Yi enu ci yí lemɛ ji

Yi enyɔtawo nɔxu

ENUKPLAKPLA NYƆTA 17

Enu ci vinɔwo atɛnŋ akpla so Enisi gbɔ

Enu ci vinɔwo atɛnŋ akpla so Enisi gbɔ

“Ŋgbe gbé etoɖoɖo enyɔ ci yí enɔ̀o kpla eo o. [Ele] shigbe kuku nyakpɔkpɔ alo awlɛ nyakpɔkpɔ ci yí sɔ amɛ jenɔ acɔ ɛnɛ.”—ELO. 1:8, 9.

EHAJIJI 137 Nyɔnu Nuteƒewɔlawo, Nɔvinyɔnu Kristotɔwo

SUSU VEVI LƆ *

Hwenu Timɔte wa ʒinʒindoshimɛ yí trɔ Kristotɔɔ, nɔlɔ Enisi koɖo mamalɔ Loisi kpɔkɔ jijɔ haan (Kpɔ mamamɛ 1)

1-2. (a) Mi yí nyi Enisiɔ, yí cukaɖa ciwo yí edo go hwenu ekplakɔ nu eviɛ so Yehowa koɖo Yesu nuɔ? (b) Xo nuxu so foto ci yí le akpa lɔ ji nu.

 CI BIBLA denu lé ʒinʒindoshimɛ Timɔte tɔ yi do can ɔ, ale fafɛɖe mɔ mìakpɔ lé enɔlɔ Enisi kpɔ jijɔ do le susu mɛ gbenɔgbe. (Elo. 23:25) Eji jɔɛ taŋ ci ekpɔ eviɛ Timɔte le eshi mɛ. Éko nukui ci Timɔte mamalɔ, Loisi fiin. Ewu nu ni, hwenu ekpɔ wosɔ eviɛ Timɔte ʒinkɔ do eshiɛ mɛ. Detɛnŋ lé yiɖeki do mɛ o yí efan jijɔ vin hwenu ekpɔ eviɛ Timɔte tokɔ le eshiɛ mɛ koɖo jijɔ. Ci egbɔnnu nɔ Enisi can ɔ, étɛnŋ kpedo eviɛ nu yí evalɔn Yehowa koɖo Eviɛ Yesu Kristo. Gbɔxwe Timɔte avaɖo nɔ ɖe, cukaɖa ciwo yí nɔlɔ do go hwenu ekplakɔ nu yiɔ?

2 Timɔte dalɔ koɖo nɔlɔ dele sɛnsɛn ɖekɛ lɔ mɛ o. Edalɔ nyi Grɛki yí nɔlɔ koɖo mamalɔ nyi Ʒuifuwo. (Edɔ. 16:1) Taŋfuin Timɔte nyi ɖajɛvi hwenu Enisi koɖo Loisi vatrɔ Kristotɔwo, vɔ dalɔ detrɔ Kristotɔ o. Sɛnsɛn ci mɛ yí Timɔte amɔ yeanɔɔ? Éshin keke asɔ gbeta yiŋtɔ dru. Ámɔ yeakplɔ ye daye maxɔsetɔ doa? Alo ámɔ yeakpɔtɔ awakɔ Ʒuifu kɔnu ciwo wokplɛ so vihwɛ mɛa, abi álɔn amɔ yeanyi Kristotɔ?

3. Sɔ koɖo Elododo Wema 1:8, 9 ɖe, lé Yehowa kpɔnɔ vinɔ ciwo yí kpenɔdo wowo viwo nu nɔ woanyi yi xlɔwo doɔ?

3 Kristotɔ vinɔ ciwo yí li gbɛ can lɔn wowo xomuwo. Enu ci yí le veviɖe nɔ wo wu yí nyi mɔ yewoakpedo yewo viwo nu nɔ woanyi exlɔ bakpomadɔn koɖo Yehowa. Egbla ciwo pleŋ wodokɔ jekɔŋ nɔ mìwo Mawu sugbɔ. (Hlɛn Elododo Wema 1:8, 9.) Yehowa do alɔ vinɔ sugbɔ yí wokpedo wowo viwo nu yí wolɔn yí xɔ nyɔnɔnwi lɔ.

