1-2. A cikombiso ca mupostoli Pawule ci nga ma vhunisa kuyini madhota nyamutlha?

 MUPOSTOLI Pawule i wa va randza vamakabye vakwe. I wa tira yi nga chayi kasi ku va vhuna. (Miti. 20:31) Hi kota ya lezvo, a vamakabye va wa mu randza nguvhu. Ka khati go kari, a madhota ya le Efesusi ma “no rila nguvhu” laha ma nga tiva ku ma nga ta ha mu wona kambe. (Miti. 20:37) A madhota ya hina ma tirako hi kutikarata wonawu ma va randza nguvhu vamakabye niku ma maha zvontlhe ma zvi kotako kasi ku va vhuna. (Filp. 2:16, 17) Hambulezvo, ka zvikhati zvin’wani, a madhota ma kumana ni zvikarato. Cini ci nga ma vhunako a ku hlula zvikarato lezvo?

² A madhota ya hina ma nga ehleketa hi cikombiso ca Pawule. (1 Kor. 11:1) I wa hi munhu wo kala kumbhelela a ku fana na hina niku ka zvikhati zvin’wani zvi wa mu karatela ku maha zva zvinene. (Rom. 7:18-20) I kumene ni zvikarato zvo tala kambe. Kanilezvi Pawule a nga mbhelangi ntamu, ne a nga mbhelelwangi hi litsako. Hi ku pimanyisa Pawule, a madhota ma nga hlula a zvikarato ma kumanako nazvo ma tlhela ma simama ku tirela Jehovha na ma tsakile. A hi woneni ku ma nga zvi mahisa kuyini.

3. Hi ta bhula hi yini ka ndzima leyi, niku yi ta hi vhuna ku maha yini?

³ Ka ndzima leyi, hi ta bhula hi mune wa zvikarato lezvi a madhota ma kumanako nazvo, zvi nga lezvi: (1) ku ringanisela ntiro wa kuchumayela ni yin’wani mitiro, (2) kuva varisi vo khatala, (3) ku lwisana ni kungambheleli kabye, ni (4) ku lwisana ni kungambheleli ka van’wani. Hi ta wona lezvi Pawule a nga hlulisa zvona a cin’we ni cin’we ca zvikarato lezvo ni lezvi a madhota ma nga mu pimanyisisako zvona.

4. Hikuyini a madhota zvi tshukako zvi ma karatela ku rangela ntirweni wa kuchumayela?

⁴ Hikuyini zvi tshukako zvi karata? Ahandle ka ku rangela a ntiro wa kuchumayela, a madhota ma na ni mitiro yin’wani yo tala. Hi cikombiso, a yotala ma tira nguvhu kota vakhomi va citshamu va mutlhangano wa cikari ka vhiki kutani vafambisi va Cigondzo ca Bhibhiliya ca bandla. Ma nga ha veka tikanelo tin’wani kambe. Ma maha zvontlhe ma zvi kotako kasi ku gondzisa malandza yo vhunetela niku ma ti tsitsirita nguvhu kasi ku tiyisa vamakabye. (1 Ped. 5:2) A madhota yo kari ma tira kuakeni ni kulungiseni ka tiSalawu ta Mufumo ni tiyindlu tin’wani ta wukhozeli. Hambulezvo, a ku fana ni vontlhe lava van’wani laha bandleni, a ntiro wo sangula ni wa lisima wa dhota ku chumayela mahungu ya manene.— Mat. 28:19, 20.

