EKIYANU koka monga oko ɛngɔ kɛmɔtshi ka wotsho efula l’otema aso. (Tok. 12:25) Onde wɛ ambodiɛnɛka la okiyanu ɔmɔtshi lo lɔsɛnɔ layɛ? Onde wɛ atokaka dia wɛ hayokoka mbikikɛ okiyanu ɔsɔ? Naka dui sɔ diambokokomɛ, kete eya dia aha wɛmɛ oto. Efula ka l’atei aso wambokokɛka ose nkumbo ɔmɔtshi laki la hemɔ, wakavusha lakiwɔ ɔmɔtshi lokawɔ ngandji, wambohomanaka la mpokoso k’oma lo diangɔ diakatongama, kana wambohomanaka la dui dikina diakaashidiyɛ wolo wa lo demba la wa lo yimba. Ko kakɔna kakoka tokimanyiya dia ndɔshana la ekiyanu? *

Sho koka mbeka awui efula lo woho wa ndɔshana la ekiyanu lo nsɛdingola ɛnyɛlɔ kaki nkumenga Davidɛ. Nde akahomana la ekakatanu efula lo lɔsɛnɔ lande, lo tena dimɔthi lɔsɛnɔ lande laki lo waale. (1 Sa. 17:34, 35; 18:10, 11) Ngande wakalɔshana Davidɛ dimɛna la ekiyanu ande? Ngande wakokaso mbokoya ɛnyɛlɔ kande?

Davidɛ akahomana l’ehemba efula lo etena kakɔ kaamɛ. Tɔsɛdingole dui dakokomɛ etena kakatawoyangaka nkumekanga Saolo dia mbodiaka. Etena kakakalola Davidɛ l’anto ande oma lo ta, vɔ wakonge la lɔkɔnyɔ l’efula nɛ dia atunyi wakave diangɔ diawɔ, wakatshumbe mvudu yawɔ ndo wakatshu la nkumbo yawɔ oko waa mfumbe. Kakɔna kakasale Davidɛ? “Davidɛ l’anto waki kaamɛ la nde wakatatɛ ndela la dui dia wolo polo ndo wolo wa vɔ ndela wamboshila.” Laadiko dia lɔkɔnyɔ laki la Davidɛ lɔsɔ, apami ande wakandɛkɛka otema “wakate dia mboka ave.” (1 Sa. 30:1-6) Davidɛ akatanema la ntondo k’ekakatanu esato wa weke l’etena kakɔ kaamɛ, nkumbo kande kaki lo waale, nde aki la wɔma ɔnɛ anto ande waanga mbodiaka ndo nkumekanga Saolo akatawotshanyaka. Tokanyiya ekiyanu wakahombe monga la Davidɛ!

Kakɔna kakasale Davidɛ oma laasɔ? Mbala kakɔ ɔtɔi, nde akayakeketsha l’ekimanyielo ka Jehowa Nzambi kande. Ngande wakakoke Davidɛ nsala dui sɔ? Davidɛ akalɔmbɛ Jehowa dia nde mbokimanyiya ndo nde akakane yimba lo woho wakandokimanyiya lo nshi yakete. (1 Sa. 17:37; Os. 18:2, 6) Davidɛ akɛnyi ohomba wa nyanga ekimanyielo ka Jehowa, ɔnkɔnɛ nde akambola Jehowa kɛnɛ kakandahombe nsala. L’ɔkɔngɔ wa Davidɛ nongola ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa, nde akasale akambo aha la ntshimbatshimba. Etombelo waki la dui sɔ ele, nde l’anto ande wakatshɔkwama oma le Jehowa wakatɔhɔtɔla atunyi awɔ nkumbo yawɔ ndo diangɔ diawɔ. (1 Sa. 30:7-9, 18, 19) Onde wɛ akɛnyi awui asato wakasale Davidɛ? Nde akalɔmbɛ Jehowa ekimanyielo, nde akakane yimba lo awui wakosalɛ Jehowa lo nshi yakete, ndo nde akayele ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa. Ngande wakokaso mbokoya ɛnyɛlɔ ka Davidɛ? Tɔsɛdingole toho tosato takokaso nsala dui sɔ.