4. Cukaɖa ciwo yí vinɔwo donɔ go le egbɛ mɛɔ?

4 Esɔgbe mɔ, vinɔ ɖe atɛnŋ abiɔ yiɖeki se mɔ, ye viyewo alɔn asɛn Yehowa shigbe lé Timɔte wɛ nɛ ma. Jilawo nya lé Satana xexe lɔ tɛnɔ do wowo viwo ji mɔ wo le wa nudɔndɔn do. (1 Piɛ 5:8) Gbesɔ kpe niɔ, vinɔ sugbɔ li yí hɛnkɔ wowo viwo wowoɖekɛwo yí vinɔ ɖewo suwo dele nyɔnɔnwi lɔ mɛ o. Le kpɔwɛ mɛ, nɔvinyɔnu Christine * nu mɔ: “Ŋsu nywi yí asunyɛ nyi yí elɔn mìwo xomu lɔ, vɔ égbe kpiŋ mɔ nyɛŋgbehɛn ɖeviɛwo nɔ woanyi Yehowa Kunuɖetɔ o. Ŋfan avin na nɔ exwe sugbɔ yí biɔnɔ nyɛɖeki se mɔ anyi viwo avasɛn Yehowa kpɔ ma.”

5. Nyi nu mìaxo nuxu so le nyɔta cɛ mɛɔ?

5 Nɔ vinɔ Kristotɔ ènyiɔ, àtɛnŋ akpedo viowo nu nɔ woalɔn Yehowa yí asiin, shigbe lé Enisi wɛ nɛ. Le nyɔta cɛ mɛɔ, mìakpɔ lé àtɛnŋ awa Enisi tɔ han do yí ato enyɔ ciwo yí ènunɔ koɖo enu ciwo yí èwanɔ ji yí akpla nu viowo. Mìagbekpɔ lé Yehowa atɛnŋ akpedo eo nu do.

KPLA NU VIOWO TO ENYƆ CIWO YÍ ÈNUNƆ JI

6. Shigbe lé 2 Timɔte 3:14, 15 nui nɛ ɖe, lé ejɔ do keke Timɔte vanyi Kristotɔɔ?

6 Ci Timɔte nyi vihwɛɔ, enɔlɔ je agbla yí kpla “Enuŋwlɛŋwlɛ Kɔkwɛwo” yi, shigbe lé Ʒuifuwo wɛni do nɛ. Vɔ denya enu sugbɔ o, ɖo dejeshi ŋɖe so Yesu Kristo nu o. Ci enyi ahan can ɔ, enu ciwo Timɔte kpla le Enuŋwlɛŋwlɛ lɔwo mɛ drɛ do ɖɛ nɔ atɛnŋ avanyi Kristotɔ. Vɔ évanyi Kristotɔa? Ci enyi jajɛɔ, yiŋtɔ yí amɔ yeanyi Kristotɔ. Kankandojitɔɔ, egbla ciwo yí nɔlɔ do na yí ‘ekando’ nyɔnɔnwi ciwo yí kudo Yesu Kristo nu ji. (Hlɛn 2 Timɔte 3:14, 15.) Eji ajɔ Enisi sugbɔ, ci etɛnŋ kpla nu eviɛ so Yehowa nu ci nɔnɔmɛ lɔwo gbɔnnu can! Ŋkɔ Enisi gɔnmɛ yí nyi “woaɖu ŋɖe ji,” eyi Enisi wa pɛɛ, éɖu nɔnɔmɛ lɔwo ji yí kpedo eviɛ nu evanyi Yehowa sɛntɔ.

