Skip to content

Skip to table of contents

DILONGI 14

Bakulutu ba Kimvuka—Tatamananu Kulandakana Kifuani ki Mvuala Polo

Bakulutu ba Kimvuka—Tatamananu Kulandakana Kifuani ki Mvuala Polo

“Landakananu kifuani kiama.”—1 KOLI. 11:1

NGUNKA 99 Bivevi na Bivevi bi Zikhomba

MAMBU TUANLONGUKA *

1-2. Buidi kifuani ki Polo kilenda sadisila bakulutu ba kimvuka bubu?

 MVUALA Polo waba zolanga beni zikhomba. Ayi wuvanga mawombo muingi kuba sadisa. (Mava. 20:31) Mvandi zikhomba baba kunzolanga beni. Dedi Khumbu mueka zikhomba ku Efeso, “badila beni bo bazaba ti balasa bue monana ko”. (Mava. 20:37) Dedi mvuala Polo, bakulutu ba kimvuka bubu, mvandi banzolanga zikhomba ayi bamvanganga mangolo mawombo muingi kuba sadisa. (Fili. 2:16, 17) Vayi mvawu bamviokilanga mu bikaku. Mbi bilenda kuba sadisa kununga biawu?

2 Bakulutu ba kimvuka balenda baka ndandu yiwombo mu kifuani ki mvuala Polo. (1 Koli. 11:1) Nandi kasa ba ko wuvedila vayi dedi befu boso, nandi wabe nuananga nzingu muingi kuvanga mambu masulama. (Loma 7:18-20) Mvandi wuviokila mu mambu mawombo maphasi. Kheti bobo, mvuala Polo kasa vonga ko ayi kasa bika ko mayangi mandi madekuka. Mu kulandakana kifuani kiandi, bakulutu ba kimvuka balenda nunga bikaku bamviokilanga ayi kutatamana kuba mayangi bo bansadila Yave. Tuemmona buidi balenda vangila mawu.

3. Mbi tuenlonguka mu dilongi adidi ayi mbi dinkuiza tukindisa kuvanga?

3 Mu dilongi adidi, tuentubila bikaku binna bakulutu ba kimvuka bamviokilanga: (1) kubotula thangu muingi kusamuna ayi kuvanga bisalu binkaka, (2) kuba nkulutu wumboti wu kimvuka, (3) kunuana nzingu na zinzimbala ziawu ayi (4) kunuana nzingu na zinzimbala zi zikhomba. Tuemmona buidi mvuala Polo kanungina bikaku beni ayi buidi bakulutu ba kimvuka balenda landikinina kifuani kiandi.

KUBOTULA THANGU MUINGI KUSAMUNA AYI KUVANGA BISALU BINKAKA

4. Kibibila mbi dilenda bela diambu diphasi bakulutu ba kimvuka kuvana kifuani kimboti matedi kisulu ki kusamuna?

4 Kibila mbi dilenda bela diambu diphasi? Bakulutu ba kimvuka badi mambu mawombo ma kuvanga vayi mvandi bafueti samuna. Dedi, bawu bantuadisanga ndongukulu yi Kibibila mu kimvuka ayi malongi mankaka. Mvandi bankubikanga minsadisi mi bakuklutu ba kimvuka ayi mu mayangi bantatamananga kukindisa zikhomba. (1 Pete. 5:2) Mvandi bansadisanga kutunga zinzo zi Kintinu ayi bibuangu binkaka bi kubuongimina. Vayi kheti bobo dedi befu boso, mvawu bafueti samunanga zitsangu zimboti.—Matai 28:19, 20.