5. Cikombiso muni leci Pawule a hi vekeleko kota muchumayeli?

⁵ Cikombiso ca Pawule. A cihundla ca kuhumelela ka Pawule hi ci kuma ka Va Le Filipi 1:10, laha a nge: “Mu . . . tiva lezvi zvi nga zva lisima nguvhu”. Pawule i landzele wusungukati gakwe wutsumbu. I wa nyikilwe ntiro wa kuchumayela, niku hi malembe yo tala i wa wona ntiro lowo kota wona wa lisima nguvhu. I wa chumayela “kubaseni ni hi muti ni muti”. (Miti. 20:20) I wa nga chumayeli ntsena ka cikhati co kari ca siku kutani ka siku go kari ga vhiki. I wa londzowota ni wihi mole kasi ku chumayela! Hi cikombiso, na a ha rindzela vanghana vakwe le Atensi, i no sangula ku chumayela a mahungu ya manene ka ntlawa wo kari wa vanhu, niku a vokari va no ma amukela. (Miti. 17:16, 17, 34) Hambu a cikhati a nga “bohilwe hi machini,” Pawule i no chumayela lava va nga hi kona laha kusuhani. —  Filp. 1:13, 14; Miti. 28:16-24.

6. Zvini lezvi Pawule a nga gondzisa van’wani?

⁶ Pawule i wa ci tirisa khwatsi a cikhati cakwe. I wa tolovela ku ramba van’wani lezvaku va famba naye kuchumayeleni. Hi cikombiso, ka liendzo lakwe lo sangula la wurumiwa, i tekile Johani Marku; ka leli la wumbiri, i tekile Timote. (Miti. 12:25; 16:1-4) Handle ko kanakana Pawule i mahile zvontlhe a nga zvi kota kasi ku va gondzisa ku xaxameta bandla, ku maha tiendzo ta wurisi, ni kuva vagondzisi va vanene. — 1 Kor. 4:17.

7. A madhota ma nga landzelisa kuyini a wusungukati ga Pawule gi nga ka Va Le Efesusi 6:14, 15?

⁷ Cigondzo. A madhota ma nga pimanyisa Pawule hi ku nga chumayeli hi muti ni muti basi, kanilezvi ma tshama ma na longile ku nyika wukustumunyu ni ka cihi cikhati. (Lera Va Le Efesusi 6:14, 15.) Hi cikombiso, ma  nga nyika wukustumunyu loku ma hi lomu ka ku famba ma xava zvilo kutani loku ma hi ntirweni. Loku ma hi ntirweni wa kuaka ma nga chumayela vaakelani ni lava ma xavako ka vona materiyali. A ku fana na Pawule, a madhota ma nga londzowota a cikhati leci ma nga kuchumayeleni kasi ku gondzisa van’wani, a ku patsa ni malandza yo vhunetela.

8. Zvini zvi nga lavako ku a dhota gi maha ka zvikhati zvin’wani?

⁸ A madhota a ma faneli ku khomeka nguvhu hi mitiro ya bandla kutani ya cipandze laha ka kuza ma nga ha salelwi hi cikhati ca ku chumayela. Kasi ma zvi kota ku ringanisela, ka zvikhati zvin’wani zvi nga lava ku ma ala a zviavelo zvo kari. Andzhako ka ku ehleketa ni ku khongela hi zvona, ma nga wona lezvaku loku mo vhumela a ciavelo leco ma nga ta salelwa hi cikhati ca ku maha lezvi zvi nga zva lisima nguvhu. A zvilo lezvo zvi nga patsa ku fambisa wukhozeli ga ngango vhiki ni vhiki, ku mbheta cikhati co nyawula kuchumayeleni, kutani ku gondzisa vana vabye ku chumayela. A vokari zva va karatela ku ala zviavelo, kanilezvi va nga tiyiseka lezvaku Jehovha wa ku zwisisa kuxuva kabye ka ku lava ku maha zvontlhe va nyikiwako.

9. Cikarato muni leci a madhota ma kumanako naco hi lezvi ma nga ni zvotala zvo maha?

⁹ Hikuyini zvi tshukako zvi karata? A vanhu va Jehovha va kumana ni zvikarato zvo tala. Ka masiku lawa yo gumesa, hontlheni hi lava ku tiyisiwa, ku vhuniwa ni ku chavelelwa. Niku ka zvikhati zvin’wani, a vokari va lava ku vhuniwa kasi va potsa mahanyela yo biha. (1 Tes. 5:14) Lisine ku a madhota ma nge zvi koti ku mbheta a zvikarato zvontlhe lezvi a vanhu va Jehovha va kumanako nazvo. Hambulezvo, Jehovha i lava lezvaku ma maha zvontlhe ma zvi kotako kasi ku tiyisa ni ku vhikela a tiyivhu takwe. Lezvi a madhota ma nga ni zvotala zvo maha, ma nga ci kumisa kuyini a cikhati co vhuna vamakabye?

