NKHAŴA ili monga ni chinthu cholema ngako muntima mwasu. (Miy. 12:25) Kansi mwewo mwelimvwapo kale teti chifukwa chonkhala na nkhaŵa? Kansi mwinkhalako kale na maganizo akuti mukwanishelini kupilila? Keno vamene ivi vikuchitikilani, ziŵani kuti ni mwewo mwekalini. Anyinji onkhala ofoka, onkhala na nkhaŵa, komasoti kuvutika maganizo chifukwa cha vinthu vosiyana-siyana. Mwachisanzo, ayakine osamalila wachibale wawo wamene olwala, ayakine eluza munthu wenzekonda mu imfwa, ndipo ayakine esokonezeka maganizo chifukwa cha masoka achilengedwe. Kansi n’chinji chingatiyavye kupilila tikankhala na nkhaŵa? *

Kuganizila chisanzo cha Mfumu Davide, kungatiyavye kuti tikolimbana na vinthu vodesa nkhaŵa. Yove ekumana na vinthu vovuta ngako pa moyo wake, ndipo moyo wake nthawe ziyakine wenzenkhala pa ngozi. (1 Sam. 17:34, 35; 18:10, 11) Kansi n’chinji chiyavya Davide kuti apilile penze na nkhaŵa? Kansi tingakonkheje tyani chisanzo chake?

Davide ekumana na mavuto osiyana-siyana pa nthawe imozi. Mwachisanzo, ganizilani vimuchitikila penzethaŵa Mfumu Sauli wamene enzefuna kum’paya. Pavuli pakuti aniyata nkhondo na adani ŵawo, Davide pamozi na analume ŵenze nawo ejokela ku misasa, koma pechifwika kwamene uko ove ekalipa ngako powona kuti adani ŵawo aŵaiŵila vinthu vawo, aŵashokela mang’anda ŵawo, noŵatolela azinakazi ŵawo pamozi na ŵana ŵawo. Kansi Davide echita tyani pa vinthu vonse vamene ivi? “Davide pamozi na analume ŵenze nawo eyamba kulila moŵilikija mpaka kufoka osakwanishasoti kulila.” Pavuli pake, Davide enkhala ngako na nkhaŵa chifukwa analume ŵenze nawo “enzepangana zakuti amufwaye na miyala.” (1 Sam. 30:1-6) Davide enzelimbana na mavuto akulu-akulu okwana atatu pa nthawe imozi: Banja yake yenze pangozi, enzeyopa kuti analume ŵenze nawo amupaye, ndipo Mfumu Sauli enze akalimusakila. Tetyo, n’vowonekelatu kuti Davide enze na nkhaŵa ngako!

Lomba kansi Davide echita chinji? Mokulumija, yove “elitang’isha mwa Yehova Mulungu wake.” Kansi Davide echita tyani vamene ivi? Davide enze na chiyoloŵezi chopemphela kwa Yehova nosenga thandizo, komasoti kuganizila mwenze emuyavyila Yehova kuvuli. (1 Sam. 17:37; Sal. 18:2, 6) Davide enzeziŵa kuti enzefunika kusenga malangizo kwa Yehova, tetyo yove ekonsha Yehova kuti aziŵe vinthu venzefunika kuchita. Pavuli pakuti walondela malangizo ofumila kwa Yehova, Davide echitapo kanthu mokulumija. Monga vokonkhapo vake, yove pamozi na analume ŵenze nawo edalisiwa na Yehova ndipo ekwanisha kufwanasoti vinthu vawo komasoti ekwanisha kuwombola azinakazi ŵawo pamozi na ŵana ŵawo. (1 Sam. 30:7-9, 18, 19) Kansi ni vinthu vitatu votyani vechichita Davide? Yove epemphela kwa Yehova kuti amuyavye, eganizila mwenze emuyavyila Yehova kuvuli, komasoti echitapo kanthu pokonkheja malangizo a Yehova. Kansi tingakonkheje tyani chisanzo cha Davide? Tiyeni tiwone njila zitatu.

