Skip to content

Gaˇ kawˆ uˬ dzah deuˬ maˬ bi mawˇ laˇ˗eu

Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 17

Aˬ ma deuˬ Uˇniˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ

Aˬ ma deuˬ Uˇniˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ

“Nawˬ ma neh mehˬ nehˬ laꞈ˗euˬ dawˬ˗ahˇ taˬ byehˇ. Dawˬ kʼoeˇ deuˬ nawˬ˗euˬ uˬ duˬ˗ahˇ geuꞈ luꞈ˗eu aˇ yehˆ hawˇ˗eu, nawˬ˗euˬ kawˬ lahˇ˗ahˇ dah luꞈ˗eu lahˇ dah loꞈ˗ehˇ, nawˬ˗ahˇ bi haw jaˬ˗eu meh.”—Dawˬdaˬ 1:8, 9.

Dawˬ caˇ 137 Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu Ka li zaˬ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ

Kawˆ shawˆ a

Tiˆmoˇseˬ˗euˬ aˬ ma Uˇniˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ piˬ Lawˇiˆ Tiˆmoˇseˬ iˇ cuꞈ shawˇ gaˇ ya mawˇ ngeh nui kʼahˇ shiˇ dui dui (Aˇ deuˆ 1-ahˇ haw)

1-2. (a) Uˇniˇ naˇ aˬ suˇ gʼaˬ nga? Aˬ yawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ li˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗euˬ gaˇ kawˆ mehˬ˗eu aˬ jeˬ miˇ neh maˬ awˬ˗eu nga? (b) Sahˬ boꞈ baˆ kʼoˆ˗euˬ aˇ baˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ dzawˇ nehˬ.

 Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ Tiˆmoˇseˬ iˇ cuꞈ shawˇ ngeh˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ kʼawꞈ, teu ngeh nah aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma Uˇniˇ aˇ naˆ ni laˬ kʼaˬ cehˇ paˬ nga lehˇ noeˬ mawˇ haw nya meh. (Dawˬdaˬ 23:25) Uˇniˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ li Tiˆmoˇseˬ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu lehˇ iˇ cuꞈ laꞈ kʼoeˇ yawꞈ luꞈ gaˇ ya mawˇ ngeh, nui kʼahˇ shiˇ dui dui˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ dzeˇ yawꞈ luꞈ˗eu Tiˆmoˇseˬ˗euˬ aˬ piˬ Lawˇiˆ˗ahˇ uiˇ cawˬ˗euˬ meh. Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ˗ahˇ dehˬ nuiꞈ gʼeh ngeh, Uˇniˇ jiˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ li nehˬ˗ehˇ saꞈ dzahˬ caw˗euˬ tehꞈ˗a. Tiˆmoˇseˬ iˇ cuꞈ˗ahˇ neh doˆ laˇ ngeh, aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu myaˆ biˇ doˆ le˗euˬ tehꞈ˗a. Uˇniˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ li˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ gaˬ laˇ ni cu huiˬ nya˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ toˆ˗ehˇ cu huiˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ˗euˬ nga?

2 Tiˆmoˇseˬ zahˇ tawˬ taˬ˗euˬ maˬ duˇ leˇ˗eu nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ huiˬ laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da naˇ Gaˬliˇ tsawˇ jeuˬ pyeuꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma hawˇ˗eu aˬ piˬ naˇ Yuˇdaˆ tsawˇ jeuˬ pyeuꞈ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 16:1) Uˇniˇ hawˇ˗eu Lawˇiˆ Ka li zaˬ pyeuꞈ laˇ ngeh, Tiˆmoˇseˬ zaˬ guˬ guˬ dzawˇ dzawˇ laˇ˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da naˇ Ka li zaˬ maˬ pyeuꞈ laˇ˗aˬ. Teu ngeh Tiˆmoˇseˬ yawˬ haˇ yawˬ ha noeˬ tsehˆ nya laˇ˗euˬ aˇ shehˆ pyeuꞈ meh. Tiˆmoˇseˬ aˬ jeˬ˗ahˇ tseˇ˗eu nga? Aˬ yawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da tawˬ˗eu zahˇ tawˬ˗eu laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ yawꞈ nyiˇ ngeh neh ya dzaw laꞈ˗euˬ Yuˇdaˆ˗euˬ zahˇ˗ahˇ caw teh˗eu laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ yawꞈ Yeˬsuˇ Ka li˗euˬ zaˬ lahˇ geuꞈ laˇ˗eu laˬ?