10. Hi kuya hi 1 Va Le Tesalonika 2:7, Pawule i wa va khatalelisa kuyini a vanhu va Jehovha?

¹⁰ Cikombiso ca Pawule. Pawule i wa hlota tindlela ta ku dzundza ni ku tiyisa vamakabye. Zvi nene ku a madhota ma landzela a cikombiso cakwe, ma khatalela vanhu va Jehovha hi lirandzo. (Lera 1 Va Le Tesalonika 2:7.) Pawule i tiyisekisile vamakabye lezvaku wa va randza niku Jehovha wa va randza. (2 Kor. 2:4; Efe. 2:4, 5) Pawule i wa khoma vamakabye lomu bandleni kota vanghana, a ti nyika cikhati ca ku tshama navo. I kombile ku wa va tsumba hi ku va tlhatlhela cifuva, a va byela kuchava kakwe ni gome gakwe. (2 Kor. 7:5; 1 Tim. 1:15) Hambulezvo, Pawule i wa nga veki kupima ka zvikarato zvakwe. Wutshan’wini ga lezvo, i wa lava ku vhuna vamakabye vakwe.

11. Hikuyini Pawule a nga va nyika wusungukati a vamakabye vakwe?

¹¹ Ka zvikhati zvin’wani, zvi wa lava ku Pawule  a va nyika wusungukati a vamakabye vakwe. Kanilezvi a nga tshukangi a maha lezvo kasi ku va komba ku i swirekile. I wa va nyika wusungukati hi ku va randza ni ku lava ku va vhikela ka timhango to hambanahambana. I wa maha zvontlhe kasi a wusungukati gakwe gi olova ku gi zwisisa, niku i wa zvi lava nguvhu ku wona mihandzu ya kona. Hi cikombiso, ka papilo legi a nga tsalela va le Korinte, i nyikile wusungukati ga ntamu. Andzhako ka loku a tsalile papilo lego, i no rumela Titusi le Korinte. I wa lava ku tiva ku a papilo lego gi va khumbisile kuyini. A nga no ku tsaka laha a nga wona lezvaku va gi amukele khwatsi wusungukati lego! — 2 Kor. 7:6, 7.

12. A madhota ma nga va tiyisisa kuyini vamakabye?

¹² Cigondzo. A madhota ma nga landzela cikombiso ca mupostoli Pawule hi ku ti nyika cikhati ca ku tshama ni vamakabye. A yin’we ya tindlela ta ku maha lezvo ku hatlisa ku chikela mitlhanganweni ya bandla kasi hi tava ni mabhulo ya ku tiyisana ni van’wani. A kutala ka zvikhati, timinuto ti tsongwani basi ti lavekako kasi ku tiyisa makabye a nga ni cilaveko. (Rom. 1:12; Efe. 5:16) A dhota gi landzelako cikombiso ca Pawule gi ta tirisa Mhaka ya Nungungulu kambe kasi ku tiyisa a kukholwa ka vamakabye ni ku va tiyisekisa lezvaku Nungungulu wa va randza. A ku hundza lezvo, gi maha zvontlhe kasi ku komba ku ga va randza. Gi bhula navo hi kukhandzakanya gi tlhela gi hlota tindlela ta ku va dzundza. Loku a dhota gi nyika wusungukati, gi gi seketela ka Bhibhiliya. A gi jikajiki kanilezvi gi wulawula hi wunene hakuva a gi lavi ku a magezu ya gona ma va khunguvanyisa. — Gal. 6:1.

