1-2. (a) Ié na Eunike, me met a áweiresi lón an asukula néún we usun Jiowa me Jesus? (b) Memmeef wóón ewe sasing wóón péén.

 INAAMWO IKA ewe Paipel ese pwal fósun án Timoty papatais, nge sia tongeni anchangei pwapwaan inan we, Eunike lón ena atun. (SalF. 23:25) Anchangei úkúkún pwapwaan Eunike atun a kúna án Timoty útá lón ewe konik. A emelimel atun ra útáfengen me inen Timoty we chinnap, Lois. A ngasallap atun Timoty a papataiseló lón ewe konik. Atun Timoty a tuutá seni me lón ewe konik, a fókkun mesepwapwa, me Eunike a kechiw pokiten a fókkun pwapwa. Inaamwo ika a weires án Eunike akkasukula Timoty, nge a sópwéch lón an ákkáiti an epwe tongei Jiowa me Néún we Jesus Kraist. Met sókkun weires Eunike a likiitú fan atun a akkasukula néún na?

² A sókkofesen án semen me inen Timoty kewe lamalam. Seman we, i emén re Krik, nge inan we me inan we chinnap iir chón Jus. (Föf. 16:1) Ese mwáál, Timoty a chúen teenage atun Eunike me Lois ra wiliti Chón Kraist, me seman we ese fitiir lón ar lúkú. Iwe, menni lamalam Timoty epwele filatá? A fen watte, ina popun a tongeni pwisin filatá met epwe féri. Itá epwe fiti seman we lón an lamalam? Itá epwe fiti eérenien chón Jus kewe, ekkewe a fen káé seni me lekúkkúnún? Are epwe tapweló mwirin Jesus Kraist?

3. Me ren Än Salomon Fos 1:8, 9, met meefien Jiowa usun met ekkewe inelap ra féri ren ar repwe álisi néúr kewe le chiechi ngeni?

³ Ekkewe inelap Chón Kraist lón ei fansoun, ra usun Eunike  ren ar tongei chón ar famili. Ra fókkun mochen álisi néúr kewe le chiechiéch ngeni Jiowa. Me ach we Kot a unusen aúcheani ar achocho. (Álleani Än Salomon Fos 1:8, 9.) Jiowa a fen ákkálisi chómmóng inelap le akkasukula néúr kewe ar repwe tongei i me angang ngeni.

4. Met a áweiresi ekkewe inelap lón ei fansoun?

⁴ Ren enletin, fán ekkóch ekkewe inelap ra kan ekieki ika néúr kewe repwe filatá le angang ngeni Jiowa, usun met Timoty a féri. Ekkewe sam me in ra silei úkúkún weiresin met néúr kewe ra kúkkúna lón án Satan ei ótót. (1 Pet. 5:8) Pwal och, a weires ngeni chómmóng inelap ar repwe túmúnú néúr kewe lón ar lipich, are ika pwúlúwer ese fitiir le fel ngeni Jiowa. Áwewe chék ren met emén Chón Kraist fefin itan Christine * a apasa: “Pwúlúwei we, i emén sam mi múrinné me a túmúnúéchú ám famili, nge a fókkun oput án néúm kewe repwe wiliti Chón Pwáraatá Jiowa. Fán chómmóng, ua kan kechiw me ekieki ika nei kewe repwe tongeni fel ngeni Jiowa.”

5. Met sipwele káé lón ei lesen?

⁵ Ika en emén inelap Chón Kraist, ka tongeni sópwéch lón óm álisi noum kewe usun chék Eunike. Sipwe káé lón ei lesen ifa usun ka tongeni áppirú Eunike lón óm asukula noum kewe lón óm kapas me féffér. Sipwe pwal káé ifa usun Jiowa epwe álisuk.

