabuyumu-yumu. Niinzi zikonzya kubagwasya?

2 Baalu balakonzya kugwasigwa achikozyano chaPawulu. (1 Kor. 11:1) Pawulu taakali mungelo pe, wakali muntu uulaachibi alubo chimwi chiindi kwakali kumuyumina kuchita zintu zilikabotu. (Rom. 7:18-20) Wakali aazintu zyiingi zyakali kumukataazya. Eezi teezyakapa kuti Pawulu aleke kugwasya bakombinyina akuti aleke kubotelwa. Kuti baalu batobelezya chikozyano chaPawulu, balakonzya kuzunda buyumu-yumu mbubaswaana alubo balakonzya kubotelwa chiindi nibachita milimu yabukombi. Atubone mbubakonzya kuzichita.

3. Tulalanga-langaanzi muchiiyo eechi?

3 Muchiiyo eechi, tulalanga-langa zintu zili 4 zikonzya kubayumina baalu: (1) kujana chiindi chakuya mumulimu wakukambawuka achiindi chakuchita imwi milimu. (2) kujana chiindi chakusungwaazya bakombinyina, (3) kulisimya akaambo kakulubizya kwabo alubo (4) kubelekaamwi abakombinyina bali aachibi. Alubo tulalanga-langa kuti Pawulu wakabuzunda biyeni buyumu-yumu oobu akuti baalu ngabalachitobelezya biyeni chikozyano chakwe.

KUJANA CHIINDI CHAKUYA MUMULIMU WAKUKAMBAWUKA ACHIINDI CHAKUCHITA IMWI MILIMU

4. Nkamboonzi chimwi chiindi nikukonzya kubayumina baalu kuzulwida mumulimu wakukambawuka?

4 Nkamboonzi nikukonzya kubayumina? Baalu bali aamilimu myiingi njibachita kuswaanizya akuzulwida mumulimu wakukambawuka. Muchikozyano, bamwi ngabali aazipanzi zyakuchita kumiswaangano yaakati kamviki kuswaanizya akuchitisya chiiyo chaBbayibbele chaMbungano. Alubo ngabapegwa zimwi nkani nzibeelede kupa. Bayiisya babelesi babelekela akusungwaazya bakombinyina chiindi choonse. (1 Pet. 5:2) Bamwi baalu balagwasilizya kuyaka akubambulula Maanda aaBwaami kuswaanizya amayake aambunga. Mbuli basikupupulula boonse, baalu beelede kuchita mulimu uuyandikana loko wakukambawuka makani mabotu.—Mt. 28:19, 20.

5. Nchiichili chikozyano Pawulu nchaakatusiila?

5 Baalu bayiyaanzi kuzwa kuchikozyano chaPawulu. Mulugwalo lwa Bafilipi 1:10, Pawulu wakaamba chintu chakamugwasya kuti azwidilile mumulimu wakukambawuka. Wakati: “Musinizye zintu ziyandika kapati.” Pawulu wakatobelezya malayilile ngakaamba. Wakali kuchita mulimu wakukambawuka kwaminyaka myiingi alubo mulimu ooyu wakali kuubona kuuyandikana loko kwiinda imwi milimu. Wakali kukambawuka “mubuleya alimwi akuŋanda aŋanda.” (Mil. 20:20) Pawulu taakwe naakali kusala chiindi nchaakali kukambawuka naakuti kukambawuka kamwi mumviki, pesi wakali kubelesya myeenya yoonse njaakali kujana kuti akambawuke. Muchikozyano, chiindi naakali kulinda beenzinyina kuAtene, wakakambawuka makani mabotu kubantu bakali kulemekwa alubo bamwi bakamuswiilila. (Mil. 17:16, 17, 34) Alubo chiindi Pawulu naakangidwe, wakakambawukila bantu bakali kumuswaya.—Flp. 1:13, 14; Mil. 28:16-24.