1. Mukopemphela. Nthawe iliyonse tikankhala na nkhaŵa, tingapemphele kwa Yehova posenga thandizo komasoti nzelu. Kupemphela kwa Yehova nomufotokozela vonse vutichitisha kunkhala na nkhaŵa, kungatiyavye kumvwako luweme. Olosoti tingachite pemphelo yachidule komasoti ya muntima mokatijana na mwavilili vinthu pa nthawe yamene iyo. Pa nthawe iliyonse yatusakila thandizo kwa Yehova, tuwonesha kuti tumudalila monga mwechichitila Davide wamene enena kuti: “Yehova niye mwala wangu,  malo ŵangu achitetezo komasoti wopeleka chipulumuso kuli newo. Mulungu wangu niye mwala wangu. Newo nizautukile kuli yove.” (Sal. 18:2) Koma kansi pemphelo yuyavya chendi? Mulongo muyakine zina yake Kahlia, wamene ni mpainiya, enena kuti: “Nikapemphela nufwana ntendele wamuntima. Pemphelo yuniyavya kuti nikowona vinthu mwakuviwonela Yehova ndipo nuyamba kumudalila ngako.” Mosakaikila, pemphelo ni mphaso yawatipasa Yehova kuti ikotiyavya kupilila tikankhala na nkhaŵa.

2. Mukoganizila mwechikuyavyilani Yehova kuvuli. Kansi mukwanisha kukumbukila vinthu vovuta vemwikumana navo pa moyo wanu, vamene mwikwanisha kulimbana navo chifukwa cha thandizo ya Yehova tyala? Keno tuganizila mwamene Yehova mwechiyavyila atumiki ŵake kuvuli komasoti mwawatiyavyila sewo, tunkhala na ntendele ngawo-ngawo ndipo tuyamba kumudalila ngako. (Sal. 18:17-19) Nkulu muyakine zina yake Joshua, enena kuti: “Newo nili na ndandanda ya mapemphelo onse awaniyankha Yehova. Vamene ivi, vuniyavya kukumbukila nthawe iyakine yenisenga Yehova chinthu chofunika ngako, ndipo yove enipasa chenenzefunikila.” N’chendi, keno tuganizila vinthu vawatichitilako kale Yehova, niye patunkhala na mphamvu yolimbana na maganizo amene otichitisha kunkhala na nkhaŵa.

3. Mukochitapo kanthu. Tikaliyesankha vatikuti tichite pa nkhani iliyonse, tufunika kusakila malangizo ofumila kwa Yehova amene opezeka m’Baibolo. (Sal. 19:7, 11) Ŵanthu anyinji akwanisha kuwona kuti akasakila mfundo za lemba iyakine ya m’Baibolo noyeja-yeja kuti aimvwishe, vunkhala vosavuta kuphunzilapo kanthu nowona mwangaikatishilile ntchito pa moyo wawo. Nkulu muyakine zina yake Jarrod, enena kuti: “Kusakila-sakila, kuniyavya kumvwisha luweme vayulaŵila vesi yamene iyo na vakufuna kuniphunzisa Yehova kufumila pa vesi yamene iyo. Vamene ivi, vuniyavya kusunga muntima mwangu vanaphunzila nochitapo kanthu mokatijana na malangizo amene awo.” Keno tusakila malangizo a Yehova m’Baibolo noŵakatishila ntchito pa moyo wasu, tufwana ntendele na chisangalalo tikankhala na nkhaŵa.

Davide enzeziŵa kuti enzefunikila thandizo ya Yehova kuti apambane pa nkhondo yolimbana na nkhaŵa. Yove enzetembeja ngako pa vinthu vonse venzemuchitila Yehova mpaka efwika ponena kuti: “Na thandizo ya Mulungu wangu, ningakwele chipupa. Mulungu wachendi niye onitang’isha.” (Sal. 18:29, 32) Nthawe ziyakine, payakine mavuto ŵasu angawoneke monga ni akulu ngako monga ni vipupa mwakuti vingakwanishikelini kuŵasilija olo kuŵapilila. Koma na thandizo ya Yehova, tingakwanishe kupilila mavuto aliwonse akulu ŵatingakumane nawo! Tetyo, kuti tikwanishe kulimbana na nkhaŵa, tufunika kupemphela kwa Yehova nosenga thandizo, kuganizila mwamene Yehova mwawatiyavyila kale, komasoti kuchitapo kanthu mokatijana na malangizo ŵakutipasa. Tikachita tetyo, tingankhale osimikijila kuti yove atipase mphamvu na nzelu zatufunikila kuti tikwanishe kupilila tikankhala na nkhaŵa!