Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Yɛɛ Mala yɛ Num Ma Biunuŋ Te a Wa pɛ o Nyɛkindilaa Bɛŋgu?

Yɛɛ Mala yɛ Num Ma Biunuŋ Te a Wa pɛ o Nyɛkindilaa Bɛŋgu?

NYƐKINDILAA wa naa choo wo wa ko maa wolɔɔla lusulɛilaŋ. (Pulɔ. 12:25) Kani bɛɛ nyɛkindilaa kala kalaa komal num niŋ pa o yoomoo niŋ, nduyɛ ma yiyaŋ maa a tiuba ma biunuŋ ndu le? Te o wa pɛ lende, mɛɛ kɛsiŋ o kɔl maa a cho numpilɛ le. Naa a bɔɔbɔɔ, sɔɔŋ pum komal naa niŋ ŋ tosa miŋ wa buulaŋndo ɔɔ miŋ wa o nyɛkindilaa bɛŋgu wo. Le tamaseliiyo, naapum ŋ cho wana naŋ kaala wo mandaa a naa, wana naŋ kaala wo sɔla niŋ piɔmndo, ɔɔ kpundɔɔ del naa niŋ choo. Yɛɛ mala yɛ naa miŋ biunuŋ sɔɔŋ palaŋ waa nuaa? *

Ŋ pɛɛku tau a mɛɛ wana biunuŋ yɛ te ŋ yaasiaa pɛ tamasi Masaa Deeve wo. Mi sɔɔŋ palaŋ komal ndu tau o yoomoo niŋ. Nduyɛ pɛŋ, mi piɔmndo ndoo bendu ndu teleŋndaŋ lapum. (1 Saam. 17:34, 35; 18:10, 11) Yɛɛ mala yɛ ndu mbo biunuŋ nyɛkindilaa wa ndu hoo choo wo? Nduyɛ vɛɛ naŋ tuallɛ tamasi ndɔɔ kɔɔli?

YƐƐ MALA YƐ DEEVE MBO BIUNUŊ NYƐKINDILAA WA NDU CHOO WO?

Mi sɔɔŋ kindilaŋ bɔɔbɔɔ komal Deeve o teleŋ pilɔɔ bɛŋgu. Le tamaseliiyo, mbo nyaanuŋ Masaa Sɔɔl le mɛɛ o wa ndu kiltaŋ kɔɔli le ndu diyɔɔ yɛ. A teleŋ pilɛ koŋ, mɛɛ ndu nda puaa nduaa chɔuwa kuɛ o chɔuwo, mi yaamɔɔwaa ndaa koma del chiee ndaa choo. Nduyɛ ma kuaŋnuŋ a nyɛm ndaŋ vɛlɛ a yuŋgula ndalaŋ kpou. Yɛɛ Deeve ndoo tosa yɛ? Mi Deeve nda puaa nduaa “chaŋ chaŋndo pila. Mɛɛ nda chaŋ tei, ma saŋga.” Okoŋ kɔɔli, mi puaa nduaa chɔuwa “kɔŋgɔlaŋ [ndu] le ndu viiyo a poutaŋ.” Mi hei chɔɔlu vɛlɛ Deeve nyɛkindilaa handɔɔ choo. (1 Saam. 30:1-6) Mɛɛ sɔɔŋ kindilaŋ ŋgaa komal Deeve o teleŋ pilɔɔ bɛŋgu ni. Yuŋgu ndɔɔ wa o kpundɔɔ niŋ, puaa nduaa chɔuwa ndaa yeema ndu diyɔɔ, nduyɛ Masaa Sɔɔl wa ndu kiltaŋ kɔɔli. Yiyaŋndɔ mɛɛ kpɛ Deeve wa o nyɛkindilaa bɛŋgu yɛ.