5. Kifuani mbi mvuala Polo kabika mu matedi kuba nsamuni wumboti?

5 Kifuani ki mvuala Polo. Mu Filipi 1:10 mvuala Polo wu tukamba kibila mbi kabela nsamuni wumboti, luawu luntuba: “Luzaba kusuasisa mambu malutidi nkinza.” Mvuala Polo wusadila dilongi adiodio kavana. Nandi wuba minsioni ayi waba tadilanga kisalu ki kusamuna banga kiuma kiluti nkinza. Nandi waba samunanga mu “bibuangu biaba viokilanga beni batu ayi mu nzo ka nzo.” (Mava. 20:20) Mvuala Polo kasa tsikika ko to kilokula voti kilumbu kimueka mu kadika sabala muingi kusamuna. Nandi waba sadilanga luaku loso muingi kusamuna! Dedi, bo kaba vingila bakundi bandi ku Atene, nandi wusadila luaku alolo muingi kusamuna kuidi dingumba di batu ayi wubaka ndandu mu mawu. (Mava. 17:16, 17, 34) Kheti bo kaba mu “buloko” mvandi waba samunanga kuidi batu babe kuentalanga.—Fili. 1:13, 14; Mava. 28:16-24.

6. Khubumunu mbi mvuala Polo kavana zikhomba?

6 Mvuala Polo waba sadilanga buboti thangu’andi. Nandi waba tumisanga zikomba zinkaka muingi besamuna yandi. Dedi, mu viagi yitheti mu kisalu kiandi ki misioni, nandi wunata Malako ayi mu viagi yimuadi wunata Timoteo. (Mava. 12:25; 16:1-4) Tuisi ko divuda ti mvuala Polo wuvanga mangolo ma kukubika zikhomba aziozio muingi kukieba bimvuka, kukindisa zikhomba ayi kuba minlongisi mipisuka.—1 Koli. 4:17.

Landakana kifuani ki mvuala Polo mu kuba wukubama muingi kuvana kimbangi (Tala lutangu 7) *

7. Buidi bakulutu ba kimvuka balenda sadila lutangu lu Efeso 6:14, 15?

7 Mibi tulenda longuka? Bakulutu ba kimvuka balenda landakana kifuani ki mvuala Polo kubika to mu thangu bansamuna mu nzo ka nzo vayi mu kusadila luaku loso badi muingi kuvana kimbangi. (Tanga Efeso 6:14, 15.) Dedi, bawu balenda vana kimbangi bo badi mu kusumba biuma ayi bo badi ku kisalu. Mvandi bo bambuela mioko kisalu ki kutunga, balenda vana kimbangi kuidi batu badi vansengi voti bo badi mu kusumbisa. Dedi mvuala Polo, bakulutu ba kimvuka balenda sadila buboti thangu badi mu kisalu ki kusamuna muingi kukubika minsadisi mi bakulutu.

8. Khumbu zikaka, mbi bintombulu bakulutu ba kimvuka bavanga?

8 Bakulutu ba kimvuka balendi viokisanga ko thangu yoso mu biyeku binkaka ayi kubika kisalu ki kusamuna. Muingi kubaka thangu yi kuvanga mambu mankaka, khumbu zinkaka vantombulu kumanga biyeku binkaka. Ayi mu nzila nsambu bawu balenda nunga kuvisa boti bankuiza nunga kuvanga mambu malutidi nkinza ba kukikinina biawu. Dedi kuvanga mbuonginimi yi dikanda kadika sabala, kubasika mu kisalu ki kusamuna ayi kukubika bana bawu matedi kisalu ki kusamuna. Bankaka bammonanga phasi kumanga kiyeku, vayi mulenda ba lufiatu ti Yave wummona mangolo moso mumvanga ayi nandi zebi ti tulendi nunga ko kuvanga mambu moso.

BA NKULUTU WUMBOTI WU KIMVUKA

9. Mambu mbi maphasi bakulutu ba kimvuka bamviokilanga?

9 Kibila mbi dilenda bela diambu diphasi? Bisadi bi Yave bamviokilanga mu mambu mawombo maphasi. Ayi mu bilumbu abibi bitsuka befu boso tuntombuluanga kubaka khindusulu ayi mbombolo. Ayi Khumbu zinkaka, zikhomba zinkaka bantombuluanga lusalusu muingi kununga bifu bimbi. (1 Tesa. 5:14) Bukiedika, tuzebi ti bakulutu ba kimvuka balendi nunga ko kumanisa ziphasi zioso zikhomba bamviokila. Vayi kheti bobo Yave wuntomba muingi bawu bavanga mamoso bannunga muingi kukindisa ayi kukieba mamemi mandi. Buidi zikhomba aziozio badi mambu mawombo ma kuvanga, balenda bakila thangu muingi kukieba ayi kukindisa zikhomba?