3. Dawˬdaˬ 1:8, 9 laꞈ kʼoeˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni mehˬ nehˬ luꞈ˗eu aˬ ma deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga?

3 Nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu aˬ ma deuˬ jiˇ yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ gaˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ jeˬ yawˬ˗ahˇ naˆ maˬ tseˇ yawˬ ha˗euˬ zaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ jaˆ ni kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh caw ba nehˬ mawꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ neh leh jeh˗euˬ jeˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui˗eu yaw duˬ baw meh. (Dawˬdaˬ 1:8, 9-ahˇ gui.) Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ yawˬ ha˗euˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ mehˬ nehˬ˗eu aˬ ma deuˬ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu meh.

4. Nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ aˬ ma deuˬ aˬ jeˬ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ luꞈ˗eu nga?

4 Aˬ ma deuˬ yawˬ ha˗euˬ zaˬ huiˬ laˇ ngeh, Tiˆmoˇseˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu maˬ siˬ lehˇ kʼahˬ lahˇ nya˗eu meh. Aˬ da aˬ ma deuˬ Saˬdaˬ˗euˬ miˇ tsaˬ heu siˬ laꞈ kʼoeˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ nyehꞈ suꞈ laˇ˗eu gʼawˬ mya jeˬ jaˆ˗eu meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. (1 Beˬtuˆluˆ 5:8) Kʼoeˇ naˇ zaˬ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ cu luꞈ˗eu mehˇ nmˇ aˬ ma deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, yawˬ ha˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ maˬ ngeuˇ˗eu mehˇ nmˇ aˬ ma deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, yawˬ ha˗euˬ zaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ ni cu huiˬ˗eu heu naˇ yaw shaˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Ka˗liˇsaꞈ˗tiˬ b lehˇ kuˇ˗eu mehˇ nmˇ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Ngaˬ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ naˇ nymˇ jiˇ˗ahˇ gaˬ dui dui˗awˇ, muiˬ˗eu nymˇ sahˇ aˬ da tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ zaˬ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ mehˬ nehˬ gaˇ tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ ya leˇ˗a. Dzeuˇ laꞈ˗eu aˇ yamˬ heu laꞈ kʼoeˇ ngaˇ zaˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ laˇ˗eu maˬ siˬ lehˇ noeˬ shaˬ noeˬ shaˬ˗ehˇ yaw myaˬ poˆ ngoeˇ˗euˬ ma.”

5. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ja sawˇ˗eu nga?

5 Nawˇ Ka li zaˬ aˬ ma tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ naˇ, Uˇniˇ loꞈ˗ehˇ yawˬ ha˗euˬ zaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ ni caw ba nehˬ nya˗eu meh. Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui Uˇniˇ loꞈ˗ehˇ yawˬ ha˗euˬ zaˬ˗ahˇ dawˬ neh maˬ ehˇ, mˇ˗eu shaˇ˗eu jeˬ neh maˬ ehˇ, aˬ joˆ˗ehˇ mehˬ nya˗eu nga lehˇ ja sawˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga lehˇ jiˇ ja sawˇ ma.

Zaˬ deuˬ˗ahˇ dawˬ neh mehˬ nehˬ

6. 2 Tiˆmoˇseˬ 3:14, 15-ahˇ haw ngeh, Tiˆmoˇseˬ Ka li zaˬ tiˬ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ nga?