1. Lɔmba. Etena tshɛ katatɛso monga la ekiyanu, sho koka nɔmba Jehowa dia nde tosha ekimanyielo ndo lomba. Tayoyaoka dimɛna naka sho mbotɛ kɛnɛ tshɛ katokiyanya kana sho koka nsala dɔmbɛlɔ dia mondo kana dia l’etei k’otema lo ndjela etena ndo dihole dieso. Etena tshɛ kayangaso Jehowa dia nyanga ekimanyielo, sho mɛnyaka dia sho ndjaɛkɛka le nde oko wakasale Davidɛ lakate ate: “Jehowa kele dive diami, longele lami ndo Ombitshi ami. Nzambi kami kele dive diami, le nde katomoyashɛka.” (Os. 18:2) Onde dɔmbɛlɔ kambaka mɛtɛ olimu? Kadiyɛso kɛmɔtshi  kele ombatshi mboka kelɛwɔ Kahlia mbitaka ate: “L’ɔkɔngɔ wa dimi nɔmba, dimi mongaka la wɔladi. Dɔmbɛlɔ kimanyiyakami dia dimi mbɔtɔnganyiya tokanyi tami la taki Jehowa, ndo dimi ndekaka ndjaɛkɛ le nde.” Dɔmbɛlɔ diekɔ woshasha wa diambo w’oma le Jehowa watokimanyiya dia ndɔshana l’ekiyanu.

2. Kana yimba. Etena kakaloyayɛ washo l’ɔkɔngɔ, onde wɛ koka nkanyiya ehemba wakayonge l’akoka wa mbikikɛ diɛsɛ l’ekimanyielo ka Jehowa? Etena kakanyiyaso woho wakatosukɛ Jehowa lo lɔsɛnɔ laso ndo woho wakandasukɛ ekambi ande wa lo nshi yakete, sho mongaka la wolo wa l’etei k’otema ndo la wɛkamu w’efula le nde. (Os. 18:17-19) Ekumanyi kɛmɔtshi kelɛwɔ Joshua mbutaka ate: “Lekɔ la listɛ la alɔmbɛlɔ wakakadimola Jehowa. Dui sɔ kimanyiyakami dia mbohɔ etena kɛmɔtshi kakamalɔmbɛ Jehowa ɛngɔ kɛmɔtshi shikaa ko nde mbishami paka kɛnɛ kakimi l’ohomba.” Eelo, etena kakanaso yimba lo kɛnɛ kambootosalɛka Jehowa, sho kondjaka nto wolo wa ndɔshana la ekiyanu.

3. Sala dui dimɔtshi. La ntondo ka sho mbɔsa yɛdikɔ yendana la kɛnɛ kahombaso nsala lo dikambo dimɔtshi, sho pombaka nsala eyangelo lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi dia ntana ɛlɔmbwɛlɔ koleki dimɛna. (Os. 19:7, 11) Anto amɔtshi mɛnaka dia etena kasalawɔ eyangelo lo divɛsa dimɔtshi lo yoho ya laande, vɔ ndjoshihodiaka dimɛna dimɛna woho wendana divɛsa diakɔ la lɔsɛnɔ lawɔ. Ekumanyi kɛmɔtshi kɛlɛwɔ Jarrod nembetshiyaka ate: “Nsala eyangelo kimanyiyakami dia mbeya awui efula lo kɛnɛ kendana la divɛsa dimɔtshi ndo nshihodia kɛnɛ kambutɛ Jehowa. Dui sɔ kimanyiyakami dia mbetawɔ mɛtɛ kɛnɛ kadiami l’oyango wa dimi nsala akambo lo yoho yɔtɔnɛ l’ɛlɔmbwɛlɔ kande.” Etena kayangaso ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa oma lo Afundelo ndo kayelaso ɛlɔmbwɛlɔ kakɔ, sho mongaka la tshɛ kahombama dia ndɔshana la ekiyanu.

Davidɛ akashihodiaka dimɛna ɔnɛ dia ndɔshana l’ekiyanu, nde aki l’ohomba w’ekimanyielo ka Jehowa. Nde akangɛnangɛnaka osukɔ wa Jehowa woho w’anyanya, diakɔ diakandatshutshuyama dia mbita ate: “La wolo wa Nzambi, dimi koka mbidɛ lo ehele. Nzambi ka mɛtɛ kandɔtsha wolo.” (Os. 18:29, 32) Sho mbeyaka mfɔnya ɔnɛ ekakatanu aso wekɔ wolo woho ɔnɛ wele hatokoke mbakandola. Koko l’ekimanyielo ka Jehowa sho koka mbakandola. Eelo, etena kalɔmbaso Jehowa dia nde tokimanyiya, kakanaso yimba lo kɛnɛ kakandatosalɛ, ndo kasalaso akambo lo yoho yɔtɔnɛ la ɛlɔmbwɛlɔ kande, sho koka monga l’eshikikelo dia nde ayotosha lomba ndo wolo wele laso ohomba dia sho ndɔshana la ekiyanu aso!