KE INI esịt etịmerede nnyịn, ekeme nditie nte ẹmen akamba itiat ẹfịk nnyịn ke esịt. (N̄ke 12:25) Ndi etie fi ntre akpa? Ndi akanam etie nte mfịna fo ọmọn̄ akan fi ubọk? Ekpedi ntre, diọn̄ọ ke idịghe afo ikpọn̄ ke edi. Nsio nsio n̄kpọ ẹsinam idem emem ediwak nnyịn, esịt ọduọ nnyịn, nnyịn inyụn̄ ifụhọ. Ke uwụtn̄kpọ, ndusụk nnyịn ke ise iban̄a mbon nnyịn emi mîkemeke ndise mban̄a idemmọ, owo nnyịn akpa, n̄kpọ nte mmọn̄ m̀mê ikan̄ ẹnyụn̄ ẹbiat n̄kpọ nnyịn. Edi nso ke ikpanam ke ini esịt etịmerede nnyịn? *

Edieke ifiakde ise uwem Edidem David, imekeme ndidiọn̄ọ se ikpanamde ke ini esịt etịmerede nnyịn. Enye ama enyene ikpọ mfịna, ndusụk ini ẹma ẹkam ẹyom ndiwot enye. (1 Sam. 17:​34, 35; 18:​10, 11) Nso ikan̄wam David ọyọ ke ini esịt eketịmerede enye? Didie ke ikeme ndikpebe enye?

Nsio nsio mfịna ẹma ẹtịbe ẹnọ David ke ukem ini. Ke uwụtn̄kpọ, yak idọhọ fi se iketịbede ini kiet emi enye ekefehede mbak Edidem Saul ediwot enye. Ke enye ye iren emi ẹkesan̄ade ye enye ẹma ẹkenyọn̄ ẹkesịm Ziklag, mmọ ẹma ẹkụt ke mme asua ẹma ẹditan̄ inyene mmọ, ẹfọp ufọk mmọ, ẹnyụn̄ ẹtan̄ nditọ mmọ ye iban mmọ ẹnyọn̄ọ. Nso ke David akanam? Bible ọdọhọ: “David ye mbon oro ẹdude ye enye ẹmenede uyo mmọ ẹtua eyet, tutu odudu idụhe mmọ aba ke idem nditua.” David akam ọyọyọ enye oro, iren emi ẹkesan̄ade ye enye do ẹma ẹdọhọ ke imọn̄ itọn̄ọ enye ke itiat iwot. (1 Sam. 30:​1-6) Omokụt do ke ikpọ afanikọn̄ ita ẹkewọrọ David oro? Ubon esie ẹdu ke mfịna, idem enyek enye m̀mê ikọt imọ ẹmọn̄ ẹwot imọ, Edidem Saul edi emi ke ebịne enye oyom ndiwot. Imenịm ke esịt ama etịmede David ata idiọk idiọk.

Nso ke David akanam? Enye ama ọsọsọp “ada Jehovah Abasi esie ọsọn̄ọ idem.” Enye akanam didie oro? Ekesidi ido David ndibọn̄ akam ndọhọ Jehovah an̄wam imọ; enye ama esinyụn̄ etie ekere nte Jehovah ekesin̄wamde enye ke ini edem. (1 Sam. 17:37; Ps. 18:​2, 6) David ama ọdiọn̄ọ n̄ko ke edi se imọ ibụpde Jehovah se ikpanamde. Enye ama onyụn̄ obụp Jehovah. Ke David ama ọkọdiọn̄ọ se Jehovah oyomde enye anam, enye ama ọsọsọp anam. Oro ama anam Jehovah ọdiọn̄ enye ye iren emi ẹkesan̄ade ye enye. Ntre mmọ ẹma ẹketan̄ ubon mmọ ye inyene mmọ ẹfiak ẹnyọn̄ọ. (1 Sam. 30:​7-9, 18, 19) Ndi ama okụt n̄kpọ ita emi David akanamde? Enye ama ọbọn̄ akam ọdọhọ Jehovah an̄wam imọ, etie ekere nte Jehovah ekesin̄wamde enye ke ini edem, onyụn̄ anam se Jehovah ọkọdọhọde enye. Yak ise usụn̄ ita emi ikemede ndikpebe David.