6 Uˇniˇ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ nyiˇ ngeh neh “muiˬ˗eu shawˇ˗eu Jaˇliꞈ˗ahˇ” kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗awˇ mehˬ nehˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ Yeˬsuˇ˗euˬ gaˇ kawˆ maˬ siˬ nya˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ neh siˬ nya taˬ˗euˬ jeˬ dui dui baw˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ neh mehˬ˗euˬ jeˬ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ Ka li zaˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ nya laˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Tiˆmoˇseˬ zaˬ guˬ guˬ laˇ ngeh aˬ yawꞈ Ka li zaˬ geuꞈ ma laˬ lehˇ yawˬ ha naꞈ˗i tseˇ nya˗eu meh. Tiˆmoˇseˬ Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗eu yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ “ziꞈ dah ni jah duˬ taˬ”˗euˬ teu naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma neh leh jeh˗euˬ jeˬ jiˇ keuˬ˗eu meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 3:14, 15-ahˇ gui.) Uˇniˇ yaw awˬ maˬ ngeuˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ li˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ mehˬ nehˬ nya˗euˬ miˇ neh, laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu yaw duˬ baw meh. Uˇniˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ dawˬ tsuiꞈ naˇ, “gʼaˬ leˇ˗eu gʼaˬ” lehˇ meh. Aˬ yawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ geuˇ ni shaˬ zahˬ˗ahˇ gʼaˬ leˇ nya˗euˬ meh.

7. Tiˆmoˇseˬ iˇ cuꞈ shawˇ dzeuˇ˗euˬ kʼawꞈ Uˇniˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba daˆ leꞈ˗euˬ nga?

7 Tiˆmoˇseˬ iˇ cuꞈ shawˇ ngeh, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu aˇ pyaˇ tiˬ hmˬ˗ahˇ le keuˆ shaw˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ Uˇniˇ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ kʼahˬ lahˇ luꞈ˗a siˬ. Aˬ yawꞈ Tiˆmoˇseˬ mehˬ hu paw aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ˗eu maˬ siˬ? Maˬ muiˬ˗eu cawˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ˗eu maˬ siˬ? Aˬ yawꞈ Aˬteˬ meuˬ˗ahˇ sahˬ boꞈ dzaw goˇ iˇ˗awˇ, mehˬ bahˬ˗eu maˬ muiˬ˗eu nui noeˬ daˬ laꞈ˗eu maˬ siˬ? Aˬ yawꞈ zaˬ guˬ guˬ˗eu aˇ yamˬ hawˇ˗eu gʼaˬ˗ahˇ pyuˇ shuiˇ poˆ gaˇ zmˬ˗eu maˬ siˬ? lehˇ maˬ siˬ˗ehˇ kʼahˬ lahˇ˗eu meh. Uˇniˇ Tiˆmoˇseˬ˗euˬ dah zaˇ maˬ noeˬ tsehˆ nehˬ nya˗eu kʼawꞈ, aˬ yawꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ nya˗eu meh. Aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ ni maˬ ehˇ, Zaˬmaˇ Yeˬsuˇ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw laˇ ni maˬ ehˇ, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh mehˬ nehˬ nya˗euˬ meh. Zaˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ laˇ ni mehˬ nehˬ˗eu heu naˇ, zahˇ maˬ duˇ leˇ˗eu nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ tehꞈ˗ehˇ shaˬ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ da aˬ ma Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ pyeuꞈ˗eu deuˬ kʼawꞈ, yawˬ ha˗euˬ zaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma laꞈ kʼoeˇ neh gaˬ˗awˇ, Miˬyehˇ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ laˇ ni mehˬ nehˬ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ da aˬ ma deuˬ Uˇniˇ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?

8. Aˬ ma deuˬ yawˬ ha˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ, zaˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ mehˬ nehˬ gaˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗eu nga?

8 Zaˬ nehˬ˗ehˇ Jaˇliꞈ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ pyehˆ tseˇ. Mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗oˇ, naw maꞈ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ naw maꞈ˗ahˇ kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ zaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ mehˬ ngeh bi caw ba mawꞈ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ caw ba nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, aˬ myah luꞈ nymˇ jiˇ uˬ duˬ tahˬ gaˇ gʼaˬ biꞈ˗eu heu meh. Nymˇ jiˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ ngehˬ˗awˇ, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ naˇ nui ma ahˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga, laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga, lehˇ ya shaˇ noeˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ nawˇ yawˬ ha˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗ahˇ nymˇ jiˇ uˬ duˬ tahˬ ngeh Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ tiˬ kawˆ na˗ahˇ aˬ myah myah loꞈ˗ehˇ maˬ duˇ ni pyehˆ tseˇ˗eu lehˇ lehˬ hmˬ ngeh caw ba nehˬ nya˗eu meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, zaˬ deuˬ Aˬ dui mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ laˬ kʼaˬ cehˇ nya lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ dzaw nya laˇ˗euˬ naˇ, yawˬ ha˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ, zaˬ deuˬ˗ahˇ paˇ dmˬ teu dmˬ mehˬ nehˬ gaˇ caw ba nehˬ nya˗eu meh.