6. Pawulu wakabayisyaanzi bamwi?

6 Pawulu wakali kuchibelesya kabotu chiindi chakwe. Wakali kukkala katamba bamwi kuti bayinkaamwi mumulimu wakukambawuka. Muchikozyano, mulweendo lwakwe lwakusaanguna lwabumishinali wakayinka aaJohane uutegwa Marko alubo lwachibili wakayinka aaTimotewo. (Mil. 12:25; 16:1-4) Zilaantanganana kuti Pawulu wakayiisya baalumi aaba mbubakonzya kulangania mbungano, mbubakonzya kusungwaazya bakombinyina ambubakonzya kuba bayiisi bali kabotu.—1 Kor. 4:17.

Tobelezya chikozyano chaPawulu kwiinda mukukkala kulibambilide kukambawuka (Langa fuka 7) *

7. Baalu ngabalaatobelezya biyeni malayilile ngakaamba Pawulu aajanika muli Baefeso 6:14, 15?

7 Chiiyo. Baalu balakonzya kutobelezya chikozyano chaPawulu kwiinda mukukkala kabalibambilide kukambawuka kufumbwa mpubajana mweenya kutali kukambawuka aang’anda ang’anda luzutu. (Bala Baefeso 6:14, 15.) Muchikozyano, balakonzya kukambawuka nibali kuzintoolo naakuti kukambawukila bantu mbibabelekaabo. Alubo kuti kakuli kuyakwa Ng’anda yaBwaami, balakonzya kukambawukila bantu bakkala aafwiifwi ankubali kuyakila naakuti kukambawukila bantu bawuzya banga balaafwiifwi. Mbuli Pawulu, baalu balakonzya kubelesya chiindi chabo kuti bayiisye bamwi kuswaanizya ababelesi babelekela.

8. Niinzi nzibeelede kuchita baalu?

8 Baalu tabeelede kujatikana loko pe amilimu njibachita mumbungano amumabazu zyakuti balakonzya kubula chiindi chakuchita mulimu wakukambawuka. Kuti babona kuti milimu eeyo ilikubakachizya kuchita zimwi zintu balakonzya kutazumina kwiichita. Kuti bakomba akuyeeyesesya balakonzya kubona kuti kuzumina milimu eeyi yoonse kulakonzya kupa kuti bakachilwe kuchita zimwi zintu ziyandikana zili mbuli kuchita kukomba kwampuli mviki amviki, kutola lubazu mumulimu wakukambawuka chiindi choonse akuyiisya bana babo mulimu wakukambawuka. Bamwi baalu kulabayumina kukaka imwi milimu yabukombi njibapegwa pesi beelede kuba aachoonzyo chakuti Jehova ulabamvwisisisya kuti bachita oobo akaambo kakuti ngabayanda kuchita zimwi zintu ziyandikana.

KUJANA CHIINDI CHAKUSUNGWAAZYA BAKOMBINYINA

9. Niinzi zikonzya kubayumina baalu?

9 Nkamboonzi nikukonzya kubayumina? Bakombi baJehova balikuswaanana aabuyumu-yumu bwiingi. Toonse tuyanda kusungwaazigwa, kugwasigwa akuumbulizigwa ikapati kumazubaano aakumamanino. Alubo chimwi chiindi bamwi ngabayanda kugwasigwa kuti baleke michito iitali kabotu. (1 Tes. 5:14) Nikuba boobo, baalu tabakonzyi pe kumaninsya mapenzi ngibalikuswaananaawo bakombi baJehova mazubaano. Pesi Jehova uyanda kuti baalu bachite zyoonse nzibakonzya kuti basungwaazye bakombi bakwe akubakwabilila. Baalu ngabalazichita biyeni eezi?

Lumbayizya bamwi alubo ubasungwaazye (Langa fuka 10, 12) *

10. Kweendelana alugwalo lwa 1 Batesalonika 2:7, Pawulu wakatondeezya biyeni kuti ulabayanda bakombinyina?

10 Baalu bayiyaanzi kuzwa kuchikozyano chaPawulu? Pawulu wakali kuyanduula nzila zyakulumbayizya bakombinyina akubasungwaazya. Baalu ambabo balakonzya kutobelezya chikozyano chaPawulu kwiinda mukubafwida luzyalo bakombinyina akubatondeezya luyando. (Bala 1 Batesalonika 2:7.) Pawulu wakabuzya bakombinyina kuti ulabayanda akuti Jehova ulabayanda. (2 Kor. 2:4; Ef. 2:4, 5) Wakali kubabona mbuli beenzinyina alubo wakali kujana chiindi chakubaamwi ambabo. Alubo wakali kutondeezya kuti wakali kubasyoma bakombinyina kwiinda mukubabuzya zintu nzyaakali kuyoowa anzyaakali kulubizya. (2 Kor. 7:5; 1 Tim. 1:15) Pawulu wakali kuyanda kugwasya bamwi kutali kubikkila maanu kumapenzi ngaakali kuswaananaawo.

