1-2. (a) Unise te iya, nawa kapinda muka apalikile mumu lia kupwa chisemi? (b) Lumbununa chizulie chili ha chifukilo.

 CHIPWE ngwe Mbimbiliya kuyishi kuhanjika ha upapachiso wa Timoteu, nihindu mutuhasa kunyonga ha uwahililo uze naye Unise evwile ha tangwa liacho. (Yishi. 23:25) Achinyonga chize Unise anawahilila ha kumona mwanenyi Timoteu kanamupapachisa. Iye ni Loye kako ya Timoteu, kanasehejela muze anamane hamuwika. Unise kanevu kuwaha chinji muze anjisa Timoteu mu meya. Muze anatutuka mu meya ni kuwahilila, Unise kanalila ni chiseke. Chipwe ngwe Unise kapalikile mu yipikalo yinji, nihindu kalongesele mwanenyi kuzanga Yehova ni Yesu Kristu. Kapinda muka Unise akumbile mba alongese mwanenyi?

² Yisemi ja Timoteu kapwile mu uwayilo walisa. Tato kapwile Ka-Ngregu, naye ni kako kapwile A-Yunda. (Yili. 16:1) Chinasoloka ngwe muze Unise ni Loye apwile akwa-Kristu Timoteu te uchili mukweze. Alioze tato kakatayijile kupwa mukwa-Kristu. Mba uwayilo uka Timoteu te masakula? Iye kota te hajikiza ni kukwata yiyulo yenyi mwene. Shina te masakula uwayilo wa tato? Kutala te masakula kununga ni kukaula mianda ya A-Yunda yize amulongesele ku wanuke? Nyi te matayiza kupwa kambaji ka Yesu Kristu?

3. Kulita ni Yishima 1:8, 9, kuchi Yehova akumona tachi jize yisemi a mapwo akusa ha kulongesa ana jo umwenemwene?

³ Ni musono nawa, yisemi a mapwo akwa-Kristu kakuzanga asoko jo. Ayo kakuzanga chinji kukwasa ana jo kupwa ni usepa  upema ni Yehova. Nawa Zambi kakulemesa chinji tachi jize ayo akusa. (Tanga Yishima 1:8, 9.) Yehova kakukwasa yisemi anji a mapwo kulongesa ana jo hanga amuzange ni kumulingila.

4. Yipikalo yika yisemi a mapwo akupalika musono?

⁴ Hi chipi ko ha mashimbu amwe, chisemi wa pwo kulihula nyi ana jenyi masakula kulingila Yehova ngwe Timoteu. Yisemi kananyingika yeseko yize ana jo akupalika mu chifuchi chino cha Satana. (1 Petu. 5:8) Chikwo nawa, yisemi anji a mapwo kakulela ana ukawo hanji ni lunga yoze keshi kuwayila Yehova. Chakutalilaho, pangi Christine, b yamba ngwenyi: “Mukwetu-lunga kapwile chisemi mupema nawa te kakutuzanga. Alioze, kakazangile chipwe hakehe hanga ana jetu apwe Yela ja Yehova. Te nakulila chinji ni kunyonga nyi tangwa limwe ana jami mawayila Yehova.”

5. Yika mutulilongesa ha mutwe uno?

⁵ Nyi uli chisemi wa pwo, muhasa kukwasa ana je kuzanga ni kulingila Yehova ngwe Unise. Ha mutwe uno, mutulilongesaho chize muhasa kwimbulula chilweza chenyi ha kulongesa ana je kupalikila mu yize wakuhanjika ni mu yitanga ye. Mutumona nawa ukwaso uze Yehova manwaha.

6. Kulita ni 2 Timoteu 3:14, 15, yika yakwashile Timoteu kupwa mukwa-Kristu?

⁶ Muze Timoteu te uchili kanuke, naye kasele tachi jinji hanga amulongese “sona jisandu,” kulita ni uwayilo wa A-Yunda. Unise kakapwile ni yinyingi yinji mumu te kanda achinyingika niyimwe hakutwala kuli Yesu Kristu. Chipwe chocho, yize Timoteu alilongesele mu yisoneko, te muyimukwasa kupwa mukwa-Kristu. Shina te mapwa lume mukwa-Kristu? Amu te hakola, mwene te mahasa kusakula nyi mapwa mukwa-Kristu nyi ka. Kwamba pundu, Timoteu kahashile ‘kusela chinyingi’ umwenemwene hakutwala kuli Yesu mumu lia tachi jize naye asele. (Tanga 2 Timoteu 3:14, 15.) Unise kanakawahilila chinji ha kulongesa mwanenyi umwenemwene hakutwala kuli Yehova chipwe ngwe chapwile chikalu! Jina Unise linalumbunuka “kukumba,” nawa iye kakumbile yipikalo ha kukwasa mwanenyi hanga azange Yehova ni kumulingila.