1. Bọn̄ akam. Ini ekededi emi esịt ọtọn̄ọde nditịmede nnyịn, akpana ibọn̄ akam idọhọ Jehovah an̄wam nnyịn onyụn̄ eteme nnyịn se ikpanamde. Edieke ibọn̄de akam ibịghi, idọhọ Jehovah ofụri ofụri nte etiede nnyịn ke idem, ekeme ndifiak mfere nnyịn ke esịt. Edi ekpedi nte n̄kpọ etiede ye nnyịn idahaoro iyakke ikeme ndibọn̄ akam mbịghi, imekeme ndisụk mbọn̄ akam nnọ enye ekpededi ke esịt. Ini ekededi emi idọhọde Jehovah  an̄wam nnyịn, iwụt ke imọbuọt idem ye enye nte David emi ọkọdọhọde ete: “Jehovah edi akwa itiat mi ye ọkpọsọn̄ ebiet mi ye Andinyan̄a mi. Abasi mi edi akwa itiat mi. Nyanam enye edi ebiet ubọhọ mi.” (Ps. 18:2) Ndi akam esinen̄ede enyene ufọn? Sista Kahlia emi edide asiakusụn̄ ọdọhọ ete: “Mma mbọn̄ akam mma, esịt esina mi sụn̄. Akam esin̄wam mi n̄kere n̄kpọ nte Jehovah nnyụn̄ nnen̄ede mbuọt idem ye enye.” Emi owụt ke akam edi ata akwa n̄kpọ kiet emi Jehovah ọnọde nnyịn man an̄wam nnyịn ke ini esịt etịmerede nnyịn.

2. Kere nte Jehovah esin̄wamde fi. Ndi emeti nsio nsio n̄kpọ emi ẹketịbede ẹnọ fi, emi edide mîkpedịghe Jehovah akan̄wamde fi ukpûkekemeke ndiyọ? Ke ini itiede ikere nte Jehovah esin̄wamde nnyịn ye nte enye akan̄wamde mme asan̄autom esie ke eset, oro esinam esịt ana nnyịn sụn̄ onyụn̄ anam inen̄ede ibuọt idem ye enye. (Ps. 18:​17-19) Ebiowo kiet emi ekerede Joshua ọdọhọ ete: “Mmewet nsio nsio akam emi Jehovah ọkọbọrọde mi nnịm. Oro esinam nti mme ini emi enye ọkọnọde mi nnennen se n̄keben̄ede.” Nnyịn nditie n̄kere nte Jehovah akan̄wamde nnyịn esisọn̄ọ nnyịn idem man ikeme ndiyọ editịmede esịt.

3. Nam se Jehovah ọdọhọde. Ke ini n̄kpọ etịbede, ọfọn ise se Ikọ Abasi ọdọhọde mbemiso imekde se idinamde. (Ps. 19:​7, 11) Ediwak owo ẹdọhọ ke imesinen̄ede ikụt nte itie Bible ebehede mmimọ ke ini inamde ndụn̄ọde iban̄a itie oro. Ebiowo kiet emi ekerede Jarrod ọdọhọ ete: “Ami ndinam ndụn̄ọde esinam ufan̄ikọ Bible kiet kiet ẹnen̄ede ẹn̄wan̄a mi, onyụn̄ an̄wan̄a mi se Jehovah ọdọhọde mi. Oro esinam nnen̄ede nnịm se n̄kotde, nnyụn̄ n̄keme ndinam se Jehovah ọdọhọde mi.” Ke ini idụn̄ọrede ifiọk se Jehovah oyomde inyụn̄ inamde se enye oyomde oro, iyekeme ndiyọ editịmede esịt.

David ama ọdiọn̄ọ ke Jehovah kpọt ekeme ndin̄wam imọ iyọ editịmede esịt. Ama enen̄ede enem enye nte Jehovah an̄wamde enye tutu enye ọdọhọ ete: ‘Abasi mi ayan̄wam mi ndọk ibibene. Ata Abasi edi Enye emi adade odudu ọbọbọ mi ke idem.’ (Ps. 18:​29, 32) Ekeme nditie nnyịn nte ke mfịna nnyịn ebiet ibibene emi owo mîkemeke ndidọk. Edi Jehovah ekeme ndin̄wam nnyịn iyọ mfịna ekededi! Imenen̄ede inịm ke edieke ibọn̄de akam inọ Jehovah, itiede ikere nte enye ekesin̄wamde nnyịn, inyụn̄ inamde se enye ọdọhọde, ke enye ayan̄wam nnyịn onyụn̄ anam nnyịn idiọn̄ọ se ikpanamde ke ini esịt etịmerede nnyịn!