Yɛɛ Deeve ndoo tosa yɛ okoŋ kɔɔli? Mbo muliŋ o Mɛlɛka lo le halikpeŋ mbo “simul kɔl.” Vɛɛ o tosa yɛ hei? Mi ndoo piɛi o Chɛhowa lo teleŋ o teleŋ, nduyɛ mi ndoo yiyaŋ a nyɛ o tosal ndu o paandoo niŋndo okɔɔ. (1 Saam. 17:37; Sam 18:2, 6) Deeve ndoo sina maa o nɔ mbo tol nɛi chɔmaa Chɛhowaa kɔɔli. Le hei, mbo nyuna Chɛhowa le mbo chɔm ndu nyɛ o nɔ mbo tosa wo. Nduyɛ, mɛɛ Chɛhowa ke ndu nɛi chɔmaa, haupa mbo tual ndu kɔɔli. Fulamakɔɔlioo wa ni, mi Chɛhowa mala ndu a puaa nduaa chɔuwa le ma poondiaa nyɛm ndaŋ a yuŋgula ndalaŋ yaamɔɔwaa ndaa o ba. (1 Saam. 30:7-10, 18, 19) Ma cha pa sɔɔŋ yaa Deeve ndoo tosa woŋ? Mbo piɛi o Chɛhowa lo le mbo mala ndu. Mbo yiyaŋ a mɛɛ Chɛhowa ndoo mala ndu niŋ o paandoo niŋ yɛ okɔɔ. Nduyɛ mbo duau nɛi ndɔ chɔmaa o wali niŋ nɛi ndɔ chɔmaa kɔɔli. Vɛɛ naŋ tuallɛ tamasi ndɔɔ kɔɔli? Ŋ tofaŋndɔ sɔɔŋ sala yaa ŋ naŋ nɔ miŋ tosa woŋ.

TOL TAMASI DEEVE WO KƆƆLI TE NYƐKINDILAA WA NUM PƐ CHOO

1. Piɛi. Teleŋ o teleŋ nyɛkindilaa wa naa pɛ choo, ŋ nɔ miŋ piɛi o Chɛhowa lo le mbo mala naa, nduyɛ mbo ke naa taasioo. Le naa malaa miŋ mal buulaŋ bɛndoo a nyɛkindilaa cho naa choo wo okɔɔ, ŋ nɔ miŋ chua teleŋndo tau o piɛileŋ niŋ nduyɛ miŋ chɔm Chɛhowa nyɛ cho naa o kɔllo. Ɔɔ ŋ piɛi chobe o Chɛhowa lo, te o yɔŋ pɛ maa a teleŋ koŋ ŋ nɔla miŋ chua teleŋndo tau le piɛileŋ te. Teleŋ o teleŋ naŋ nyuna pɛ Chɛhowa o piɛileŋ niŋ le mbo mala naa, mɛɛ tamasi Deeve wo naŋ cho koŋ tolɔɔ kɔɔli ni. Mi Deeve dimi aa: “Mɛlɛka Yaawɛɛ, num cho pou kpoowaa o ya I viaŋnuŋ lebɛŋgu wo ni, num cho saasa kala balu ya wo ni. Mɛlɛka nuu cho machuaa maa pou kpoowa bɛndu, te I veŋnuŋ o ndu bɛŋgu pɛ, nyɛ yɔŋnuŋ ya le.” (Sam 18:2) Baa mi piɛileŋ le mala pa wana? Mi ndepilɛnɔ kɔɔfanɔ pilɛ diolaŋ Kahiliaa dimi aa: “Te I piɛi pɛ o Chɛhowa lo, mi kɔllo nyulul la vili. Mi piɛileŋ le mala ya mi yiyaŋnda nilaŋ la chɛlaŋ a yiyaŋnda Chɛhowalaŋ. Nduyɛ mi chɔɔlu tiindaŋndo dɔwɔɔ o ndu niŋ.” O kpeekpei niŋ, piɛileŋ le nɔ kpaayaa. Nduyɛ ke sɔviɔɔ pila le cho ni fulaa Chɛhowa o ba, le naa malaa miŋ biunuŋ nyɛkindilaa.