9. Kʼaˬ dzeˇ zaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ maˬ ngeuˇ˗eu mehˇ nmˇ aˬ ma deuˬ caw ba˗eu jeˬ aˬ gaˇ neh za nya˗eu nga?

9 Zaˬ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ ya cu luꞈ˗eu mehˇ nmˇ aˬ ma deuˬ maˬ ehˇ, kʼaˬ dzeˇ zaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ maˬ ngeuˇ˗eu mehˇ nmˇ aˬ ma deuˬ maˬ ehˇ, zaˬ deuˬ˗ahˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ ya mehˬ nehˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Nawˇ teu loꞈ˗ehˇ ya mehˬ luꞈ naˇ kʼahˬ taˬ lahˇ. Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu meh. Nawˇ nawˬ˗euˬ zaˬ nehˬ˗ehˇ Jaˇliꞈ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ pyehˆ tseˇ ngeh, aˇ maꞈ aˇ muˇ neh lehˬ hmˬ nehˬ˗euˬ mehˬ˗eu keu ka bahˬ keuˆ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu keu ka deuˬ˗ahˇ zmˬ nya˗eu meh. Maˬ ngeuˇ naˇ, nawˇ noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ aˬ da aˬ ma deuˬ˗ahˇ nymˇ jiˇ uˬ duˬ tahˬ ngeh, keu ka teu deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ de lehˇ naˇ haˬ nya meh. c (Dawˬdaˬ 11:14) Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ zaˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, zaˬ deuˬ˗euˬ nui noeˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu lehˇ siˬ nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ shaˇ nya meh. (Dawˬdaˬ 20:5) Nawˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ ‘Sahˬ boꞈ dzaw nymˇ˗ahˇ nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ kʼaˇ shaˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nya?’ lehˇ maˬ siˬ˗ehˇ yaw awˬ awˬ lehˇ naˇ haˬ˗awˇ zaˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ nya˗eu meh.

10. Zaˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ siˬ nya laˇ ni aˬ joˇ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗eu nga?

10 Zaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ mehˬ nehˬ˗eu leh jeh. Zaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ neh nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ jiˇ dzawˇ nehˬ. (Dawˬmehˬmehˬ˗eu 6:6, 7; Iˇsaˬyaˇ 63:7) Iˇ kahˇ˗ahˇ zaˬ nehˬ˗ehˇ Jaˇliꞈ gaˇ kawˆ ja sawˇ˗eu aˇ yamˬ maˬ jaˆ naˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ, kʼaˇ yehꞈ laˇ ngeh teu loꞈ˗ehˇ dzawˇ nehˬ˗eu aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu meh. Uˬ soe ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ mehˇ nmˇ Ka˗liˇsaꞈ˗tiˬ heu loꞈ˗ehˇ paˇ ehˇ˗eu meh. “Zaˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ kawˆ ja nehˬ˗eu aˇ yamˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ jaˆ˗eu miˇ neh, kʼaˇ yehꞈ laˇ ngeh leh jeh˗awˇ dzawˇ nehˬ˗eu ma. Zaˬ nehˬ˗ehˇ gaˇ ma cah niˇ gʼa˗iˇ ngeh maˬ ehˇ, lawˬ dziˬ niˇ gʼa˗iˇ ngeh maˬ ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh beh taˬ˗euˬ muiˬ˗eu laꞈ zaˇ˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu zaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ leˇ ni caw ba nehˬ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ kawˆ nui jeˬ jiˇ dzawˇ nehˬ˗eu ma. Kʼoeˇ naˇ ngaˇ huiˬ laˇ luꞈ˗eu zaˬ˗ahˇ yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ˗eu leh jeh lehˇ gʼaˬ biꞈ˗eu ma.” Aˬ dui zaˬ˗euˬ mehˬ shi aˇ maꞈ aˇ muˇ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ ya ja˗eu meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, zaˬ deuˬ˗euˬ mehˬ shi aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ jiˇ dawˬ gʼoꞈ maˬ ya doˆ˗a. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ ja naˇ, zaˬ deuˬ caw ba˗eu jeˬ loˬ ngeh aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ ngehˬ cawˬ˗iˇ˗eu meh.