6. Ifa usun Timoty a wiliti emén Chón Kraist me ren 2 Timoty 3:14, 15?

⁶ Lekúkkúnún Timoty, inan we a fókkun achocho le asukula ngeni “kapasen ekewe Toropwe mi Pin,” usun met ekkewe chón Jus ra weweiti usun. Mei pwúng, a aúkúk sileien inan we pokiten ese silei usun Jesus Kraist. Iwe nge, minne Timoty a káé seni án Kot Kapas, a áiti ngeni ekkewe mettóch mi lamot ngeni ren an epwe wiliti emén Chón Kraist. Nge met, epwe itá wiliti emén Chón Kraist? Pokiten a fen alúwél, iwe a tongeni pwisin filatá ika epwe wiliti emén Chón Kraist. Ese wor tipemwaramwar pwe Timoty a “nüküchar le lükü” ewe enlet usun Jesus ren álillisin inan we. (Álleani 2 Timoty 3:14, 15.) Eunike a fókkun pwapwa ren an asukula néún na usun Jiowa inaamwo ika a weires. Iten Eunike we a feito seni eú kapas mi wewe ngeni “okkufu.” Me a okkufu are likiitú fán ekkewe weires ren an epwe álisi Timoty le tongei Jiowa me angang ngeni.

7. Ifa usun Eunike a álisi néún we le feffeitá lón pekin ngún mwirin an papatais?

⁷ Atun Timoty a papatais, a tikeri eú mettóch mi aúchea a achocho ngeni lón manawan. Nge, Eunike a chúen lólilen usun néún na mwirin an papatais. Ifa usun néún na epwe áeá manawan? Itá epwe chiechi ngeni chókkewe repwe angawaló manawan? Itá epwe ló sukul Aten me poputá le eáni ar kewe lúkú mi pop seni tipachemen aramas? Itá epwe asolapa an fansoun me an péchékkúlen alúwél le angang weires pwe epwe pisekisekiló? Eunike ese tongeni filatá met Timoty epwe féri, nge a chék tongeni álisi. Ifa usun? A tongeni achocho le álisi an epwe fókkun tongei Jiowa me aúcheani meinisin met Jiowa me Jesus ra féri fán iten ar we famili. Ekkewe sam me in, emén me leir ese angang ngeni Jiowa, esap chék iir a weires ngeniir ar repwe álisi néúr kewe le tongei Jiowa. Pwal mwo nge ekkewe sam me in iir mi angang ngeni Jiowa, a tongeni weires ngeniir ar repwe álisi néúr kewe le angang ngeni. Met ekkewe sam me in ra tongeni káé seni pwóróusen Eunike?

8. Ifa usun emén inelap a tongeni álisi pwúlúwan we le káé ngeni néúr kewe?

 ⁸ Káé ngeni néúmi kewe. Ámi Chón Kraist fefin, ika pwúlúwemi kewe iir mi fitikemi lón ámi lúkú, Jiowa a mochen oupwe álisiir le asukula ngeni néúmi kewe usun i. Ámi ákkálisatá kókkótun ámi Famili Fel, ina eú alen ámi féri ena. Oupwe kan eáni kapas mi apéchékkúl usun ámi Famili Fel, me ekieki met oua tongeni féri pwe epwe apwapwa ena fansoun. Oua tongeni álisi pwúlúwemi kewe le ammólnatá eú pwóróus mi apwapwa lón ewe Paipel oua tongeni pwóróusfengen wóón. Pwal och, ika oua ekieki pwe a fich ngeni ekkóch néúmi kewe ar repwe kúna álillis ren ámi pwisin káé ngeniir ewe puk Eáni Manaw mi Pwapwa Tori Feilfeiló!, oua tongeni álisi pwúlúwemi kewe le káé ngeniir.