2. Yiyaŋ. Te a yiyaŋ pɛ a nyɛ yɔŋnuŋ num o paandoo niŋndo okɔɔ, baa a loonuŋ pa teleŋnda Chɛhowa mala num ma biunuŋ nyɛkindilaa laŋ? Te ŋ yiyaŋ pɛ a mɛɛ Chɛhowa mala naa niŋ vɛlɛ a buɛiyaa nduaa o paandoo niŋ yɛ okɔɔ, keŋ mala naa miŋ sɔla yoomuaŋ nduyɛ miŋ chɔɔlu ndu tiindaŋ. (Sam 18:17-19) Mi bɛndu kunda pilɛ diolaŋ Chɔɔsuaa dimi aa: “I poonyiaa niŋ sɔɔŋ Chɛhowa tosalla niŋndoŋ o yau choo mi kɛsi. Nduyɛ hei mala ya niŋ le loonɔŋndo teleŋnda ya nyuna Chɛhowa le nyɛ kpeekpei yaa hauba, mbo ke ya ndu wo.” A tonya, te ŋ yiyaŋ pɛ a sɔɔŋ Chɛhowa tosal naa niŋndoŋ okɔɔ, keŋ mala naa miŋ chɔɔlu yoomuaŋ sɔla le nyɛkindilaa biuwɔŋndo.

3. Dɔu nɛi chɔmaa Chɛhowaa o wali niŋ. Tuupa miŋ tosa kɛɛsiaa le nyɛ tosa, ŋ nɔ miŋ tosa yaasiaa o Diom Mɛlɛkaa niŋ le nɛi chɔmaa. (Sam 19:7, 11) Wanaa bɔɔbɔɔ saaluŋ maa te a tosa pɛ yaasiaa a bolle Baabuileŋ lepilɛ okɔɔ, keŋ mala nda ma chɔɔlu biyɔɔ bila mɛɛ nda nɔ ma dɔu leŋ o wali niŋ yɛ. Mi bɛndu kunda pilɛ diolaŋ Chalɔdi dimi aa: “Yaasiaa tosaa mala ya niŋ le pɛɛkoo tau a bolle Baabuileŋ okɔɔ, nduyɛ mi bii bila nyɛ Chɛhowa cho ya dimullo le tosaa wo. Hei mala ya niŋ le mi laalaŋ nyɛ ya veelu diomndaŋndo, nduyɛ mi dɔu ndu o wali niŋ.” Te ŋ saaluŋ pɛ nɛi chɔmaa Chɛhowaa o Baabuiyo niŋ, nduyɛ miŋ tol ndu kɔɔli, keŋ mala naa miŋ chɔɔlu bɛɛndiaŋ le nyɛkindilaa biuwɔŋndo.

CHƐHOWA CHO NUM MALA MA SƆLA BATIUWAA

Mi Deeve sina maa le mbo biunuŋ nyɛkindilaa wa ndu choo wo, mɛɛ mi Chɛhowa ndoo mala ndu. Ndoo nɔ balika melaa le mala Chɛhowa wa ndu kioo wo. Le hei mbo dimi aa: “Num luei ya kpaayaa ni, . . . mi hel o saasala kala kalala yaamɔɔwa taŋgul le chieeŋ ndaŋ mandaa laŋ choo. [Num] cho Mɛlɛka o luei ya dialuŋ kalaŋ ndo ni.” (Sam 18:29, 32) Naa bɛɛ, lepum mi sɔɔŋ kindilaŋ komal naa woŋ wa naŋ chaa saasala kala kalalaŋ naŋ cho helɔɔ ni. Kɛ a mala Chɛhowaa, ŋ tiuba miŋ biunuŋ muŋ. A tonya, te ŋ piɛi pɛ o Chɛhowa lo le mbo mala naa, miŋ yiyaŋ a sɔɔŋ o tosal naa o paandoo niŋndoŋ okɔɔ, nduyɛ miŋ duau nɛi ndɔ chɔmaa o wali niŋ, mɛɛ ŋ nɔ miŋ nɔ tiindaŋndo maa o cho naa yoomuaŋ luei, vɛlɛ mbo ke naa taasioo le nyɛkindilaa kɛ kɛ biuwɔŋndo!

^ pɛl. 2 Te waŋndo sɔla pɛ bahawɛi mahullo le mɛɛ kpundɔɔ ɔɔ suɛi palɛi komal ndu yɛ, mɛɛ o bɛnda mbo sɔla malaa wanaa chiɔuwaa o ba.