Nyunga bankaka ayi wuba kindisa (Tala lutangu 10, 12) *

10. Dedi bummonisina 1 Tesalonika 2:7, buidi mvuala Polo kasadisila zikhomba?

10 Kifuani ki mvula Polo. Polo waba tombanga luaku muingi kunyunga ayi kukindisa zikhomba. Bakulutu ba kimvuka balenda landakana kifuani ki mvuala Polo mu kuvanga mangolo ma kukieba buboti zikhomba. (Tanga 1 Tesalonika 2:7.) Mvuala Polo wusadisa zikhomba kuvisa ti nandi waba kuba zolanga ayi Yave mvandi. (2 Koli. 2:4; Efe. 2:4, 5) Mvuala Polo waba tadilanga zikhomba mu kimvuka banga bakundi bandi ayi waba viokisanga yawu thangu. Nandi waba monisanga ti waba kuba fiatilanga mu kuba kamba mambu maba kunkuazula. (2 Koli. 7:5; 1 Timo. 1:15) Kheti bobo nandi kasa tsikika ko mayindu mandi mu mambu kaba viokila. Vayi waba vanganga mamoso muingi kusadisa zikhomba.

11. Kibila mbi mvuala Polo kavanina malongi kuidi zikhomba?

11 Khumbu zinkaka vabe tombuluanga mvula Polo kuvana malongi kuidi zikhomba ayi kabasa vangilanga ko mawu mu lukasu. Vayi wabe vangilanga mawu kibila waba kuba vuanga nkinza ayi waba tomba kuba sadisa mu mambu baba viokila. Mvandi waba vananga malongi makhambulu phasi kuvisa ayi waba tomba muingi zikhomba basadila mawu. Dedi mu nkanda wutheti kasonikina basi Kolinto, mvuala Polo wuvana malongi mawombo kuidi zikhomba. Bo kamana kusonika nkanda beni, nandi wufila wawu kuidi zikhomba mu nzila Tito. Polo waba tomba kuzaba buidi zikhomba bankuiza tadila malongi beni. Nandi wuyangalala mu kuzaba ti zikhomba bavitika ayi basadila malongi beni—2 Koli. 7:6, 7.

12. Buidi bakulutu ba kimvuka balenda kindisila zikhomba?

12 Mbi tulenda longuka? Bakulutu ba kimvuka balenda landakana kifuani ki mvuala Polo mu kuviokisanga thangu na zikhomba. Phila yimueka balenda vangila mawu yidi mu kutukanga ava zikhutukunu zitona muingi kukoluka yawu. Ayi Khumbu zinkaka vasintombulu ko thangu yiwombo muingi kukindisa zikhomba bantomba lusalusu. (Loma 1:12; Efe. 5:16) Ayi mvandi bammonisanga luzolo kuidi zikhomba mu kimvuka ayi bamvangilanga mawu mu kusadila luaku loso muingi kuba nyunga. Nkulutu wu kimvuka wunlandakana kifuani ki mvuala Polo, mvandi wunsadilanga Kibibila muingi kuvana khindusulu ayi kumonisa zikhomba ti Nzambi wu kuba zolanga. Ayi mu thangu kamvanga mawu, nandi wunsadilanga bikuma bi luzolo kibila wumvuakanga nkinza zikhomba.—Ngala. 6:1.

KUNUANA NZINGU NA ZINZIMBALA ZIAWU

13. Buidi nkulutu wu kimvuka kalenda bela mu kibila ki zinzimbala ziandi?

13 Kibila mbi dilenda bela diambu diphasi? Bakulutu ba kimvuka basi ko bavedila. Dedi befu boso bawu bamvanganga zinzimbala. (Loma 3:23) Diawu Khumbu zinkaka balenda tsikika mayindu mawu mu zinzimbala ziawu ayi kuba mu kiunda mu kibila akiokio. Ayi bankaka balenda yindula ti mu kuba batu ba masumu, vasintombulu ko kuvanga mangolo muingi kubalula mambu mantombulu.