13. A kungambheleli ka dhota ku nga gi khumbisa kuyini?

¹³ Hikuyini zvi tshukako zvi karata? A madhota a ma mbhelelangi. A ku fana ni van’wani, ma phazama. (Rom. 3:23) Zva tshuka zvi va karatela ku wona kungambheleli kabye hi ndlela yi nene. A vokari va nga ha veka nguvhu kupima ka kungambheleli kabye laha ka kuza va mbhela ntamu. A van’wani va nga ha ti yimelela, va nga mahi nchumu kasi ku chukwatisa lezvi zvi lavekako.

14. Hi kuya hi Va Le Filipi 4:13, a kutikoramisa ku mu vhunisile kuyini Pawule lezvaku ava ni mawonela ma nene hi kungambheleli kakwe?

¹⁴ Cikombiso ca Pawule. Pawule i wa ti koramisa, hikwalaho i wa zvi zwisisa ku a nge zvi koti kulwa ni kungambheleli kakwe hi ntamu wa yena n’winyi. I wa lava ntamu wu tako hi ka Nungungulu. Kusanguleni, i wa xanisa vanhu va Nungungulu hi ndlela ya xapi. Kanilezvi hi ndzhako ka cikhati, i no zvi zwisisa ku lezvi a nga maha zvi bihile niku i wa ti yimisele ku cica wumunhu gakwe. (1 Tim. 1:12-16) Hi ku  vhuniwa hi Jehovha, Pawule i nova murisi wa lirandzo, wo zwisisa ni wo ti koramisa. I wa zvi tiva ku wa maha zvihoxo zvo tala, kanilezvi i wa nga veki kupima ka zvona. I wa tsumba ku Jehovha i ta mu tsetselela. (Rom. 7:21-25) I wa nga rindzeli lezvaku ava munhu wo mbhelela. Kanilezvi, i ti tsitsiritile nguvhu kasi ku chukwatisa a matshamela yakwe ya wuKristu a tlhela a ti koramisa a tsumba Jehovha kasi ku maha ntiro wakwe. — 1 Kor. 9:27; lera Va Le Filipi 4:13.

15. Mawonela muni lawa a madhota ma faneleko kuva nawo hi kungambheleli ka wona?

¹⁵ Cigondzo. A madhota a ma yimisiwangi hi ku ma no mbhelela. Hambulezvo, Jehovha i rindzela ku va vhumela lezvaku va maha zvihoxo va tlhela va ti karatela ku chukwatisa a matshamela yabye ya wuKristu. (Efe. 4:23, 24) A dhota gi fanele ku ti hlola hi ku tirisa Mhaka ya Nungungulu gi tlhela gi chukwatisa ni cihi ci lavekako. Loku gi maha lezvo, Jehovha i ta gi vhuna ku kuma litsako ni kuva dhota ga ginene. — Jak. 1:25.

16. Zvini zvi nga humelelako loku a dhota gi veka kupima ka kungambheleli ka van’wani?

¹⁶ Hikuyini zvi tshukako zvi karata? Kota lezvi a madhota ma tirisanako nguvhu ni vamakabye, zva olova ku ma wona zvihoxo zvabye. Loku ma nga ti woneli, ma nga kwatela vamakabye, ma nga va khomi khwatsi. Pawule i tlharihisile maKristu, a ma byela lezvaku Sathani i zvi lava nguvhu ku ma maha lezvo.— 2 Kor. 2:10, 11.

17. Pawule i wa va wonisa kuyini a vamakabye?

¹⁷ Cikombiso ca Pawule. Pawule i wa hi ni mawonela ma nene hi vamakabye. I wa zvi tiva khwatsi a zvihoxo zvabye, hakuva ka makhati man’wani, lezvi va nga maha zvi wa khumba yena wutsumbu. Kanilezvi Pawule i wa zvi tiva ku a ku maha cihoxo a zvi wuli kuva munhu wo biha. I wa va randza vamakabye niku i wa veka kupima ka matshamela yabye ya manene. Loku zvi va karatela ku maha zvazvinene, i wa zvi zwisisa lezvaku va na ni kuxuva ka ku maha zvazvinene niku vo lava ku vhuniwa.