11. Yaˬkoˆ 3:18-ahˇ haw ngeh, nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ cehˇ nui saˇ oꞈ ni leh jeh˗eu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga?

11 Nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ cehˇ nui saˇ oꞈ ni leh jeh. Miˬ zaˬ deuˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ hawˇ˗eu zaˬ deuˬ˗ahˇ gaˬ miˇ˗a lehˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ ya ehˇ nehˬ˗eu meh. Kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ngehˬ keuˆ ngeh yaw zeu baw˗eu laꞈ kʼoeˇ ngehˬ˗awˇ, zaˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ ngehˬ nya ni caw ba nehˬ. Toˆ˗ehˇ naˇ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ nui saˇ oꞈ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ dzawˇ nehˬ˗eu yaw awˬ meh. (Yaˬkoˆ 3:18-ahˇ gui.) Loˬmeˇniˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ Yoˇsehˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ yaw nyiˇ ngeh aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma hawˇ˗eu aˬ yawꞈ pehˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ maˬ bi tahˬ˗eu gʼaˇ duˬ, yaw kʼaˆ˗ehˇ laˆ tsoeˬ˗eu meh. Yoˇsehˆ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Ngaˬ ma nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ nui saˇ oꞈ ni kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗eu meh. Ngaˬ da ngehˬ˗ehˇ doeˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ ngaˬ ma naˇ ngehˬ˗ehˇ yaw zeu baw nehˬ˗eu meh. Ngaˬ ma zaˬ deuˬ aˬ da gʼaˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu shaˬ gaˇ haw mawˇ˗euˬ miˇ neh, Eˇpeˇsu 6:1-3-ahˇ gui nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Ngaˬ ma ngaˬ da laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ laꞈ˗awˇ, aˬ da˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh yaw zeu baw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ jiˇ dzawˇ nehˬ laꞈ˗eu meh. Ngaˬ ma heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu baˬ da neh nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ nui saˇ oꞈ˗eu meh.”

Zaˬ deuˬ˗ahˇ mˇ˗eu shaˇ˗eu jeˬ heu neh mehˬ nehˬ

12. 2 Tiˆmoˇseˬ 1:5-ahˇ haw ngeh, Uˇniˇ neh dehꞈ mehˬ yaꞈ˗euˬ jeˬ heu naˇ, Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ muiˬ˗eu nga?

12 2 Tiˆmoˇseˬ 1:5-ahˇ gui. Uˇniˇ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ dehꞈ mehˬ yaꞈ˗euˬ meh. Uˇniˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ li˗ahˇ maˇ maˇ ni gʼeh˗eu jah˗eu jeˬ heu naˇ, mˇ˗eu shaˇ˗eu jeˬ ya ahˇ meh lehˇ mehˬ nehˬ˗eu yaw duˬ baw meh. (Yaˬkoˆ 2:26) Tiˆmoˇseˬ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma˗euˬ mˇ˗eu shaˇ˗eu jeˬ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ baˬ da neh pyeuꞈ˗eu lehˇ haw mawˇ˗euˬ yaw duˬ baw meh. Kʼoeˇ naˇ Tiˆmoˇseˬ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma Uˇniˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu miˇ neh, byawˬ dui dui gaˇ haw mawˇ˗euˬ yaw duˬ baw meh. Uˇniˇ neh dehˬ mehˬ yaꞈ˗euˬ jeˬ heu naˇ, Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ muiˬ˗eu nga? Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma Uˇniˇ loꞈ˗ehˇ nui jah ziꞈ˗eu meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Tiˆmoˇseˬ nui jah ziꞈ˗eu heu naˇ, maˬ yehˆ maˇ yehˆ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ jeˬ maˬ ngeuˇ˗a. Tiˆmoˇseˬ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma˗euˬ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ˗ahˇ ya mawˇ˗awˇ, dzaw geuꞈ˗euˬ miˇ neh meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah jiˇ aˬ ma gʼawˬ mya gʼaˬ “kʼaˬ meh mehˬ boeˬ neh ja mehˬ˗eu maˬ loˬ” ni nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ laˇ ni caw ba nehˬ luꞈ˗eu meh. (1 Beˬtuˆluˆ 3:1, 2) Nawˇ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗eu meh. Aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗eu nga?

13. Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ taˬ huiˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

13 Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ bi pyeuꞈ. (Dawˬmehˬmehˬ˗eu 6:5, 6) Nawˇ kʼawꞈ aˬ ma gʼawˬ mya gʼaˬ loꞈ˗ehˇ nymˇ jiˇ loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ngehˬ gʼeh˗eu gʼaˇ duˬ, aˇ yamˬ maˬ ehˇ, pyuˇ maˬ ehˇ, zmˬ˗awˇ uˬ ciꞈ maˬ yuꞈ dehꞈ ni kʼawꞈ leh jeh luꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ deuˬ laˇ gaˇ keuˆ ni nmˇ gaˇ˗ahˇ kaꞈ gʼa paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a. Guiˬ lahˬ shaˇ˗eu hawˇ˗eu Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ˗eu uˬ taꞈ, mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˇ yamˬ ya biˇ doˆ taˬ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ ziꞈ dzehˬ laˇ˗eu uˬ taꞈ, nymˇ jiˇ˗euˬ gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, dzaw geuꞈ duˬ pyeuꞈ˗eu meh.

14-15. Aˬ dui Leˇ, Maˬliˬ˗yaˬ hawˇ˗eu Jaoˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗eu nga?

14 Aˬ ma˗euˬ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ baˬ da neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ laˇ, jah laˇ˗euˬ zaˬ guˬ tiˬ deuˬ na˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Mehˇ nmˇ Ka˗liˇsaꞈ˗tiˬ˗euˬ aˬ buˇ aˬ yuiꞈ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Leˇ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Ngaˬ da iˇ kahˇ˗ahˇ jawˇ naˇ, Jaˇliꞈ maˬ gui nya˗a. Ehˇ kʼawꞈ ngaˬ ma˗aˬ, mehˬ bawˬ˗ahˇ maˬ iˇ ni tiˬ jawˇ˗i maˬ gʼeh˗a. Nga maꞈ Jaˇliꞈ˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ ahˇ kʼawꞈ, ngaˬ ma˗euˬ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ heu naˇ nga maꞈ˗ahˇ nui jah ziꞈ dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Nga maꞈ mehˬ bawˬ˗ahˇ maˬ˗iˇ mi naˆ˗ehˇ, heu naˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ ngaˇ lehˇ ya siˬ˗euˬ ma.”

15 Mehˇ nmˇ Maˬliˬ˗yaˬ˗euˬ aˬ da, mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ dehˬ˗awˇ diˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ “Ngaˬ ma naˇ ngaˇ siˬ nya˗eu mehˇ nmˇ aˬ buˇ deuˬ laꞈ kʼoeˇ neh nui kʼaˬ kʼaˇ ahˇ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu meh. Ngaˇ nyiˇ ngeh aˬ cawˬ ngaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu maˬ siˬ lehˇ noeˬ˗eu miˇ neh tsaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ mˇ ni gʼeh haw˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ ngaˇ ngaˬ ma kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗awˇ, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ naˬ ba tiꞈ taˬ gaˇ ya mawˇ ngeh tsawˇ haˬ˗ahˇ guˆ˗eu nui ma˗ahˇ deuˆ gʼaˬ nya laˇ˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Mehˇ nmˇ Jaoˬ˗euˬ aˬ da jiˇ iˇ kahˇ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ taˬ ja lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Ngaˬ ma naˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ kawˆ maˬ ngeuˇ˗euˬ taꞈ naˇ, yawˬ jeˬ na luꞈ ngaˬ da˗euˬ nui kʼahˇ tiˬ shiˇ mˇ nehˬ˗eu meh. Teu naˇ ngaˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ zaw dui dui laˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ miˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh.