7. Lé Enisi tɛnŋ kpedo eviɛ nu yí ewa ŋkɔyiyi le ʒinʒindoshimɛ wawa goduɔ?

7 Ci Timɔte wa ʒinʒindoshimɛɔ, afɔ vevi ɖeka enyi eɖe le yi gbe mɛ. Ele ahan gan, Enisi gbekpɔtɔ bukɔ tamɛ kpɔ so eviɛ nu. Ci ewa ʒinʒindoshimɛ yɛ ɖe, nyi avawaɔ? Átɔ egbɛ vwinwo dodoa? Ámɔ yeayi Atɛni yí ayi suklu le nɔ yí woatɔ xexe mɛ nunya kplɛkplɛ yí avatɔ lɔnlɔn do wo jia? Ázan yi ɖajɛvi mɛ nɔnɔ, gamɛ koɖo yi ŋsɛn yí atrɔ hwashi nɔ eho jijia? Enisi dasɔ gbeta do nu nɔ Timɔte o, vɔ ákpedo nu nɔ awa cancan nywi. Lé awɛ doɔ? Éɖo aje agbla akpedo eviɛ nu nɔ alɔn Yehowa sugbɔ doji yí agbedo akpe do enu ciwo pleŋ Yehowa koɖo Yesu wa nɔ wowo xomu lɔ ŋci. Denyi jila ciwo yí desɛnkɔ Yehowa doju koɖo mɛ ci woɖe ɖekɛwo yí egbɔnnɔnu nɔ mɔ woakpedo wowo viwo nu woalɔn Yehowa o. Nɔ jila amɛve lɔwo le nyɔnɔnwi lɔ mɛ can ɔ, atɛnŋ agbɔnnu nɔ wo mɔ woakpedo wowo viwo nu woasɛn Yehowa. Nyi jilawo atɛnŋ akpla so Enisi kpɔwɛ lɔ mɛɔ?

8. Lé vinɔ ɖe atɛnŋ ado alɔ asuɔ Kristotɔ nɔ woakpedo wowo viwo nu woakpla nu so Yehowa nuɔ?

8 Kplanɔ Bibla koɖo viowo. Nɔvinyɔnuwo, nɔ míwo suwo le nyɔnɔnwi lɔ mɛ can ɔ, Yehowa ji mɔ míwo le kpedo míwo suwo nu nɔ míale be nɔ míwo viwo le gbɔngbɔn mɛ. Tekpɔ akpenɔdo asuo nu yí míawanɔ sɛnsɛn xomumɛtɔ lɔ gashiagamɛ. Xonɔ nuxu nywiwo so sɛnsɛn xomumɛtɔ wawa nu yí abunɔ tamɛ kpɔ so enu ciwo yí àwa yí avivinɔ nu. Taŋfuin ètɛnŋ kpedo asuo nu nɔ míabu tamɛ kpɔ so enu ci míakpla le Bibla mɛ alo ŋɖe ci míawa le sɛnsɛn xomumɛtɔ mɛ nu. Gbesɔ kpe niɔ, nɔ ɖevi ɖewo shin yí woatɛnŋ akpla Se vivi nɔ agbe lɔ sɔyi mavɔ! wema lɔ koɖo wo druɔ, àtɛnŋ ado alɔ asuo le yi wawa mɛ.

9. Nɔ vinɔ ɖe su dele nyɔnɔnwiɛ mɛ ɖe, fini atɛnŋ akpɔ kpekpedonu leɔ?

9 Vinɔ ɖekawo li yí asu deli nɔ wo o alo wowo suwo dele nyɔnɔnwi lɔ mɛ o, eyi taɖo wowoɖekɛwo yí kplanɔ nu koɖo wowo viwo. Nɔ èle nɔnɔmɛ ŋtɔ́ han mɛɔ, ŋgbevɔn o. Yehowa akpedo eo nu. Zannɔ dɔwanu nywi ciwo habɔbɔ lɔ na mì asɔ kpla nu koɖo ao viwo. Àtɛnŋ abiɔ jila bu ciwo yí bi le ɖeviwo hɛnhɛn mɛ mɔ lé wozannɔ wema cɛwo do le sɛnsɛn xomumɛtɔ wowotɔ mɛ ma. * (Elo. 11:14) Yehowa atɛnŋ agbekpedo eo nu yí nakannɔ seŋ koɖo viowo. Biɛ nɔ akpedo eo nu nɔ nanya enu ci yí le susu koɖo ji mɛ nɔ ao viwo. (Elo. 20:5) Àtɛnŋ abiɔ vio se mɔ: ‘Nyi yí donɔ aya nɔ eo le sukluɔ?’ Nyɔbiɔse kleŋ cɛ atɛnŋ ana nakannɔ seŋ koɖo viowo nywiɖe.