11. Nkamboonzi Pawulu naakabapa lulayo bakombinyina?

11 Aali chimwi chiindi Pawulu wakali kupa bakombinyina lulayo. Taakali kubapa lulayo akaambo kakuti wakalinyemede pe pesi wakali kuchita oobo akaambo kakuti wakali kubayanda akuti wakali kuyanda kubakwabilila kuzintu zyakali kukonzya kubanyongania mubukombi. Wakali kweezya kubapa lulayo lumvwisisika akaambo kakuti wakali aachiyandisyo chakuti balutambule. Muchikozyano, maKristu bakuKkorinto wakabapa lulayo mulugwalo ndwaakabalembela alubo naakamana kulemba lugwalo oolo wakatuma Tito kuti akababone. Pawulu wakali kukataazikana kuti bakali kuyoolutambula na lulayo ndwaakabapa pesi wakabotelwa loko chiindi naakaziba kuti bakalutambula lulayo alubo bakabelesya zintu nzyaakababuzya mubuumi bwabo.—2 Kor. 7:6, 7.

12. Baalu ngabalabasimya biyeni bakombinyina?

12 Chiiyo. Baalu balakonzya kutobelezya chikozyano chaPawulu kwiinda mukujana chiindi chakubaamwi abakombinyina. Imwi nzila mubakonzya kuzichita nkwiinda mukufwambaana kusika kumiswaangano yambungano kuchitila kuti bajane chiindi chakwaambuula aabakombinyina. Takuyandikani chiindi chiingi pe kuti muntu akonzye kwaambuula majwi aakonzya kusungwaazya mukwesu naakuti muchizi. (Rom. 1:12; Ef. 5:16) Mbuli Pawulu, mwaalu ulakonzya kubelesya Jwi lyaLeza kuti asimye bakombinyina akubagwasya kuti babone kuti Leza ulabayanda. Alubo ulakonzya kuchita zintu zitondeezya kuti ulabayanda bakombinyina. Ujana chiindi chakwaambuula aabakombinyina akubalumbayizya. Mwaalu weelede kubelesya Jwi lyaLeza chiindi napa lulayo. Alubo weelede kwaamba zintu zyoonse nzyayelede kuchita muntu ooyo akaambo kakuti nga uyanda kuti mukwesu naakuti muchizi abelesye zintu nzyaabuzigwa mubuumi bwakwe.—Gal. 6:1.

KULISIMYA AKAAMBO KAKULUBIZYA KWABO

13. Kulubizya nkubachita baalu kulakonzya kupa kuti bachiteenzi?

13 Nkamboonzi nikukonzya kubayumina? Baalu bali aachibi alubo balalubizya. (Rom. 3:23) Chimwi chiindi balakonzya kuba aamaboneno aatali kabotu atala akulubizya kwabo. Bamwi balakonzya kubikkila maanu kukulubizya nkubachita zyakuti balakonzya kumana manguzu. Alubo bamwi balakonzya kubona kulubizya kwabo kachitali chintu chipati pe zyakuti ngababona kakutayandikani pe kuti babambulule.

14. Kweendelana alugwalo lwa Bafilipi 4:13, kulibombya kwakamugwasya biyeni Pawulu kuti abe aamaboneno aalikabotu atala azintu zibi nzyaakachita?