7. Yika Unise te malinga hanga akwase Timoteu hanyima lia upapachiso?

⁷ Muze amupapachishile, Timoteu kamwene ngwo kalinga chuma chilemu ku mwono wenyi. Alioze, naye kalipikalile ha chize te mazachisa mwono wenyi. Shina te malikata ni masepa api waze mamupiangula? Kutala te maya ni kulilongesela mu mbonge ya Atene ni kutayiza malongeso ja akwa-mana waze keshi kuwayila Yehova? Nyi te makisa mashimbu, tachi ni ukweze wenyi ni kufupa mbongo? Unise te keshi kuhasa kukwachila mwanenyi yiyulo, alioze te mahasa kumukwasa. Mba kuchi te machilinga? Unise te manunga ni kusa tachi hanga alongese mwanenyi kuzanga Yehova ni kusakwilila ha yeswe yize Iye ni Yesu alingile hali ayo. Yipikalo kuyishi kupwa wika kuli yisemi waze ali mu uwayilo walisa. Chipwe muze yisemi eswe aali ali mu umwenemwene, nihindu muchihasa kupwa chikalu kukwasa ana jo hanga alingile Yehova. Yika yisemi mahasa kulilongesa ha chilweza cha Unise?

8. Kuchi chisemi wa pwo mahasa kukwasa mukwo-lunga Chela cha Yehova kulongesa ana jo umwenemwene?

⁸ Longesa ana je Mbimbiliya. Mapangi, nyi  malunga jenu kali Yela ja Yehova, Yehova kanazange hanga nwakwase ha kulongesa ana jenu umwenemwene. Jila yimwe yize munuhasa kuchilingila, yili kukwasa Uwayilo wa mu Usoko hita poso. Pwako ni kuhanjika yuma yipema hakutwala ku Uwayilo wa mu Usoko, nawa fupa yize muhasa kulinga hanga uwayilo wenu uwahe. Muhasa kukwasa mukwenu-lunga kululieka yikuma ya mu Mbimbiliya yize munulilongesa. Chikwo nawa, nyi amwe a kuli ana jenu hajikiza, yena ni mukwenu-lunga munuhasa kukalakala hamuwika hanga nwakwase ha kwalongesa mukanda, Wahilila Ku Mwono Ku Miaka Yeswe!

9. Yika muyihasa kukwasa chisemi wa pwo yoze mukwo-lunga keshi mu umwenemwene?

⁹ Yisemi amwe a mapwo kakusongwela malongeso a Mbimbiliya kuli ana jo, mumu kali twamishi hanji malunga jo keshi mu umwenemwene. Nyi yino ye yinalingiwa kuli yena, kanda ulipikala, Yehova makukwasa. Zachisa yikwata yakulongesa nayo yize iye akutwaha kupalikila mu ululikiso wenyi hanga ulongese ana je. Muhasa kuhula yisemi akwo ajama waze hanazachisa yikwata yacho hanga akukwase kumona chize muyizachisa mu Uwayilo wenu wa mu Usoko. c (Yishi. 11:14) Chikwo nawa, eta kuli Yehova mu yilemba hanga akukwase kunyingika kanawa yize ana je akunyonga ni chize akwivwa. (Yishi. 20:5) Nyi muhula wika mwane ngwo: “Kapinda muka wakupwa nenyi chinji ku shikola?” muchikukwasa kushimutwina nenyi kanawa.

10. Yika nawa muhasa kulinga mba ulongese ana je hakutwala kuli Yehova?

¹⁰ Fupa uhashi wakulongesa ana je hakutwala kuli Yehova. Hanjika no hakutwala kuli Yehova ni ha yuma yeswe yipema yize hananulingila. (Shimbi 6:6, 7; Iza. 63:7) Chino chili chilemu chinji, chipi-chipi nyi kuushi kuhasa kulilongesa ni ana je ku zuwo mashimbu eswe. Christine yoze hitwatongola, yamba ngwenyi: “Kuchakapwile ni mashimbu anji a kuhanjika ni ana jami hali Yehova, kashika te nakuhanjika no ha mashimbu eswawo mungupwa ni uhashi. Muze te twakutuhuka hanji kwenda no mu wato, napwile ni kuzachisa uhashi wacho hanga tuhanjike ha yitangiwa ya Yehova ni yuma ya ku ufulielo. Muze ayo akolele, yingwakolweza hanga alilongese Mbimbiliya ukawo.” Chikwo nawa, chili chilemu kuhanjika yuma yipema hakutwala ku ululikiso wa Yehova ni hali mandumbu jetu. Kanda uhanjika yuma yipi hali makulwana a mu chikungulwila. Yuma yize muhanjika hali ayo muyihasa kukwasa ana je afupe ukwaso wo hanji ka.