14. Dedi bummonisina Filipi 4:13, buidi kukikulula kusadisila mvuala Polo kununga zinzimbala ziandi?

14 Kifuani ki mvula Polo. Polo wukikulula ayi wuzaba ti vabe tombulu mangolo ma Nzambi muingi kununga zinzimbala ziandi. Ava kuba nlandikini wu Yesu, mvuala Polo waba kuamikisanga Baklisto ayi wuba kithemu. Vayi buviokila thangu nandi wukikinina zinzimbala ziandi ayi wuba wukubama muingi kubalula kimutu kiandi. (1 Timo. 1:12-16) Mu lusalusu lu Yave mvuala Polo wuyiza ba nkulutu wumboti wu kimvuka ayi wu luzolo. Nandi wuzaba mambu kavanga ayi wubaka makani ma kutsikika mayidu mandi mu nlemvu wu Yave kubika kuandi mu zinzimbala ziandi. (Loma 7:21-25) Mvandi kabasa tombanga ko kuba wuvedila vayi wuvanga mangolo muingi kubalula kimutu kiandi, wukikulula ayi wufiatila mu lusalusu lu Yave muingi kuvanga kisalu kiandi.—1 Koli. 9:27; Tanga Filipi 4:13.

Vanga mangolo muingi kunuana na zinzimbala ziaku (Tala lutangu 14-15) *

15. Mayindu mbi mafuana bakulutu ba kimvuka bafueti ba matedi zinzimbala ziawu?

15 Mbi tulenda longuka? Bakulutu ba kimvuka batambulanga ko kiyeku akiokio kibila badi bavedila. Ayi Yave kasintomba ko baba bavedila vayi wuntomba bakikinina zinzimbala ziawu ayi bavuata kimutu kimona. (Efe. 4:23, 24) Nkulutu wu kimvuka, kafueti sadila Kibibila muingi kuyifiongunina ayi kubalula mambu mantombulu. Mu phila ayoyo, Yave wunkuiza nsadisa kubaka ndandu ayi mayangi mu kiyeku kiandi.—Yako. 1:25.

KUNUANA NZINGU NA ZINZIMBALA ZI ZIKHOMBA

16. Mambu mbi malenda monika nkulutu wu kimvuka na kutsikika mayindu mu zinzimbala zi zikhomba?

16 Kibila mbi dilenda bela diambu diphasi? Bo bansala na zikhomba, bakulutu ba kimvuka balenda mona zinzimbala ziawu. Ba kumanga ba keba keba, balenda ba mu nganzi ayi kumonisa lukasu kuidi zikhomba. Mvuala Polo wulubula zikhomba ti Satana wuntomba bawu bavanga mawu.—2 Koli. 2:10, 11.

17. Buidi mvuala Polo kabe tadilanga zikhomba?

17 Kifuani ki mvuala Polo. Polo waba tadilanga zikhomba mu phila yifuana. Nandi wuzaba ti bawu baba batu ba masumu ayi khumbu zinkaka baba vanganga mambu mabe kumbikanga mu kiunda. Vayi mvandi wuzaba ti vadi disuasana kuba khadulu yimbi ayi kuba mutu wumbi. Nandi waba zolanga zikhomba. Mvuala Polo wuzaba ti zikhomba baba zikhadulu zimboti ayi babe tomba kuvanga mambu mamboti ayi waba tsikikanga mayindu mu zikhadulu beni. Ayi wuzaba mvandi ti babe tomba lusalusu lu Yave.

18. Mbi belonguka mu phila mvuala Polo kasadisila Evodi ayi Sintike kudedikisa mambu babakasana? (Filipi 4:1-3)

18 Mona buidi mvuala Polo kasadisila zikhomba ziwadi mu kimvuka ki Filipi. (Tanga Filipi 4:1-3.) Evodi ayi Sintike, babika zinzimbala ziawu kumanisa kithuadi baba. Mvuala Polo kasa bafundisa ko mu kibila akiokio vayi wutsikika mayindu mu zikhadulu zimboti baba. Nandi wuzaba ti mu mimvu miwombo, bawu batatamana bakuikama. Mvandi wuzaba ti Yave waba kuba zolanga. Mu kibila ki mayindu mafuana kaba mu zikhomba aziozio, mvuala Polo wuba kindisa badedikisa mambu babakasana. Kuba mayindu mafuana mvandi kunsadisa kutatamana kuba mayangi ayi kuba kikundi kimboti na zikhomba mu kimvuka beni.