14 Baalu bayiyaanzi kuzwa kuchikozyano chaPawulu? Pawulu wakali kulibombya, wakabona kuti wakali kuyanda kugwasigwa aaLeza kuti abe aamaboneno aalikabotu atala azintu zibi nzyaakachita. Kumasaangunino, wakali kupenzya maKristu pesi wakazoobona kuti zintu nzyaakali kuchita teezyakali kabotu pe mpawo wakalipeda kuchincha buntu bwakwe. (1 Tim. 1:12-16) Kwiinda mukugwasigwa aaLeza, Pawulu wakaba mwaalu ulaaluyando, ulaalweetelelo alubo uulibombya. Wakalizizi zintu zibi nzyaakachita pesi taakwe naakali kukkala kayeeya atala anzizyo. Wakasyoma kuti Jehova wakali kuyoomulekelela. (Rom. 7:21-25) Pawulu taakali kulangilila kuti abe muntu uumaninide pe pesi wakabeleka changuzu kuti abambulule buntu bwakwe bwachiKristu akusyoma Jehova kuti wakali kuyoomugwasya kuti azwidilile mumulimu wakwe.—1 Kor. 9:27; bala Bafilipi 4:13.

Beleka changuzu kuti utabikkili maanu kukulubizya kwako (Langa fuka 14-15) *

15. Niinzi nzibakonzya kuchita baalu kuti babe aamaboneno aalikabotu atala akulubizya kwabo?

15 Chiiyo. Muntu tasalwi kuba mwaalu akaambo kakuti ulimaninide. Jehova uyanda kuti baalu babe aamaboneno aalikabotu atala akulubizya kwabo akuti babambulule buntu bwabo bwachiKristu. (Ef. 4:23, 24) Mwaalu weelede kubelesya Bbayibbele kuti limugwasye kubona mpayelede kubambulula. Kuti wachita oobo, ulabotelwa alubo ulaba mwaalu uulikabotu.—Jak. 1:25.

KUBELEKAAMWI ABAKOMBINYINA BALI AACHIBI

16. Niinzi zikonzya kuchitika kuti mwaalu wabikkila maanu kukulubizya kwabamwi?

16 Nkamboonzi nikukonzya kubayumina? Baalu balakonzya kuziba kulubizya kwabakombinyina kuti babelekaamwi kwachiindi chiingi. Kuti teebachenjela, balakonzya kutaba aaluzyalo, kunyema alubo balakonzya kubeteka bamwi. Pawulu wakachenjezya maKristu kuti Saatani ulabotelwa kuti baba aabuntu oobu.—2 Kor. 2:10, 11.

17. Pawulu wakali kubabona biyeni bakombinyina?

17 Baalu bayiyaanzi kuzwa kuchikozyano chaPawulu? Pawulu wakali kukkala kababona munzila iili kabotu bakombinyina. Wakalizizi zintu nzibatakali kuchita kabotu alubo chimwi chiindi nzibakali kuchita zyakali kumuchisa. Pawulu wakalizi kuti, kuti muntu walubizya kuchita chimwi chintu tazyaambi kuti muntu uutali kabotu. Wakali kubayanda bakombinyina alubo wakali kubikkila maanu kubuntu bubotu mbubakalaabo. Kulakonzeka kuti bakombinyina kwakali kubayumina kuchita zintu zili kabotu pesi Pawulu wakali kubona chiyandisyo nchibakalaacho chakuyanda kuchita zintu zilikabotu akuti bakali kuyanda lugwasyo luzutu.

18. Wayiyaanzi kuzwa kunzila Pawulu njaakagwasyaayo Yuwodiya aSintikke? (Bafilipi 4:1-3)

18 Atubone Pawulu mbaakagwasya bachizi babili bambungano yakuFilipi. (Bala Bafilipi 4:1-3.) Kweelede kuti Yuwodiya aSintikke teebakali kumvwanana pe. Pawulu taakwe naakayeeya kuti bachizi aaba mbantu batali kabotu pesi wakabikkila maanu kubuntu bubotu mbubakalaabo. Bachizi aaba basyomeka bakabelekela Jehova kwachiindi chilamfu. Pawulu wakalizi kuti Jehova wakali kubayanda. Maboneno aalikabotu ngaakalaawo Pawulu akamugwasya kuti asungwaazye bachizi aaba kuti babambulule kutamvwanana. Pawulu wakali kukkala kabotelwa alubo wakali kumvwanana abakombinyina akaambo kakuti wakali kulanga buntu bubotu mbubakalaabo.