16. Aˬ ma tiˬ gʼaˬ˗euˬ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ heu naˇ aˬ cawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ nya˗eu nga?

16 Aˬ ma deuˬ˗oˇ, nawˬ maꞈ˗euˬ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ heu naˇ aˬ cawˬ˗ahˇ zaw˗eu lehˇ taˬ ngehˇ. Aˬ joˆ˗ehˇ zaw˗eu nga? Uˇniˇ˗euˬ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ heu naˇ gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ zaw leˇ˗euˬ lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ˗euˬ shawˇ jehˆ ni gʼeh˗eu jah˗eu jeˬ heu naˇ, “Uˇniˇ˗euˬ jah˗eu jeˬ˗ahˇ duˇ˗eu meh” lehˇ ha geuꞈ˗eu meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 1:5) Pawˇluˆ Uˇniˇ˗euˬ jah˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ geu ngeh haw mawˇ˗euˬ nga? Pawˇluˆ Miˬyehˇ gaˇ mˇ˗iˇ˗eu dahˬ beh doˆ˗ahˇ Luˇdaˬlaˇ meuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu Lawˇiˆ hawˇ˗eu Uˇniˇ˗ahˇ Ka li zaˬ pyeuꞈ laˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 14:4-18) Teu gaˇ neh 15 kʼoꞈ naˇ Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ jawˇ gaˇ sahˬ boꞈ boꞈ gʼeh˗euˬ meh. Teu ngeh keuˆ ni Pawˇluˆ Uˇniˇ˗euˬ ziꞈ dah ni gʼeh˗eu jah˗eu jeˬ˗ahˇ noeˬ luꞈ˗a siˬ. Kʼoeˇ uˬ taꞈ Uˇniˇ naˇ dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ jiˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Uˇniˇ˗euˬ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ heu naˇ, gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu dahˬ beh˗euˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ Ka li zaˬ nui deuˬ˗ahˇ jiˇ gʼaˬ bi ahˇ leˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Nawˇ zaˬ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ ya cu luꞈ de laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ, jah˗eu jeˬ maˬ duˇ leˇ˗eu nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ zaˬ˗ahˇ ya cu luꞈ de laˬ? Toˆ˗ehˇ naˇ nawˬ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ heu naˇ, aˬ cawˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ zaw leˇ˗awˇ gʼaˬ bi ahˇ leˇ˗eu yaw duˬ baw meh.

Zaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ laˇ ni jahˇ˗eu heu naˇ aˇ yamˬ ya biꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh gʼaˬ byehˆ taˬ byehˆ (Aˇ deuˆ 17-ahˇ haw)

17. Zaˬ nawˬ neh mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ nui ma maˬ ahˇ naˇ aˬ jeˬ jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

17 Zaˬ nawˇ mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ nui ma yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ ahˇ naˇ tawˇ neh? Zaˬ˗ahˇ mehˬ˗eu heu naˇ aˇ yamˬ ya biꞈ meh lehˇ taˬ ngehˇ. Aˇ baˇ laꞈ kʼoeˇ ya mawˇ˗eu loꞈ˗ehˇ siˬ yoeˬ sehˬ gʼaˬ ngeh aˇ bawˬ dehꞈ laˇ˗eu maˬ siˬ, aˇ siˬ siˬ laˇ˗eu maˬ siˬ lehˇ kʼahˬ lahˇ nya˗eu meh. Teu˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi pyeuꞈ˗eu lehˇ maˬ ka tiˇ nya kʼawꞈ, tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ leh jeh˗awˇ iˇ cuꞈ shehˬ naˇ, aˇ bawˬ huiˬ laˇ˗eu gaˇ ma yaw kʼaˆ˗ehˇ dahˇ˗eu meh. (Maˬkuˆ 4:26-29) Teu gaˇ duˇ ni aˬ ma tiˬ gʼaˬ na jiˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ laˇ ni caw ba nehˬ nya˗eu maˬ siˬ lehˇ kʼahˬ lahˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ dui zaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ ni maˬ ka tiˇ nya˗a. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui zaˬ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗awˇ mehˬ naˇ, zaˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ pyeuꞈ laˇ nya˗eu gaˇ ma yaw kʼaˆ˗ehˇ dahˇ˗eu meh.—Dawˬdaˬ 22:6.