10. Nubu ci àtɛnŋ awa asɔ kpedo viowo nu nɔ woajeshi Yehowa ɖɛɔ?

10 Jinɔ emɔ vovovo ciwo ji àto akpla nu viowo so Yehowa nu. Xonɔ nuxu nɔ wo so Yehowa nu koɖo enunywi sugbɔ ciwo yí ewa nɔ eo nu. (2 Ese. 6:6, 7; Ezai 63:7) Wɛni ahan vevitɔ nɔ datɛnŋ akpla nu koɖo viowo blaŋblaŋ le axomɛ o. Christine ci nu mìxo nuxu so vayi nu mɔ: “De gashiagamɛ yí emɔ hunnɔ nɔŋ yí ŋxonɔ nuxu nɔ vinyɛwo so Yehowa nu o. Eyi taɖo nɔ eɖe vahun ahan ɔ, ŋzɔnnɔ do yɛ ji. Nɔ mìle emɔ ji yí yikɔ alo nɔ mìle aklo mɛ yí le saɖyikɔ to tɔ ji alo zɔnkɔ to tɔ tuɔ, ŋxonɔ nuxu nɔ wo so enunyakpɔkpɔ ciwo yí Yehowa wa nu yí gbenunɔ enu ciwo yí atɛnŋ akpedo wo nu woanyi xlɔ koɖo Yehowa nɔ wo. Ci ɖevi lɔwo tɔ shinshin ɔ, ŋdonɔ ŋsɛn wo mɔ wo le kpla Bibla wowoŋtɔwo.” Nubu ci àgbewa yí nyi mɔ àxonɔ nuxu nywiwo so Yehowa habɔbɔ lɔ nu yí agbexonɔ nuxu nywiwo so nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnuwo nu. Ŋgbetonɔ nyɔ so hamɛmɛshinshinwo nu o. Nyɔ ciwo yí ènunɔ so wo nu atɛnŋ ana nɔ viowo le ʒan mɛɔ, woatesɔ wo alo wodatesɔ wo o.

11. Sɔ koɖo Ʒaki 3:18 ɖe, nyi yí taɖo ele veviɖe mɔ mìawɛ nɔ fafa anɔ axweɛ mɛɔ?

11 Wɛ nɔ fafa ani le axomɛ. Danasɛ nɔ asuo koɖo viowo mɔ yelɔn wo. Nunɔ nyɔ nywiwo so asuo nu yí agbebuini yí akpla viowo nɔ wowo can awɛni ahan. Nɔ èwɛni ahan ɔ, adɔ yí ale fafɛɖe nɔ viowo mɔ woakpla nu so Yehowa nu. (Hlɛn Ʒaki 3:18.) Mìasɔ Jozsef ci yí nyi emɔɖetɔ vevi le Roumani kpɔwɛ. Hwenu eshinkɔɔ, dalɔ na yí Yehowa sɛnsɛn gbɔnnu nɔ yɛ koɖo nɔlɔ koɖo nɔjijiɛwo. Jozsef nu mɔ: “Nɔnyɛ tekpɔ veviɖe yí fafa nɔnɔ mìwo xweɛ mɛ. Nɔ danyɛ veveɛ xomɛ do mì nu le axweɛ mɛɔ, enɔnyɛ yɛ tekpɔ yí fanɔ xomɛ doji. Nɔ ékpɔ mɔ egbɔnkɔnu nɔ mì mɔ mìabu mìwo da yí ase tonu niɔ, ékannɔ seŋ so Efezitɔwo 6:1-3 nu nɔ mì. Eyi exonɔ nuxu nɔ mì so mìwo da nɔnɔmɛ nywiwo nu yí kpenɔdo mì nu mìmɔnɔŋje enu ci yí taɖo mìɖo aluin yí agbeshini mɛ. Ecɛ dɔ yí fafa nɔnɔ axwe lɔ mɛ.”