Bika kufundisa bankaka (Tala lutangu 19) *

19. (a) Buidi bakulutu ba kimvuka balenda tadila zikhomba mu phila yifuana? (b) Mbi tulenda longuka mu fikula yimmonisa nkulutu wu kimvuka wundiodisa nzo yi Kintinu?

19 Mbi tulenda longuka? Bakulutu ba kimvuka, tombanu kuzaba zikhadulu zimboti zikhomba badi. Tuzebi ti befu boso tuidi batu ba masumu, vayi mvandi tuidi zikhadulu zimboti. (Fili. 2:3) Khumbu zinkaka vantombuluanga bakulutu ba kimvuka kusadisa khomba kubalula mayindu kadi. Vayi dedi mvuala Polo, bakulutu ba kimvuka bafueti vanga mangolo muingi kubika tadila to zikhadulu zimbi zikhomba badi. Vayi buboti beni kutsikika mayindu mu luzolo khomba kadi mu Yave, lukuikumunu luandi ayi mambu mamboti kazebi kuvanga. Bakulutu ba kimvuka ba kutadila zikhomba mu phila yifuana, bankuiza tuadisa ndembama ayi lusakumunu mu kimvuka.

TATAMANA KULANDAKANA KIFUANI KI MVUALA POLO

20. Buidi bakulutu ba kimvuka balenda tatiminina kubaka ndandu mu kifuani ki mvuala Polo?

20 Bakulutu ba kimvuka, munkuiza zola beni kutatamana kulonguka matedi kifuani ki mvuala Polo. Dedi, mu Guia de Pesquisa da Torre de Vigia, benu mulenda tomba ntu diambu “Polo” bosi “kifuani kuidi bakulutu ba kimvuka.” Bo wuntanga bilongulu bidi muna, wukiyuvusa, ‘Buidi kifuani ki mvuala Polo kilenda kutsadisila kutatamana kuba mayangi mu kiyeku kiama?’

21. Lufiatu mbi bakulutu ba kimvuka bafueti ba?

21 Bakulutu ba kimvuka, tebukanu moyo ti Yave kasintomba ko muba bavedila; vayi nandi wuntomba mutatamana bakuikama. (1 Koli. 4:2) Yave wutonda mvuala Polo mu kisalu kioso kavanga ayi mu lukuikumunu luandi. Diawu, wulenda ba lufiatu ti Nzambi wumvuanga nkinza mamoso wumvanganga mu kisalu kiandi. Yave “kalendi zimbakana ko kisalu kinu lusala ayi luzolo lumonisa mu dizina diandi, bu lusadila banlongo ayi lukhidi basadila.”—Ebe. 6:10.

NKUNGA 87 Zikhutukunu zi Tukindisanga!

^ Lut. 5 Tumvutulanga beni matondo mu kisalu kioso bakulutu ba kimvuka bamvanganga. Mu dilongi adidi, tunkuiza tubila bikaku binna bawu bamviokilanga. Mvandi tunkuiza mona buidi kifuani ki mvuala Polo kilenda kuba sadisila kununga bikaku beni. Dilongi adidi mvandi dinkuiza tusadisa kukitula va kibuangu ki bakulutu ba kimvuka, kumonisa luzolo ayi kuba buelanga mioko.

^ Lut. 61 MAMBU MADI MU ZIFOTO: Khomba wumbasika mu kisalu ayi wunsadila luaku alolo muingi kuvana kimbangi.

^ Lut. 63 MAMBU MADI MU ZIFOTO: Nkulutu wu kimvuka wummona khomba widi naveka ayi wunsadila luaku alolo muingi kunkindisa.

^ Lut. 65 MAMBU MADI MU ZIFOTO: Nkulutu wu kimvuka wumvana malongi kuidi khomba yinkaka widi mu kiunda mu kibila ki mambu mabe monika.

^ Lut. 67 MAMBU MADI MU ZIFOTO: Nkulutu wu kimvuka kasinfundisa ko khomba widi wuvuvuka mu thangu kansadisa kudiodisa Nzo yi Kintinu.