9. Ia emén in, pwúlúwan esap emén Chón Kraist, a tongeni kúna álillis me ie?

⁹ Ekkóch ekkewe inelap ra kan wisen káé ngeni néúr kewe, eli pokiten ese wor pwúlúwer are pwúlúwer esap emén Chón Kraist. Ika a ina usun nónnómun óm famili, kosap lólilen. Jiowa epwe álisuk. Kopwe áeá ekkewe minen asukul mi álilliséch Jiowa a awora me ren an we mwicheich le asukula noum kewe. Ka pwal tongeni eisini ekkewe sam me in mi lipwákéch ika ifa usun ra áeá ekkena minen asukul lón ar famili fel. * (SalF. 11:14) Jiowa a tongeni álisuk lón óm pwóppwóróus ngeni noum kewe. Tingorei an epwe álisuk le eáni ekkewe esin kapas eis epwe álisuk le silei ekiekiir me meefier. (SalF. 20:5) Ka tongeni poputááni ámi pwóróusfengen ren óm eáni ei esin kapas eis, ‘Met sókkun sóssót mi kon áweires ka kúna lón sukul?’

10. Met ka pwal tongeni féri le álisi noum kewe le káé usun Jiowa?

¹⁰ Kútta alen óm kopwe asukula noum kewe usun Jiowa. Fós ngeniir usun Jiowa me usun ekkewe chómmóng mettóch mi múrinné a fen féri fán itom. (Tut. 6:6, 7; Ais. 63:7) A ákkáeúin lamot ena ika kese tongeni kákkáé ngeni noum kewe lón imwemi. Iei alon Christine, ewe sia fen fós usun me mwan: “A weires ai upwe fóffós ngeni nei kewe usun Jiowa, ina popun ua kan alamota iteiten atun a suuk ngeniei. Aua kan ló fetál are fétúnúwú wóón waafétún seni leppii me fós usun férien Jiowa kewe mi amwarar me chómmóng mettóch usun i. Atun nei kewe ra wattetá, ua peseer ar repwe pwisin káé ewe Paipel.” Pwal och, kopwe eáni ekkewe sókkun fós mi múrinné usun án Jiowa we mwicheich me chienom kewe Chón Kraist. Kosap esiita ekkewe mwán mi ásimaw. Minne ka apasa usur, a tongeni álisi noum kewe le fós ngeniir atun a lamot ngeniir álillis.

11. Me ren James 3:18, pwata a lamot ach sipwe awora kinamwe lón ach famili?

¹¹ Awora kinamwe lón óm famili. Kopwe kan pwári ngeni pwúlúwom we me néúmi kewe pwe ka tongeer. Eáni kapas mi pwári kirekiréch me ésúfél fán iten pwúlúwom we, me áiti ngeni noum kewe ar repwe pwal ina usun. Óm féri ena epwe ámecheresi án noum kewe repwe káé usun Jiowa. (Álleani James 3:18.) Iei pwóróusen Jozsef, emén special pioneer lón Romania. Lón an mámmááritá, seman we a mmen áweiresiir me inan we, fefinan we, me pwiin kewe lón ar angang ngeni Jiowa. Iei alon Jozsef: “Inei we a mmen fókkun achocho le awora kinamwe lón ám we famili. Lapólóón arochongawen semei we, a fen pwal ina lapólóón  kirekiréchún inei we. Atun a kúna pwe a weires ám aupwe súféliti me álleasochisi semem we, a kan pwóróus ngenikem usun ewe wokisin lón Efisos 6:1-3. Mwirin, a kan fós usun féfféréchún semem we me a álisikem le weweiti pwata a lamot ám aupwe aúcheani. Ena mettóch a aworato kinamwe lón ám we famili.”