11. Kulita ni Tiangu 3:18, mumu liaka chili chilemu kulinga yuma yize muyineha sambukila mu usoko?

¹¹ Linga yuma yize muyineha sambukila mu usoko we. Solola zango kuli mukwenu-lunga ni kuli ana je mashimbu eswe. Muze unahanjika ni mukwenu-lunga, solola vumbi nawa longesa ana hanga no achilinge. Nyi muchilinga, munupwa ni sambukila mu usoko, nawa muchipwa chashi kulongesa ana hakutwala kuli Yehova. (Tanga Tiangu 3:18.) Tutalenu chilweza cha ndumbu Jozsef yoze wakukalakala ngwe pionelu walipwila ku Romênia. Tato kasele tachi jinji hanga iye, naye ni mandumbu jenyi eche kulingila Yehova. Jozsef yamba ngwenyi: “Mama kasele tachi jinji hanga tupwe ni sambukila ku zuwo. Muze tata te akukalisa yuma hanga atupinjise, mama te kakumusolwela umbovu. Muze te akumona ngwenyi ha mashimbu amwe kutushi kwononokena  nawa tata, iye te kakushimutwina ni yetu A-Efwesu 6:1-3. Hanyima, te kakutusolwela yitanga yipema ya tata ni kutukwasa tumone ulemu wakumuzanga ni kumuvumbika. Chino chakwashile usoko wetu kupwa ni sambukila.”

12. Kulita ni 2 Timoteu 1:5, kuchi chilweza cha Unise chakwachile ha mwono wa Timoteu?

¹² Tanga 2 Timoteu 1:5. Unise kapwile chilweza chipema kuli Timoteu. Iye kalongesele mwanenyi ngwenyi, ufulielo wamwenemwene wakusoloka mu yitanga. (Tia. 2:26) Timoteu kamwene pundu ngwenyi, yitanga ya naye te yinakatuka ha zango lize akwete hali Yehova. Chikwo nawa, te kakuhasa kumona ngwenyi, naye kapwile ni kuwahilila mumu lia kulingila Yehova. Kuchi chilweza cha Unise chakwachile ha mwono wa Timoteu? Ngwe chize postolo Paulu ambile, Timoteu kapwile ni ufulielo ukolo ngwe uze naye apwile nawo. Yino kuyakalingiwile chamulingiwila. Timoteu kamwene chilweza cha naye, chocho yazanga kumwimbulula. Ni musono nawa, amama anji kakulongesa ana jo kuzanga Yehova ni kumulingila kupalikila mu yilweza yo. (1 Petu. 3:1, 2) Ni yena muhasa kuchilinga. Mu mulali uka?

13. Mumu liaka yisemi a mapwo atamba kusa usepa wo ni Yehova ha chihela chitangu?

¹³ Sako usepa we ni Yehova ha chihela chitangu. (Shimbi 6:5, 6) Ngwe chize akulinga yisemi anji a mapwo, ni yena wakusa tachi jinji. Wakulinga yuma yinji ngwe, kunongama, kusa mashimbu ni kufupa mbongo hanga ufunge ana je ku musunya. Alioze kanda wecha yuma yino hanga yikukwike kukolesa usepa we ni Yehova. Nunga ni kulemba kuli Yehova, kulinga longeso lie lia wika ni kukunguluka ha poso jeswe. Nyi wachilinga, mukolesa usepa we ni Yehova ni kupwa chilweza chipema mu usoko we ni kuli akwenu.

14-15. Yika twalilongesa ha chilweza cha Leanne, Maria ni João?

¹⁴ Tutalenu yilweza ya akweze amwe waze alilongesele kuzanga Yehova ni kujikijila muli iye ha kumona yilweza ya anaye. Leanne mwana wa Christine, yamba ngwenyi: “Te kutushi kuhasa kulilongesa Mbimbiliya ku zuwo muze tata aliko. Alioze mama te kakusa tachi hanga akunguluke mashimbu eswe. Chipwe ngwe te kutwanyingikine yuma yinji hakutwala ku Mbimbiliya, nihindu yitanga yenyi yatukwashile kukolesa ufulielo wetu. Twanyingikine ngwetu, Yela ja Yehova kali mu umwenemwene muze te kanda tuputuka kuya ku kukunguluka.”

¹⁵ Pangi Maria, yoze tato te wakwahungumiona mu usoko mumu lia kukunguluka, yamba ngwenyi: “Mama kali umwe wa kuli mapangi a hamu waze hingunanyingika. Muze napwile kanuke, ha mashimbu amwe te nakulituna kulinga yuma yimwe, mumu napwile ni kwivwa woma wa yize akwetu mamba. Alioze muze napwile ni kumona hamu lia mama ni chize te akusa Yehova ha chihela chitangu ku mwono wenyi, yichingukwasa kwecha kuvwila atu woma.” João, yoze tato te wakwakanjisa kuhanjika yuma ya ku ufulielo ku zuwo, yamba ngwenyi: “Chuma changukwachile chinji ku mbunge, chapwile kumona mama mecha kulinga yuma yimwe hanga evwise tata kuwaha, chakuhona kwecha kulingila Yehova.”