NA KPLA VIOWO TO ENU CIWO YÍ ÈWANƆ JI

12. Sɔ koɖo 2 Timɔte 1:5 ɖe, ŋsɛn ci Enisi nuwanawo kpɔ do Timɔte jiɔ?

12 Hlɛn 2 Timɔte 1:5. Enisi gbe kpɔwɛ nywi ɖɛ nɔ Timɔte. Ékpla nu yi mɔ nɔ xɔse adodwi le mɛɖe shiɔ, éɖo adasɛ yi to yi nuwanawo mɛ. (Ʒaki 2:26) Kankandoji li mɔ Timɔte do jeshi mɔ ye nɔye nuwanawo dasɛ lɔnlɔn gangan ci eɖo nɔ Yehowa. Timɔte kpɔɛ petii mɔ ci ye nɔye sɛnkɔ Yehowaɔ, ena yí ekpɔkɔ jijɔ. Lé Enisi kpɔwɛ lɔ wa dɔ do Timɔte ji doɔ? Shigbe lé apotru Pɔlu nui nɛɔ, Timɔte ɖo xɔse sɛnŋ shigbe nɔlɔ nɛ. Xɔse lɔ deva nɔ Timɔte le avomɛ o. Timɔte kpɔ lé nɔlɔ ɖo xɔse do yí mɔ yeawa yitɔ han. Ahanke le egbɛ mɛɔ, vinɔ sugbɔ tɛnŋ sun ji yí kpedo wowo viwo nu to wowo nuwanawo mɛ “enyɔ ɖe manu” yí wovasɛnkɔ Yehowa nɛ. (1 Piɛ 3:1, 2) Eɔ can àtɛnŋ awa wowotɔ han. Lé àwɛ doɔ?

13. Nyi yí taɖo vinɔwo ɖo ana lé wo koɖo Yehowa gblamɛ le do anyi enuvevi nɔ woɔ?

13 Na nɔ ekacaca ci yí le eo koɖo Yehowa gblamɛ anyi enuvevitɔ nɔ eo. (2 Ese. 6:5, 6) Èwakɔ vɔnsawo shigbe lé vinɔ sugbɔtɔ wɛkɔ nɛ. Èzannɔ gamɛ, eho yí nɔnɔ alɔnmadɔn yí gbewanɔ nubuwo sɔ kpenɔdo viowo nu. Vɔ deɖo awanɔ enu cɛwo keke eo koɖo Yehowa gblamɛ atɔ gblegble o. Ji gamɛ adonɔ gbe ɖaɖa, akplanɔ Bibla eoŋtɔ yí agbedranɔ hamɛ lɔ bɔbɔwo do. Nɔ èwɛni ahan ɔ, àsɛnŋ le gbɔngbɔn mɛ yí agbenyi kpɔwɛ nywi nɔ ao xomu koɖo mɛbuwo.

14-15. Nyi èkpla so Leanne, Maria koɖo João nyɔwo mɛɔ?

14 Mìakpɔ enyɔ ci jajɛ ɖewo nu. Ci wokpɔ lé wowo nɔwo lɔn Yehowa doɔ, wowo can valɔn Yehowa yí ɖoŋ do nu. Leanne ci yí nyi Christine viɛ nyɔnuvi xoxutɔ nu mɔ: “Nɔ mìwo da le axomɛɔ, mìdetɛnŋ kplanɔ Bibla o. Vɔ mìwo nɔ yɛ tekpɔ yí yinɔ bɔbɔwo gashiagamɛ. Ci mìdenya enu keke ɖe le Bibla mɛ can ɔ, yi nuwanawo kpedo mì nu mìɖo xɔse sɛnŋ. Ecɛ na mìnya xoxoxo mɔ nyɔnɔnwi lɔ yí nyi cɛ gbɔxwe yí vatɔ bɔbɔwo yiyi.”

15 Maria dalɔ dɔnnɔ to nɔ wo gaɖewomɛ nɔ woyi bɔbɔwo. Énu mɔ: “Le nɔvinyɔnu ciwo yí gbenɔdɔn sɔwu ciwo ŋjeshi ɖɛ mɛɔ, nɔnyɛ nyi ɖeka le wo mɛ. Hwenu ŋnyi vihwɛɔ, hweɖewonuɔ, ŋgbenɔ mɔ ŋdawa ŋɖekatɔwo o, ɖo ŋvɔnnɔ nɔ enyɔ ciwo amowo avanu. Ci ŋkpɔ lé nɔnyɛ gbenɔdɔn do koɖo lé esɔ Yehowa ɖo texwe ŋkɔ le yi gbe mɛ doɔ, ekpedo ŋnu yí ŋɖu vɔnvɔn nɔ agbetɔ ji.” João dalɔ gbe mɔ wodaxo nuxu so Yehowa alo Bibla nu le axomɛ o. Énu mɔ: Mìwo nɔ lɔn yí wanɔ ŋɖekpokpui ci yí detrɔ kpe Yehowa se o keŋ asɔ do jijɔ nɔ mìwo da. Taŋfuin eyi nyi enu ci yí wa dɔ do ŋji sɔwu.”