12. Ifa usun án Eunike leenien áppirú a álisi Timoty usun met 2 Timoty 1:5 a erá?

¹² Álleani 2 Timoty 1:5. Eunike a isetiw leenien áppirú mi múrinné ngeni Timoty. Ese mwáál, a áiti ngeni pwe lúkú mi enlet a pwá ren féffér. (Jas. 2:26) Ese wor tipemwaramwar pwe Timoty a kúna án inan na féffér mi pop seni péchékkúlen an tongei Jiowa. A enletin kúna pwe án inan na akkangang ngeni Jiowa, a efisi an pwapwa. Ifa usun án Eunike leenien áppirú a álisi Timoty? Ewe aposel Paulus a erá pwe án Timoty lúkú a péchékkúl usun chék án inan na. Án Timoty lúkú ese chék fis ren sereseran. I a fen kúna án inan na leenien áppirú me filatá an epwe áppirú. A pwal ina usun chómmóng inelap lón ei fansoun, ra álisi chón ar famili le angang ngeni Jiowa inaamwo ika rese “apasatä och kapas.” (1 Pet. 3:1, 2) Ka pwal tongeni féri ena. Ifa usun?

13. Pwata a lamot án emén inelap epwe akkomwa an riri ngeni Jiowa lap seni meinisin?

¹³ Akkomwa óm riri ngeni Jiowa lap seni meinisin. (Tut. 6:5, 6) Ka pwal usun lape ngeni inelap le pennúkúóló chómmóng mettóch. Ka fangóló óm fansoun, noum moni, óm méúr, me pwal ekkóch mettóch fán iten túmúnún noum kewe. Nge kopwe túmúnú pwe kosap kon alapa óm fansoun lón ekkena mettóch, iwe ese chúen wor óm fansoun le apéchékkúla óm riri ngeni Jiowa. Kopwe awora fansoun iteitan le pwisin káé Paipel, iótek, me ammólnatá ekkewe mwich. Óm féri ena, epwe apéchékkúla óm riri ngeni Jiowa, me kopwe isetiw leenien áppirú mi múrinné ngeni chón óm famili me pwal ekkewe ekkóch.

14-15. Met ka káé seni pwóróusen Leanne, Maria, me João?

¹⁴ Sipwele ppii ekkóch pwóróusen ekkewe sáráfé mi tongei Jiowa me lúkúlúk wóón i ren ar áppirú iner kewe. Néún Christine we nengngin itan Leanne a erá: “Atun semem we a nóm leimw, ause tongeni káé ewe Paipel. Nge mama a fókkun achocho le fiti ekkewe mwich. Inaamwo ika ause kon silei masouen ewe Paipel, nge an féffér a álisikem le eáni lúkú mi péchékkúl. Aua silei pwe iei ewe enlet, inaamwo ika ause mwo fiti mwich fán eú.”

¹⁵ Iei pwóróusen Maria. Seman we a kan eriáfféwú chón ar we famili fán ekkóch pokiten ar fiti mwich. A erá: “Inei we, i emén mi fókkun tipepwora. Lekúkkúni, fán ekkóch a wor met use mochen féri pokiten ua lólilen ren met ekkewe ekkóch repwe apasa usui. Nge ai kúna tipepworan inei na me an akakkomwa Jiowa lón manawan, a álisiei ai usap niwokkusiti aramas.” Iei pwóróusen João. Seman we ese mut ngeni chón ar we famili ar repwe fós usun Jiowa are ewe Paipel lón imwer we. A erá: “A fókkun chúng letipei ren ai kúna tipemecheresin inei we le fangetááni mettóch meinisin ren an epwe apwapwaai semei we, chilóón chék an tongei Jiowa.”