Yeˬhawˇbaˬ neh caw ba nehˬ laꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe

18. Yeˬhawˇbaˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗eu nga?

18 Yeˬhawˇbaˬ gaˇ hu Jaˇliꞈ saˇ ka˗ahˇ neh zaˬ guˬ gʼawˬ mya gʼaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ cawˬ pyeuꞈ laˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 22:9, 10) Nawˬ˗euˬ zaˬ jiˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ mawꞈ naˇ Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗euˬ zaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ nya ni caw ba nehˬ˗eu yaw duˬ baw meh. (1 Gawˇliˬtu 3:6, 7) Nawˬ˗euˬ zaˬ gaˇ ma paˇ cah bahˬ law naˇ˗euˬ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gaˬ luꞈ˗a siˬ. (Ja ceuˬ 11:4) “Tsaˬ˗eu nui ma neh leh jeh˗eu” ui cuiˆ tehꞈ˗ehˇ ya mawˇ˗euˬ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 13:48, Miˇ shuiꞈ dawˬ paˇ Jaˇliꞈ; 2 Laˬsaˬbaˬ 16:9) Miˬyehˇ nawˬ˗ahˇ jiˇ zaˬ deuˬ loˬ dui dui ngeh yamˬ˗ahˇ tsaˬ˗eu dawˬ˗ahˇ ngehˬ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 15:23) Yeˬhawˇbaˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ zmˬ˗awˇ neh jiˇ nawˬ˗euˬ zaˬ˗ahˇ ngehˬ gʼeh nehˬ nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ paˇ huiˬ laˇ˗euˬ naˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗euˬ zaˬ˗ahˇ nawˬ neh nyiˇ ngeh mehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ paˇ noeˬ mawˇ kʼoꞈ leˇ ni caw ba nehˬ nya˗eu meh. (Yoˇhaˬ 14:26) Nawˇ zaˬ˗ahˇ dawˬ neh maˬ ehˇ, mˇ˗eu shaˇ˗eu jeˬ neh maˬ ehˇ, mehˬ daˆ leꞈ naˇ Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu yaw duˬ baw meh.

19. Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ meh lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh nui kʼaˬ tsmˬ nya˗eu nga?

19 Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ gaˬ˗eu nui gaˬ heu naˇ, nawˬ˗euˬ zaˬ deuˬ neh tseˇ˗euˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ maˬ taꞈ˗a. Miˬyehˇ nawˬ˗ahˇ gaˬ˗eu heu naˇ nawˇ Miˬyehˇ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh meh. Nawˇ zaˬ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ ya cu luꞈ˗eu aˬ ma tiˬ gʼaꞈ pyeuꞈ luꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗euˬ zaˬ deuˬ˗euˬ aˬ da pyeuꞈ˗awˇ, nawˬ˗ahˇ haw teˬ haw piˇ nehˬ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 68:5) Nawˇ zaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi tseˇ˗eu lehˇ maˬ ka tiˇ nya˗a. Ehˇ kʼawꞈ nawˇ Yeˬhawˇbaˬ neh caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh daˆ leꞈ naˇ, Miˬyehˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu yaw duˬ bawˬ meh.

Dawˬ caˇ 134 Zaˬ Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ

a Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu aˬ ma deuˬ Tiˆmoˇseˬ˗euˬ aˬ ma Uˇniˇ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga lehˇ ja sawˇ˗awˇ, zaˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ siˬ nya˗awˇ, gaˬ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗eu nga lehˇ ja sawˇ ma.

b Tsawˇ myahˇ tiˬ myahˇ na tsawˇ myahˇ myahˇ maˇ maˬ ngeuˇ˗a.

c Yaw jeˬ ma jeˬ, Aˬ dui mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ laˬ kʼaˬ cehˇ nya lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ 50˗ahˇ hawˇ˗eu 2011 kʼoꞈ, Yehꞈ siˬ ba la 15 nah˗ahˇ˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ myaˆ pyawˬ 6-7-ahˇ “Nymˇ jiˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu nui noeˬ nui duˇ” lehˇ ehˇ˗eu kawˆ˗ahˇ haw.