Baamaboneno aalikabotu atala akulubizya kwabamwi (Langa fuka 19) *

19. (a) Niinzi nzibakonzya kuchita baalu kuti bakkale kabali aamaboneno aalikabotu atala abakombinyina? (b) Uyiyaanzi kuzwa kuchifanikisyo chili kutondeezya mwaalu ulikusalazya Ng’anda yaBwaami?

19 Chiiyo. Nibaalu, amulange buntu bubotu mbubalaabo bakwesu abachizi. Toonse tulaachibi pesi umwi awumwi ulaabuntu bubotu mbwalaabo. (Flp. 2:3) Baalu balakonzya kugwasya mukwesu naakuti muchizi kuti babona kuti kuli mpayelede kubambulula. Mbuli Pawulu, baalu beelede kubeleka changuzu kuti batalangi zintu zitali kabotu nzyachita muntu pesi beelede kubikkila maanu kuzintu nzyachita zitondeezya kuti ulamuyanda Jehova, kulisimya kwakwe achiyandisyo nchalaacho chakuyanda kuchita zintu zibotu. Kuti bachita oobo, ngabalikugwasya bakwesu abachizi kuti babone kuti balayandwa mumbungano.

AMUZUMANANE KUTOBELEZYA CHIKOZYANO CHAPAWULU

20. Niinzi nzibakonzya kuchita baalu kuti bazumanane kwiiya kuzwa kuchikozyano chaPawulu?

20 Nibaalu, mulakonzya kugwasigwa kuti mwayeeya atala achikozyano chaPawulu. Muchikozyano, mulakonzya kwiinka aaWatch Tower Publications Index, mwiinke aamutwe utii, Paul mpawo mulange mutwe muniini utii, “example for elders.” Nimwanoobala zyiiyo eezyo, mulakonzya kulibuzya kuti: ‘Chikozyano chaPawulu ngachilandigwasya biyeni kuti ndikkale kandibotelwa kumwi kandili kuchita mulimu wangu mbuli mwaalu?’

21. Baalu beelede kuba aachoonzyo chanzi?

21 Nibaalu, mweelede kuyeeya kuti Jehova talangilili kuti mube bantu bamaninide pe pesi uyanda kuti muchite mulimu wanu kamusyomeka. (1 Kor. 4:2) Jehova wakali kubotelwa akaambo kazintu nzyaakali kuchita Pawulu nkaambo wakali kubeleka changuzu alubo wakali kusyomeka mumulimu wakwe. Nkinkaako, amube aachoonzyo chakuti ulabotelwa anzimuchita mumulimu wakwe. Alubo Bbayibbele lyaamba kuti Jehova takayilubi pe “milimo yanu alimwi aluyando ndomwakatondezya kuzina lyakwe kwiinda mukubabelekela alimwi akuzumanana kubabelekela basalali.”—Heb. 6:10.

LWIIMBO 87 Amuboole Mukatalusyigwe!

^ par 5 Tulabalumba baalu akaambo kamilimu mipati njibachita kuti batugwasye. Muchiiyo eechi, tulalanga-langa zintu zili 4 zikonzya kubayumina baalu. Tulabona kuti chikozyano chaPawulu ngachilabagwasya biyeni kuti bakonzye kuzunda buyumu-yumu oobo. Alubo chiiyo eechi, chilatugwasya kuti tubeetelele baalu, tubayande akuti tuchite zintu zitape kuti kubawubile kuchita mulimu wabo.

^ par 61 BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Mukwesu ulikukambawukila muntu ngwabelekaawe chiindi nibachayizya kumulimu.

^ par 63 BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Mwaalu ulikusungwaazya umwi mukwesu kuti kajana chiindi chakubaamwi abamwi.

^ par 65 BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Mukwesu ulikugwasya mukombinyina wanyema akaambo kachimwi chintu chachitika.

^ par 67 BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Mwaalu taanyema pe akaambo kakuti umwi mukwesu wayimikila kusalazya akaambo kakuti wanyonganisigwa aafooni yakwe.