16. Ŋsɛn ci vinɔ ɖe kpɔwɛ atɛnŋ akpɔ do mɛbuwo jiɔ?

16 Ajinɔwo, míɖo ŋwi anya mɔ, míwo nuwanawo atɛnŋ akpɔ ŋsɛn do mɛbuwo ji. Lé anyi ahan doɔ? Mìakpɔ lé Enisi kpɔwɛ lɔ wa dɔ do apotru Pɔlu ji do. Pɔlu nu mɔ Timɔte xɔse nyɔnɔnwitɔ lɔ so enɔlɔ “Enisi gbɔ do ŋkɔ.” (2 Tim. 1:5) Hwenu yí nyi ŋkɔtɔ ci Pɔlu do jeshi mɔ Enisi ɖo xɔseɔ? Ewa mɔ, le ejugoduŋɛnywidradradɔ mɔzɔnzɔn ŋkɔtɔ yitɔ mɛ yí ekpɔ Loisi koɖo Enisi le Listra yí kpedo wo nu yí wovanyi Kristotɔwo. (Edɔ. 14:4-18) Ci Pɔlu vaŋwlɛkɔ nu ɖaɖa Timɔte le exwe 15 han goduɔ, ékpɔtɔ ɖokɔ ŋwi Enisi xɔsedɔwo yí mɔ yɛnyi kpɔwɛ nywi ɖeka ci mɛbuwo asran. Edasɛ mɔ, yi kpɔwɛ lɔ do ŋsɛn apotru lɔ yí taŋfuin egbedo ŋsɛn exwe sanŋdi ŋkɔtɔ mɛ Kristotɔ buwo hɛnnɛ. Nɔ asu dele eo shi o, yí enyi eoɖekɛ yí hɛnkɔ ao viwo alo asuo dele nyɔnɔnwi lɔ mɛɔ, kando ji mɔ xɔsedɔ ciwo èwakɔ dokɔ ŋsɛn mɛ ciwo yí trɔdo eo.

Exɔnɔ gamɛ gbɔxwe woakpedo ɖevi ɖe nu nɔ ashin le gbɔngbɔn mɛ. Vɔ ŋgbena ta o! (Kpɔ mamamɛ 17)

17. Nɔ èdokɔ gbla mɔ yeakpedo ye viyewo nu woasɛn Yehowa, vɔ yí ewa shigbe mɔ eglo hannɛ ɖe, nyi èɖo awaɔ?

17 Nɔ èdokɔ gbla mɔ yeakpedo ye viyewo nu woasɛn Yehowa, vɔ yí ewa shigbe mɔ eglo hannɛ ɖe, nyi èɖo awaɔ? Ðo ŋwi mɔ exɔnɔ gamɛ sugbɔ gbɔxwe ɖeviwo vawanɔ do ekpla ci wonakɔ wo ji. Shigbe lé foto lɔ dasɛ nɛɔ, nɔ èdo aci ɖeɔ, ètɛnŋ biɔ eoɖeki se gaɖewomɛ mɔ, keke aci cɛ ashin avasɛn ku kpɔa? Ci denya nɔ aci lɔ asɛn alo dasɛn can ɔ, àkpɔtɔ awakɔ ci ji èkpe keŋ awukɔ shi yi nɔ ashin. (Maki 4:26-29) Ahanke nɔ ènyi vinɔɔ, ètɛnŋ vabiɔkɔ eoɖeki se hweɖewonu mɔ, egbla ci ŋdokɔ akpedo vinyɛwo nu nɔ woalɔn Yehowa avana ŋɖe ma. Datɛnŋ atɛ do viowo ji nɔ woasɛn Yehowa o. Vɔ nɔ èwakɔ ci ji èkpe yí kpɔtɔ nakɔ kpla woɔ, anyi èkpekpeɛdo wo nu nɔ woavashin le gbɔngbɔn mɛ.—Elo. 22:6.