16. Ifa usun ekkewe ekkóch ra tongeni péchékkúletá ren án ekkewe inelap leenien áppirú?

¹⁶ Ámi kana inelap, chechchemeni pwe ekkewe ekkóch ra pwal kúna álillis seni óm  leenien áppirú. Ifa usun? Ekieki ifa usun aposel Paulus a kúna álillis seni án Eunike leenien áppirú. A erá pwe án Timoty lúkú ese wor likótuputupun, a akkomw nóm ren inan we Eunike. (2 Tim. 1:5) Ineet Paulus a áeúin kúna án Eunike lúkú? Eli atun an áeúin sái lón an angangen misineri, a chuuri Lois me Eunike me lón Listra, me ese mwáál a álisiir le wiliti Chón Kraist. (Föf. 14:4-18) Chemeni pwe atun Paulus a mak ngeni Timoty, 15 ier me mwirin, a chúen chemeni án Eunike féfférún tuppwél, me a pesei ekkewe ekkóch ar repwe áppirú an leenien áppirú mi múrinné. A ffat pwe an leenien áppirú a fókkun apéchékkúla aposel Paulus me pwal chómmóng Chón Kraist lón an we fansoun. Ika mi wor noum ka túttúmúnúúr nge ese wor pwúlúwom, are ika pwúlúwom ese fituk lón ewe enlet, kopwe lúkúlúk pwe óm leenien áppirú usun óm lúkú a apéchékkúla ekkewe ekkóch.

17. Met a lamot kopwe féri ika noum we ese mochen angang ngeni Jiowa inaamwo ika ka fókkun achocho le ákkáiti?

¹⁷ Ifa usun ika noum we ese aúcheani óm achocho? Kopwe chemeni pwe a lamot fansoun lón óm ákkáiti noum we. Usun met ka kúna me lón ei sasing pwe atun ka fótukatiw eféú féún pwikil, eli ka ekieki ika epwe fen mááritá ngeni efóch irá mi uwaaéch. Inaamwo ika ese wor óm nemenem wóón met epwe fis ngeni mwirin, nge ka tongeni sópweló le ékkétútú pwe epwe máréchútá. (Mark. 4:26-29) Pwal ina chék usun ren emén inelap,  fán ekkóch neman epwe ekieki ika an achocho epwe álilliséch ngeni néún kewe le tongei Jiowa. Kese tongeni nemeni met noum kewe repwe filatá. Nge ika ka sópweló le féri úkúkún óm tufich le asukuler, iwe ina alen óm fókkun álisiir le chiechi ngeni Jiowa.​—SalF. 22:6.

18. Ifa usun Jiowa a tongeni álisi noum kewe le wiliti chiechian?

¹⁸ Seni me lóóm lóóm, Jiowa a álisi chómmóng kúkkún me sáráfé le wiliti chiechian. (Kölf. 22:9, 10) I a pwal tongeni álisi noum kewe ar repwe feffeitá lón pekin ngún, ika pwe ina met ra tipeni. (1 Kor. 3:6, 7) Inaamwo ika noum kewe rese angang ngeni Jiowa seni unusen letiper, nge epwe chúen sópweló le tongeer. (Kölf. 11:4) Ika a wor ekis mettóch mi pwári pwe ra mochen apwapwaai Jiowa, iwe epwe fókkun álisiir le wiliti chiechian. (Föf. 13:48; 2 Kron. 16:9) A tongeni álisuk le apasa och mettóch mi lamot ngeniir ar repwe rong lón ewe fansoun mi fich. (SalF. 15:23) Are eli epwe amwékútú emén chón ewe mwichefel mi kirekiréch an epwe kan awora fansoun ngeniir. Pwal mwo nge atun ra wattetá, Jiowa a tongeni áchchema ngeniir met ekkewe ka fen piin asukula ngeniir. (Joh. 14:26) Jiowa epwe efeiéchuk lón óm sópweló le ákkáiti noum kewe lón óm kapas me lón óm leenien áppirú.

19. Pwata ka tongeni lúkúlúk pwe kopwe kúna án Jiowa chen?

¹⁹ Án Jiowa tongeok ese lóngólóng wóón met noum kewe ra filatá. A tongeok pokiten ka tongei i. Ika en emén in ese wor pwúlúwom, Jiowa a pwonei pwe epwe Semen noum kewe me Chón Túmúnuk. (Kölf. 68:5) Kese tongeni nemeni án noum kewe kefil ika repwe angang ngeni Jiowa ika resap. Nge ika ka sópweló le lúkúlúk wóón án Jiowa álillis me achocho úkúkún óm tufich, iwe kopwe kúna an chen.