16. Kuchi yilweza ya amama akwa-Kristu muyihasa kukwata hali akwo?

¹⁶ Amama, nyingikenu ngwenu chilweza chenu muchihasa kukwata hali akwenu. Mu  mulali uka? Talenu chize chilweza cha Unise chakwachile hali postolo Paulu. Iye yasoneka ngwenyi, ufulielo wa Timoteu uze te kuushi ulembekese “waliangile muli . . . Unise.” (2 Timo. 1:5) Ha shimbu lika Paulu amwene ufulielo wa Unise? Kota kaumwene ha wenyi utangu wa mishionaliu muze anyingikine Loye ni Unise, nawa chinasoloka ngwe iye mwe wakwashile mapwo wano kupwa akwa-Kristu. (Yili. 14:4-18) Tuchinyongenu: Muze Paulu asonekenene Timoteu ha miaka 15 kunyima, iye nihindu kewulukile ufulielo wa Unise ni kumumona ngwe kali chilweza chipema chize akwa-Kristu atamba kwimbulula! Chilweza cha Unise chatakamishine chinji Paulu ni akwa-Kristu akwo ku sekulu yitangu. Nyi wakulela ana ukawe hanji mukwenu-lunga keshi mu umwenemwene, nyingika ngwe chilweza che cha ufulielo chakutakamisa akwenu.

17. Yika watamba kulinga nyi mumona ngwe mwane keshi kutayiza umwenemwene chipwe ngwe unase tachi?

¹⁷ Yika mulinga nyi mwane keshi kutayiza umwenemwene chipwe ngwe wakusa tachi jinji? Iwuluka ngwe kulongesa mwana chakumbata mashimbu. Ngwe chize tunamono ha chizulie, muze mutumba yimwe mbuto kuuchi kunyingika nyi mbuto yacho muyikola ni kwima mihuko. Chipwe ngwe kuuchi kunyingika nyi mutondo wacho muukola, nihindu nunga ni kuuhinjila meya mba ukole. (Marku 4:26-29) Chizechene nawa, mama umwe mahasa kulihula nyi tachi jize anase jinakwase ana jenyi kuzanga Yehova. Yena kuuchi kuhasa  kunyingika nyi ana je mawayila Yehova nyi ka. Alioze nyi mununga ni kusa tachi hanga wakwase anyingike umwenemwene, mahasa kukola ku ufulielo.—Yishi. 22:6.

18. Kuchi Yehova mahasa kukwasa ana je kukola ku ufulielo?

¹⁸ Chize ku mashimbu akunyima, Yehova hanakwase akweze anji kupwa masepa jenyi. (Samu 22:9, 10) Iye nawa mahasa kukwasa ana je kukola ku ufulielo nyi ene mazanga. (1 Kori. 3:6, 7) Chipwe ngwe ana je keshi kuwayila Yehova ni mbunge yeswe, nihindu iye manunga ni kwazanga. (Samu 11:4) Muze malinga yimwe yize muyisolola ngwo kanazange kuvwisa Yehova kuwaha, iye maakwasa hanga apwe masepa jenyi. (Yili. 13:48; 2 Sango 16:9) Iye nawa mahasa kukukwasa kuhanjika yuma yalita ha mashimbu waze ana je anayifupu. (Yishi. 15:23) Yehova mahasa kuzachisa nawa umwe ndumbu hanji pangi mu chikungulwila hanga akwase ana je. Chipwe muze ana je makola, Yehova mahasa kwakwasa hanga ewuluke yuma yize waalongesele kunyima. (Yoa. 14:26) Nyi mununga ni kulongesa ana je kupalikila mu maliji ni mu chilweza che, Yehova makuwahisa.

19. Kuchi muhasa kupwa ni shindakenyo ngwe uli ni utayizo wa Yehova?

¹⁹ Zango lize Yehova akwete hali yena kuliatalile ha yize ana je masakula kulinga. Iye kakukuzanga mumu ni yena wakumuzanga. Nyi unalela ana ukawe, Yehova kanalakenya ngwenyi mapwa Tato ya ana je ni kukufunga. (Samu 68:5) Yena kuuchi kuhasa kunyingika pundu nyi ana je masakula kuwayila Yehova nyi ka. Alioze nyi mununga ni kujikijila ha ukwaso wa Yehova ni kulinga yize muhasa, mupwa ni utayizo wenyi.