18. U gondza yini ka ndlela leyi Pawule a nga va khoma hi yona Evhodhiya na Sintike? (Va Le Filipi 4:1-3)

¹⁸ Hi cikombiso, wona lezvi Pawule a nga khomisa zvona a vamakabye vambiri va cisati va bandla ga le Filipi. (Lera Va Le Filipi 4:1-3.) Zvi wonekisa ku khwatsi Evhodhiya na Sintike va wa tsikile a kungazwanani ku daya wunghana gabye. Pawule a nga va kwatelangi kutani ku va lamula, kanilezvi i no veka kupima ka matshamela yabye ya manene. Va wa hi vamakabye vo tsumbeka va nga hi ni malembe na va tirela Jehovha. Pawule i wa zvi tiva ku Jehovha wa va randza. Hi kota ya lezvi a nga hi ni mawonela ma nene hi vamakabye lavo, i no va kuca ku va lulamisa kungazwanani kabye. Niku lezvi a nga hi ni mawonela ma nene hi van’wani, i zvi kotile ku simama a tsaka a  tlhela ava ni wunghana go tiya ni vamakabye lomu bandleni.

19. (a) Cini ci to vhuna madhota lezvaku mava ni mawonela ma nene hi vamakabye? (b) U gondza yini ka mufota lowu a dhota gi basisako Salawu ya Mufumo?

¹⁹ Cigondzo. Madhota, vekani kupima ka matshamela ma nene lawa a vamakabye va nga nawo. Vontlhe a va mbhelelangi, kanilezvi a mun’we ni mun’wani wabye i na ni matshamela ya manene. (Filp. 2:3) Lisine ku ka zvikhati zvin’wani zvi ta lava ku a madhota ma nyika wusungukati vamakabye. Kanilezvi a ku fana na Pawule, a madhota a ma faneli ku veka kupima ka zvilo zva hava lezvi a makabye loye a nga wula kutani ku maha. Va fanele ku veka kupima ka lezvi a munhu loye a mu randzisako zvona Jehovha, kutimisela kakwe ntirweni wa Nungungulu, ma tlhela ma tsumba ku a nga zvi kota ku maha zvazvinene. A madhota ma vekako kupima ka matshamela ma nene ya van’wani ma maha ku a vamakabye vontlhe lomu bandleni va tizwa na va randziwa.

20. A madhota ma nga maha yini kasi ma simama ma vhuneka hi cikombiso ca Pawule?

²⁰ N’wina madhota mu ta vhuneka nguvhu hi ku simama mu gondza ka cikombiso ca Pawule. Hi cikombiso, lomu ka Índice das Publicações da Torre de Vigia, mu ngaya laha kaku “Paulo” mu gumesa muya ka cihlokwana ca mhaka ci nge “exemplo para os anciãos”. Laha u lerako a mahungu yo kari ma nga lomo, ti wutise lezvi: ‘A cikombiso ca Pawule ci nga ndzi vhunisa kuyini tirweni wa mina kota dhota?’

21. Zvini lezvi a madhota ma nga tiyisekako ka zvona?

²¹ Madhota, alakanyani lezvaku Jehovha a nga lavi ku mu mbhelela, kanilezvi i lava lezvaku mu tsumbeka. (1 Kor. 4:2) A ntiro wa kutikarata wa Pawule ni kutsumbeka kakwe, zvi wa mu tsakisa Jehovha. Tiyisekani lezvaku Nungungulu wa tsaka hi lezvi mu mu mahelako. Jehovha a nga ta tshuka “a rivala a mitiro ya n’wina, ni lirandzo leli mu nga li kombisa vitweni gakwe hi lezvi mu tireleko vobasa”.— Mah. 6:10.