ÐOŊ DO YEHOWA NU NƆ AKPEDO EO NU

18. Lé Yehowa atɛnŋ akpedo viowo nu nɔ woashin le gbɔngbɔn mɛ doɔ?

18 So sasa hwenu ɖyi yí Yehowa kpedo jajɛ sugbɔ nu yí wovanyi yi xlɔwo. (Eha. 22:9, 10) Nɔ ao viwo ŋtɔwo ji mɔ yewoashin le gbɔngbɔn mɛɔ, Yehowa akpedo wowo can nu. (1 Kor. 3:6, 7) Yehowa akpɔtɔ alɔnkɔ viowo, nɔ ewakɔ shigbe mɔ wodesinkɔ koɖo wowo ji pleŋ can. (Eha. 11:4) Yehowa le gbesɔsɔ akpedo wo nu woanyi yi xlɔ, nɔ ékpɔ mɔ ɖeviɛwo wakɔ ŋɖe ci yí dasɛ mɔ wojijiɛ mɔ yewo nu le jɔ ji nɔ ye. (Edɔ. 13:48; 2 Kro. 16:9) Nyɔ ci teŋ ɖeviɛwo ʒan le gaɖemɛɔ, Yehowa akpedo eo nu nanu nyɔ lɔ pɛɛ nɔ wo. (Elo. 15:23) Alo étɛnŋ zan nɔviŋsu alo nɔvinyɔnu ɖe le hamɛ lɔ mɛ yí asɔ ɖe le ji nɔ ɖeviɛwo veviɖe. Eyi nɔ ɖevi lɔwo vashin can ɔ, Yehowa atɛnŋ ana woaɖo ŋwi ŋɖewo ciwo yí èkpla wo vayi. (Ʒan 14:26) Nɔ èkpɔtɔ yí nakɔ kpla ao viwo to nyɔ ciwo yí ènunɔ koɖo enu ciwo yí èwanɔ jiɔ, Yehowa acu shi nɔ eo sugbɔ.

19. Nyi yí taɖo àtɛnŋ akando ji mɔ ye nu kpekɔ nɔ Yehowaɔ?

19 Denyi enu ci viowo amɔ yewoawa yí adɔ yí Yehowa alɔn eo alo dalɔn eo o. Ci èluin taɖo yí elɔn eo. Nɔ eoɖekɛ yí hɛnkɔ ao viwo le nyɔnɔnwi lɔ mɛɔ, Yehowa ɖo gbe mɔ, yeanyi Eda nɔ ao viwo yí agbeglɔn ta nɔ mí. (Eha. 68:5) Datɛnŋ aʒin ao viwo ji mɔ wo le sɛn Yehowa o. Vɔ nɔ èkpɔtɔ yí ɖonɔŋ do Yehowa nu mɔ yeakpedo ye nu yí wanɔ ci ji èkpeɔ, ao nu akpe ni.

EHAJIJI 134 Ðeviwo Nye Domenyinu Tso Yehowa Gbɔ

^ par. 5 Nyɔta cɛ axo nuxu so enu ci vinɔ Kristotɔwo atɛnŋ akpla so Timɔte nɔlɔ Enisi gbɔ koɖo lé woatɛnŋ akpedo wowo viwo nu woajeshi Yehowa yí aluin.

^ par. 4 Mìtrɔ ŋkɔ ɖewo.

^ par. 9 Le kpɔwɛ mɛ, kpɔ enukplakpla 50 tɔ nɔ Se vivi nɔ agbe lɔ sɔyi mavɔ! wema lɔ koɖo nyɔta ci yí nyi: “Lé woatɛnŋ awa sɛnsɛn xomumɛtɔ koɖo amɛɖekɛnukplakpla do” le Jutakpɔxɔ 15 août 2011 mɛ, kp. 6-7. (Dele Ajagbe mɛ o.)